УИХ-ын Өргөдлийн байнгын хороонд уул уурхайн компаниуд байгаль орчныг хамгаалах, нөхөн сэргээлт хийх үүргээ биелүүлдэггүй, нутгийн иргэдийн олон жил шүтэж, тахиж ирсэн шүтлэгтэй, орон нутгийн тусгай хамгаалалтад авсан газартай давхцуулан ашигт малтмал хайх, ашиглах тусгай зөвшөөрлийг олгодог, нутгийн иргэдийн саналыг авахгүйгээр тусгай зөвшөөрөл олгодог, ашигт малтмалын үйл ажиллагаа явуулж байгаа компаниуд нутгийн иргэдийг бүрэн мэдээллээр хангадаггүй, хуулийн зарим хийдлээс болж улсын төсөвт орох татвар, төлбөр орохгүй хохирч байгаа зэрэг асуудлаарх өргөдлүүд Өргөдлийн байнгын хороонд тогтмол ирсээр байна. Эдгээрийг судалж, Дорноговь, Архангай, Баянхонгор аймгуудад газар дээр нь ажилласан УИХ-ын гишүүн С.Ганбаатараар ахлуулсан ажлын хэсэг өнөөдөр Өргөдлийн байнгын хорооны хуралд дараах чиглэлээр хуульд өөрчлөлт оруулах төслийг танилцуулна. Өөрөөр хэлбэл дараах хийдлийг засах юм.

1. Ашигт малтмалын нөөц ашигласны төлбөрийг бүрэн авдаг болно.

Сүүлийн жилүүдэд тусгай зөвшөөрөлгүй баяжуулах үйлдвэрүүд олноор баригдан ашиглалтад орж, төмөр, хайлуур жонш, зэс зэрэг ашигт малтмалын баяжмал экспортод гаргаж байгаа боловч хуульд ашигт малтмалын нөөц ашигласны төлбөрийг зөвхөн тусгай зөвшөөрөл эзэмшигч төлөхөөр заасан тул тусгай зөвшөөрөлгүй гэсэн шалтгаанаар огт төлөхгүй байгаа нь улсын төсөвт хохиролтой байна. Улмаар тусгай зөвшөөрөлтэй аж ахуйн нэгжүүд хуулийн энэ хийдлийг ашиглан тусгай зөвшөөрөлгүй ААН-ээр дамжуулан эргэлтэд оруулж байна. Ашигт малтмал ашиглах гэж газрын гадаргуу, түүний хэвлий, хүдрийн овоолго, хаягдал, байгалийн уснаас ашигт малтмал ялган авах, олборлох, түүний ашигт агуулгыг нэмэгдүүлэх, баяжуулах, бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх, борлуулах болон түүнтэй холбогдсон бусад үйл ажиллагааг хэлнэ гэж заасан атлаа яг төлбөр авахдаа олборлохыг нь оруулчихаад бусдыг нь хаячихаад байна гэсэн үг. Ашигт малтмал ашиглаж байгаа бүхий л тохиолдолд нөөц ашигласны төлбөрийг авдаг болвол төсөвт орох орлого нэмэгдэнэ. Татварын байгууллага шүүхэд энэ хуулийн хийдлээс болж байнга ялагдаж байгаа шүү дээ.

2. Хайгуулын нэгж талбайд хийгдэх хайгуулын ажлын доод хэмжээ хэт доогуур байгааг нэмнэ.

Ашигт малтмалын тухай хуулийн 33 дугаар зүйлд тогтоосон хайгуулын зардлын доод хэмжээ хэт бага буюу га тутамд 0.5-10 ам.доллар байгаа нь санхүүгийн чадамжгүй иргэд, хуулийн этгээдийн гар дээр тусгай зөвшөөрөл олноор төвлөрөх, тусгай зөвшөөрөл дамлан худалдаалах нөхцөлийг бүрдүүлж байна. Яагаад хэт бага байна гэхээр 10000 га-тай хүн 0.5х10000=5000$ болно. Нэг өрөм тавихад ч хүрэхгүй мөнгө бүхэл бүтэн 10000 га газар дээр зарцуулсан байх шаардлага тавьчихаад хайгуул хийсэн гэж үзээд яваад байна. Тэгээд зохих ёсоор нөхөн сэргээж, ухсан нүхээ булахгүй, гадаргын ус нэвчилтээс хамгаалалт хийж өрөм тавихгүй ашгаа бодсоноос ойр орчны булаг шанд ширгэдэг, хүн мал ундаалах усгүй болоод л үлдэж байна. Тэр 2, 3 мянган лицензийг талыг нэг олгочихоод хяналт тавих хүн хүч зардал ч байхгүй байж, нэмж олгохын төлөө л улайраад байна. Үүний оронд шаардлагаа өндөрсгөөд, цөөн том уурхайнууд дээрээ төвлөрөөд, тэрийгээ түшиглэн боловсруулах, нэмүү өртөг шингэсэн бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэл д хөрөнгө оруулж, ажлын байраа нэмэгдүүлэхийг бодох ёстой. Энэ удаад өчүүхэн жаахан ч гэсэн хэмжээгээр шаардлагаа өсгөе л гэж байгаа юм. Цааш нь бүрэн цэгцлэхийн төлөө явах ёстой. Үүгээрээ бид энэ хайгуулын зардлын доод хэмжээ чинь ийм бага байна шүү гэдгийг л гаргаж тавьж байна.

3. Гадаадын иргэдийг ажиллуулсан ажлын байрны нөхөн төлбөрт туслан гүйцэтгэгчийг хамруулна.

Ашигт малтмалын тухай хуульд гадаадын иргэдийг ажиллуулсан ажлын байрны нөхөн төлбөрт туслан гүйцэтгэгчийг хамруулаагүйгээс шалтгаалан аж ахуйн нэгжүүд нөхөн төлбөр төлөх үүргээс зайлсхийж, төсөвт орох орлого буурах нөхцөл бүрдсэн байна. Хуулийн 2 заалтын хооронд үүссэн зөрчил байдгаас цаана нь төсөв их хэмжээний орлогоо алдаад байгааг л хаая гэж байгаа юм.

4. Ашигт малтмалын тусгай зөвшөөрөл олгоход орон нутгийн иргэдийн саналыг авдаг болно.

Ашигт малтмалын тусгай зөвшөөрөл олгоход орон нутгийн удирдах байгууллагаас санал авах заалт ёс төдий, зөрчилтэй, ард иргэдийн саналыг тусгахгүй байгаа, түүнчлэн иргэдийг уул уурхайн үйл ажиллагаа, нөхөн сэргээлт, уул уурхайгаас орох орлогын зарцуулалтын талаар мэдээллээр хангадаггүйн улмаас газар дээрээ зөрчил үүсэж, иргэдийн эрх ашгийг хохироохоос гадна уул уурхай эрхлэгч гадаад, дотоодын аж ахуйн нэгжид нэгэнт хөрөнгө оруулсны дараа бэрхшээл, чирэгдэл учирч байна. Одоо үйлчилж байгаа хуулиар аймгийн засаг дарга, сумынхаа ИТХ-ын саналыг аваад л хайгуулын зөвшөөрөл олгохыг дэмжих эсэх санал өгч байгаа бол анхнаасаа иргэдийнхээ саналыг авдаг болгоё. Өгсөн хойноо маргаан гарахгүй байх үүднээс зөв явах ёстой гэж байгаа юм. Аймгийн засаг дарга 30 хоногийн дотор хариу өгөхгүй бол шууд зөвшөөрсөнд тооцдогийг болиулж, хугацааг нь иргэдийнхээ саналыг авах боломжтой хугацаа буюу 60 хоног болгохоор оруулсан.

Орон нутгийн байгууллага, Ашигт малтмалын газрын мэдээлэл зөрүүтэй байдгаас тусгай хамгаалалт, тусгай хэрэгцээнд авсан газарт ашигт малтмалын тусгай зөвшөөрөл давхцуулан олгох, энэ талаар хайгуулын үйл ажиллагааны явцад талуудын аль нь ч мэдээгүй байх зөрчлүүд гарч байна. Тухайлбал, Баянхонгор аймгийн Баян-Өндөр сумын Хүслэнтэйн дунд усны малчид нь ямар ч мэдээлэлгүй байж байгаад л нэг өдөр нүүх мэдэгдэл авсан байгаа юм.

5. Тусгай зөвшөөрлийг хууль зөрчиж олгосон бол хүчингүй болох ёстой.

Тусгай зөвшөөрөл олгохдоо хуульд заасан журам зөрчиж олгосон нь тогтоогдсон хэдий ч тусгай зөвшөөрлийн хүчин төгөлдөр байдалд нөлөөлөхгүй байгаа нь хуулийн хэрэгжилтийг хангахгүй байх хийдэл болж байна. Хууль зөрчиж өгсөн тусгай зөвшөөрөл хүчингүй болдог болчихвол авч байгаа хүн хуулийнх нь дагуу авна, авилгал өгөхгүй болчихно гэсэн үг.

6. Ашигт малтмалын ордын төрийн эзэмшлийн хувь, хэмжээг ашигт малтмалын нөөц ашигласны төлбөрөөр орлуулахаа зогсооё.

Татварын ерөнхий хуулийн 5.7-д зааснаар төрийн өмчийн газар, түүнчлэн газрын хэвлий, эрдэс баялгийг ашиглуулсны төлөө төвлөрүүлж байгаа мөнгөн хөрөнгийг төлбөр гэнэ. Гэтэл Монгол Улсын Үндсэн хуульд зааснаар газар, түүнчлэн газрын хэвлий, түүний баялаг төрийн өмч гэж заасанчлан өмчлөх эрх, түүн дээр зардал гарган эрсдэл үүрч олж тогтоосон ордын бизнесийн үнэлгээг бүрэн тооцож чадахгүй, улмаар авах ёстой төлбөрөөсөө хасаж, бага төлбөр авах байдлаар улам ихээр хохирох нөхцөлийг бүрдүүлсэн нь хууль зүйн ноцтой зөрчлийг бий болгосон байна.

7. Уул, уурхайн салбарт бодлогын өөрчлөлт хэрэгтэй.

Цаашид Уул уурхайн хуультай болох ёстой. Одоо 80 гаруй хувь нь лицензийн асуудлыг л зохицуулсан Ашигт малтмалын хуулиар энэ салбар зохицуулагдаад явж байна. Ашигт малтмалын салбарт гадаадын оролцоог бодлогоор тодорхойлох ёстой. Өнөөдөр гадаадынхныг хавтгайруулан дэмжиж, үндэсний компаниудад дэмжлэг байхгүй байна. Өөрсдөө олборлож чадах салбартаа заавал гадаадын оролцоо хэрэггүй. Алийг нь нөөцлөх, алийг нь өнөөдөр ашиглах тухай ямар ч бодлого алга.

Уул уурхайгаас ангид байх газруудыг тодорхойлон хамгаалах, экологийн бүс нутгийн үнэлгээ хийх эрх зүйн орчныг бүрдүүлэх, нөхөн сэргээлтийн барьцаа хөрөнгө тооцох хэлбэр, хэмжээг шинэчлэх, эрсдлийг бүрэн даахуйц болгох, ашигт малтмалыг олборлох, боловсруулахад байгаль орчныг хамгаалах, нөхөн сэргээх үндэсний стандартыг бий болгож мөрдүүлэх, хариуцлагатай уул уурхайн зарчмыг бүх уул уурхайн үйлдвэрлэлд нэвтрүүлэх, үнэлэх арга, аргачлалыг батлан мөрдүүлэх, хууль зөрчсөн болон хууль хэрэгжүүлээгүй этгээдэд хүлээлгэх хариуцлагыг чангатгах, торгуулийн хэмжээг нэмэгдүүлэх, бичил уурхайд тавигдах шаардлага, хяналт, хариуцлагыг чангатгах шаардлагатай байна. Энэ чиглэлээр Засгийн газарт Улсын Их Хурлын тогтоолоор чиглэл өгөх шаардлагатай байна.

Иймд төрийн эрх бүхий байгууллага, албан тушаалтны ажлын уялдааг хангах, хариуцлагыг сайжруулах, улс орны эрх ашигт хохирол учруулж болохуйц нөхцөл бүрдүүлсэн заалтуудыг эргэн харж өөрчлөх зорилгоор боловсруулсан энэ хуулийн төсөл 4 зүйлтэй бөгөөд хууль батлагдсанаар ашигт малтмал хайх, ашиглах үйл ажиллагаатай холбоотой үүсч байгаа хүндрэл бэрхшээлтэй асуудлууд зохицуулагдах, хуулийн хийдэл, зөрчил арилж, ард иргэдийн эрх ашиг хамгаалагдах болно.

Энэ хуулийн төсөл, УИХын тогтоолын төслөө Өргөдлийн байнгын хороогоор хэлэлцүүлж хамтран өргөн барих гишүүд байвал саналыг авч, хамтарч ажиллахыг уриалж байгаа юм. Үндэсний эрх ашигтай холбоотой ард иргэдийн амин чухал эрх ашгийг тусгасан байгаа тул аль болох яаралтай өргөн барихаар ажиллаж байна. Мэдээж зарим хувь хүн, компанийн эрх ашигт нөлөөлөх тул эсэргүүцэх хүмүүс гарч ирэх нь тодорхой тул улс үндэснийхээ эрх ашгийг хувийн эрх ашгийнхаа дээр тавиасай л гэж хүсэх байна.

Гацууртын алтны үндсэн орд нь Сэлэнгэ аймгийн Мандал сумын нутагт оршдог бөгөөд ашиглалтын тусгай зөвшөөрөл эзэмшигч нь “Сентерра гоулд Монголиа” ХХК юм.

Засгийн газрын зүгээс тусгай зөвшөөрөл эзэмшигч компанитай ярилцсаны үндсэн дээр Гацууртын орд дахь төрийн эзэмшлийн хэмжээг ашигт малтмалын тухай хуульд заасан дээд хязгаар болох 34 хувиар тогтоож, уг хувь хэмжээг ашигт малтмалын нөөц ашигласны тусгай төлбөрөөр орлуулах шийдэлд хүрсэн юм.

Уул уурхайн сайдын тайлбарлаж байгаагаа бол уг ордыг ашигласан нөхцөлд Монгол Улс рояльтын 3 хувийн татвар авна. Энэ нь 432.3 тэрбум төгрөг буюу нийт ашгийн 68.2 хувь оногдоно гэсэн урьдчилсан тооцоо гарчээ. Мөн жилдээ 5 тонн алтыг төв банкинд тушаана. Своп нөхцөлөөр тушаасан нөхцөлд 189 сая ам долларын орлого бүрдэх юм байна.

Мөн ордоос 9-10 жил алт олборлох болон боловсруулах үйлдвэрлэл явагдана. Нийт хөрөнгө оруулалтын зардал нь 215.9 сая ам.доллар, үйл ажиллагааны зардал нь 1026.2 сая ам.доллар, 1769.2 сая ам.долларын борлуулалт хийж, 433,6 сая ам.долларын татвар, төлбөр, хураамж төлөх бөгөөд 1000 орчим ажлын байр бий болох урьдчилсан тооцоо байна.

Мөн тус байнгын хорооны хуралдаанаар Барилгын тухай хуулийн төслийн анхны хэлэлцүүлгийг хийж, зарчмын зөрүүтэй саналын томъёоллоор санал хураалган чуулганы нэгдсэн хуралдаанд оруулахаар болж, хуралдаанаа өндөрлүүлээд байна.

Ээждээ хаягдсан бяцхан охины биеийн байдал хүнд ЭХЭМҮТ-ийн Эрчимт эмчилгээний сэхээн амьдруулах тасагт эмчлүүлж байна. Хүүг одоогоор төрсөн эх нь асарч байгаа аж.

Н.БАТЦЭРЭГ САЙД “БӨХӨН”, “ГҮЕМ” КЛУБЫН СУРАГЧДЫН “ХАВХ” АЯНД НЭГДЭХЭЭР БОЛЛОО

Насанд хүрэгчдэд зориулсан дараагийн баримтат кино бол нүцгэн иог юм. Энэ кинонд нүцгэн иог хийх аргачлал болон байрлалууд үзүүлэх болно. Иогоор хичээллэх нь тэр дундаа Нүцгэн хичээллэх нь бие бялдарыг зөв хэлбэрт оруулахаас гадна сексийн үед таашаал авах хугацааг уртасгадаг гэх баримт бий.

”Эль Капо” киноны сурталчилгаанд Гузманы баривчилгаа улам нөлөөллөө

Нийслэлийн үйлчилгээний нэгдсэн төвийг пүрэв гарагт албан ёсоор нээнэ

Энэ сарын 6-ны өдөр 46-65 УБА улсын дугаартай Тоёота Приус, 7-ны өдөр 72-92 УБТ улсын дугаартай Хаммер маркын автомашинтай жолооч нар агаарын дэд станц, шугамын тулгуур мөргөж гэмтээснээс 71 аж ахуй нэгж, 98 айл өрх нийт 169 хэрэглэгчийн цахилгаан хангамж 60 минутын турш саатаж, 623 кВт.ц цахилгаан эрчим хүч дутуу түгээгдээд байна.

Зөрчил гаргасан жолооч нарт Замын цагдаагийн газар болон, эрчим хүчний хяналтын улсын байцаагчид холбогдох хуулийн дагуу арга хэмжээ, авч хохирлыг нэхэмжиллээ.

Монгол Улсын төр, нийгмийн нэрт зүтгэлтэн, Үндсэн хуулийн эхийг баригч, Монгол Улсын хөдөлмөрийн баатар, ардын багш, гавьяат хуульч, доктор, профессор Бяраагийн Чимидийн нэрэмжит шагнал гардуулах ёслол өнөөдөр /2016.01.13/ Төрийн ёслол хүндэтгэлийн их танхимд болов.

Шагнал гардуулах ёслолын арга хэмжээний эхэнд Б.Чимидийн нэрэмжит шагнал олгох тухай Улсын Их Хурлын даргын захирамж, шагналын Өргөмжлөлийг Улсын Их Хурлын Тамгын газрын Ерөнхий нарийн бичгийн дарга Б.Болдбаатар уншиж сонордуулсан юм.

Монгол Улсын Их Хурлын даргын 2014 оны 176 тоот захирамжаар батлагдсан “Б.Чимидийн нэрэмжит шагнал олгох тухай” журам, Монгол Улсын Их Хурлын даргын 2016 оны 01 дүгээр сарын 06-ны өдрийн “Шагнал олгох тухай” 01 тоот захирамжийг үндэслэн Монгол Улсын гавьяат хуульч, хууль зүйн шинжлэх ухааны доктор, профессор Ишийн Дашнямын “Монгол Улсын төр эрх зүйн түүх” бүтээлд төр, нийгмийн нэрт зүтгэлтэн, Үндсэн хуулийн эхийг баригч, Монгол Улсын хөдөлмөрийн баатар, ардын багш, гавьяат хуульч “Бяраагийн Чимидийн нэрэмжит” 2016 оны Монгол Улсын Их Хурлын шагналыг хүртээж Өргөмжлөл, Б.Чимидийн дүрс бүхий медаль, мөнгөн урамшуулал олгож буйг Өргөмжлөлд дурджээ.

Ингээд Улсын Их Хурлын дарга З.Энхболд Б.Чимидийн нэрэмжит шагналыг Монгол Улсын гавьяат хуульч, хууль зүйн шинжлэх ухааны доктор, профессор И.Дашнямд гардуулж баяр хүргэв.

Улсын Их Хурлын дарга З.Энхболд энэ үеэр хэлсэн үгэндээ, “Өнгөрсөн онд Улсын Их Хурлын даргын захирамжаар ардчилсан шинэ Үндсэн хуулийн эхийг баригч, Монгол Улсын хөдөлмөрийн баатар, ардын багш, гавьяат хуульч Б.Чимидийн нэрэмжит шагналыг бий болгож анхны шагналыг Улсын Их Хурлын гишүүн Д.Лүндээжанцан хүртсэн билээ. Энэхүү шагнал нь судалгаа шинжилгээнд суурилсан хууль тогтоох ажиллагааг хөгжүүлэх, парламент судлал, үндсэн хуулийн эрх зүй, үндэсний эрх зүйн тогтолцоог боловсронгуй болгох чиглэлээр гарсан үнэ цэнэтэй томоохон бүтээлийг хөхиүлэн дэмжих зорилготой юм.

Бид өнөөдөр Б.Чимидийн нэрэмжит хоёр дахь шагналыг Монгол Улсын гавьяат хуульч Ишийн Дашнямын ”Монгол Улсын төр, эрх зүйн түүх” хэмээх хоёр боть төр, эрх зүйн түүхийн цогц бүтээлд олгож байна.

И.Дашням гуай 1971 оноос өнөөдрийг хүртэл МУИС-ийн Хууль зүйн дээд сургууль, Улаанбаатар-Эрдэм дээд сургуульд 40 гаруй жил ажиллахдаа төр эх зүйн онол, философи, түүх, Үндсэн хууль судлал, үндэсний эрх зүйн судалгаа, шинжилгээний ажилд хүчээ сорьж, 3000 гаруй эрдэм шинжилгээний бүтээл туурвин хэвлүүлж, 9000 гаруй хүний бакалавр, магистр, докторын ажлыг удирдаж, 20 гаруй гавьяат хуульч, 30 гаруй эрдэмтэн докторыг төрүүлсэн Монголын нэртэй эрдэмтэн судлаачдын нэг юм.

Түүний туурвисан энэхүү хоёр боть бүтээл нь төрийн удирдлагын хэлбэр, төрийн тэргүүнийг өргөмжлөх ёс жаяг, улс төрийн дэглэм, төр барих эрх мэдэл түүний хэмжээ хязгаар, баримтах зарчим, ёс зүй, төрийн дээд, төв байгууллагын тогтолцоо, бүтэц, эрх үүрэг, төрийн дотоод гадаад бодлого, засаг захиргаа, нутаг дэвсгэрийн хуваарь гээд өргөн хүрээг хамарсан цогц бүтээл. Тийм учраас сонгон шалгаруулах комиссын үнэлгээг үндэслэн Улсын Их Хурлын даргын дэргэдэх зөвлөл энэхүү бүтээлд Б.Чимидийн нэрэмжит шагналыг олгож байгаа юм.

Та цаашид үнэ цэнэтэй томоохон бүтээл туурвихын зэрэгцээ парламент судлал, Үндсэн хуулийн эрх зүйн чиглэлээр судалгаа шинжилгээ хийх залуу хойч үеээ бэлтгэх үйлсдээ их амжилт гаргана гэдэгт итгэж байна” гээд доктор, профессор И.Дашням болон түүний гэр бүл, үр хүүхдүүдэд эрүүл энх, аз жаргалын дээдийг ерөөлөө.

Дараа нь Б.Чимидийн нэрэмжит Улсын Их Хурлын шагнал хүртсэн Монгол Улсын гавьяат хуульч, хууль зүйн шинжлэх ухааны доктор, профессор И.Дашням талархлын үг хэлсэн юм.

Тэрбээр хэлэхдээ, би өөрийн хайрлаж, хүндэтгэж явдаг багш Бяраагийн Чимидийн даалгавраар Монголын төр эрх зүйн түүхийн номыг бүтээн туурвих ажилд 30 гаруй жилийнхээ хүч хөдөлмөр, оюуныг дайчлан ажилласан. Энэхүү хичээл зүтгэлийнхээ үр шим, багшийнхаа заавар зөвлөгөөний ачаар Монгол Улсын төр эрх зүйн түүхийн хоёр ботийг бичээд багшдаа үзүүлэхэд ихэд тоож үнэлсэнд баяртай явдаг юм. Энэ маань Монголын ард түмний гурван мянган жилийн уламжлалтай төрт ёсны түүхийн цогц бүтээл. Багшийнхаа даалгаврыг биелүүлсний ач буянаар энэ түүхэн өдөр багшийнхаа нэрэмжит шагналыг хүртэж байгаадаа маш их баяртай байна” гээд Улсын Их Хурлын дарга, шагналын комисст талархал илэрхийллээ.

Шагнал гардуулах ёслолын арга хэмжээнд оролцогчид дараа нь дурсгалын зураг авахуулав.

Монгол Улсын Их Хурлын дарга З.Энхболдын 2014 оны 176 дугаар захирамжаар Судалгаа, шинжилгээнд суурилсан хууль тогтоох ажиллагааг хөгжүүлэх, парламентат ёс, парламент судлал, Үндсэн хуулийн эрх зүй, үндэсний эрх зүйн тогтолцоог хөгжүүлэх чиглэлээр үнэ цэнэтэй, томоохон бүтээл туурвисан эрдэмтэн, судлаачдыг хөхиүлэн дэмжих зорилгоор төр, нийгмийн нэрт зүтгэлтэн, Үндсэн хуулийн эхийг баригч, Монгол Улсын хөдөлмөрийн баатар, ардын багш, гавьяат хуульч, доктор, профессор Бяраагийн Чимидийн нэрэмжит шагнал бий болгосон билээ. Энэхүү шагналыг шилдэг бүтээл туурвисан нэг хүн, эсхүл судлаачдын нэг багт жил бүр олгодог бөгөөд уг шагналд эрдэм шинжилгээний байгууллага, их, дээд сургууль, төрийн болон төрийн бус байгууллагууд нэр дэвшүүлдэг.

Нэрт эрдэмтний нэрэмжит анхны шагналыг түүний гарын шавь нарын нэг Улсын Их Хурлын гишүүн, хууль зүйн шинжлэх ухааны доктор, профессор, Монгол Улсын гавьяат хуульч Данзангийн Лүндээжанцан “Монгол Улс дахь төрийн эрх мэдлийн хуваарилалт” бүтээлээрээ өнгөрсөн онд хүртсэн юм. Харин энэ жилийн шагналыг Монгол Улсын гавьяат хуульч, хууль зүйн шинжлэх ухааны доктор, профессор Ишийн Дашням “Монгол Улсын төр эрх зүйн түүх” бүтээлээрээ ийнхүү хүртлээ.

Шагнал гардуулах ёслолд Улсын Их Хурлын дэд дарга Р.Гончигдорж, Л.Цог, Улсын Их Хурлын Төрийн байгуулалтын байнгын хорооны дарга А.Бакей, Аюулгүй байдал, гадаад бодлогын байнгын хорооны дарга Ж.Энхбаяр, Улсын Их Хурлын гишүүн Д.Лүндээжанцан, С.Одонтуяа, Засгийн газрын гишүүн, Хууль зүйн сайд Д.Дорлигжав нар болон албаны бусад хүмүүс оролцлоо гэж УИХ-ын Тамгын газрын Хэвлэл мэдээлэл, олон нийттэй харилцах хэлтэс мэдээлэв.

онгол Улсын Үндсэн хуулийн 24 жилийн ойн тэмдэглэлт энэ өдөр /2016.01.13/ Их эзэн Чингис хааны хөшөөнд хүндэтгэл илэрхийлэх ёслолын арга хэмжээ болж өнгөрлөө.

Энэхүү арга хэмжээнд Монгол Улсын Их Хурлын дарга Зандаахүүгийн Энхболд, Улсын Их Хурлын дэд дарга Р.Гончигдорж, УИХ-ын гишүүд, Ардын Их Хурлын депутатууд, иргэдийн төлөөлөл оролцлоо.

Махны үнэ өсчээ

Д.Тэрбишдагва чөлөөлөгдөх хүсэлт гаргажээ

Завхан аймгийн Тосонцэнгэл сум дахь сум дундын Прокурорын газраас Үндсэн хууль батлагдсаны өдрийг тохиолдуулан тус суманд үйл ажиллагаагаа явуулдаг аж ахуйн нэгж байгууллагуудын дунд нэрэмжит сагсан бөмбөг, гар бөмбөгийн тэмцээнийг зохион байгууллаа. Тэмцээн 2016 оны 01 дүгээр сарын 09-ний өдрөөс 2016 оны 01 дүгээр сарын 10-ны өдрийн хооронд 2 өдөр үргэлжлэн явагдаж гар бөмбөгийн төрөлд 14, сагсан бөмбөгийн төрөлд 9 баг тамирчид оролцож хурд хүч, авхаалж самбаагаа сорьсноос гар бөмбөгийн төрөлд Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх хэсгийн баг тамирчид, сагсан бөмбөгийн төрөлд 2-р бүрэн дунд сургуулийн баг тамирчид шалгарч эхний 3-н байранд орсон баг, тамирчдад өргөмжлөл мөнгөн шагнал гардуулснаас тус прокурорын газрын баг, тамирчид сагсан бөмбөгийн төрөлд 3-р байрыг эзэлсэн байна.

Өнөөдөр Хуульзүйн байнгын хороогоор таван асуудал хэлэлцэх ёстой байсан ч эхний асуудлыг хэлэлцээд хуралдааныг хойшлууллаа. Энэ удаагийн хуралдаанд Ардын намын бүлгээс нэг ч гишүүн суугаагүй боловч тус байнгын хороог бүрдүүлдэг Ардчилсан намын 9 гишүүн бүгд, дээр нь ”Шударга ёс” эвслээс Ц.Оюунбаатар гишүүн хуралдаандаа ирсэн тул ирц бүрдсэн юм.
Эхлээд Д.Ганбат нарын өргөн барьсан Иргэний хуульд нэмэлт оруулах тухай хуулийн төсөл болон Үл хөдлөх хөрөнгийн барьцааны тухай хуульд өөрчлөлт оруулах хуулийн төслийг хэлэлцэж, УИХ-аар хэлэлцэх нь зүйтэй гэдэг дээр хуралдаанд суусан гишүүд 100 хувь санал нэгдсэн юм. Дараа нь Х.Тэмүүжин гишүүний өргөн барьсан Монгол Улсын Үндсэн хуулийн цэцийн тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай, Үндсэн хуулийн цэцэд маргаан хянан шийдвэрлэх ажиллагааны тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай, Монгол Улсын Их Хурлын чуулганы хуралдааны дэгийн тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслүүдийг хэлэлцэх байсан ч Ардын намын бүлгийн дэд дарга Н.Номтойбаяр орж ирээд, уг асуудлаар авсан завсарлагын хугацаа хараахан дуусаагүй байгаа гэдгийг мэдэгдсэнээр хуралдаан 14.30 цаг хүртэл хойшлов. Өнгөрсөн долоо хоногт Ардын намын бүлэг дээрх асуудлаар завсарлага авсан бөгөөд завсарлагын хугацаа өнөөдөр /01.13/ 14.30 цагт дуусах аж.
Төрийн ажлыг гацаах зорилгоор авсан завсарлагынхаа хугацааг цаг, минутаар нь нарийвчлан тооцож буй эрхэм гишүүд улс орны өмнө тулгамдаад буй асуудлуудыг шийдвэрлэхдээ энэчлэн цаг хугацаанд хямгатай, тооцоотой ханддаг болчихвол сайн сан.

Авлигатай тэмцэх газар авлигаас урьдчилан сэргийлэх үйл ажиллагааг өнгөрсөн оны туршид эрүүл мэндийн салбарт түлхүү хэрэгжүүлсэн билээ. Энэ хүрээнд авлигын эсрэг үйл ажиллагаанд дэмжлэг үзүүлэх, хууль тогтоомжийн хэрэгжилттэй газар дээр нь танилцан мэргэжил, арга зүйн удирдлагаар хангах, авлигын эсрэг хууль тогтоомжийг сурталчлах зорилгоор 2015 оны 11 дүгээр сарын 30-наас 12 дугаар сарын 8-ны өдрүүдэд Нийслэлийн амаржих газруудад ажилласан билээ.

Авлигын эсрэг хууль тогтоомжийн хэрэгжилттэй танилцах ажлыг нийслэлийн “Хүрээ” амаржих газарт хийх үеэр хэд хэдэн зөрчил, дутагдал илрэв. Зөрчил, дутагдлын дийлэнх нь тус амаржих газрын зөвлөх эмч Ж.Оюунцэцэгийн үйл ажиллагаатай холбоотой байна.

Нийслэлийн “Хүрээ” амаржих газрын байранд түрээсийн үйл ажиллагаа явуулж буй аж ахуйн нэгжүүдтэй танилцах явцад иргэн Ж.Золзаяагийн нэр дээр зөвлөх эмч Ж.Оюунцэцэг гэрээ байгуулж тус газрын байранд амбулаторийн үйлчилгээ эрхэлж ажлын цагаар иргэдийг хүлээн авч, төлбөрт үйлчилгээ явуулсан байна. Ингэхдээ Ж.Оюунцэцэг нь давхар ажил эрхлэх зөвшөөрлийг хуульд заасны дагуу ерөнхий эмч Б.Оюунхандаас авч байгаагүй байна.

Зөвлөх эмч Ж.Оюунцэцэг нь 2013 онд тус газрын дарга Б.Оюунхандтай нийслэлийн өмчийн эд хөрөнгийн түрээсийн гэрээ байгуулсан байна. Тэр үеэс эхлэн ажлын цагаар хувийнхаа эмнэлэгт иргэдийг үзэж төлбөр авдаг байжээ. Мөн тус төвийн байранд байрлах иргэн Ж.Золзаяагийн хувийн эмнэлгийн гадна талын хаяг дээр нийслэлийн хоёрдугаар амаржих газрын албан ёсны логотой нөхөн үржихүйн амбулатори гэж бичсэн байх бөгөөд өөрийн утасны дугаарыг байршуулсан нь иргэдэд нийслэлийн “Хүрээ” амаржих газрын албан ёсны үйл ажиллагаа явуулдаг амбулатори мэт харагдуулж, санаатайгаар төөрөгдүүлсэн гэж үзэх үндэстэй юм.



Ж.Оюунцэцэгийн хувийн эмнэлэгтээ байршуулж, үйлчлүүлэгчдийг төлбөртэй үздэг ЭХО-ны аппарат нь 1975 онд БНСУ-д үйлдвэрлэсэн Medison 6000 аппарат байсан бол “Хүрээ” амаржих газарт хэрэглэж буй ЭХО-ны аппарат нь Япон улсад 2012 онд үйлдвэрлэсэн Hitachi Noblus загварын 3D ЭХО-ны аппарат байв. Эндээс үзэхэд эмч Ж.Оюунцэцэг нь улсын эмнэлэгт хэрэглэж буй хамгийн сүүлийн үеийн 3D аппаратаар иргэдийг үнэ төлбөргүйгээр үзэх боломж бүрдсэн байхад хувийнхаа эмнэлэгт чанар болон хүчин чадал нь цаг үеэсээ хоцрогдсон аппаратаар иргэдийг оношилж ашиг орлого олдог нь холбогдох баримтуудаар нотлогдож байна.

Эмч Ж.Оюунцэцэгийн хувийн эмнэлэгт хэрэглэж буй БНСУ-д 1975 онд үйлдвэрлэсэн Medison 6000 ЭХО аппарат



Нийслэлийн “Хүрээ” амаржих газарт хэрэглэж буй 2012 онд Японд үйлдвэрлэсэн Hitachi Noblus загварын 3D ЭХО-ны аппарат. Тус аппарат нь яаралтай үед дээд талын хэсгийг нь авч зөөврөөр хэрэглэх боломжтой, нөөц цэнэгтэй.



















Энэ нь Авлигын эсрэг хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.1.7, Нийтийн албанд нийтийн болон хувийн ашиг сонирхлыг зохицуулах, ашиг сонирхлын зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх тухай хуулийн 18 дугаар зүйлийн 18.1-д заасныг, мөн Эрүүл мэндийн сайдын 2013 оны 446 дугаар тушаалаар батлагдсан Эмнэлгийн мэргэжилтний ёс зүйн хэм хэмжээний 3 дугаар зүйлийн 3.25-д заасан “Эмнэлгийн мэргэжилтэн нь эмнэлгийн тусламж үйлчилгээ үзүүлснийхээ төлөө үйлчлүүлэгчээс авлига, хууль бус шан харамж, хандив, бэлэг, албан бус төлбөр авахгүй ба үйлчлүүлэгчтэй давхар харилцаанд орохгүй байх” заалтыг тус тус зөрчсөн үйлдэл юм.

Иймд Авлигатай тэмцэх газраас зөвлөх эмч Ж.Оюунцэцэгт Нийтийн албанд нийтийн болон хувийн ашиг сонирхлыг зохицуулах, ашиг сонирхлын зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх тухай хуулийн 29 дүгээр зүйлийн 29.2.3-т заасан арга хэмжээг тооцуулахаар нийслэлийн “Хүрээ” амаржих газрын дарга Б.Оюунханд, Эрүүл мэнд, спортын яамны Эмнэлгийн мэргэжилтний ёс зүйн хяналтын хорооны нарийн бичгийн дарга Л.Зэндмаа нарт хандаад байна.

Авлигатай тэмцэх газрын дарга, тэргүүн комиссар Н.Ганболд “Макс Планк” сангийн тэргүүн Рюдигер Волфрумыг өнөөдөр хүлээн авч уулзав. Уулзалтад Авлигатай тэмцэх газрын Тамгын хэлтсийн дарга, эрхэлсэн комиссар З.Баасанням оролцлоо.

Уулзалтын эхэнд Н.Ганболд тус сангийн зүгээс Монгол Улсын болон Азийн бүсийн орнуудын эрх зүйн тогтолцоог хөгжүүлж, бэхжүүлэх үйл хэрэгт үнэтэй хувь нэмэр оруулж байдагт талархлаа илэрхийлэв. Ноён Рюдигер Волфрум “Хүний эрхийг баталгаажуулах, ардчилсан засаглалыг хөгжүүлэх Монгол Улсын Мянганы хөгжлийн 9 дэх зорилтыг үр дүнтэй хэрэгжүүлэх чиглэлээр танай байгууллагатай хамтран ажиллах саналтай байна. Эхний ээлжинд бид хууль эрх зүйн орчныг судлах, олон улсын эрх зүйн зохицуулалтад нийцүүлэхийн төлөө ажиллах болно. Хүний эрхийг хангаж, олон улсын эрх зүйн тогтолцоотой уялдуулан ажилласнаар авлигатай тэмцэх нь чухал. Бид тайлан боловсруулж, зөвлөмж хүргүүлнэ” гэлээ.

Авлигатай тэмцэх газрын дарга, тэргүүн комиссар Н.Ганболд “Манай улсад шүүхийн хууль тогтоомжийн шинэчлэл хийгдсэн. Шинээр батлагдсан олон хууль удахгүй хэрэгжиж эхэлнэ. Тэдгээр хуулиудыг судалж, үр дүнтэй хэрэгжүүлэх нь чухал. Бидний хамтын ажиллагаа цаг үеэ олсон гэж үзэх үндэстэй юм” гэв.
Хоёр тал авлигатай тэмцэх чиглэлээр олон улсын харилцаа, эрх зүйн орчин, цаашдын хамтын ажиллагаа, боломжийн талаар санал солилцов.

хххххххххххххх

Завхан аймгийн зургаан сумын 10 гаруй газарт нүүрсний орд бүхий илэрц байгааг тогтоожээ.

Модун шаньюйгаас маршал Чойбалсан хүртэлх Монгол цэргийн байлдааны тактикийн талаар өгүүлэх ”Монгол цэргийн урлаг” номын нээлт болов.

Ц.Даваацэрэн: ”Эрдэнэт”-д улстөрийн нөлөө, бизнесийн шахаа байхгүй болсон