Оюутнууд сургалтын төлбөрөө зээлээр авах боломж бүрдэж байгаа билээ. Тэгвэл энэ зээлийг арилжааны банкуудаар энэ долоо хоногоос олгож эхлэхээр болжээ.

Дорнод аймгийн Матад сумын нутагт үйл ажиллагаа эрхэлдэг /аймгийн төвөөс зүүн урд зүгт 220 км/ Газрын тосны “Петро Чайна Дачин Тамсаг” ХХК-ийн 21 дүгээр талбайд тус компанийн туслан гүйцэтгэгч “Зөв боломж” ХХК-ийн ажилчид 2016.11.24-ний өдөр шингэн зүйлийг архи гэж андууран уусны улмаас хордсон тухай дуудлагыг 2016.11.25-ний өдрийн 22:20 цагт аймгийн Бүсийн оношлогоо эмчилгээний төвийн яаралтай түргэн тусламжийн төвд хүлээн авсан байна.

Хилийн тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төслийг Хууль зүйн байнгын хорооны хурлаар 2016 оны 11 дүгээр сарын 22-нд хэлэлцэж гишүүдийн 69.2 хувийн саналаар дэмжигдэж, УИХ-д өргөн барихаар болсон. Хүлээлттэй байсан уг хуулийн төслийн талаар ажлын хэсгийн гишүүн, ХХЕГ-ын Захиргааны удирдлага эрхэлсэн орлогч дарга, хурандаа Ж.Бямбасүрэнтэй ярилцлаа.

-Хилийн тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төслийн талаар танилцуулахгүй юу?

-Монгол Улсын хууль, УИХ-ын шийдвэрийн төсөл боловсруулах, өргөн мэдүүлэх журмын тухай хууль гэж байдаг. Энэ хуулийн 15 дугаар зүйлд заасны дагуу хуульд олон удаа нэмэлт өөрчлөлт орох, үүний улмаас хуулийн үзэл баримтлал өөрчлөгдөх, бүтэц уялдаа алдагдахад хүрэх эсвэл тухайн хуулийн нийт заалтын 50-с дээш хувьд нэмэлт өөрчлөлт орохоор бол шинэчилсэн найруулгын төсөл болдог.

Одоо мөрдөгдөж байгаа Монгол Улсын хилийн тухай хууль 1993 онд батлагдсанаас хойш улсын хил хамгаалалт, улсын хилээр зорчигч тээврийн хэрэгслийг шалган нэвтрүүлэх, хил хамгаалах үүрэг гүйцэтгэж буй цэргийн албан хаагчийн нийгмийн асуудлаар нийт 13 удаагийн нэмэлт, өөрчлөлт оруулсан байдаг. Иймээс Хууль зүй, дотоод хэргийн сайдын тушаалаар ажлын хэсэг байгуулагдаж Хилийн тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төслийг МУ-ын Үндсэн хууль, Үндэсний Аюулгүй байдал, үзэл баримтлал, МУ-ын төрөөс хилийн талаар баримтлах бодлого, МУ-ын батлан хамгаалах бодлогод нийцүүлэн боловсруулсан. Хилийн тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төсөлд зарчмын шинжтэй хэд хэдэн өөрчлөлтүүдийг тусгаж өгсөн. Өнөөдөр хүчин төгөлдөр мөрдөгдөж байгаа Монгол Улсын хилийн тухай хуульд хэрэглэсэн нэр томъёо болон бусад хуулинд хэрэглэгдэж буй нэр томъёотой давхардсан, ижил зохицуулалтыг агуулсан, эсхүл өөрөөр тодорхойлох зэргээр зөрчилдөж байсныг шинэчилж, Монгол Улсын үндэсний аюулгүй байдлын үзэл баримтлал, Төрөөс хилийн талаар баримтлах бодлогыг хэрэгжүүлэх зорилгоор улсын хилийн аюулгүй байдлыг хангах асуудлыг тодорхой болгосон.

Улсын хил хамгаалалтыг өөрийн улсын онцлогт тохирсон бүсчилсэн байдлаар зохион байгуулах, түүнтэй холбоотой зохицуулалт, улсын хил дамнасан гэмт хэрэг, зөрчлийг илрүүлэх, таслан зогсоох, хил орчмын нутаг дэвсгэрт ард, иргэдийг гэмт халдлагаас хамгаалах үед тусгай хэрэгсэл, биеийн хүч хэрэглэх үндэслэл, хэрэглэх журмын хуулийн төсөл, улсын хилийн аюулгүй байдлыг хангахад оролцох төрийн болон орон нутгийн захиргааны байгууллагуудын чиг үүргийг тодотгож, Улсын хил хамгаалахад туслах хүчний зөвлөл, туслах хүчний гишүүн, иргэний эрх, үүргийг тус тус нарийвчлан тусгасан.

-Хилийн тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төсөлд улсын хилээр зорчигч, тээврийн хэрэгслийг шалган нэвтрүүлэх чиг үүргийг тусгасан уу?

- Хилийн асуудлаар байгуулсан Монгол Улсын олон улсын гэрээгээр тодорхойлогдсон улсын хилийн дэглэмийн зорилгод хамаардаг улсын хил хамгаалалтын төрөл болох улсын хилээр зорчигч, тээврийн хэрэгслийг шалган нэвтрүүлэх, хилийн боомтын аюулгүй байдлыг хангах, боомтод мөрдөх журмыг мөрдүүлэх чиг үүргийг Улсын хил хамгаалах байгууллагад буцаан шилжүүлж, хил хамгаалалтын нэгдмэл тогтолцоог бүрдүүлэхээр тусгасан.

-Улсын хилээр зорчигч, тээврийн хэрэгслийг шалган нэвтрүүлэх чиг үүргийг танай байгууллагад шилжүүлбэл ямар ажлуудыг хийх вэ?

- Хилийн шалган нэвтрүүлэх албыг зохион байгуулах, боомтын журмыг сахиулах үйл ажиллагаанд камерын систем, электрон паспорт угшигч гэх мэт орчин үеийн техник технологийг ашиглаж улсын хилээр иргэд, зорчигч тээврийг хэрэгслийг нэвтрүүлэх ажлыг шуурхай зохион байгуулж ажиллана. Мөн хил хамгаалах байгууллагын удирдлага хилийн боомт дээр ажиллах албан хаагчид тавих шалгуур үзүүлэлтийг гаргаж мэргэжлийн албан хаагчдыг ажиллуулна. Хилийн цэргийн дээд сургуульд шалган нэвтрүүлэх албаны чиглэлээр 4-5 жил сурч байж энэ мэргэжлийг эзэмшдэг юм л даа.

-Хил хамгаалах байгууллагыг, хилийн цагдаа болгох хуулийн төсөл өргөн барилаа гэсэн мэдээлэл цахим ертөнцөд гарсан. Энэ талаар тодруулбал?

- Цахим сүлжээгээр хилийн цагдаа болгох хуулийн төсөл өргөн барилаа гэсэн ташаа мэдээлэл гарсан байна гэж сонссон. Хилийн тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төсөлд хилийн цагдаа гэсэн нэг ч үг, өгүүлбэр байхгүй. Тэгэхээр хилийн цагдаагаар хил хамгаалалтыг зохион байгуулна гэдэг бол ташаа мэдээлэл гэж ойлгож болно.

-Хилийн тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төсөл батлагдсанаар гарах үр дүнг тодруулж хэлээч?

Энэхүү хуулийн төсөл батлагдсанаар гарах нийгэм, эдийн засгийн үр дагаврыг дараах байдлаар төсөөлж байна. Төрөөс хилийн талаар баримтлах бодлогын Улсын хилийн аюулгүй байдлыг хангахтай холбогдсон заалтууд хуульчлагдана. Улсын хил хамгаалах байгууллагаас хилийн болон хил орчмын дэглэмийг сахиулах, хил дээр гарсан аливаа асуудлыг Монгол Улсын олон улсын гэрээ, хэлэлцээр, хууль, тогтоомжийн дагуу шийдвэрлэх, улсын хилийн халдашгүи дархан байдлыг хангах нөхцөл бүрдэнэ.

Улсын хилээр зорчигч, тээврийн хэрэгслийг нэвтрүүлэх, хилийн боомт, түүнд мөрдөх журмыг хэрэгжүүлэх, боомтын аюулгүй байдлыг хангахтай холбоотой харилцаа тодорхой болно. Хил залгаа улсуудын газар нутгийн зах хязгаартай шууд зах нийлэн хиллэж байгаа хилийн зурвас, хилийн боомт газар нь Монгол Улсын төрийн мэдэлд байх асуудал хуульчлагдана. Улсын хил хамгаалах, хилийн болон хил орчмын дэглэм, боомтын журам сахиулах үүрэг гүйцэтгэж буй хилчин тусгай хэрэгсэл, биеийн хүч хэрэглэх үндэслэлийг хуульчилж өгсөнөөр хилчид, иргэд болзошгүй эрсдлээс хамгаалагдана. Энэ мэтчилэн нэрлээд байвал олон сайн үр дагавар байна.

Өнгөрсөн аравдугаар сараас хойш гадны хэвлэлүүдэд Туркийн улс төрийн нөхцөл байдлаас болж, ардчилсан улсууд дахь турк сургуулиудыг хаалгах тухай асуудал нэг биш удаа нийтлэгдсэн. Энэ тухай бид БСШУСЯ, Гадаад харилцааны яам зэрэг холбогдох байгууллагуудаас тодруулахад, “Туркийн Засгийн газраас Монгол дахь турк сургуулиудыг хаалгах тухай албан ёсны мэдэгдэл ирээгүй” гэсэн мэдээллийг өгч байсан. Тиймээс бид өнгөрсөн бямба гаригт “Улаанбаатар Эмпати” сургуулийн үйл ажиллагаатай танилцахаар очсон юм. Энэ удаа тус сургуулийг зорьсон минь ч бас учиртай. Турк, Монголын хамтарсан сургууль бол Монголын боловсролын салбарт томоохон оюуны хөрөнгө оруулагч байгууллагуудын нэг. Тиймдээ ч тус сургууль жил бүр өөрийн гэсэн нэрэмжит олимпиад, тэмцээн уралдааныг зохион байгуулж, оюун ухаан, мэдлэг боловсролоо дээшлүүлэх хүсэл эрмэлзэлтэй сурагчдыг тодруулж, дэмжин урамшуулах зорилгоор байнга сорилго олимпиадыг зохион байгуулдаг. Энэ удаа “Улаанбаатар Эмпати” сургуулийн нэрэмжит байгалийн ухааны нэгдсэн олимпиад ид үргэлжилж байв. Математик, хими, физик, биологи гэсэн гурван хичээлээр явагдаж буй энэ олимпиадад хот, хөдөөгийн 3000 гаруй хүүхэд оюун ухаанаа сорьж байгаа ажээ. Өнгөрсөн амралтын өдөр биднийг очиход тус сургууль хот, хөдөөгийн багш, сурагчдаар бараг л дүүрсэн байв.



ТУС СУРГУУЛИЙН НЭРЭМЖИТ ОЛИМПИАДАД ОРОЛЦОХ ХҮҮХДИЙН ТОО ӨССӨӨР БАЙНА

Турк, Монголын хамтарсан “Эмпати” сургууль хотод хоёр, хөдөө орон нутагт гурван салбартай. “Орхон Эмпати”, “Баян-Өлгий Эмпати”, “Дархан Эмпати” “Улаанбаатар Эмпати”, “Улаанбаатар элит” гэсэн салбар сургуулиудтай. Бидний зорьж очсон “Улаанбаатар Эмпати” ахлах сургуулийн хувьд бусдаас ялгарах онцлог, давуу тал олонтой. Тухайлбал, тус сургууль хичээлээ монгол, англи хэлээр заадаг. Математик, хими, физик, компьютерийн хичээлийг англи хэлээр турк багш нар зааж, нийгмийн ухааны хичээлүүдийг монгол багш нар заадаг. Энэ сургуулийн хүүхдүүд IX ангиасаа эхлэн өөрийнхөө эзэмшихыг хүссэн мэргэжил, ирээдүйн зорилго зорилтоо тодорхойлж, элсэлтийн шалгалтандаа амжилттай оролцдог гэдгийг энэ сургуульд өмнө нь хүүхдээ суралцуулж байсан, мөн одоо ч хүүхдээ суралцуулж байгаа эцэг, эхчүүд хэлж байсан. Ийм онцлог зүйлсээрээ бусдаас ялгарч чаддаг учраас за­рим хүүхдүүд хөдөө орон нутгаас ганцхан энэ сур­гуулийг зорин ирж, су­рал­цаж байгаагаа ч дуул­гаж байсан. Энэ нь тус сур­гуулийн сургалтын чанар, чансааг илтгэх биз ээ. Тиймээс тус сургуулиас жил бүр зохион байгуулдаг сорилго олимпиадад оролцох хүүхэд болон сургуулийн тоо жилээс жилд өсч байдаг. Тус сургууль нь хүүхэд бүрт нээлттэй ханддаг учраас өрсөлдөөн ихтэй болдог гэдгийг албаныхан хэлж байв.



ЭЕШ-Д БЭЛТГЭХ АРГА БАРИЛЫГ ХҮҮХДҮҮД ЭНДЭЭС АВДАГ

“Улаанбаатар Эмпати” сургуулиас зохион байгуулж буй сорилго олимпиадуудыг харахад өгөгдсөн даалгавар, ажиллах сэдэв зэрэг нь сурагчдын мэдлэг чадварыг сорихоос гадна элсэлтийн ерөнхий шалгалтад бэлтгэх бэлтгэл ажил болдог аж. Жишээ нь, сурагчид элсэлтийн шалгалтын тест бөглөхдөө шалгалтын тестээ эхнээс нь дараалуулан хийх гээд мэдэхгүй зүйл дээрээ цаг их алдах, математикийн шалгалтын тест дээр ажиллахдаа хурдан бодох гээд алдаа их гаргадаг, бодлогынхоо мөн чанарыг ойлгоогүйгээс хэт их бодолт хийх зэрэг шалгалтын тест, бодлогын хариутай ажиллах арга барил суугаагүйгээс болж алдаа их гаргадаг. Тэгвэл жил бүр зохион байгууллагддаг энэхүү олимпиад нь тэр чигээрээ элсэлтийн ерөнхий шалгалт шиг шалгалтын дэвтэр, хариултын хуудас зэргээс бүрддэг юм байна. Энэ нь элсэгчдийг энгийнээр бодоход шалгалтын тесттэй ажиллаж сурах, зөв хувилбарыг сонгож, өөрийгөө сорих зэрэг арга барилд сургаж өгдөг юм байна. “Улаанбаатар Эмпати” сургуулийн нэрэмжит байгалийн ухааны хичээлүүдийн олимпиадын хариу нь энэ сарын 29-нд буюу маргааш гарах юм байна. Энэ талаарх зарим мэдээллийг бид “Улаанбаатар Эмпати” сургуулийн захирал Д.Ганбаатар болон багш нараас асууж тодруулсан юм.



УГ ОЛИМПИАДЫГ ХОЁР ДАХЬ ЖИЛДЭЭ ЗОХИОН БАЙГУУЛЖ БАЙНА

“Улаанбаатар Эмпати” сургуулийн захирал Д.Ганбаатар:

-Энэхүү олимпиадад хот, хөдөөгийн нийлсэн 3600 гаруй хүүхэд оролцож байна . Дунд, ахлах ангийн түвшинд зохион байгуулагдсан. Энэ олимпиад маань манай сургууль дээр уламжлал болгон зохион байгуулагдаж байгаа. Энэ жил хоёр дахь жилдээ зохиогдож байна. Ер нь манай “Улаанбаатар Эмпати” сургууль математик, монгол хэл, түүх, нийгэм, англи хэлний чиглэлээр өөрийн нэрэмжит олимпиадуудыг зохион байгуулдаг. Уг олимпиадыг зохион байгуулж буй гол зорилго нь сурагчид “Цөм” хөтөлбөрийн хүрээнд олж авсан мэдлэг, чадвар, дадлын түвшингээ тогтоох, алдаа оноогоо олж харах, багш нарын хувьд цаашид ямар ажлуудыг зохион байгуулах вэ гэсэн сэдэл дадлуудыг олж авах зорилготой зохион байгууллагддаг юм. Энэхүү олимпиадыг хоёр үндсэн үе шаттай зохион байгуулж байна. Манай сургуулийн хувьд, Монгол Улсын ерөнхий боловсролын сургуулийн программ, хууль дүрмийн дагуу үйл ажиллагаагаа явуулдаг. Гол ялгаатай тал нь зарим хичээлийг англи хэл дээр заадаг, англи хэлний хичээлийг гүнзгийрүүлэн судалдаг. Математик, хими, физик , англи хэл зэрэг хичээлүүдийн улсын олимпиад, улмаар олон улсын олимпиад, уралдаан тэмцээнүүдэд манай сурагчид тогтмол түрүүлдэг. Үүнээс гадна боловсролын системд ямар шинэчлэл хийгдэж байна, тэр бүхнийг тэргүүлж, бусад бүх төрлийн уралдаан тэмцээн, сургалтын чанарын үзүүлэлтээр улсад тогтмол тэргүүлж байдаг. Сургуулийн чанарын баталгааны нэг үзүүлэлт нь элсэлтийн ерөнхий шалгалт юм. 2006 оноос ЭЕШ өгч ирсэн бүх хичээлийн хэмжээст онооны дундаж үзүүлэлтээр манай сургууль улсын хэмжээнд тогтмол эхний гурван байрыг эзэлж ирсэн байдаг. ЭЕШ-д орохдоо манай сурагчид аз сорьсон байдлаар хэзээ ч шалгалт өгдөггүй, эртнээс мэргэжлээ сонгочихсон байдгаараа онцлогтой. Инженер болно гэсэн л бол яг тэр чиглэлийн хичээлийн шалтгалтаа л өгөөд, хамгийн дээд оноог авдаг.



ТОП СУРАГЧДАД БИД ЦОМ, ӨРГӨМЖЛӨЛ ГАРДУУЛНА

“Улаанбаатар Эмпати” сургуулийн Химийн багш Н.Сүхбат:

-Энэ удаагийн олим­пиадын эхний үе шатанд хэмжээст оноогоор хүүхдүүдээ шалгаруулж байна. Манай сургуулийн онцлог, давуу тал нь эл­сэлтийн ерөнхий шалгалт шиг зохион байгуулдаг. Хүү­хэд бүр шалгалтын дэв­тэр, хариултын хуудастай. Нэг­дүгээр шатандаа ха­риултын хуудсаар хүүх­дүүдийнхээ стандарт мэд­лэгийг шалгадаг. Үүн дээр үндэслээд мэдээллийн бааз бүрдүүлэх, судал­гааны ажил хийх, багш нараа хөгжүүлэх бо­ломжтой. Эхний шатны шал­гаруулалт буюу шал­гал­тынхаа хариуг бид машинаар уншуулдаг. Яг ЭЕШ шиг зохион бай­гуулдаг. Шилдэг хүүх­дүү­дэд медалийн тоо хязгаар­лахгүй. Энэ хи­чээлийн жилд 3600 гаруй хүүхэд оролцож байгаа учраас 500 орчим хүүхэд медалийн болзол хангах боломжтой гэж үзэж байна. Медалийн болзол хангасан сурагчид II шатандаа ахисан түв­шинд өрсөлдөнө. Улсын болон олон улсын олим­пиа­дад өгөгддөг даалгав­руудыг гүйцэтгэж, топ та­ван сурагчийн төлөө өр­сөл­дөнө. Эдгээр топ су­рагч­дад бид цом, өр­гөмжлөл гардуулна. Топын топ сурагчийг эндээсээ шалгаруулна.



УЛСЫН ХИМИ, БИОЛОГИЙН ОЛИМПИАДЫГ МАНАЙ СУРГУУЛЬ ЖИЛ БҮР ИВЭЭН ТЭТГЭДЭГ

“Улаанбаатар Эмпати” сургуулийн Биологийн багш Д.Чинзориг:

-БСШУСЯ-наас улсын хэмжээнд зохион байгуулж байгаа олимпиадыг ямар нэг төлбөр, хураамжгүйгээр зохион байгуулахыг журамдаа тусгаж байгаа. Энэ дүрэм, журмыг манай сургууль бусад сургуульдаа уриалж, энэ удаагийн олимпиадыг төлбөр хураамжгүй зохион байгуулж байгаагаараа онцлогтой. Тиймээс шаардлагатай төсөв хөрөнгийг сургуулийн зүгээс гаргаж байна. Мөн манай хүүхдүүдийн эцэг, эхчүүдээс хандив өгч байгаа. Багш нар маань нэгдэж, дундаасаа мөнгө хандивласан. Өнгөрсөн жил манай олимпиадад 1400 хүүхэд оролцож байсан. Энэ жил 3600 гаруй хүүхэд оролцож байна. Манай сургуулийн нэрэмжит олимпиадад оролцох хүүхдийн тоо жилээс жилд өсч байгаа нь “Улаанбаатар Эмпати” сургууль үндэсний хэмжээний томоохон олимпиадыг зохион байгуулж байна гэдгийг харуулж байгаа хэрэг. Энэ бүхэнд шаардагдаж буй төсөв мөнгийг сургуулийн захиргаанаас зохицуулж өгч байгаад талархаж байна. Мөн “Улаанбаатар Эмпати” бүрэн дунд сургууль маань боловсролын салбарын хөгжилд үнэтэй хувь нэмэр оруулж байдаг. Тухайлбал, улсын хими, биологийн олимпиадыг жил бүр ивээн тэтгэж оролцдог. Энэ жил 16 дахь жилдээ ивээн тэтгэгчээр оролцох гэж байна.



Эх сурвалж: “Зууны мэдээ” сонин

Өнөө орой (2016.11.27) Гонконгийн галт шувуу телевизээр ”Өмнөд Солонгосын улс төрийн орчин” нэрт маш сонирхолтой нэвтрүүлэг үзэв. Хөтлөгчийн ярьж байгаа үг өгүүлбэр бүхэн үнэхээр том жин дарах юм аа. Тэр дундаас сэтгэлд хоногшсон цөөн хэдэн мөрийг энд тэрлэе.

Жар далаад оны үед Азийн аж үйлдвэр хамгийн өндөр хөгжсөн улс орны төлөөлөл гэвэл Япон, Умард Солонгос хоёр тооцогддог байжээ. Жараад оны эхээр Өмнөдийн ард түмний амьдрал ядуу зүдүүгийн туйлд хүрээд Азийн хамгийн хоцрогдонгуй орны жишээнд явдаг байсан гэнэ шүү. Ямар сайндаа 1960 онд Өмнөд Солонгосын хүн ам тутамд оногдох үндэсний нийт бүтээгдхүүний хэмжээ дөнгөж 87 доллартай тэнцдэг байхав дээ. Тэр үеийн Монголын ард түмний амьдралыг Өмнөд Солонгостой харьцуулахад бараг л диваажин мэт байсан нь уг нэвтрүүлгийг харж байхад өөрийн эрхгүй ойлгогдож байлаа.

Гэтэл 1961 онд одоогийн ерөнхийлөгчийн эцэг генерал Пак Жөн Хи цэргийн эргэлтээр засгийн эрхийг аваад улс орныг үйлдвэржүүлж, том том бүтээн байгуулалтыг далайцтай эхлүүлснээр 1976 он гэхэд хүн ам тутамд оногдох үндэсний нийт бүтээгдхүүний хэмжээгээр Умард Солонгосоо анх удаа даван гарч цаашаа эрч хүчтэй хөгжлийн замдаа оржээ.

Ер нь улс байгуулснаас хойш төрийн тэргүүний өндөр сэнтийд гарсан бүхий л ерөнхийлөгч нарын дундаас ямар нэгэн томоохон асуудалд холбогдоогүй хүн огт байдаггүй. Тэр байдал нь одоогийн ерөнхийлөгч Пак Гын Хэ дээр ч давтагдаж байгаа. Гэхдээ Өмнөд Солонгосын ерөнхийлөгч нарын эмгэнэлт хувь заяа хувь хүн талдаа маш хүнд тусдаг боловч Өмнөд Солонгосын нийгэм, улс төрийн тогтолцоо эрүүлжин, хөгжил дэвшлийн замдаа шуудрахад маш эерэг үүрэгтэй байдаг гэсэн өвөрмөц сонин дүгнэлтийг уг нэвтрүүлэг хийж байна.

Гэхдээ энэ бүхний цаана маш том хүчин зүйл нуугдаж байгаа нь Өмнөд Солонгосын нийт ард иргэд эвлэрэнгүй ноомой бус, тэмцэгч чанартай болох нь сайн сайхан амьдралд хөтлөхөд маш том түлхэц болдог ажээ.

Энэ бүхэн засаглалын хямрал нүүрлэсний хурц тэмдэг болно. Парламентад суудалтай намууд их зөрчлөө дарахаар 2000 онд ард түмнээсээ асуулгүй том толгойлон хийсэн Үндсэн хуулийн өөрчлөлтүүд байдаг. Дордуулсан 7 заалт гэдэг тодотголтой.

МАН-ынхан Уулын баяжуулах “Эрдэнэт” үйлдвэрийн ерөнхий захиралаар Уул уурхайн дэд сайд Х.Бадамсүрэнг томилоод байгаа билээ. Тэгвэл түүний оронд хэн томилогдох вэ гэсэн дэд сайдын марафон МАН дотор хэдийнэ эхэлж, дэд сайдын нэр тодорсон бололтой. Дэд сайдад УИХ-ын гишүүн асан Д.Загджав, Д.Зоригт, Т.Бадамжунай нарын нэр сойгдож байгаа гэх мэдээлэл гараад байсан. Харин албан бус эх сурвалжийн мэдээлж буйгаар МАН-ынхан ХААХҮ-ийн сайд асан Т.Бадамжунайг Уул уурхайн дэд сайдаар томилох саналд олонх нь нэгдсэн гэх мэдээлэл байна.

Хөхнуур мужийн Шинин хотоос холгүй Лянхуа уулнаа 40 гаруй га газар эзлэн орших Гүмбүм хийд бол Түвдийн уламжлалт Буддын шашны шарын урсгалыг үндэслэгч Зонхов богдын мэндэлсэн газар юм. Манай тооллын 1379 онд Богд Зонховын шавь нар түүний хүсэлтээр төрсөн газар нь чулуун суварга босгосон нь хожим Гүмбүм хийдийг байгуулах суурь болсон аж.
Зулын 25-ны өдөр Богд Зонхов 64 насандаа бурханы хутгийг олж эл өдөр сүсэгтэн олон буян үйлдэж, ном хурж, аль болох махан хоол иддэггүй уламжлалтай.

Түүний таалал төгссөн өдрийг тохиолдуулан Гүмбүм хийдийн бурхан урлаач, лам нар манай улсад айлчилсан юм. Улс тунхагласны өдрөөр Түвдийн алдарт “Түвд урлагийн гурван гайхамшиг” үзэсгэлэнг Манбадацан хийдэд нээж, Богд Зонхова болон түүний шавь нарын тосон урлалыг залж, аравнайлах ёслол боллоо.

Богд Зонхова болон түүний хоёр шавийн дүрийг тосоор урласан бүтээл юм. Тодруулбал, Сарлагийн сүүнээс гаргаж авсан тосыг шороон будгаар өнгө оруулан урласан аж. Уг бүтээлийг хамгийн богино хугацаанд буюу нэг шөнийн дотор Түвдийн лам нар урлажээ. Мөн ягаан цэцэгсээр хүрээлсэн нь тус бүтээлийг улам содон харагдуулж байлаа.

Тус үйл ажиллагааг БНХАУ-аас Монгол Улсад суугаа ЭСЯ, Улаанбаатар дахь Хятадын соёлын төв, Гүмбүм хийдийн удирдах зөвлөл, Манба Дацан хийд хамтран зохион байгуулжээ.

Үзэсгэлэнгийн нээлтэд Манба Дацан МУЭСТ-ийн ерөнхийлөгч, Билгүүн номч, Хамба лам Д.Нацагдорж, БНХАУ-аас Монгол Улсад суугаа Элчин сайдын Соёлын зөвлөх бөгөөд Улаанбаатар хот дахь Хятадын Соёлын төвийн захирал, хатагтай Ли Вэй, Түвдийн Гүмбүм хийдийн лам нар, Монгол Улсын Соёлын гавьяат зүтгэлтэн, зохиолч, яруу найрагч Г.Мэнд-Ооёо, Тува Улсын Эрүүл мэндийн дэд сайд Монгуш Күдэр Кендинович, Түвдийн Анагаах ухааны сургуулийн ерөнхийлөгч, доктор, профессор н.Нямацэрэн, зэрэг нийслэлийн сүм хийдийн лам хуврага, эрүүл мэндийн болон боловсролын салбарын төлөөлөл, сүсэгтэн олон хүрэлцэн ирсэн юм. Энэ үеэр олон улсын түвшинд ажилласан өргөн цар хүрээтэй сар болж буйг тус хийдийн тэргүүн хамба лам Д.Нацагдорж онцолж байв.

“Түвд урлагийн гурван гайхамшиг”-т балин урлаг, зээгт наамал, ханын зураг буюу бүх төрлийн танка багтдаг. Энэхүү гурван урлагийг 2006 онд БНХАУ-ын биет бус соёлын өвд бүртгэсэн бөгөөд Хятад улсад төдийгүй дэлхийд алдартай бүтээл юм.
Гүмбүм хийд нь зээгт наамалаа хавтгай болон гурван хэмжээст гэсэн хоёр төрлөөр хийдэг аж. Ханы зураг буюу Танка урлагийн хувьд Гүмбүм хийдийн нэрт бурхан урлаач Цойш Лувсаншинангийн зураг урлагийн хэв маягаас өвлөгдөн иржээ.

Манбадацан хийдэд зохион байгуулсан дээрх үзэсгэлэн нь Богд Зонхов ба түүний хоёр шавийг урласан бүтээлийг аравнайлж сүсэгтэн олон адис авсанаар өндөрлөсөн юм. Энэ үеэр тус хийдийн тэргүүн хамба лам Д.Нацагдоржтой цөөн хором ярилцсанаа хүргэе.
- Сайн байна уу. Танд энэ өдрийн мэндийг хүргэе. Манбадацан хийд нь Монголын анагаах ухааныг буддын шашинтай хослуулан үйл ажиллагаа явуулдаг. Манай улсад энэ чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулдаг хийд байдаг уу?

- Монголдоо ганц байдаг нь Манбадацан хийд. Үлдсэн нь 1932 оны хэлмэгдүүлэлтийн үеэр үүд хаалгаа барьж, устаж үгүй болсон. Бид цаашид Монголын уламжлалт анагаах ухаан дэлхийд гарна. Үүнийг би баталгаатай мэдэж байгаа. Монголын анагаах ухааныг дэлхийд гаргахын төлөө би их зүйлийг хийж байна. Их зүйлийг хийж бүтээснээр л дэлхийд танигдана. Нөгөө талаараа дэлхий даяар бурханы шашныг судалж байна. Тийм учраас Манай улс бурханы шашны хөгжилд хувь нэмрээ оруулах хувьтай ард түмэн. Лам хуврагууд нь номоо сайн үзэх хэрэгтэй. Ингэснээр бид Монголын нэр хүндийг дэлхийд гарна. Мөн төр засаг Монголын анагаах ухааныг хөгжүүлж дэлхий нийтэд таниулхад ажиллах хэрэгтэй. Үүний цаана хөдөлмөр хүч ухаан байгаа юм.

- Манай улсын хувьд буддын шашинтай ард түмэн. Буддын шашинаараа дэлхийд хэр их танигдсан байдаг юм бол?

- Монголчууд дэлхийд алдартай байсан. Одоо харин ямар болгох вэ гэдгээ өөрсдөө шийдэх цаг нь болсон. Тийм учраас дэлхийд алдартай байсан тэр үеийг буцааж авчрах нь энэ цаг үед амьдарч байгаа хүмүүсийн оюун бодол хүч чармайлтаар бий болно.

- Түвд орны тухайд тосон урлаг, зээгт наамал, ханын зураг танкагаараа алдартай. Манай улсад “Түвдийн гурван гайхамшиг” хөгжиж чадсан уу.

- Монголчуудын хувьд тосон урлаг байгаа. Гэхдээ Гүмбэн хийдийн лам нарын бүтээдгээс өөр юм байна. Түвдийн хувьд бүтээх арга барил нь өвөрмөц өөр гэдгийг харлаа. Тэд сарлагийн сүүнээс гаргаж авсан тосыг ашигладагаараа манайхаас ялгаатай. Бид нар ямааны өөх тэргүүтэн зүйлийг хэрэглэгдэг. Манайх тосоор бурхан бүтээхээс илүү балин тахилаа илүү хийдэг. Одоо бол бурхан бүтээдэг энэ урлаг руу орж эхэлж байна. Тийм учраас бид нэг нэгнээсээ харилцан суралцах нь чухал байгаа юм гэснээр бидний яриа өндөрлөлөө.

- Мөн Хятадын соёлын төвийн ажилтан Монгол дахь төлөөлөгч Амгалангаас хэдэн зүйл тодруулав.

- Энэ өдөрийн мэндийг хүргэе. “Төвдийн гурван гайхамшиг” үзэсгэлэнгийн гол онцлог нь юу вэ?

- Үзэсгэлэнг соёлын солилцооны хүрээнд зохион байгуулж байна. Түвд урлагийн гайхамшигийг Монголчуудад ойлгуулах зорилготой. Монголчууд Гүмбүм хийдийг бүгд мэднэ. Богд Зонховагийн дүрийг балин урлагаар тосоор бүтээсэн нь маш гайхалтай. Богинохон хугацаанд бүтээсэн учраас хэмжээний хувьд том биш. Гүмбүм хийдэд бол бүр томоор нь бүтээж байгаа. Энэхүү бүтээлийг хоёр гурван сарын хугацаанд бүтээдэг. Цагаан сарын шинийн 15-нд олны хүртээл болгоно. Маш олон лам нар бүтээдэг.

- Түвдийн гурван гайхамшиг бүтээл алдартай болсон түүхээс хуваалцана уу?

- Маш их түүхтэй. Түүхийг нь яривал их удна. Энэ бол сүүлийн жилүүдэд Манай улсад биет бус соёлын өвд бүртгүүлсэн. Удахгүй дэлхийн соёын өвд бүртгүүлнэ байх. Ер нь бол бурхан шашин үүсч хөгжсөнөөс эхэлсэн.

- Таны бодлоор Монголд тосон урлаг хэр хөгжсөн бэ?

- Монголд балин урлаг гэж бий. Гэхдээ бурханы хөрөг зураг шиг нарийн ур ухаан шаардсан бүтээл олж хараагүй. Өөр цэцэг, янз бүрийн аргаар бүтээсэн урлагийн бүтээлийг харж байсан. Энэ тал дээр мэргэжлийн хүмүүс суралцаж туршлага солилцмоор байна.

- Богд Зонховагийн бүтээлийг хамгийн богино хугацаанд бүтээхэд хэдэн лам нар, бурхан урлаач оролцсон бэ?

- Зургаан бурхан урлаач лам нар ирсэнээс гурав дөрөв нь бурханыг голчлон хийдэг. Нэг бүтэн өдөр хийж дуусгалаа.

- Энэхүү бүтээлд ягаан өнгө илүү давамгайлжээ. Ягаан өнгийг илүү чухалчилсан нь ямар учиртай вэ?

- Монголчууд хөх өнгөнд дуртай. Хөх өнгөнд нь ойртуулж илүү ягаан өнгийг оруулсан. Мөн бурханыг урлаж байгаа хүмүүсийн цэвэр сэтгэхүй, урлаг гэж ойлгож болно. Ягаан өнгө бол нинжин сэтгэлийг бэлгэддэгээрээ онцлог.

...С.Эрдэнэ гишүүний хэлсэнчлэн “Эрх баригчидтай тэрсэлдвэл мөрдөн хорихын хаалга татдаг, ажлаас нь халахын тулд хүнийг шалгадаг болсон, захиалгатайгаар хянадаг шалгадаг аймшигт нийгэм эргэн ирсэн” энэ хүнд цаг үед Тэргүүн хатагтайн олж ирсэн хандивын мөнгө...

Чингис зочид буудал

09.00 цагт: ”Ерөнхий боловсролын сургууль, цэцэрлэгийн цогц аюулгүй байдал” Үндэсний бодлогын чуулган Чингис зочид буудлын хурлын танхимд болно. БСШУСЯ, ОБЕГ, НҮБ-ЫН хөгжлийн хөтөлбөр, Хүүхдийн сан, Дэлхийн зөн олон улсын байгууллагаас хамтран зохион байгуулж байгаа уг чуулганаар Гамшгийн эрсдэлийг бууруулах, даван туулах чадавхыг бэхжүүлэхэд чиглэсэн боловсрол, Сургуулийн барилга байгууламжийн аюулгүй байдал, Сургуулийн гамшгийн менежмент гэсэн гурван чиглэлээр хэлэлцэх юм. Утас: 99249813, 88249813
”Tuushin Permert” зочид буудал

09.00 цагт: Хоёр жилд нэг удаа болдог МБОИЗ-ын V чуулган ”Tuushin Permert” зочид буудалд болно. Утас: 99992097, 99129126
Цэнгэг усны нөөц, байгаль хамгаалах төв

10.00 цагт: “Хөрсний бохирдол ба өнөөгийн төлөв байдал, тулгамдаж буй асуудлууд, шийдвэрлэх арга зам” сэдэвт илтгэлийн тэмцээн болно. Утас: 91995225
Улсын Мал Эмнэлэг Ариун Цэврийн Төв Лаборатори

11.00 цагт: Дэлхийн мал амьтны эрүүл мэндийн байгууллагаас гишүүн орнуудын мал эмнэлгийн байгууллагын чадавхыг сайжруулах чиглэлээр хэрэгжүүлэх хамтарсан төслийн нээлт Улсын Мал Эмнэлэг Ариун Цэврийн Төв Лабораторид болно. Утас: 88979907
Шүүхийн ерөнхий зөвлөл

11.00 цагт: Шүүхийн ерөнхий зөвлөлийн дарга Н.Лүндэндорж Шүүхийн шинэтгэлийн цаг үеийн асуудал, цаашид анхаарах асуудлын талаар хэвлэлийн бага хурал хийнэ. Хурал Шүүхийн ерөнхий зөвлөлийн байранд болно. Утас: 70008037, 91912312, 98980404
”Монгол Нъюс” Мэдээллийн төв

11.00 цагт: Брэндийн хувцас, үнэтэй машинаас татгалзаж хөгшин залуу үл хамааран үүргэвчтэй аялал хийхийг илүүд үзэх болсон ч эдийн засаг хямарсан энэ үед бусад улсуудаар хамгийн хямдаар буюу 20 мянган төгрөгөөс эхэлж аялах нислэгийн тийзийг Айрбүүк Z24 компани Монголд анх удаа хэрхэн борлуулж талаарх хэвлэлийн бага хурал болно.

УИХ дахь намын бүлэг, ажлын хэсгүүдийн өнөөдрийн хуралдааны хэлэлцэх асуудлууд, хуваарийг хүргэж байна.
НЭГ. УЛСЫН ИХ ХУРАЛ ДАХЬ НАМЫН БҮЛГИЙН ХУРАЛДААН:

Улсын Их Хурал дахь Монгол Ардын намын бүлгийн хуралдаан “Жанжин Д.Сүхбаатар” танхимд;
Улсын Их Хурал дахь Ардчилсан намын бүлгийн хуралдаан “Их эзэн Чингис хаан” танхимд.

ХОЁР. АЖЛЫН ХЭСГИЙН ХУРАЛДААН:

Нийтийн албанд нийтийн болон хувийн ашиг сонирхлыг зохицуулах, ашиг сонирхлын зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл, Төрийн албаны тухай хуульд нэмэлт оруулах тухай хуулийн төслийг хэлэлцүүлэгт бэлтгэх үүрэг бүхий Хууль зүйн байнгын хорооны ажлын дэд хэсгийн хуралдаан 09.30 цагаас 334 тоот өрөөнд;
Нийтийн албанд нийтийн болон хувийн ашиг сонирхлыг зохицуулах, ашиг сонирхлын зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл, Төрийн албаны тухай хуульд нэмэлт оруулах тухай хуулийн төслийг хэлэлцүүлэгт бэлтгэх үүрэг бүхий Хууль зүйн байнгын хорооны ажлын хэсгийн хуралдаан 14.00 цагаас 334 тоот өрөөнд.

ХОНЬ (3/21-4/19)

Ажилдаа их цаг зарцуулах шаардлага гарах магадлалтай. Учир нь таны найз нөхрийн харилцаатай хамтран ажиллагчтайгаа өрнүүлэх хөгжилтэй дотно яриа таны цагийг ихээхэн хэмжээгээр үрэх нь. Бусад хүмүүс таны ажлын гүйцэтгэл болон бүтээмжийг илүү өндрөөр төсөөлж хүлээж байсан бол тэдэнтэй харилцахдаа маргаан үүсэхээс сэргийлэх хэрэгтэй.
ҮХЭР (4/20-5/20)

Таатай өдөр. Та өөрийн төлөвлөгөөг тодорхой хэрэгжүүлж үйл ажиллагааныхаа ирээдүйг тэлж чадна. Өнөөдөр олон янзын асуудлуудыг үр дүнтэйгээр шийдвэрлэх болно. Өөрийн өмнө ертөнцийн хэмжээний асуудлуудыг бүү тавь. Хэд хэдэн асуудлуудыг нэгэн зэрэг шийдэхээр бүү зүтгэ. Таны хувийн амьдралд таагүй нөлөө үзүүлэх гэнэтийн нөхцөл байдлаас болгоомжлохыг од эрхэс анхааруулж байна. Гэр бүлийнхэн тань танд сэтгэл дундуур байна. Үүний шалтгаан нь таны завгүй байдал мөн ойр дотнынхондоо хангалтай анхаарал тавьж чадахгүй байгаатай холбоотой.
ХАМТАТГАХ (5/21-6/21)

Түгшүүртэй өдөр. Ажил дээр чинь гарах элдэв будлианууд, саад тотгорууд ба алдаанууд таны уурыг байнга хөдөлгөнө. Гэхдээ хэрэв алиа хошин зантай байх юм бол дэвшил гарах болно. Гэр бүлийн чинь хэн нэгэн чинь танаар тоглоом хийж болох юм тиймээс өөрийн хийх хариу үйлдлээ хянаж, гэрийнхнийхээ уур хүргэм занг тоохгүй өнгөрөөх хэрэгтэй. Найз нөхөдтэйгээ холбоотой ямар нэг шийдвэр гаргахдаа болгоомжтой бай. Асуудлыг түргэн шийдвэрлэхээр яарах нь үр дүн нь амжилтгүй болоход хүргэнэ.
МЭЛХИЙ (6/22-7/22)

Таатай өдөр. Хэдийгээр өглөө бага зэрэг сөргөлдөөн гарч мэдэх ч шинэ ажлын долоо хоног тань харьцангуй амар амгалан эхлэх болно. Гэр бүлийн бизнес эрхэлдэг хүмүүс худалдан авагчдаас санал гомдол ирж болох тул буулт хийхдээ бэлэн бай. Жижиг, сажигхан зүйлд ч болов төвлөрөх нь амжилтын түлхүүр. Та үргэлж бага зүйлийг анзаарахгүй том зүйлд төвлөрч байдаг. Гэхдээ заримдаа жижигхэн зүйл ч чухал байдгийг анхаар. Та гэртээ найз нөхөдтэйгөө хамт байвал аз жаргалтай байхаас гадна чухал хүмүүсээрээ тойруулан амрах нь танд сайхан байна.
АРСЛАН (7/23-8/22)

Чухал өдөр. Ирж буй долоо хоногийн туршид найз нөхдийнхөө хүрээг тэлэх, шинэ клубт нэгдэх, ижил хүсэл сонирхолтой хүмүүстэй нэгдэн, үзэл бодлоо хуваалцах зэрэг үйл явдлууд тохионо. Та энэ таатай боломжийг үр ашигтай ажилд зарцуул. Шинэ төсөл, шинэ ажил мэргэжлийн зорилгоо төлөвлөхөд таатай. Та мөрөөдлийнхөө зарим хэсгийг биелүүлэх бололтой.
ОХИН (8/23-9/22)

Өнөөдөр олон нийтийн уулзалт арга хэмжээ тасралтгүй явагдах бөгөөд гэрээсээ гарахдаа энэ бүгдийн тухай ажлаа жин тан болгоод гарах хэрэгтэй. Үүнийг сайн хийж чадвал амжилт ойрхон байна. Сайн мэдээ таны өмнө хэтийн сайхан төлөвийг нээж өгнө. Муу хүмүүсээс зайлсхийж зөвхөн хэрэгтэй гэсэн хүнтэйгээ харьцахыг зөвлөж байна. Ингэж чадаж байна хэмээн та өөрийгөө болон бусдыг болзошгүй эрсдэлээс сэргийлж чадаж байна гэсэн үг. Зөн билэг тань таны ажил хэргийн хэзээ ч урвахгүй зөвлөгч туслах байх болно.
ЖИНЛҮҮР (9/23-10/22)

Үр бүтээлтэй өдөр. Өнөөдөр энэ сарын хуучин бүхнээ халж, шинэ бүхнийг амьдралдаа оруулах таатай өдөр. Гэр орноо өөд татаж, хэрэггүй зүйлээсээ ангижир. Та амьдралд хэрэгжихээсээ өнгөрсөн зарим төлөвлөгөөгөө март. Төрөл бүрийн даатгал болон бусад зүйлд их мөнгө төлж магадгүй. Тиймээс энэ бүхнийг хийхээсээ өмнө бусадтай сайн ярилцаж зөвлөлд. Та өөртэйгөө санал нэгтэй байдаг хүмүүстэйгээ энэ өдрийг сайхан өнгөрөөгөөрэй.
ХИЛЭНЦ (10/23-11/21)

Шударга өдөр. Өнөөдөр гариг эрхсийн хандлагаар юу ч тохиолдож болзошгүй тул бэлэн бай. Боломж хэдий өндөр байгаа ч гэсэн бизнесийн туслах, дотно хамтрагч тань таны санаануудыг эсэргүүцэн төлөвлөлт, зорилго тань ширүүн эсэргүүцэлтэй тулгарна. Эцэг эхийн тань асуудал зохицуулах арга барил таны сэтгэлд хүрэхгүй. Банкир, хуульчдыг оролцуулан асуудлаа шийдүүлбэл амжилттай болно, учир нь та бүхэн бусдаар өөрсдийгөө дээрэлхүүлэх боломж бүү олго.
НУМ (11/22-12/21)

Нөхөрсөг найзархаг байх өдөр. Өглөө эрт бос . Хууль зүйн мэдлэг хэрэгтэй байгаа бол хэн нэгэн шүүгчид хандах нь илүү хялбар байх болно. Албан тушаал ахих тухай бодоход тийм ч сайн адар биш. Хойшлуулсан ажил шийдвэрлэгдээгүй асуудлууд таныг хүлээж байна. Үүнийг шийдэхийн тулд багагүй цаг хугацаа санхүүгийн зардал шаардагдана. Хосуудын харьцаа тааламжгүй. Хамгийн тогтвортой хосууд ч маргалдаж болзошгүй. Тиймээс өнөөдөр ямар ч хэрүүл маргаанд бүү оролц. Анхаарлаа бүү сулруул.
МАТАР (12/22-1/19)

Чухал ач холбогдолтой өдөр. Өнөөдөр таныг болгоомжтой алхаж гишгэхийг сануулж байна. Энд өөрийн үйл хөдлөлөөрөө ноёрхох жинхэнэ боломж гарна. Ярихаасаа өмнө үр дүнг нь сайн бодож бай. Од эрхэсийн нөлөөгөөр гэр бүл болон өмч хөрөнгийн тань асуудалд ашигтай байна. Илүү тухтай, дулаахан дэмжлэг туслалцаа амьдралд тань ирнэ.
ХУМХ (1/20-2/18)

Гэр бүлийн өдөр. Бүхнийг гэрэлтүүлэгч нар нь таны ордон дээр байгаа нь гэр орон, гэр бүлийн хэсэгт тань хайрын гэрлээ цацруулна. Хэрвээ одоо амьдарч буй байр тань давчуу, хангалтгүй санагдаж байвал засвар хийх юмуу нүүх талаар бод. Одоо танд болон гэр бүлд тохирох зүйлээ зөнгөөрөө мэднэ. Харилцаанд стресс үүсгэх зүйлүүд тулгарсан ч бие биедээ уураа гаргахгүй байхыг хичээ. Үнэндээ хэд хэдэн удаа мэргэжлийн хүнтэй уулзах нь аль алиных нь хувьд өөрчлөлт хийх талаар ярилцах боломж олгоно.
ЗАГАС (2/19-3/20)

Хүч шаардсан өдөр. Ажлын долоон хоног эхлэхэд та хэвийнхээсээ илүү биеийн болон хэл яриандаа анхаар. Бусадтай ярих чармайлтанд чинь саад бэрхшээл, уур уцаар гарах болно. Эсрэгээр байрлуулах нь илүүд үзсэн хэнд ч гэсэн боломжгүй. Ихэнх зөрчилдсөн сонголтуудтай санал зөрж харшилдах хэрэггүй. Ажлын үүрэгт албанд цав байдал гарган нарийвчлан харьцахад хэцүү. Элбэг хангалуун байгаадаа мэгдэх болон зөв зүйлийг хайж олоход хүндрэлтэй. Хэрвээ чи ганцаараа ажиллахаар шийдсэн бол өөрийн үзлийг хадгалж, маргаанч байдал гаргахаас зайлсхий.

Өнөөдөр аргын тооллын 2016 оны арваннэгдүгээр сарын 28. Даваа гараг. Билгийн тооллын XVII жарны ”Муу нүүрт” хэмээгч Гал бич жилийн өвлийн тэргүүн шарагчин гахай сарын 29. Сумъяа гараг. Хонгорцог одтой, найман цагаан мэнгэтэй хөх бар өдөр.

Барилдлага: Үхэх
Шүтэн барилдлага: Хурьцахуй
Суудал: Төмөр

Өдрийн наран 8 цаг 17 минутад мандан, 17 цаг 10 минутад жаргана. Тухайн өдөр морь, нохой жилтнээ аливаа үйлийг хийхэд эерэг сайн. Эл өдөр элдэв үйлд хянуур хандах хэрэгтэй ба ан, гөрөө хийх, мал, адгуус муулах, сан тавиулах, угаал үйлдэх, амьлуулах, өглөгийн түллэг хийх, хишиг дуудуулах, хот балгадын үйл, цэрэг, цагдаагийн үйл, тангарагаа буцаахад сайн.

Золиг гаргах, бомбын үйл, сэтгэлд сэвтэй газар очих, хүүхэд хөлд оруулахад муу. Өдрийн сайн цаг нь хулгана, үхэр, луу, могой, хонь, нохой болой. Хол газар яваар одогсод баруун урагш мөрөө гаргавал зохистой. Үс шинээр үргээлгэх буюу засуулахад тохиромжгүй бөгөөд сүлд тэнэж одно хэмээжээ.
Үс шинээр үргээлгэх буюу засуулбал сүлд тэнэж одно

Малчид, тээвэрчид, иргэдэд зориулсан мэдээ: Ойрын өдрүүдэд ихэнх нутгаар дулаарна.

2016 оны 11 дүгээр сарын 28-ны 08 цагаас 20 цаг хүртэл: Нутгийн баруун хагаст үүлшинэ. Баруун аймгуудын өмнөд хэсгээр цас орно. Бусад нутгаар багавтар үүлтэй. Цас орохгүй. Салхи нутгийн баруун хэсгээр баруун хойноос, бусад нутгаар баруун өмнөөс секундэд 5-10 метр. Дархадын хотгор, Байтаг богд орчмоор 15-20 хэм, Увс нуурын хотгор, Хангай, Хэнтийн уулархаг нутаг, Хүрэн бэлчир болон Идэр, Тэс, Хараа, Ерөө, Туул, Тэрэлж, Хэрлэн, Онон, Улз голын хөндийгөөр 9-14 хэм хүйтэн, говийн бүс нутгийн өмнөд хэсгээр 2 хэм хүйтнээс 3 хэм дулаан, бусад нутгаар 3-8 хэм хүйтэн байна.

УЛААНБААТАР ХОТ: Багавтар үүлтэй. Цас орохгүй. Салхи баруун өмнөөс секундэд 5-10 метр. 9-11 хэм хүйтэн байна.

2016 оны 11 дүгээр сарын 29-нөөс 12 дугаар сарын 03-ныг хүртэлх
цаг агаарын урьдчилсан төлөв

29-нд нутгийн зүүн өмнөд хэсгээр, 30-нд зүүн аймгуудын нутгийн зүүн, төвийн нутгийн хойд хэсгээр цас орж, явган шуурга шуурна. Бусад хугацаанд цас орохгүй. Салхи 29,1-нд зарим газраар, 30-нд зүүн зүгийн нутгаар секундэд 14-16 метр хүрч ширүүснэ. Дархадын хотгор, Тэсийн голын хөндийгөөр шөнөдөө 22-27 хэм, өдөртөө 14-19 хэм, Увс нуурын хотгор болон Орхон-Сэлэнгэ, Хараа, Ерөө, Туул, Тэрэлж, Хэрлэн голын хөндийгөөр шөнөдөө 19-24 хэм, өдөртөө 8-13 хэм, говийн бүс нутгийн өмнөд хэсгээр шөнөдөө 6-11 хэм хүйтэн, өдөртөө 4 хэм дулаанаас 1 хэм хүйтэн, бусад нутгаар шөнөдөө 12-17 хэм, өдөртөө 3-8 хэм хүйтэн байна. 30-нд нутгийн зүүн хэсгээр бага зэрэг хүйтэрнэ.

Улс тунхагласны 92 жилийн ойн баярт зориулсан хүчит бөхийн барилдаан Монгол бөхийн өргөөнөө болж өндөрлөлөө. Барилдаанд улс, аймгийн цолтой 224 бөх барилдсанаас Улсын аварга Ч.Санжаадамба түрүүлэн, Улсын арслан П.Бүрэнтөгс үзүүрлэлээ.

Өнгөрсөн жилийн ”Улс тунхагласны баяр”-аар мөн Ч.Санжаадамба, П.Бүрэнтөгс нар наймын даваанд тунан үлдэж, Ч.Санжаадамба түрүүлж байсан билээ.

”Улс тунхагласны баяр”-т зориулсан барилдаан нь улсын их баяр наадам, цагаан сарын барилдааны дараа орохуйц өндөр чансаатай бөгөөд тус барилдаанд Монгол Улсын дархан аварга, гавьяат тамирчин Б.Бат-Эрдэнэ хамгийн олон буюу зургаан удаа түрүүлж байв.

Харин Улсын аварга Ч.Санжаадамба энэ жил түрүүлсэнээр дөрөв дэх түрүүгээ хүртэж байна

УИХ-ын гишүүн О.Баасанхүүг дэмжигчдийн клубын Орхон аймаг дахь салбарын залуус Улс тунхагласны баярын өдрөөр Орхон аймгийн Баян-Өндөр сумын Шанд, Дэнж, Их залуу, Уртын гол багийн гэр хорооллын айл өрхүүдэд түлээ нүүрсний дэмжлэг үзүүллээ.

Удаа дараалсан скандалаас үүдэн нэр хүнд нь буурсаар буй БНСУ-ын Ерөнхийлөгч Пак Гын Хэгийн өрөөнөөс 364 ширхэг “Виагра” бэлдмэл олдож бас л шуугиан тарьсан.

Тэгвэл Өмнөд Солонгосын раппер, дуучин Сан Ег шинэ уран бүтээл болох “Bad Year” дуундаа ерөнхийлөгч болон түүний хамтрагч гэгдэж буй Чой Сун Сил нарыг муулсан далд утгыг шингээсэн гэнэ. Өмнөд Солонгосын топ дууны жагсаалтыг тэргүүлж эхэлсэн ”Bad Year” дууны нэрийг солонгос хэлээр “Өлөгчин” гэж орчуулж болох аж.

Газартай холбоотой бүх төрлийн үйлчилгээг иргэд цахим биржээр авдаг болох аж. Бэлтгэл ажил үндсэндээ дуусч байгаа талаар албаныхан өнгөрөгч пүрэв гаригт /2016.11.24/ мэдээллээ.

Цахим биржээр иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллагад газар өмчлүүлэх, эзэмшүүлэх, ашиглуулах дуудлага худалдаа, төсөл сонгон шалгаруулалт, лавлагаа мэдээллийн үйлчилгээг цахим хэлбэрээр иргэдэд үзүүлэх аж. Ингэснээр наад зах нь газрын дуудлага худалдааг танхимаар зохион байгуулж, танил тал, мөнгө төгрөгөөр наймаалцдаг явдлыг арилгаж, цэгцлэх боломж бүрдэнэ хэмээн албаныхан тайлбарлалаа. Хамгийн гол нь газрын бодит үнэлгээг бий болгох ач холбогдолтой гэлээ. Мөн газар болон дээрх үл хөдлөх хөрөнгийн зах зээлийн үнэ ханш, эрэлт хэрэгцээ, ханган нийлүүлэлтийг тогтворжуулах, энэ талын мэдээллийг иргэдэд нээлттэй хүргэх, газрыг эдийн засгийн эргэлтэд оруулах ажлыг биржээр зохицуулах аж.

Тухайлбал, газрын цахим биржээр таван төрлийн үйлчилгээ үзүүлэх юм байна.

1.Төрийн өмчийн газрыг дуудлага худалдаа болон төсөл сонгон шалгаруулах журмаар өмчлүүлэх, эзэмшүүлэх, ашиглуулах

2.Иргэн, хуулийн этгээдийн газар эзэмших эрхийг дуудлага худалдаа, төсөл сонгон шалгаруулалтаар бусдад шилжүүлэх, зуучлах

3.Монгол Улсын иргэний өмчилсөн газрыг худалдах

4.Газар эзэмших эрхийн барьцааны лавлагаа гаргах

5.Газар, үл хөдлөх эд хөрөнгийн зах зээлийн үнийн мэдээллийн санг эрхлэх, олон нийтэд мэдээлэх гэсэн үндсэн үйлчилгээг иргэдэд үзүүлэх аж.

Ингэж газрын цахим бирж ажиллуулснаар газрыг шударга бус харьцангуй үнэлдэг, эсвэл мөнгөтэй, эрх мэдэлтэй нь дуудлага худалдааг авлигаар өөрийн болгодог зэрэг гол тулгамдсан асуудлыг шийдвэрлэнэ хэмээн харж байна.

Дашрамд дуулгахад, “Газрын биржийн ажиллах журам”-ын төслийг боловсруулж дуусчээ. Одоо Засгийн газрын хуралдаанаар оруулах ажил л үлдсэн байна.

Дорнодод дөрвөн хүн үл мэдэгдэх шингэн зүйлд хордож нас баржээ

Наталиа Кастеллар бол өсвөр үеийн, 17 настай эгэл жирийн л охин. Гэхдээ түүний хэтэрхий өтгөн хөмсөг бусдаар шоолуулах нэг шалтгаан болдог байжээ.

Бусдын доог тохуу хийдэг байсан өтгөн хар хөмсөг нь нэг л өдөр түүний давуу тал болж, загварын ертөнцөд хөл тавихад нь тус болно гэж хэн санах билээ.