Жил бүрийн 1 сарын 13-ны өдөр шинэ Үндсэн хууль батлагдсаны өдрийг улс орон даяар тэмдэглэдэг. 1991 онд шинэ Үндсэн хуулийн төслийг нийт ард түмнээрээ 2 удаа, 18 аймгийг 5 бүс болгон бүсчилсэн зөвлөгөөнөөр хэлэлцүүлснээс гадна Улсын бага хурлаар 4 удаа хэлэлцсэн түүхтэй. БНМАУ-ын Ардын Их Хурлын 12 дахь удаагийн сонгуулийн 2-р хуралдаанаар улс орны өнцөг булан бүрээс сонгогдсон 430 депутат 2 сар буюу 76 хоногийн турш хэлэлцэж, одоогоос 25 жилийн өмнө 1 сарын 13-ны өдөр баталжээ. Үндсэн хууль хэлэлцэн, батлах үйл хэрэгт Улаанбаатар хотоос Ардын Их Хурлын депутатаар 52 эрхэм сонгогдон ажиллаж, үнэтэй хувь нэмрээ оруулсан юм.

Шинэ Үндсэн хууль батлагдсаны 25 жилийн ойг тохиолдуулан нийслэлийн Засаг дарга бөгөөд Улаанбаатар хотын захирагч С.Батболд Ардын Их Хурлын депутатуудыг хүлээн авч уулзаж, хүндэтгэл үзүүллээ. Тэрээр хэлэхдээ “Та бүхний улс орон, нийслэлийн хөгжилд оруулсан хувь нэмэр их. Үндсэн хууль Монгол Улсын хөгжлийн гол тулгуур багана болж ирсэн. Хуулийн түүхэн үүргийг олон түмэн төдийгүй дэлхий нийт ч үнэлсэн гэдгийг ард түмэн мэднэ.

Цаашдаа ч Ардын Их Хурлын депутатуудынхаа зөвлөмж, дэмжлэгийг нийслэлийн удирдлагын шинэ баг авна. Тэр тусмаа Улаанбаатар хотын эрх зүйн шинэтгэлийг хийхэд та нарын маань үүрэг роль их. Мөн Засаг даргын дэргэд хууль эрх зүйн шинэтгэлийг эрчимтэй хийх зөвлөл байгуулан, Үндсэн хуулийг хэлэлцэж, баталж, хэрэгжүүлэхэд онцгой анхаарч, өөрчлөлтөнд ч санал дүгнэлтээ өгч, ажлын хэсэгтэй хамтарч ажиллаж байгаа Ардын Их Хурлын депутатуудынхаа үгийг сонсч, саналыг авна” хэмээлээ.

Харин Монгол Улсын Хөдөлмөрийн баатар, АИХ- ын депутат Р.Рааш хэлэхдээ “Хотоос сонгогдон ажиллаж байсан депутатууддаа хүндэтгэл үзүүлж байгаад талархаж байна. Улаанбаатар хотын өмнө тулгамдаж байгаа асуудлууд бидний ч хамтдаа шийдвэрлэх ажил юм. Төвлөрлийг сааруулах, агаарын бохирдлыг бууруулах, хот руу чиглэсэн урсгалыг багасгах, хотын шинэ менежментийн бодлогыг хэрэгжүүлэх ёстой” гэж хэлээд нийслэлийн удирдлагын шинэ баг эрсдэлтэй тулсан ч хөгжлийн төлөө зорьмог шийдвэрүүд гаргахыг захилаа.

Үүний дараагаар “Гал голомт“ үндэсний хөдөлгөөний тэргүүн, Эрүүлийг хамгаалахын гавьяат ажилтан, АИХ- ын депутат Д.Мөнхөө “Гэр бүлийн үнэ цэнийг залуу хойч үедээ ойлгуулж, мэдлэг, мэдээллээр хангаж, үндэснийхээ уламжлалт соёл өвийг дээдэлж, төрөлх хэл, хот, улсаа хайрладаг сэтгэлгээг төлөвшүүлэх нэн шаардлагатай” гэж онцлоод, залуусаа хотын соёлд сургаж, хүмүүжүүлэх ажлуудыг шат дараалан хийх хэрэгцээ шаардлага бий болсныг тодотголоо.

Монгол Улсын Хөдөлмөрийн баатар, АИХ-ын депутатаар 6 удаа сонгогдон ажиллаж байсан Г.Очирбат “Шинэ үндсэн хууль нийгмийн өмнө үүргээ биелүүлж байгаа нь маргашгүй үнэн. Мөн цаг хугацаа, хөгжлийн хурдтай уялдуулан зарим нэгэн заалтыг өөрчлөх шаардлагууд ч гарч байгааг үгүйсгэхгүй. Ялангуяа Улаанбаатар хотын хөгжлийн хурд, хүн амын төвлөрөл, агаарын бохирдол, замын түгжрэл нь ч Үндсэн хуультай холбоотой гэдгийг хэлье. Үндсэн хуулиараа Монголчууд бид хаа дуртай газраа гэрээ бариад бууж болох эрхээр хангагдсан. Гэтэл дэлхийн аль ч хотод гэрээ бариад, дуртай газраа хашаа хатгаад байдаг нийслэл байхгүй. Тиймээс энэ өдөр бид Улаанбаатар хотын хөгжлийн шинэ хандлагыг ярьж байна гэж ойлгож байгаа. Ахмадууд бид хууль баталчихсан. 25 жил өнгөрлөө гээд ойг тэмдэглэн явахаас илүүтэй улс, хотынхоо цаашдын хөгжилд санаа зовниж байна“ гэдгээ хэллээ. Тэрээр нийслэлийн удирдлагуудтай нягт хамтран ажиллаж, санаа бодлоо хэлж, зааж зөвлөнө гэлээ.

Монгол Улсын Соёлын гавьяат зүтгэлтэн, АИХ-ын депутат З.Алтай “Үндсэн хууль баталсан нь үнэн. Энэ хууль Монгол улсын хөгжлийн гол шугам, чиг болсон нь бас үнэн. Монгол Улсад өөрчлөлт шинэчлэлт хийх шаардлагатай асар олон зүйл байна. Бид хийхгүй бол бидний ирээдүй хойч яах вээ гээд санаа зовних боллоо. Тиймээс хамтдаа энэ шинэчлэлт, өөрчлөлтийг хийх цаг ирсэн” гэсэн юм.

Үндсэн хуулийн 25 жилийн ойг тохиолдуулан Улаанбаатар хотын хөгжлийн талаар, цаашдын төлөвлөлт зорилтын тухай үнэтэй зөвлөгөө, санал хэлсэн АИХ- ын депутатууддаа нийслэлийн Засаг дарга бөгөөд Улаанбаатар хотын захирагч С.Батболд талархал илэрхийллээ. 2017 оныг нийслэл хот “Иргэдийн оролцоотой эрх зүйн шинэтгэлийн жил” болгон зарласантай холбогдуулан Засаг даргын дэргэд “Хууль эрх зүйн зөвлөл байгуулна” гэдгээ хэлж, АИХ-ын депутатуудыг хамтран ажиллахыг хүслээ гэж нийслэлийн ЗДТГ-ын Хэвлэл мэдээлэл, олон нийттэй харилцах хэлтсээс мэдээллээ.

Хууль, тогтоолын төслийг хэлэлцэхийг дэмжлээ

Улсын Их Хурлын чуулганы өнөөдрийн /2017.01.06/ үдээс өмнөх хуралдаанаар Монгол Улсын Их Хурлын чуулганы хуралдааны дэгийн тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл, “Нийтийн сонсгол зохион байгуулах журам батлах тухай” Улсын Их Хурлын тогтоолын төслийн хэлэлцэх эсэх асуудлыг хэлэлцэв.



Хууль, тогтоолын төслийн талаар УИХ-ын гишүүн Б.Ундармаа танилцууллаа.



Нийтийн сонсголын тухай хуулиар Улсын Их Хурал нийтийн сонсгол зохион байгуулах болсонтой холбогдуулан Улсын Их Хурал, Байнгын болон дэд, түр хороод нийтийн сонсгол зохион байгуулах дэгтэй болох, мөн хуулийн 18.7-д Улсын Их Хурлаас хууль тогтоомжийн төслийн, ерөнхий хяналтын, төсвийн хяналтын, томилгооны сонсголын журмыг батлахаар заасантай холбогдуулан нийтийн сонсгол зохион байгуулах нарийвчилсан журам батлан гаргах зайлшгүй шаардлага гарч байгаа аж. Тиймээс Монгол Улсын Их Хурлын чуулганы хуралдааны дэгийн тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл, Нийтийн сонсголыг зохион байгуулах журам батлах тухай Улсын Их Хурлын тогтоолын төслийг санаачлан боловсруулжээ.

Монгол Улсын Их Хурлын чуулганы хуралдааны дэгийн тухай хуульд Улсын Их Хурал, Байнгын болон дэд, түр хороодод хууль тогтоомжийн, томилгооны, ерөнхий болон төсвийн хяналтын сонсголыг хэрхэн зохион байгуулах, сонсголын хуралдааны журам, дэгийг зохицуулсан бүлэг шинээр нэмэхтэй холбоотой өөрчлөлтийг тусгасан байна.

Нийтийн сонсгол зохион байгуулах журам батлах тухай тогтоолын төслийн талаар аймгуудын иргэдийн хурлын Төлөөлөгчид, Засаг дарга нар, төрийн бус байгууллагуудын оролцоотойгоор хэлэлцүүлэг зохион байгуулж зарим саналыг төсөлд нэгтгэн тусгажээ.

Нийтийн сонсгол зохион байгуулах журам батлах тухай Улсын Их Хурлын тогтоолын төслийн хавсралтаар Нийтийн сонсгол зохион байгуулах журмыг тогтоох бөгөөд уг журам нь нийтлэг үндэслэл, сонсгол зохион байгуулах үндэслэл, сонсголын бэлтгэлийг хангах, сонсгол зохион байгуулах гэсэн хэсгүүдээс бүрдэж буй бөгөөд уг журам нь Засгийн газар, төрийн захиргааны төв байгууллага, нутгийн өөрөө удирдах байгууллагаас нийтийн сонсгол зохион байгуулахтай холбоотой харилцааг зохицуулах юм байна.

Эдгээр хууль, тогтоолын төсөл батлагдсанаар Нийтийн сонсголын тухай хууль хэрэгжих нөхцөл бүрдэж, хууль хоорондын уялдаа холбоо хангагдаж, нийтийн сонсгол зохион байгуулах үүрэг бүхий этгээдүүд сонсголыг зохион байгуулах нэгдсэн стандарт, дэгтэй болно хэмээн танилцуулгад дурдсан.



Төрийн байгуулалтын байнгын хороо дээрх тогтоолын төслийг хэлэлцэхийг дэмжсэн болохыг УИХ-ын гишүүн Д.Сумьяабазар мөн танилцуулсан юм.

Хэлэлцэж буй асуудалтай холбогдуулан гишүүд асуулт асууж, байр сууриа илэрхийлсний дараа хууль, тогтоолын төслийг хэлэлцэх эсэх асуудлаар санал хураалт явуулахад хуралдаанд оролцсон гишүүдийн олонхи хэлэлцэхийг дэмжсэн учир анхны хэлэлцүүлэгт бэлтгүүлэхээр Төрийн байгуулалтын байнгын хороонд шилжүүллээ.

Олон улсын гэрээний тухай хуулийг хүчингүй болсонд тооцох тухай хуулийн төслийг хэлэлцэх эсэх асуудлаар УИХ дахь АН-ын бүлэг завсарлага авлаа

Мөн өдрийн хуралдаанаар Олон улсын гэрээний тухай хуулийг хүчингүй болсонд тооцох тухай хуулийн төслийн хэлэлцэх эсэх асуудлыг хэлэлцэж эхэлсэн.

Хуулийн төслийн талаар Гадаад харилцааны сайд Ц.Мөнх-Оргил танилцуулсан.



Тэрбээр, Олон улсын гэрээний тухай хуулийг 1993 онд баталж, 1998, 2012 онд тодорхой нэмэлтүүд оруулсан байдаг. Тус хуульд Олон улсын гэрээний эрх зүйн тухай Венийн конвенцоор зөвшөөрсөн олон улсын гэрээ байгуулах аргуудыг бүрэн тусгаагүй, Монгол Улс нэгдэн орох, соёрхон батлах зэрэг хоёр аргаар олон улсын гэрээг байгуулж байгаа, олон талт гэрээнд нэгдэн орох процедурын зааг ялгааг нарийвчлан гаргаагүй, хуулийн үйлчлэх хүрээ тодорхойгүйн улмаас олон улсын хувийн эрх зүйгээр зохицуулах зарим гэрээний орчуулгын хяналтыг хийх субъект тодорхойгүй, олон улсын гэрээ үйлдэх хэл, гэрээний орчуулга хийх, орчуулгын хяналт хийх харилцааны зохицуулалт бүрхэг учраас бүх гэрээний орчуулгыг Гадаад харилцааны яам хянан баталгаажуулдаг зэрэг хууль зүйн болон практик шаардлагад үндэслэн Олон улсын гэрээний тухай 1993 оны хуулийн шинэчилсэн найруулгыг боловсруулж, 2015 оны 10 дугаар сарын 14-ний өдөр өргөн УИХ-д мэдүүлсэн.

Олон улсын гэрээний тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төслийг 2016 оны 12 дугаар сарын 1-ний өдрийн УИХ-ын чуулганы нэгдсэн хуралдаанаар хэлэлцүүлж, баталсан. Тус хуулийн 37 дугаар зүйлд 2017 оны 1 дүгээр сарын 1- ний өдрөөс дагаж мөрдөнө хэмээн заажээ.

Хуулийн төслийг батлагдсантай холбогдуулан Олон улсын гэрээний тухай 1993 оны хуулийг хүчингүй болгох шаардлагад үндэслэн хүчингүй болгох тухай хуулийн төслийг боловсрууллаа гэлээ.

Аюулгүй байдал, гадаад бодлогын байнгын хороо 2016 оны 12 дугаар сарын 27-ны өдрийн хуралдаанаараа дээрх асуудлыг хэлэлцсэн бөгөөд хэлэлцүүлгийн үеэр УИХ-ын гишүүдээс санал гараагүй хэмээн УИХ-ын гишүүн Ц.Цогзолмаа тус байнгын хорооны санал, дүгнэлтийг танилцуулах үеэр хэлсэн юм.



Олон улсын гэрээний тухай хууль хүчингүй болсонд тооцох тухай хуулийн төслийг Байнгын хорооны хуралдаанд оролцсон гишүүдийн олонхи дэмжиж, Улсын Их Хурлын чуулганы нэгдсэн хуралдаанаар хэлэлцэх нь зүйтэй гэж үзжээ.

Хуулийн төсөлтэй холбогдуулан УИХ-ын гишүүн Ё.Баатарбилэг, Л.Энхболд, Ж.Энхбаяр, Ц.Даваасүрэн, Ц.Нямдорж, Д.Тэрбишдагва, Т.Аюурсайхан нар асуулт асууж, УИХ-ын гишүүн Т.Аюурсайхан, Л.Болд, Х.Болорчулуун, Н.Оюундарь нар байр сууриа илэрхийлсэн. Энэ үеэр УИХ-ын гишүүн Л.Пүрэвдорж УИХ дахь АН-ын бүлэг хэлэлцэж буй асуудлаар 5 хоногийн завсарлага авч буйг мэдэгдсэн учир хэлэлцүүлгийг хойшлууллаа.

Дипломат албаны тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийг хэлэлцэхийг дэмжив

Дипломат албаны тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийн хэлэлцэх эсэх асуудлыг хэлэлцлээ.

Хуулийн төслийн талаар Гадаад харилцааны сайд Ц.Мөнх-Оргил танилцуулсан юм.

Дипломат албаны бодит нөхцөл байдлыг Улсын Их Хурлын Аюулгүй байдал, гадаад бодлогын байнгын хороо 2014 оны 6 дугаар сард хэлэлцэж, энэ хуулийн шинэчилсэн найруулгын төслийг боловсруулж, өргөн мэдүүлэх үүргийг Засгийн газарт өгсөн байдаг. Энэ дагуу Дипломат албаны тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийг боловсруулжээ. Төрийн гадаад бодлого, үйл ажиллагааны нэгдмэл байдлыг сайжруулах зорилгоор төрийн болон нутгийн захиргааны байгууллагууд хилийн чанадад төлөөлөгчийн газраа нээх, төлөөлөгч томилохыг хязгаарласан зохицуулалтыг төсөлд тусгасан байна.



Дипломат төлөөлөгчийн газарт томилогдох томилолтын хугацаа 3 жил байсныг 4 жил болгон өөрчлөхөөр тусгажээ. Практикт дипломат ажилтнууд ажиллах улсдаа очоод төвхнөх, суугаа орныхоо төр, засгийн албаны хүмүүстэй албаны болон ажилд эерэгээр нөлөөлөх хувийн харилцаа тогтоох, ажилтайгаа танилцах, үйл ажиллагаа жигдрэх зэрэгт багагүй хугацаа ордог. Иймд 4 жил хамгийн тохиромжтой бөгөөд томилолтын хугацааны олон улсын жишиг 4 жил байдгийг харгалзсан аж.

Хувийн хэвшилд ажиллагсдын цалин хангамжтай харьцуулахад төрийн албаных өрсөлдөхүйц хэмжээнд хүрэхгүй, үүний улмаас дипломат албанд ажиллах мэргэжлийн, ялангуяа хэлний өндөр мэдлэгтэй залуу ажилтнууд хувийн хэвшилд шилжин ажиллах нь ихэсчээ. Үүнээс урьдчилан сэргийлэх зорилгоор дипломат албанд ажиллагсдын, ялангуяа Дипломат төлөөлөгчийн газарт ажиллагсдын нийгмийн баталгааг сайжруулах шаардлага бий болжээ. Энэ хүрээнд хилийн чанадад ажиллагсдын цалин хөлсийг 3 жил тутамд Засгийн газраас шинэчлэн тогтоож байх, хүүхдийн цэцэрлэгийн төлбөрийг төрөөс хариуцах, эхнэр буюу нөхөр нь төрийн албан хаагч бол ажлын байрыг нь хадгалах зэрэг нийгмийн баталгааны зохицуулалтыг төсөлд нэмж тусгажээ.

Хуулийн төсөл батлагдсанаар хүүхдийн цэцэрлэгийн төлбөрийн 300 орчим мянган ам.долларын зардал гарах боловч энэхүү зардлыг 2017 оны 6 дугаар сараас хаахаар төлөвлөж байгаа 4 дипломат төлөөлөгчийн газрын санхүүжилтийн зардлын хэмнэлт, мөн томилохгүй царцаах орон тооны санхүүжилтийн зардлын хэмнэлтээс шийдвэрлэх бүрэн боломжтой. Иймд улсын төсвөөс нэмэлт санхүүжилт шаардахгүй аж.

Дээрх хуулийн төслийн хэлэлцэх эсэх асуудлыг Аюулгүй байдал, гадаад бодлогын байнгын хороо 2017 оны 01 дүгээр сарын 04-ний өдрийн хуралдаанаараа хэлэлцээд хуралдаанд оролцсон гишүүдийн олонхи хуулийн төслийг хэлэлцэхийг дэмжсэн байна.



Хуулийн төслийг хэлэлцэх үед Улсын Их Хурлын гишүүн Н.Оюундарь хуулийн төсөлд дипломат ажилтны томилолтын хугацаа 4 жил байхаар тусгасныг 2-4 жил гэж өөрчлөх, Улсын Их Хурлын гишүүн Н.Энхболд хуулийн төсөлд өөрчлөн найруулахаар тусгасан 16 дугаар зүйлийн 16.1 дэх хэсгийн найруулгыг хэлэлцүүлгийн явцад анхаарах, Улсын Их Хурлын гишүүн Г.Занданшатар хуулийн төслийг дэмжиж, Дипломат албаны тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төслийг гишүүдийн гаргасан саналыг тусган ойрын хугацаанд өргөн мэдүүлэх гэсэн саналыг тус тус гаргасан хэмээн УИХ-ын гишүүн Н.Оюундарь тус байнгын хорооны санал, дүгнэлтийг танилцуулах үеэрээ дурдсан.

Хэлэлцэж буй асуудалтай холбогдуулан УИХ-ын гишүүн Я.Содбаатар, Д.Тэрбишдагва, Л.Болд, Д.Цогтбаатар, С.Дэлгэрсайхан нар асуулт асууж, УИХ-ын гишүүн Д.Сарангэрэл, Л.Болд, Н.Оюундарь, Д.Тэрбишдагва, З.Нарантуяа, Ж.Энхбаяр нар байр сууриа илэрхийлсний дараа санал хураалт явуулахад хуралдаанд оролцсон гишүүдийн олонхи хуулийн төслийг хэлэлцэхийг дэмжлээ хэмээн УИХ-ын Тамгын газрын Хэвлэл мэдээлэл, олон нийттэй харилцах хэлтсээс мэдээллээ.

З.Нарантуяа: Алслагдсан бүс нутгаасаа эхэлж махны экспортыг дэмжих бодлого явуулаач ээ

УИХ-ын чуулганы хуралдаанд хүнсний хангамж, аюулгүй байдлын талаар Ерөнхий сайд Ж.Эрдэнэбатын хийсэн мэдээллийг бүрэн эхээр нь хүргэж байна.

Чөлөөт бөхийн насанд хүрэгчдийн УАШТ энэ сарын 7-8-ний өдрүүдэд Буянт-Ухаа спорт цогцолборт болно. Тэмцээний эхний өдөр буюу маргааш эрэгтэйчүүүдийн -57, -65, -74, -97 кг, эмэгтэйчүүдийн -48, -55, -60, -69 кг-ын жингийн барилдаан болох юм.

Засгийн газрын ээлжит хуралдаанаар нийтээр тэмдэглэх баярын өдрийн холбогдох хуулийн заалтыг үндэслэн 2016 оны арванхоёрдугаар сарын 30-ны баасан гаригийн ажлын өдрийг 2017 оны нэгдүгээр сарын 7-ны бямба гаригийн амралтын өдөрт шилжүүлсэн. Энэхүү шийдвэрийн дагуу энэ сарын 7-нд буюу ирэх бямба гарагт бүх нийтээр ажиллах юм.

Үүний дагуу маргааш бүх нийтээр ажиллах учир 0 болон 5-аар төгссөн автомашин хөдөлгөөнд оролцохгүй гэсэн мэдээлэл хэвлэл, мэдээллээр цацагдсан. Тэгвэл нэгдүгээр сарын 07-ны өдөр замын хөдөлгөөнд оролцох автомашиныг дугаараар нь хязгаарлахгүй гэдгийг Замын цагдаагийн албанаас мэдэгдлээ.

Өнөөдөр 21:00 цагаас маргааш өглөөний 07:00 цагийн хооронд Сонгинохайрхан дүүргийн 20-р хорооны нутаг дэвсгэрт байрлах 396-р км-ын гарам буюу Таван шарын төмөр замын гармаар нэвтрэх тээврийн хэрэгслийн хөдөлгөөнийг түр хаахаар болжээ.



Дээрх хугацаанд зураглалын дагуу урдаас хойш чиглэлийн зорчих хэсгийн хөдөлгөөнийг эсрэг хөдөлгөөнтэй 2 эгнээнд оруулж зохицуулалт хийгдэх аж. Иймд жолооч та БГД-ийн 20-р хорооны нутаг дэвсгэр ТЭЦ-4 “Эрчим хүчний гудамж”-аар зорчихийг Замын Цагдаагийн Албанаас зөвлөлөө.

Харгалзах огноо: 2017-01-06| Уншсан: 6

Монгол Улсын Их Хурлын дарга М.Энхболд аймаг, нийслэлийн ИТХ-ын дарга, Засаг дарга нартай Төрийн ордонд уулзаж, парламентын үйл ажиллагаа, ирэх дөрвөн жилд баримтлах бодлого зорилт, цаг үеийн асуудлаар мэдээлэл хийж, үүрэг чиглэл өглөө.

Тэрбээр ИТХ-ын дарга, Засаг дарга нарт шинэ оны болон Үндсэн хуулийн 25 жилийн ойн мэндчилгээ дэвшүүлж, ажилд нь амжилт хүсээд, дараах асуудлуудад анхаарлаа хандуулж ажиллахыг хүсэв.



1.Монгол Улсын Үндсэн хуульд өөрчлөлт оруулах, эсэх асуудал хууль тогтоох байгууллага болон олон нийтийн анхаарлын төвд байгаа. Юуны өмнө өөрчлөлт оруулах шаардлага байна уу, үгүй юү гэдгээ тодорхойлох ёстой. Энэ чиглэлээр УИХ, Засгийн газарт Ажлын хэсгүүд байгуулагдаад ажиллаж байгаа. Та бүхэн орон нутгийнхаа иргэдийн санал бодлыг авч, УИХ-д ирүүлэээрэй.

2. Монгол Улсын хууль тогтоомжийг 2020 он хүртэл боловсронгуй болгох асуудлыг УИХ-аар хэлэлцэж байгаа. Та бүхний санал бас тусах ёстой. Төв, орон нутгийн эрх мэдлийн хуваарилалт, орон нутгийн онцлогийг харгалзах, хууль хэрэгжих нөхцөл байдал гээд олон асуудал байгаа байх гэж бодож байна.



3. УИХ зөвхөн хууль баталдаг биш, хуулийн хэрэгжилтийг хянадаг байгууллага байх ёстой гэж энэ УИХ үзэж байгаа. Тиймээс Аудитийн тухай, Олон нийтийн радио, телевизийн тухай хуулийн хэрэгжилтийг шалгаад байна. Хууль хэрхэн хэрэгжиж байгааг хамгийн ойроос мэдэрч байгаа хүмүүс та нар. Тиймээс энэ чиглэлээр УИХ-тай хамтарч ажиллаарай.

4. “Хөгжлийн бодлого, төлөвлөлтийн хууль”, “Тогтвортой хөгжлийн үзэл баримтлал-2030”-ыг УИХ батлан гаргасан. Үүнтэй уялдуулж аймаг, орон нутгийн хөгжлийн бодлогоо арай өөрөөр, өргөн цар хүрээнд авч үзэх шаардлагатай байна.

5. “Эдийн засгийг сэргээх хөтөлбөр”-ийг УИХ-аар баталсан. Хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх ажил зөвхөн Засгийн газрын үүрэг биш, та бүхнээс их зүйл хамаарна. Аймгийнхаа эдийн засгийг өөд татах талаар санаачилгатай ажиллах ёстой.

6. Үндэсний хэмжээний хэмнэлтийн бодлогод шилжих талаар миний бие хэд хэдэн удаа сануулсан. Дорвитой ажил харагдахгүй байна. Зардлаа хянаж, бүтцээ аль болох цомхотгох, төсвөө хэмнэх талаар дор бүрдээ санаачилга гаргах хэрэгтэй. Засаг дарга нарын ажлыг дүгнэх нэг үндсэн үзүүлэлт болгоход ч болохгүй юмгүй.

7. Гадаад томилолт, аялал зугаалгаас аль болох татгалзмаар байна. Томилолт байж болно. Гэхдээ үр дүн нь юу вэ гэдгээ сайтар тооцоорой.

8. Гадна, дотнын хөрөнгө оруулалтыг аймаг, орон нутагтаа татах талаар юу хийж байгаа вэ? Хөрөнгө оруулалт бол эдийн засгаа сэргээх нэг гол хөшүүрэг гэдгийг санагтун. Гаднын хөрөнгө оруулагчдад элдэв дарамт, шахалт үзүүлдэг, үргээж хөөдөг арга барилаас татгалзаарай.

9. Ажлын байрыг нэг гэлтгүй, жижиг гэлгүй нэмэгдүүлэхэд анхаар. Иргэдээ ажилтай, орлоготой байлгаж чадвал хүндрэл бэрхшээлийг гарз багатай туулна. Өмнө нь 2007 онд ийм арга хэмжээ авч, тодорхой үр дүнд хүргэсэн жишээ бий.

10. Орон нутгийн өмчит байгууллагуудын бүтэц, ашигт ажиллагаанд үнэлэлт дүгнэлт өгөх хэрэгтэй байна. Надад байгаа мэдээгээр орон нутгийн өмчит байгууллагуудын тоо нэмэгдсэн, тэгсэн хэрнээ өртэй, алдагдалтай ажилладаг нь дийлэнх болсон байна шүү.

11. Сүүлийн 4 жил дараалан тасарсан төсвийн орлого урьдчилсан байдлаар 2016 онд давж биелсэн байна. Энэ бол сайн мэдээ. Аймаг бүр төсвийн орлогын төлөвлөгөөг биелүүлж байх ёстой. Та бүхний төр, засгийн өмнө хүлээсэн хамгийн чухал үүргийн нэг нь энэ гэдгийг санаж ажиллагтун.



12. Зарим газарт өвөлжилт хүндэрч байгаа. Нийт малчин өрхийн 10 хувь нь өөр аймаг, сумын нутагт оторлож яваа гэсэн мэдээ байна. Цас зудын үед бид малаа гээд хүнээ хаячихдаг гэмтэй. Эхлээд хүнээ анхаар. Малчдынхаа эрүүл мэнд, тэтгэмж халамжийн асуудлыг хэрхэвч орхигдуулж болохгүй.

13. Эрүүл мэндийн байгууллагуудын үйл ажиллагааг сайжруулж, иргэдэд үйлчлэх үйлчилгээг хүртээмжтэй болгох чиглэлээр эрүүл мэндийн байгууллагуудтайгаа хамтран ажилламаар байна. Алс зайдуу гэдэг шалтгаар эмнэлгийн тусламж үйлчилгээний чанар хөдөөд дутмаг байж таарахгүй.

14. Агаарын бохирдол зөвхөн Улаанбаатарын асуудал байхаа болилоо. Аймаг, томоохон суурин утаатай болж хөрс, ус бохирдож байна. Тиймээс нөхцөл байдлыг хяналтаас алдчихаагүй дээрээ урьдчилан сэргийлэх, зогсоох бууруулах асуудалд анхаарах хэрэгтэй байна.

15. Орон нутгийн иргэдийг мэдээллээр хангах, холбоо мэдээллийн шинэ техник, технологийг нэвтрүүлэх асуудал зарим газар дутмаг байна. Гар утастай болсноор бүх асуудал шийдэгдчихсэн мэтээр ойлгож болохгүйг анхааруулъя.

16. Бүсчилсэн хөгжил гарцаагүй чухал гэдэг нь амьдралаас харагдаж байна. Тиймээс хөгжлийн төлөвлөлтөө энэ зүг рүү хандуулах ёстой.

17. Төвлөрлийг сааруулах асуудлаар саналаа УИХ-д ирүүл. Аймаг, суманд байгаа төрийн байгууллагуудын удирдлагыг бараг бүгдийг нь яам, агентлагаас томилдог болсон нь хэр зөв бэ? Засаг даргынхаа өмнө хариуцлага хүлээдэггүй нутгийн захиргааны байгууллагатай байх нь зөв биш гэж бодож байна.

18. Сахилга хариуцлагыг бэхжүүл. Томилогдсон албан тушаалтнууд үүрэг хариуцлагаа ухамсарлаж ажиллах ёстой. Хэрвээ чадахгүй бол хариуцлага хүлээлгэж, арга хэмжээ ав. Томилж болсон юм, өөрчилж бас болно шүү.

УИХ-ын дарга М.Энхболд уулзалтын төгсгөлд “МАН үнэмлэхүй ялалт авсан нь ард олны итгэл, найдварыг хүлээж, даалгавар өвөрлөж, үнэмлэхүй хариуцлага хүлээсэн гэсэн үг шүү” хэмээн онцлоод ИТХ-ын дарга, Засаг дарга нарын саналыг сонсож, асуултад нь хариуллаа гэж УИХ-ын Тамгын газрын Хэвлэл мэдээлэл, олон нийттэй харилцах хэлтэс мэдээлэв.

Дэлхийн хамгийн гайхалтай хотууд /Фото/



Шанхай, Хятад- 22 сая хүн амтай дэлхийн хамгийн том хотуудын нэг. 90-ээд оноос хойш сүүлийн 20 гаруй жилийн хугацаанд гайхалтай хөгжсөн хот юм.



Конго улс нь дэлхийн хамгийн ядуу улс юм.





Голланд улсын нийслэл Амстердам хот нь далайн зөөлөн уур амьсгалтай бөгөөд жуулчлалаар тогтохгүй амьдрахад ч хамгийн сайхан.











Канадчууд дэлхийн хамгийн боловсролтой ард түмэн.



Францын Ривьерийн хязгаарын хамгийн алдартай жуулчлалын төв нь Ницца хот





Хятадын үзэсгэлэнт хот”









Дэлхийн хамгийн үзэсгэлэнтэй Мальта, Фижи арал



Флоренц хотыг Итальчууд өөрсдөө Итали улсын хамгийн гоё хот гэж нэрлэдэг.

Нийслэлийн эрүүл мэндийн газар, “Монголын эрүүл мэндийн үүсгэл” (MHI) НҮТББ хамтран нийслэлийн хүн амын, ялангуяа хүүхдийн эрүүл мэндийг хамгаалах, сүрьеэ өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх, эрүүл мэндийн боловсролыг дээшлүүлэхэд чиглэсэн “Сүрьеэгүй Улаанбаатар хот” хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэхээр НЭМГ-ын дарга Л.Төмөрбаатар, MHI байгууллагын үүсгэн байгуулагч, Харвардын их сургуулийн дэд профессор Д.Ганмаа нар хамтын ажиллагааны гэрээнд өчигдөр гарын үсэг зурлаа.



Хөтөлбөрийн хүрээнд сүрьеэгийн идэвхитэй илрүүлэлт хийхээс гадна насанд хүрэгчид, өсвөр үе, хүүхдийн сүрьеэтэй тэмцэхэд чиглэсэн сүрьеэгээс урьдчилан сэргийлэх, эрүүл мэндийн боловсрол олгох сургалт явуулах, эрсдэлт бүлгийн хүүхдэд болон тэдэнтэй ажилладаг багш, сурган хүмүүжүүлэгч, эмч, сувилагч болон нийтийн үйлчилгээний ажилтнуудын дунд өвчний эрт илрүүлэг, үзлэгийг зохион байгуулах, сүрьеэгийн талаар сургалт сурталчилгааг хийж, өвчний эрсдлийг олон нийтэд таниулах ажлуудыг хийхээр төлөвлөсөн байна. Дашрамд дуулгахад МУГЖ, соёлын элч Д.Алтанхуяг “Сүрьеэгүй Улаанбаатар хот” хөтөлбөрийн элч төлөөлөгчөөр ажиллахаар болжээ.



ДЭМБ-ын судалгаагаар Монгол Улс сүрьеэгийн тархалт, сүрьеэгийн өвчлөлөөс шалтгаалсан нас баралт ихтэй Номхон далайн баруун бүсийн долоон орны тоонд багтаж байгаа. Мөн шинээр илэрч байгаа сүрьеэгийн тохиолдлын 70 хувийг 16-44 насныхан эзэлж байгаа бөгөөд өвчлөлийн дийлэнх хувь нь Улаанбаатар хотод тохиолдож байгаа юм. Ялангуяа сүүлийн жилүүдэд эмэнд тэсвэртэй сүрьеэгийн тохиолдлын тоо нэмэгдэх хандлагатай байгаа нь олны сэтгэлийг ихээр түгшээх боллоо. 2016 оны арван нэгдүгээр сарын байдлаар шинэ тохиолдол 2,249 бүртгэгдсэнээс 10,000 хүн амд хүүхдийн сүрьеэгийн өвчлөл 9-10 хувийг нь эзэлжээ.



Тус хөтөлбөрийг санаачилсан MHI байгууллага нь Улаанбаатар хотын 6-13 насны 9147 хүүхдэд сүрьеэгийн халдварыг цусанд тодорхойлох олон улсын стандарт IGRA шинжилгээг хийсэн байна. Судалгааны урьдчилсан дүнгээр нэг хүн сүрьеэгээр өвдөхөд түүний гэр бүлийн гишүүдийн халдвар авах эрсдэл дөрөв дахин, дам тамхидалттай орчинд амьдардаг хүүхдүүдийн сүрьеэ өвчнөөр өвдөх магадлал 40 хувиар тус, тус нэмэгддэг болох нь нотлогджээ. Сүрьеэгийн тархалт өндөр байгаа нь иргэдийн эрүүл мэндийн боловсрол ядмаг, урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээ муу байгаатай холбоотойгоос гадна агаарын бохирдол, тоосжилт, хүнс тэжээл аминдэмийн дутагдал зэрэгтэй шууд холбоотой юм.



Тиймээс амьсгалж буй хэн бүхэнд хамаатай энэхүү өвчинтэй нэг байгууллага бус нийтээрээ идэвхитэй тэмцэх нь чухал болоод байна. Харвардын анагаах ухааны сургууль сүрьеэ өвчинтэй тэмцэх тэмцлийг шинэ шатанд гаргаж, далд халдварыг илрүүлж эмчилснээр сүрьеэ өвчнийг “тэглэх” хөтөлбөрийг боловсруулан 2016-2020 оны хооронд хэрэгжүүлэхээр ажиллаж байгаа юм байна. MHI байгууллагын хувьд ч, энэхүү тэмцлийн хүрээнд Улаанбаатар хотод сүрьеэгийн халдварыг илрүүлдэг IGRA шинжилгээг нутагшуулахаар ажиллаж байгаа аж.

Аймаг, нийслэлийн ИТХ-ын дарга, Засаг дарга нарын семинар Төрийн ордонд хоёр дахь өдрөө үргэлжиллээ. Монгол Улсын эдийн засаг, нийгмийг 2017 онд хөгжүүлэх үндсэн чиглэл, төсвийг хэрэгжүүлэх асуудлаар нэгдсэн ойлголт, чиглэл авах, аймаг, нийслэлийн ИТХ, Засаг даргын хэрэгжүүлэх чиг үүргийг тодорхойлох, Засгийн газрын гишүүд-сайд нартай хамтран ажиллах гэрээ байгуулах зорилго бүхий энэ семинарт Монгол Улсын Засгийн газрын тэргүүн Ж.Эрдэнэбат өнөөдөр оролцлоо. Ерөнхий сайд орон нутгийн удирдлагуудад цаг үеийн мэдээлэл хийж, тэдний асуултад хариулж, үүрэг даалгавар өглөө.

Увс аймгийн Давст сумын нутаг “Шүдэн уул” гэдэг газар Давсны уурхайгаас давс ачаад буцаж явсан автомашин хиймэл нууранд цөмөрч, орсон тухай дуудлага 2017 оны нэгдүгээр сарын 04-ний өдөр тус аймгийн Онцгой байдлын газарт ирсэн.

Дуудлагын дагуу Онцгой байдлын газрын дарга, хурандаа Б.Баттулгаар ахлуулсан албан хаагчид ажиллаж, нэгдүгээр сарын 05-ны шөнө автомашиныг нуурнаас гаргаж, эзэнд нь хүлээлгэн өглөө.

Тус автомашин хиймэл нууранд эргээс 10 метрийн зайд, гурван метрийн гүнд цөмөрч орсон байсан юм гэж Увс аймгийн Онцгой байдлын газраас мэдээллээ.

01-06 увс-101-06 увс01-06 увс-201-06 увс-3

Ардчилсан намын Ерөнхий нарийн бичгийн даргын үүрэг гүйцэтгэгч Л.Эрхэмбаяр, Ардчилсан намын даргын сонгуулийн хорооны дарга Ж.Оюунбаатар нар мэдээлэл хийлээ. Энэ үеэр Ардчилсан намын Ерөнхий нарийн бичгийн даргын үүрэг гүйцэтгэгч Л.Эрхэмбаяр зарим нэгэн зүйлийг тодруулав.

Улсын Их Хурлын гишүүн, Засгийн газрын гишүүн, Хууль зүй, дотоод хэргийн сайд С.Бямбацогт Цагдаагийн Ерөнхий Газрын даргаар томилогдсон Ө.Энхтөрд тэргүүн комиссар цол гардуулав.

Хүйтний улиралтай зэрэгцээд агаарын бохирдол эрс нэмэгдэж, амьсгалын замын халдварт өвчлөлийн тархалт улам бүр ихсэх хандлагатай болж байгаа.

Дэлхийн бөхийн нэгдсэн холбоо/UWW/ 2017 оны эхний чансааг зарлажээ. Тус чансааны жин тус бүрийн дэлхийн шилдэг 20 тамирчны жагсаалтад Монголын эрэгтэй тав, эмэгтэй зургаан бөх эрэмбэлэгджээ. Тодруулбал, Эрэгтэйчүүдээс

57 кг-д Э.Бэхбаяр-15,
61 кг-д Т.Түвшинтулга-14,
65 кг-д Г.Мандахнаран-5,
74 кг-д П.Өнөрбат-12,
86 кг-д О.Үйтүмэн-17

Харин эмэгтэйчүүдээс

55 кг-д Д.Отгонцэцэг-13,
58 кг-д П.Орхон-7, Б.Шоовдор-20,
60 кг-д С.Цэрэнчимэд-9,
63 кг-д С.Батцэцэг-10,
69 кг-д О.Насанбурмаа 9 байрт тус тус эрэмбэлэгджээ.

Авто тээврийн болон өөрөө явагч хэрэгслийн албан татвар, агаарын бохирдолын төлбөр, авто зам ашигласны төлбөр хурааж эхэлсэнтэй холбогдуулан тус ажлыг зохион байгуулах үүрэг бүхий комисс өнөөдөр хуралдлаа. Улаанбаатар хотын ерөнхий менежер бөгөөд Захирагчийн ажлын албаны дарга Т.Гантөмөрөөр ахлуулсан уг комисст Авто тээврийн үндэсний төв, Замын цагдаагийн алба, Замын хөдөлгөөний шуурхай удирдлагын төвийн удирдлага мөн нийслэл, дүүргүүдийн татварын газрын дарга нар ордог байна.

Мэргэжлийн хяналтын байгууллагаас хийсэн хяналт шалгалтын ажлын хүрээнд Монгол Улсын нутаг дэвсгэрт хууль бусаар алт олборлож байсан ААН-үүдээс захиргааны журмаар хураан авсан 923.26 сорьцтой 482.3 грамм алтыг Монголбанкны Эрдэнэсийн санд хүлээлгэн өгчээ.

Малчид, тээвэрчид, иргэдийн анхааралд:

7-нд баруун болон төвийн аймгуудын нутгаар, 8-нд нутгийн зүүн хагаст цас орж, цасан шуурга шуурч хүйтний эрч чангарахыг анхааруулж байна.

Өнгөрсөн оны 11 дүгээр сарын 16-нд Хэнтий аймгийн Өмнөдэлгэр сумын Хэнтий багийн малчин Б-н 32 хонинд халдварт өвчний шинж тэмдэг илэрсэн. Өвчилсөн малаас дээж авч шинжлэхэд “Хонины цэцэг” өвчин болох нь тогтоогдсон тул сумын Засаг даргын захирамжаар хорио цээрийн дэглэм тогтоосон билээ.



Тэрбээр хорио цээрийн дэглэмийн хугацаанд дахин өвчлөл гараагүй тул энэ сарын 04-нд сумын Засаг даргын захирамжаар цуцалсан байна.