Өнөөдөр буюу 2016 оны аравдугаар сарын 26-ны лхагва гарагт болох зарим үйл явдлын тоймыг хүргэж байна.

ТУУШИН ЗОЧИД БУУДАЛ

09.00 цагт: АНУ-ын Олон Улсын Хөгжлийн Агентлаг ”Хөгжлийн Шийдэл” ТББ-тай хамтран хэрэгжүүлж буй REACH Төсөл “Жижиг, дунд бизнесүүдийн санхүүжилтийг дэмжих нь” сэдэвт форум зохион байгуулна.

“BLUE SKY” ЗОЧИД БУУДАЛ

10.00 цагт: Монголын Үндэсний Худалдаа Аж Үйлдвэрийн Танхим (МҮХАҮТ) Бүгд Найрамдах Казахстан улсын Экспорт, хөрөнгө оруулалтын үндэсний агентлаг “Казнекс Инвест”-тэй хамтран Монгол-Казахстаны бизнес уулзалтыг зохион байгуулана. Утас: 99107440

ХЭВЛЭЛИЙН ХҮРЭЭЛЭН

11.00 цагт: Иргэд, олон нийтийн зүгээс нийгэм, эдийн засгийн болон бусад ямар асуудлуудыг шинэ засгийн газраар шийдвэрлүүлэхийг хүсч буй талаарх олон нийтийн тандах судалгааны үр дүнг Канад улсын Элчин сайд болон Бүгд Найрамдахчуудын Олон Улсын Хүрээлэнгийн суурин төлөөлөгч, тус байгууллагын олон нийтийн судалгааны нэгж болох Чисапик Бийч Консалтинг компаний судлаач нар танилцуулна.

ОЮУНЫ ӨМЧ, УЛСЫН БҮРТГЭЛИЙН ЕРӨНХИЙ ГАЗАР

11.00 цагт: Оюуны өмч, улсын бүртгэлийн ерөнхий газраас уулийн этгээдийн бүртгэлийн газрын сүлжээ болон гадаад паспортын үйлчилгээг дүүргүүдэд шилжүүлэх асуудлаар хэвлэлийн бага хурал зарлаж байна.

”МОНГОЛ НЬЮС” МЭДЭЭЛЛИЙН ТӨВ

11.30 цагт: Баянзүрх дүүргийн ИТХ-д АН-аас нэр дэвшиж ялалт байгуулсан зургаан төлөөлөгчийн нэрийг хууль бусаар татсан асуудлаар мэдээлэл хийнэ.

”ЗУУНЫ МЭДЭЭ” СОНИНЫ ҮНДЭСНИЙ МЭДЭЭЛЛИЙН ТӨВ

11.30 цагт: “Төрийн банк” ажилчдаа хууль бусаар халсан талаар халагдсан ажилчид мэдээлэл хийнэ.

12.00 цагт: “Дэлхийн Монгол ногоон нэгдэл” ТББ-аас Төв аймгийн Жаргалант, Заамар суманд уул уурхайн олборлолт явуулж байгальд хохирол учруулж буй зөвшөөрөлгүй компаниудын талаар мэдээлнэ.

12.30 цагт: МБОИЗ-ийн дэргэдэх “Ногоон парламент” байгууллагаас шонхор шувуу болон хууль бус ан агнуурын талаарх эрх мэдэлтнүүдтэй холбоотой асуудлаар мэдээлэл хийнэ.

”МОНГЕНИ” ЦОГЦОЛБОР СУРГУУЛЬ

12.00 цагт: Нийслэлийн Засаг даргын нэрэмжит ”Их нүүдэл” шатрын тэмцээний нээлтийн ажиллагаа болно. Нийслэлийн Засаг дарга бөгөөд Улаанбаатар хотын Захирагч С.Батболд, Засаг даргын орлогч Ш.Анхмаа нар оролцоно. Утас: 325044

”БУЯНТ-УХАА” СПОРТ ЦОГЦОЛБОР

14.00 цагт: Прокурорын байгууллагын прокурор, ажилтны дунд 2 жил тутам уламжлал болгон зохион байгуулагддаг Спортын их наадмын нээлтийн ажиллагаа болно. Прокурорын байгууллагын 8 бүсийн бага наадмаас шалгарсан баг тамирчид спортын 8 төрлөөр өрсөлдөж аваргаа тодруулна. Энэ удаагийн их наадамд спортын зэрэг, цолтой 100-д тамирчид оролцож байгаа юм. Утас: 94949458, 91919122

”УЛААНБААТАР” ЗОЧИД БУУДАЛ

14.30 цагт: Нээлттэй Нийгэм Форумаас “Монгол Улсын 2017 оны нэгдсэн төсөв” сэдэвт цуврал хэлэлцүүлгийг бодлого боловсруулагчид, судлаачид болон иргэний нийгмийн төлөөллийн дунд зохион байгуулах эхний уулзалт, хэлэлцүүлгийг “Монгол Улсын 2017 оны төсвийн орлого, зарлагын төлөвлөлт” сэдвээр хийнэ.

Г.ЗАНАБАЗАРЫН НЭРЭМЖИТ ДҮРСЛЭХ УРЛАГИЙН МУЗЕЙ

16.00 цагт: Г.Занабазарын нэрэмжит Дүрслэх урлагийн музейн сан хөмрөгөөс ”Эрдэнэ болсон гурван сахиус” үзэсгэлэнгийн нээлт болно. Уг үзэсгэлэнд Намсрай, Гонгор, Жамсран бурхадын урьд өмнө дэлгэгдэж байгаагүй 100 гаруй үзмэрүүдийг анх удаа дэлгэн үзүүлнэ. Утас: 99259197, 326060

Нийгмийн эрүүл мэндийн хүрээлэнгээс Монгол хүнд тохирсон өглөөний цайны жор 2-ыг гаргажээ. Энэхүү өглөөний цайны цэсэнд шарсан өндөг, хөх тарианы талх, улаан лооль, үзэмний шүүс орж байгаа юм.
Хүнсний бүтээгдэхүүний нэр Жин (гр) Уураг Өөх тос Нүүрс ус Илчлэг (кккал)
Шарсан өндөг 50 26.6 23 1.6 200
Хөх тарианы талх 65 82.5
Улаан лооль 100 26
Үзэмний шүүс 200 0.5 - 21.3 87.2
Гарц 28.4 23.4 42.8 395.7
Өглөөний цайны тус жор нь хамгийн хялбар, энгийн, богино хугацаанд бэлтгэж болох, өртөг багатай өглөөний унд гэдгээрээ мөн онцлогтой.
Нийгмийн эрүүл мэндийн хүрээлэнгийн зөвлөж буйгаар насанд хүрсэн хүн хоол хүнсээр авбал зохих хоногийн илчлэг нь дунджаар 2100-2500 ккал байх ёстой. Үүнийг 100 хувь гэж үзвэл,
Өглөө 20-25 хувь,
Их, бага үдэд 10-15 хувь,
Их үдэд 35-40 хувь,
Орой 15-20 хувиас ихгүй гэж тооцон хоол хүнсээ тохируулан хэрэглэх ёстой юм байна.

2016.10.26, ЛХАГВА ГАРАГ / БИЛГИЙН ТООЛЛЫН: 26

НАМРЫН АДАГ ШАР НОХОЙ САР
ТАВАН ШАР МЭНГЭТЭЙ ЦАГААГЧИН МОГОЙ ӨДӨР

Аргын тооллын: 2016.10.26, Лхагва гараг
Наран ургах шингэх: 07.28-17.44
Үс засуулбал: Жаргал үргэлжид ирнэ
Барилдлага: Үхэх
Шүтэн барилдлага: Мунхрахуй
Тухайн өдөр үхэр, тахиа жилтнээ аливаа үйлийг хийхэд эерэг сайн ба могой, морь жилтнээ сөрөг муу нөлөөтэй тул элдэв үйлд хянамгай хандаж, биеэ энхрийлүүштэй. Эл өдөр элдэв үйлд хянуур хандах хэрэгтэй ба ан, гөрөө хийх, мал, адгуус муулах, сүм дуганыг сэргээх, газар лусын зан үйл хийх, өр барагдуулах, буг дарах, газрын ам бооход сайн. Ургаа мод таслах, газрын ам нээх, гөлөг тэжээх, байшингийн суурь тавих, угаал үйлдэхэд муу. Өдрийн сайн цаг нь үхэр, луу, морь, хонь, нохой, гахай болой. Хол газар яваар одогсод баруун зүгт мөрөө гаргавал зохистой. Үс шинээр үргээлгэх буюу засуулбал жаргал үргэлжид ирэх сайн.

БАРУУН АЙМГУУДЫН НУТГААР: Үүлшинэ. Зарим газраар цас орно. Салхи баруун өмнөөс баруун хойш эргэж секундэд 6-11 метр, зарим газраар секундэд 14-16 метр хүрч шороон болон цасан шуурга шуурна. Хангайн уулархаг нутгаар шөнөдөө 17-22 градус, өдөртөө 7-12 градус, Алтайн өвөр говиор шөнөдөө 0-5 градус хүйтэн, өдөртөө 3-8 градус дулаан, бусад нутгаар шөнөдөө 10-15 градус, өдөртөө 2-7 градус хүйтэн байна.

ТӨВИЙН АЙМГУУДЫН НУТГААР: Үүлшинэ. Шөнөдөө цас орохгүй. Өдөртөө нутгийн хойд хэсгээр цас орно. Салхи шөнөдөө баруун хойноос, өдөртөө баруун өмнөөс секундэд 7-12 метр. Хангай, Хөвсгөл, Хэнтийн уулархаг нутгаар шөнөдөө 17-22 градус, өдөртөө 4-9 градус, бусад нутгаар шөнөдөө 10-15 градус хүйтэн, өдөртөө 2 градус дулаанаас 3 градус хүйтэн байна.

ЗҮҮН АЙМГУУДЫН НУТГААР: Солигдмол үүлтэй. Цас орохгүй. Салхи баруун хойноос секундэд 6-11 метр. Шөнөдөө нутгийн хойд хэсгээр 18-23 градус, бусад нутгаар 10-15 градус, өдөртөө бүх нутгаар 2 градус дулаанаас 3 градус хүйтэн байна.

ОТРЫН НУТАГ ХЭРЛЭНБАЯН-УЛААН ОРЧМООР: Багавтар үүлтэй. Цас орохгүй. Салхи баруунаас секундэд 4-9 метр. Шөнөдөө 12-14 градус, өдөртөө 0-2 градус хүйтэн байна.

ГОВИЙН АЙМГУУДЫН НУТГААР: Багавтар үүлтэй. Хур тунадас орохгүй. Салхи баруун өмнөөс секундэд 6-11 метр, Арц Богдын өвөр хоолойгоор секундэд 14-16 метр хүрч ширүүсч шороон шуурга шуурна. Шөнөдөө Өмнөговийн нутгаар 2-7 градус, бусад нутгаар 6-11 градус хүйтэн, өдөртөө Дундговийн нутгаар 1-6 градус, бусад нутгаар 4-9 градус дулаан байна.

УЛААНБААТАР ХОТ: Багавтар үүлтэй. Цас орохгүй. Салхи баруун өмнөөс секундэд 6-11 метр. Шөнөдөө 11-13 градус, өдөртөө 0-2 градус хүйтэн байна.

Эдгээр онгоцнууд нь ирэх арваннэгдүгээр сарын 1-6-ны өдрүүдэд БНХАУ-ын Зухай хотноо болох Нисэх хүчний шоунд оролцохоор явж байгаа аж.

Дашрамд дурдахад, эдгээр сөнөөгч онгоцнууд нь шатахуунаа цэнэглэхээр Чингис Хаан Олон улсын нисэх буудалд түр саатсан гэх мэдээлэл байна.

Шугам сүлжээний ажлыг хийсний дараа тохижилт хийж тэгшлэхгүй байна гэсэн санал гомдлын дагуу гэр хороололд хийгдэж байгаа шугам сүлжээний ажлын явцыг тодрууллаа. 2016 онд Даланзадгад сумын хэмжээнд Жаал уул, Нисэх, Баруун сайхан, Зүүн сайхан чиглэлд нийт 15 км цэвэр, бохирын шугам сүлжээний ажил хийж байна. Стандартын дагуу буюу газрын өндөр намаас хамааран 50 см-1м хүртэл өндөр даланг хийдэг гэнэ. 1м хүртэлх өндөр даланг үер уснаас хамгаалах зориулалтаар зайлшгүй шаардлагатай дунд сайхан, зүүн сайхан хорооллын зарим хэсэгт хийсэн байна. Ердийн нөхцөлд стандарт буюу 50 см өндөр даланг хийж тохижилтын ажлыг гүйцэтгэдэг ба энэ нь 3 жилийн дараа тэгширч хэвийн байдалд орно гэж“Сайн констракшн” ХХК-ны инженер Ж.Пүрэв-Очир тайлбарласан юм. Хэрэв шууд тэгшилвэл суулт өгч шугам сүлжээ гэмтэх эрсдэлтэйг анхааруулж байна.

Улсын Их Хурлын Өргөдлийн байнгын хорооны өнөөдрийн /2016.10.25/ хуралдаан 15 цаг 27 минутад 52.6 хувийн ирцтэй эхэллээ. Хуралдааны эхэнд тус байнгын хорооны 2016 оны намрын ээлжит чуулганы хугацаанд хийх ажлын төлөвлөгөө батлах тухай асуудлыг хэлэлцсэн юм.



Хэлэлцэж буй асуудалтай холбогдуулан УИХ-ын гишүүн Ё.Баатарбилэг Соёлын өвийг хамгаалах тухай хууль тогтоомжийн хэрэгжилтэд хяналт тавих, сайжруулах талаарх өргөдлүүдийг хэлэлцэх ажлын бүрэлдэхүүнд орох мөн УИХ-ын гишүүн А.Сүхбат Хүнсний аюулгүй байдлын хууль тогтоомжийн хэрэгжилтийн талаарх өргөдлүүдийг хэлэлцэх ажлын бүрэлдэхүүнд орох хүсэлт тус тус гаргасныг Байнгын хорооны дарга дэмжиж буйгаа илэрхийллээ. Түүнчлэн 2016 оны намрын ээлжит чуулганы хугацаанд сургуулийн өмнөх боловсролыг сайжруулах, иргэдээс ирүүлсэн өргөдлийн дагуу холбогдох хуулийн хэрэгжилтэд хяналт тавих ажиллагаа хийхээс гадна тухайн асуудлын хүрээнд газар дээр нь ажиллах асуудлыг төлөвлөгөөнд оруулах саналыг УИХ-ын гишүүн Ё.Баатарбилэг, Г.Мөнхцэцэг нар гаргасан юм. Ийнхүү УИХ-ын гишүүд байр сууриа илэрхийлж, санал хэлж дууссаны дараа Өргөдлийн байнгын хорооны 2016 оны намрын ээлжит чуулганы хугацаанд хийх ажлын төлөвлөгөө 90.9 хувийн саналаар батлагдав.



Дараа нь Улсын Их Хурлын гишүүдийн хариуцан ажиллах салбарын хуваарийг шинэчлэн батлах тухай тус байнгын хорооны тогтоолын төслийг хэлэлцлээ. Хэлэлцэж буй асуудалтай холбогдуулан санал хэлэх гишүүн гараагүй тул тус Байнгын хорооны Улсын Их Хурлын гишүүдийн хариуцан ажиллах салбарын хуваарь гишүүдийн 100 хувийн саналаар батлагдлаа.



Өнөөдрийн хуралдаанаар хэлэлцэх Бусад асуудлын хүрээнд Ажлын хэсэг байгуулах тухай байсан ба Байнгын хорооны дарга Д.Сарангэрэл өчигдөр /2016.10.24/ зохион байгуулагдсан нээлттэй хэлэлцүүлгийн үеэр Туул голын бохирдлыг бууруулах Ажлын хэсэг байгуулах талаар хэлэлцсэн болохыг танилцуулсан юм. Тэрээр тус Ажлын хэсгийн ахлагчаар УИХ-ын гишүүн А.Сүхбатыг томилох горимын санал гаргав. УИХ-ын гишүүд Ажлын хэсгийн ахлагчийг дэмжиж буйгаа илэрхийлэхийн сацуу Туул голын бохирдлыг бууруулах ажлыг цаг алдалгүй эхлүүлэх хэрэгтэйг дурдаж байсан юм.



Ингээд Туул голын бохирдлын асуудлаар ирүүлсэн өргөдлийн дагуу холбогдох хууль тогтоомжийн хэрэгжилтийг судалж, шийдвэрийн төсөл боловсруулан Байнгын хорооны хуралдаанаар хэлэлцүүлэхэд бэлтгэх үүрэг бүхий Ажлын хэсгийг байгуулж, УИХ-ын гишүүн А.Сүхбатаар ахлуулахыг олонхийн саналаар батлав гэж Улсын Их Хурлын Тамгын газрын Хэвлэл мэдээлэл, олон нийттэй харилцах хэлтсээс мэдээлэв.

Хүйтний улирал эхэлж буйтай холбогдуулан сүүлийн үед ахуйн гал түймрийн гаралт ихсэх хандлагатай байна. Өнгөрсөн амралтын өдрөөр Хэнтий аймгийн Бор-Өндөр суманд хоёр хүүхэд, Дархан-Уул аймагт нэг иргэн гал түймрийн улмаас амь насаа алджээ.



Оны эхний 10 сарын байдлаар объектын гал түймэр улсын хэмжээнд 2985 удаа гарч 30 хүн түлэгдэж гэмтэн, 31 хүн амь насаа алдсан байна.



Гарч байгаа гал түймрийн голлох шалтгаан нөхцөл нь пийшин зуухны буруу галлагаа, яндангийн халалт, цахилгаан хангамж, тоног төхөөрөмжийн буруу хэрэглээ зэргээс үүдэн гарч байгааг холбогдох мэргэжилтнүүд анхааруулж байна. Мөн эцэг, эхчүүд бага насны хүүхдийг харгалзах хүнгүйгээр гэрт нь орхих, цоожилж үлдээсээр байгаа нь хүүхэд гал түймрийн аюулд өртөх эрсдэлийг бүрдүүлж байна.



Иймд бага насны хүүхдийг гэрт нь харгалзах хүнгүйгээр орхих, цоожилж үлдээхгүй байх, орхих тохиолдолд заавал насанд хүрсэн харгалзах хүнтэй байлгахыг Онцгой байдлын ерөнхий газраас анхааруулж байна.

Хөвсгөл аймаг дахь Цагдаагийн газар, Орхон аймаг дахь Цагдаагийн газар, МБГ-ын Онц хүнд гэмт хэрэг мөрдөх хэлтсийн алба хаагчид хамтран Хөвсгөл аймгийн Тосонцэнгэл сумын төвд байрлах ээс 2016 оны 10 сарын 12-ны өдөр хулгайд алдагдсан ”Хар морьт сахиус” болон бусад шашны эд зүйлсийг шуурхай эрэн сурвалжлан гэмт этгээдүүдийг олж тогтоон, алдагдсан эд зүйлсийг тус сумын Гандандамчойлин хийдэд өнөөдөр хүлээлгэн өглөө.

АНУ-ын тусламжаар 2,5 сая ам.долларын санхүүжилттэй “LEAD Mongolia” төслийг хэрэгжүүлж эхэлжээ.

Уг төсөл хоёр жилийн туршид хэрэгжих бөгөөд 25-40 насны нийт 90 залуус хамрагдаж, эдгээрийн 30 нь АНУ-д 2017 онд солилцооны хөтөлбөрт хамрагдах юм байна.

Төсөл байгаль орчин ба хотжилт, ажилгүйдэл ба ядуурлыг бууруулах, ил тод байдал ба авилгатай тэмцэх зэрэг үндсэн салбар, чиглэлд хэрэгжинэ хэмээн Гадаад харилцааны яамнаас мэдээллээ.

Хууль зүйн яамны Байнгын хорооны хуралдаан яг одоо болж байна. Хуралдаан 62.9 хувийн ирцтэй эхэлсэн бөгөөд тус хуралдаанд Ерөнхий сайд асан Ч.Сайханбилэг оролцож байгаа юм.

Улсын ерөнхий прокурорын туслах, Дотоод аюулгүй байдлын албаны дарга Э.Амарбат, Нийслэлийн прокурорын хяналтын прокурор Б.Бясман нар өнөөдөр мэдээлэл хийлээ.

Улсын Их Хурлын Эдийн засгийн байнгын хорооноос өнөөдөр /2016.10.25/ Төрөөс мөнгөний бодлогын талаар 2017 онд баримтлах Үндсэн чиглэлийн төслийн талаархи хэлэлцүүлгийг Төрийн ордоноо зохион байгууллаа.



Уг хэлэлцүүлэгт Монголбанк, Сангийн яам, Үндэсний статистикийн хороо, Санхүүгийн зохицуулах хороо, Монголын банкны холбоо, Үнэт цаас, арилжаа эрхлэгчдийн холбооны төлөөлөл болон эрдэмтэн судлаачид оролцож, санал солилцов.



Хэлэлцүүлгийн эхэнд Монголбанкны Мөнгөний бодлогын газрын захирал Б.Баярдаваа Төрөөс мөнгөний бодлогын талаар 2017 онд баримтлах Үндсэн чиглэлийн төслийн дэлгэрэнгүй танилцуулгыг хийсэн. Тэрбээр танилцуулгадаа “Мөнгөний бодлого нь улс орны хэмжээнд үүсээд буй эдийн засгийн хүндрэлийг хохирол багатайгаар даван туулж, макро эдийн засгийг богино хугацаанд тогтворжуулан эдийн засгийн дунд, урт хугацааны тогтвортой өсөлтийг хангах нөхцөлийг бүрдүүлэхэд чиглэгдэнэ.



1. Мөнгөний бодлогын зорилтын хүрээнд:

1.1.Мөнгөний бодлогын зах зээлд суурилсан хэрэгслийг ашиглан хэрэглээний үнийн индексээр хэмжигдэх инфляцийг 2017-2019 онд жилийн 8 хувиас дээшгүй түвшинд байлгана. 1.2.Төгрөгийн гадаад валюттай харьцах ханш нь макро эдийн засгийн суурь нөхцөлтэй нийцэн, уян хатан тогтох зарчмыг баримтална.

1.3.Эдийн засгийн гадаад орчинд гарч болзошгүй огцом өөрчлөлтийг төгрөгийн гадаад валюттай харьцах ханшийн уян хатан бодлого, мөнгөний бодлогын арга хэрэгслийг ашиглан зохицуулж, гадаад валютын улсын нөөцийг зохих түвшинд хүргэн нэмэгдүүлнэ.

2. Санхүүгийн салбарын тогтвортой байдлын хүрээнд:

2.1.Санхүүгийн салбарын эрсдэлийг бууруулах, санхүүгийн тогтвортой байдлыг хангах зорилгоор системийн тогтвортой байдлын үнэлгээг олон улсын санхүүгийн байгууллагатай хамтран гүйцэтгэж, макро зохистой бодлогыг хэрэгжүүлнэ.

2.2.Банкны салбарын төлбөр түргэн гүйцэтгэх болон эрсдэл даах чадварыг хадгалах, болзошгүй эрсдэлээс урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээ авна.

3. Санхүүгийн зах зээлийн дэд бүтэц, түүний институцийг бэхжүүлэх хүрээнд:

3.1.Эдийн засгийн хүндрэлийг богино хугацаанд даван туулах үүднээс Санхүүгийн тогтвортой байдлын зөвлөлийн үйл ажиллагааг идэвхижүүлж, зөвлөлийн гишүүдийн хамтын ажиллагааг өргөжүүлнэ.

3.2.Монголбанкны бие даасан, хараат бус байдал, валют, үндэсний төлбөр тооцооны системийн зохицуулалтыг боловсронгуй болгоно” гэсэн зорилтуудыг дэвшүүлсэн хэмээгээд эдийн засгийн 2016 оны 2 дугаар улиралд 0.1 хувиар өссөн. Үүнээс уул уурхайн бус салбарын сүүлийн 5 улирал дараалан уналттай байсан” гэв.



Монголбанкнаас мөнгөний бодлогын нөлөө нь нэг жилээс цааш хугацаанд эдийн засагт байдаг тул “Ирээдүйг чиглэсэн” мөнгөний бодлогын шийдвэр гаргах зарчмыг баримталж байгаагийн зэрэгцээ хүүгийн нэгдсэн бодлого явуулахаар төлөвлөжээ. Ингэснээр бодлогын хүүний нөлөө сайжирч, төгрөгийн ханшинд үзүүлэх дарамт багасах төдийгүй банк хоорондын зах идэвхжинэ гэж үзэж байгаа юм байна.



Эдийн засгийн өсөлтийг богино хугацаанд хангахаас илүүтэйгээр эдийн засгийн тогтвтортой байдлыг дунд хугацаанд бий болгоход чиглэсэн бодлогыг хэрэгжүүлж, улсын валютын нөөцийг сэргээх арга хэмжээг авахаар Төрөөс мөнгөний бодлогын талаар 2017 онд баримтлах Үндсэн чиглэлийн төслөлд тусгасан байна. Улсын валютын нөөцийг сэргээхийн тулд төсвийн нэгдсэн, зохистой бодлого явуулах, өрийн эргэн төлөлтийг зөв удирдах, гадаад валютын орох урсгалыг нэмэгдүүлэх, ханшийн уян хатан байдлыг нэмэгдүүлэх зэрэг хэд хэдэн чиглэлийг анхаарч ажиллах шаардлагатай байгаа аж.

Төслийн танилцуулгын дараа хэлэлцүүлэгт оролцогчид асуулт асууж, санал хэлсэн юм.

Монголын метал, уул уурхайн шинжээч Ч.Эрдэнэдалай:

- Хэлэлцүүлэгт урьсанд талархал илэрхийлье. Монголбанкнаас өргөн мэдүүлсэн мөнгөний бодлогын баримт бичгийг судалж байгаа. Эрсдэлийг урьдчилж харсан, няхуур ажиллаж чадсан гэж үзэж байна. Дунд, урт хугацаанд эдийн засгийг тогтвортой өсгөх гол чиглэлийг баримталж байгааг зөв алхам болсон. Надад хоёр асуулт байна. Олон Улсын Валютын сантай хэлэлцээр явагдаж байна гэж ойлгож байгаа. Дотооддоо төдийгүй дэлхий дахинаа Олон Улсын Валютын сангийн хөтөлбөрт хамрагдана гэсэн хүлээлт үүссэн. Хэрэв хөтөлбөрт хамрагдвал 2017 оны төсөв, мөнгөний бодлого өөрчлөгдөх үү? Манай улсын өр зээлийн асуудал хүнд байна. Монголбанк юанийн свопын хэмжээг ихэсгэх талаар мэдэгдэж байсан. Энэ талын яриа хэлэлцээ ямар шатандаа явж байна вэ?

/Своп хэлцэл гэж тухайн өдрийн ханшаар валют худалдан авч /худалдаж/ ирээдүйн тохиролцсон ханшаар ирээдүйн тохиролцсон ханшаар эргүүлээд худалдах /худалдан авах/ арилжааны хэлцлийг хэлнэ/

Монголбанкны Тэргүүн дэд ерөнхийлөгч О.Эрдэмбилэг:

- Олон Улсын Валютын сангийнхан нэг дэх өдрөөс ажиллаж эхэлсэн. Хэлэлцээ явагдаж байна. Олон зүйл дээр ярилцаж, тохирох шаардлагатай учраас хэлцлийн үр дүн ямар байхыг одоо хэлэх боломжгүй. Төсвийн тухайд Монголбанкны байр суурь ямар байгаа вэ гэхээр 2016 оны хүлээгдэж буй гүйцэтгэлээр төсвийн алдагдал 18 хувьтайгаар батлагдсан. Засгийн газраас өргөн мэдүүлсэн Монгол Улсын 2017 оны төсөвт 10 хувьтай байгаа. 2018-2019 оны төсвийн хүрээний мэдэгдэлд төсвийн алдагдлыг 8 хувь, 5 хувь гэж бууруулсан. Төсвийн алдагдлын энэхүү бууралтаас харвал төсвийн бодлого зөв чиглэлд явж байна гэж үзэж байгаа. Мөнгөний бодлогын хувьд дунд хугацааны төсөөлөл гэдгийг хэлэх нь зүйтэй. Монголбанкны Ерөнхийлөгч, Сангийн сайдын хамтарсан тушаалаар Эдийн засгийг тогтворжуулах хөтөлбөр боловсруулах Ажлын хэсэг байгуулагдсан. Ойрын хугацаанд Улсын Их Хурлаар хэлэлцүүлэхээр өргөн барина. Ингэхээр төсөв, мөнгөний бодлого, эдийн засгийг тогтворжуулах гэсэн гурван зүйл байгаа гэсэн үг.

Юанийн свопын тухайд 2017 оны есдүгээр сард дуусах хугацаатайгаар 15 тэрбум юанийн своп гэрээ хэлэлцээр байгуулсан. Үүний тодорхой хувийг нь ашиглаагүй учраас бидэнд орон зай байгаа. Мөн АСЕМ-ийн Дээд хэмжээний уулзалтын үеэр БНХАУ-ын Ерөнхий сайд, Монгол Улсын Ерөнхий сайдтай уулзах үеэрээ энэ асуудлыг хөндсөн. Улс төрийн түвшинд тодорхой шийдэл гарсан гэж ойлгож байгаа. Монголбанк, БНХАУ-ын Төв банктай хамтран ажиллаж байна.

Улсын Их Хурлын гишүүн Б.Жавхлан:

- Олон Улсын Валютын сангийн уулзалтад Монголбанкны Ерөнхийлөгч, Сангийн сайд нар оролцсон. Уулзалтын үеэр Сангийн сайд дунд хугацааны төсвийн төсөөллөө танилцуулсан. Олон Улсын Валютын сангийнхан энэ төсөөлөлд нааштай хандаж, төсвийн алдагдлыг хүлээн зөвшөөрсөн. Төсвийн алдагдлыг 18 хувь, 9.9 хувь, 8 хувь, 5 хувь гэх мэтээр шат дараалан бууруулж байгааг зөв гэж үзсэн. Хэрэв огцом механикаар бууруулбал нийгмийн халамжийн бодлого алдагдах сөрөг үр дагавар гарах эрсдэлтэй гэдгийг мэдэгдсэн. Одоо Олон Улсын Валютын сантай хэлэлцээ хийхэд төсвийн тэнцлийн алдагдалд өөрчлөлт орохгүй байх. Харин дотроо орлого, зарлагын зүйл ангиуд дээр шилжилт, өөрчлөлт хийхийг үгүйсгэхгүй. Мөнгөний бодлого, төсвийн бодлого хоёр уялдах ёстой. Монголбанкнаас Төрөөс мөнгөний бодлогын талаар 2017 онд баримтлах Үндсэн чиглэлийн төслийг төсвийн төсөөлөл дээр тулгуурлаж хийсэн учраас ерөнхий зорилтод өөрчлөлт орохгүй болов уу гэсэн хүлээлттэй байна.



Сангийн сайд асан Д.Даваасамбуу:

- Монгол Улс маш эгзэгтэй үед байна. Сангийн яам, Монголбанкнаас авч хэрэгжүүлж байгаа арга хэмжээнүүд бодит байдлыг тогтоох гэсэн оролдлогууд учраас нааштай хүлээж авч байна. Өнөөгийн хүнд байдлаас гарахын тулд ямар нэгэн шинэлчлэл рүү орох боломж харагдаж байна. 25 жилийн турш бидний зовоож байгаа зээлийн хүү, хадгаламжийн хүүг багасгах суурь нөхцлийг 2019 он гэхэд бүрдүүлэхийн төлөө ажиллах чухал шаардлага байгаа юм. Зээлийн хүүг 12 хувь, хадгаламжийн хүүг 8 хувь байх суурь нөхцлийг бий болгох хэрэгтэй. Дунд хугацааны бодлогоо ийм түвшинд байлгах тал дээр анхаарч ажиллахыг Монголбанк, Сангийн яамнаас хүсье. Инфляцийг 6 хувиас хэтрүүлэхгүй 2019 он хүрч чадвал том амжилт болно.

Өнөөгийн нөхцөл байдалд эдийн засаг болон төлбөрийн тэнцэлд учруулж байгаа хүндрэлийг ярих хэрэгтэй. Төлбөрийн тэнцлийн хямрал, өрийн тэнцлийн хямрал бий болсон байна. Үүний нэг илрэл нь валютын ханшийн уналт юм. Асар өндөр хүүтэй, төсвийн алдагдлыг нөхөх, цалин тавих зэрэгт авч хэрэглэсэн эргээд төлөх нөхцлийг нь бүрдүүлдэггүй зээлүүдийг хаахын тулд түнш орнуудтай хамтрахаас өөр аргагүй. Дунд хугацаандаа өр, дээлийн хүүгийн дарамтнаас гарахгүй бол Монгол Улсын эдийн засаг урт хугацаанд саарна. Иймд дотогш чиглэх валютын урсгалаа нэмж, гадагш гарах урсгалыг нь хязгаарлахад Засгийн газрын томоохон хөрөнгө оруулалтуудыг чиглүүлэх хэрэгтэй. Төлбөрийн тэнцлийн алдагдал, төсвийн алдагдалтай ийм үед өрийн болон хөрөнгө оруулалтын менежментийг хэрхэн сайжруулах тал дээр ямар арга хэмжээ авах вэ?

Монголбанкны Тэргүүн дэд ерөнхийлөгч О.Эрдэмбилэг:

- 2017 онд Хөгжлийн банкны бондын төлбөрийн хүү 580 сая ам доллар төлөх ёстой. 2016 оны төлбөрийн балансын төсөөлөл, төсвийн алдагдлын 18 хувь, 2017 оны төлбөрийн балансын төсөөлөл, алдагдал зэргээ тооцоод үзвэл ойролцоогоор 8 ихнаяд төгрөгийн санхүүжилтийн хэрэгцээ байгаа. Олон Улсын Валютын сангийн хөтөлбөрт орлоо гэхэд хамгийн ихдээ 400 орчим сая долларыг авах боломжтой болно. Тэгэхээр Монгол Улсын Засгийн газар зөвхөн Олон Улсын Валютын сан гэлтгүй бусад эх үүсвэрээс хөрөнгө татахаар хэлэлцээ хийж байгаа.

Улсын Их Хурлын гишүүн Б.Жавхлан:

- Бид Засгийн газар, Монголбанк, бусад арилжааны банкууд дээр байгаа өрийн мэдээллийг нэгтгэж чадаж байгаа боловч нийт гадаад өрийн статистик тоо баримтыг гаргаж чадахгүй байна. Хувийн секторын өрийн мэдээллийг гаргах албажуулсан хууль, эрх зүйн зохицуулалт байхгүй учраас учир дутагдалтай байна.

Монголбанкны Мөнгөний бодлогын газрын захирал Б.Баярдаваа:

- Төрөөс мөнгөний бодлогын талаар 2017 онд баримтлах Үндсэн чиглэлийн төсөлд санхүүгийн системийг олон тулгууртай болгох бодлого тусгагдсан. Энэ хүрээнд аж ахуй нэгжүүд, бусад хөрөнгийн эх үүсвэр дутагдалтай үйл ажиллагаагаа явуулж байгаа байгууллагууд банкнаас гадна өрсөлдөж болохуйц эх үүсвэрийн зах зээлийг бүрдүүлэх зайлшгүй шаардлага бий болсон. Ингэхийн тулд хууль эрх зүйн орчинг бүрдүүлэх, банк хоорондын төлбөр тооцооны системийн асуудал гэх мэтчилэн олон асуудлыг урьдчилж шийдэх ёстой болно. Эдийн засаг дунд, урт хугацаандаа харьцангуй тогтвортой байвал зээлийн хүүг бууруулж чадна.

Монгол Улсын Ерөнхий сайд асан М.Энхсайхан:

- Хямралаас гарах эхний зорилт бол эдийн засгийн өрсөлдөх чадварыг нэмэгдүүлэх юм. Одоогоор манай улсын өрсөлдөх чадвар дэлхийн 140 орноос 104 дүгээр байранд явж байгаа. БНХАУ 28, дугаар, ОХУ 45 дугаар байранд тус тус байгаа. Мөн хувийн секторын үүрэг хариуцлагыг шинээр харах шаардлага үүсч байна. Аливаа бүх үйлдэл хувийн секторт үйлчилж чадаж байгаа эсэхийг мэдэх ёстой гэсэн үг. Төслийн танилцуулгад маш чухал нэг дүгнэлт хэллээ. Зөвхөн мөнгөний бодлогоор хямралаас гарахгүй гэдэгтээ санал нэг байна. Төсөв, мөнгө болон бусад бүх бодлого уялдаж байж хямралаас хурдан гарна. Ямар ч бодлого гаргасан уул уурхайн болон уул уурхайн бус салбар гэж ангилж гаргах хэрэгтэй. Энгийнээр зүйрлэвэл Монгол Улсын эдийн засаг хэвтэрт байгаа өвчтөн. Ийм Ямар эмчилгээ хийх нь маш чухал. Хүчтэй эм, тариагаар шууд эмчлэх боломжгүй. Удаан хэвтэрт байлгах эсэхээ нь төрийн бодлогын уялдаа холбооноос хамааралтай.

Монгол Улсын Ерөнхий сайдын Ахлах зөвлөх Н.Энхбаяр:

- Бидний хувьд тогтолцоо төгс биш гэдгээ байнга бодох ёстой. Засах ёстой зүйл их байна. Төсөв, мөнгөний бодлоготойгоо хамт бүтцийн өөрчлөлтийн бодлого хамт явах ёстой.

Монголын банкны холбооны Удирдах зөвлөлийн гишүүн М.Болд:

- Төрөөс мөнгөний бодлогын талаар 2017 онд баримтлах Үндсэн чиглэлийн төслийн үзэл баримтлал, агуулгатай санал нэг байгаа. Дэмжиж байгаа. Эдийн засаг, хувийн хэвшлийн өсөлтийг дэмжих зорилготой арга хэмжээг авч хэрэгжүүлэх нь чухал. Тодорхой саналуудаа бичгээр гаргаад Монголбанкинд хүргүүлсэн байгаа. Олон улсын байгууллагуудын өгсөн санал бүр зөв байдаггүй, алдаа дутагдалтай зүйлүүд байдгийг харгалзан үзэх нь зүйтэй.

Ийнхүү оролцогч нар асуулт асууж, санал хэлснээр хэлэлцүүлэг өндөрлөв гэж Улсын Их Хурлын Тамгын газрын Хэвлэл мэдээлэл, олон нийттэй харилцах хэлтсээс мэдээлэв.

УИХ-ын гишүүн Ц.Нямдоржийг Монгол Улсын Үндсэн хууль зөрчсөн хэмээн иргэн Х.Бат-Ялалт Үндсэн хуулийн цэцэд өргөдөл гаргажээ.

Орон нутгийн сонгуультай холбоотой Сонгуулийн тухай хууль тогтоомж зөрчсөн гэх гэмт хэргийн шинжтэй 56 дуудлага цагдаагийн байгууллагад бүртгэгдснийг прокурорын байгууллагаас хянаж байгаа аж.

Жил бүрийн аравдугаар сарын 29-нд дэлхий нийтээрээ тархины харвалт өвчинтэй тэмцэх өдрийг тэмдэглэдэг. Тэгвэл энэ өдрийг угтаж, энэ сарын 27-ний өдөр нэг болон гуравдугаар эмнэлэг нээлттэй хаалганы өдөрлөг зохион байгуулахаар болжээ.

Монголбанкны өнөөдрийн зарласан ханшаар нэг ам.доллар 2335 төгрөг 88 мөнгөтэй тэнцэж байна.

Хан-Уул дүүргийн Мэргэжлийн хяналтын хэлтсээс дүүргийн нутаг дэвсгэрт үйл ажиллагаа явуулж буй арьс, гоо заслын эмнэлэг, салонуудад хяналт шалгалт хийжээ.

Авлигатай тэмцэх газар 2016 оны 10 дугаар сарын 17-21-ний өдрүүдэд шинээр гэмт хэргийн шинжтэй 8 гомдол, мэдээлэл хүлээн авч, нийт 28 гомдол, мэдээллийг шалгав. Үүнээс 3 гомдолд эрүүгийн хэрэг үүсгэж, 5 гомдол, мэдээллийг эрүүгийн хэрэг үүсгэхээс татгалзах, 3 гомдол, мэдээллийг харьяаллын дагуу шилжүүлэх саналтайгаар прокурорт шилжүүллээ. Ажиллагаанд 17 гомдол, мэдээлэл шалгагдаж байна.

Өнгөрсөн долоо хоногт эрүүгийн 57 хэрэгт мөрдөн байцаалтын ажиллагаа явуулав. Шинээр 3 хэрэгт эрүү үүсгэн шалгаж эхэллээ.

Нийслэлийн 377 жилийн ойг тохиолдуулан Батлан хамгаалахын сайд Улаанбаатар хотын удирдлагуудыг хүлээн авч уулзлаа. Цаашдын хамтын ажиллагааны талаар санал бодлоо солилцсон байна. Энэ үеэр Батлан хамгаалахын сайд Б.Бат-Эрдэнэ болон Нийслэлийн Засаг дарга бөгөөд Улаанбаатар хотын захирагч С.Батболд нар 2016-2020 онд хамтран ажиллах санамж бичигт гарын үсэг зурлаа.

Санамж бичигт нийслэлийн тохижилт, бүтээн байгуулалтын ажилд Батлан хамгаалах яам дэмжлэг үзүүлэн ажиллахаар тусгасан байна. Нийслэл хотод хэрэгжиж байгаа гэр хорооллын дахин төлөвлөлтийн арга хэмжээнд Батлан хамгаалах салбарын алба хаагчдыг хамруулж, нийслэл, дүүргийн бүтээн байгуулалтын ажилд Зэвсэгт хүчний барилга-инженерийн ангиуд, төрийн өмчит үйлдвэрийн газруудыг оролцуулах болон хуулийн хүрээнд гүйцэтгүүлэх талаар дэмжлэг үзүүлэх юм.

Зэвсэгт хүчнийг сурталчлах, иргэн-цэргийн харилцааг бэхжүүлж, эх оронч үзлийг төлөвшүүлэхэд талууд хамтран ажиллана. Мөн Нийслэлийн хэмжээнд Батлан хамгаалах төрийн үйлчилгээг иргэдэд түргэн, шуурхай хүргэх, Зэвсэгт хүчний анги, байгууллагын үйл ажиллагааг нээлттэй сурталчлах зэрэг заалтууд санамж бичигт тусгагджээ. Нийслэлийн ногоон байгууламжийг хамгаалахад мөн талууд хамтарна. Тухайлбал, нийслэлийн хэмжээнд цэргийн алба хаагчдыг ногоон бүсийн ойг хамгаалах, нөхөн сэргээх ажилд оролцуулахаас гадна хуурайшилт ихтэй улиралд ой, хээрийн түймрээс урьдчилан сэргийлэх ажилд цэргийн албыг дүйцүүлэн хааж буй иргэдийг татан оролцуулна. Талууд санамж бичгийн хүрээнд тухайн жилд хийх ажлаа төлөвлөн, хэрэгжилтэд нь харилцан хяналт тавьж, оны эцэст дүгнэж байх юм.

Нийслэлийн Засаг дарга бөгөөд Улаанбаатар хотын захирагч С.Батболд “Батлан хамгаалах яам, нийслэл хотын хооронд уламжлалт хамтын ажиллагаа байдаг. Нийслэл хот бол Монгол улсын хүн амын тал хувь нь суурьшсан хот. Тэр утгаараа батлан хамгаалахын чиглэлээр иргэдийг сургаж, дадлагажуулах, цэргийн насны хүмүүсийн дайчилгаа сургалтын чиглэлээр хамтран ажилладаг. Энэ мэтчилэн ирэх 4 жилд хэрхэн хамтарч ажиллах талаар өнөөдөр гарын үсэг зурлаа. Онцгой байдал тохиолдсон үед болон тайван цагт талууд ямар үүрэг хүлээж ажиллах вэ гэдгийг тодорхой тусгаж өгсөн байгаа” гэлээ.

Батлан хамгаалахын сайд Б.Бат-Эрдэнэ “Өмнө ч бид нягт хамтын ажиллагаатай байсан. Өнөөдөр санамж бичигт гарын үсэг зурснаар энэ харилцаа илүү тодорхой болох ач холбогдолтой. Батлан хамгаалах салбарын багц хуулиуд батлагдсантай холбоотойгоор салбарын үйл ажиллагаа, цар хүрээ өргөжсөн. Энэ хэрээр батлан хамгаалах салбарын бодлого, ажиллагааг сурталчлах, иргэдтэйгээ хамтарч ажиллах шаардлага бий болж байна. Тиймээс салбарын яам нийслэлтэй хамтарч, өргөн цар хүрээтэй ажиллахаар төлөвлөж байна.” гэсэн юм.

Үүний дараа Батлан хамгаалахын сайд Б.Бат-Эрдэнэ, Нийслэлийн Засаг дарга бөгөөд Улаанбаатар хотын захирагч С.Батболд, НИТХ-ын дарга Ц.Сандуй болон албаны бусад хүмүүс Бүх цэргийн хар сүлдэнд хүндэтгэл үзүүллээ гэж Нийслэлийн ЗДТГ-ын Хэвлэл мэдээлэл, олон нийттэй харилцах хэлтсээс мэдээллээ.