-
2017 оны 1 сарын 04
Монгол Улсын Их Хурлын Эдийн засгийн байнгын хорооны өнөөдрийн /2017.01.04/ хуралдаан 09 цаг 30 минутад 52.6 хувийн ирцтэйгээр эхэлж, Хүнс, хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрийн сайд П.Сэргэлэн жижиг, дунд үйлдвэрийн тухай хуулийн хэрэгжилт, хүнс хөнгөн аж үйлдвэрийн хөгжлийн талаар мэдээлэл хийлээ.
Монгол Улсын Засгийн газраас “Жижиг, дунд үйлдвэрийг дэмжих хөтөлбөр”-ийг 1999, 2005, 2014 онд тус тус батлан хэрэгжүүлсээр ирсэн ба 2007 онд Жижиг, дунд үйлдвэрийн тухай хуулийг УИХ баталсан. Үүний үр дүнд жижиг, дунд үйлдвэрлэл эрхлэх эрх зүйн орчин бүрдэж, өрхийн болон хувиараа бизнес эрхлэгчид албан ёсоор жижиг, дунд үйлдвэр эрхлэгчээр ажиллах сонирхол, санаачилга нь идэвхжиж, санхүүгийн дэмжпэгийн эх үүсвэрүүд нэмэгдсэн хэмээн П.Сэргэлэн сайд мэдээллийнхээ эхэнд танилцуулав. Үргэлжлүүлэн тэрээр жижиг, дунд үйлдвэрийн тухай хуулийг хэрэгжүүлж эхэлснээс хойших хугацаанд гарсан үр дүнгийн талаар мэдээлэл танилцууллаа.
Жижиг, дунд үйлдвэрлэлийн ажлын байрыг нэмэгдүүлэх, импортыг орлох экспортын бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэлийг дэмжих зорилгоор жижиг, дунд үйлдвэрийн зориулалт бүхий импортын тоног төхөөрөмж, сэлбэг хэрэгслийг гаалийн болон нэмэгдсэн өртгийн албан татвараас чөлөөлөх асуудлыг шийдвэрлүүлснээр 2009-2016 оны хооронд давхардсан тоогоор 20,1 мянган иргэн, хуулийн этгээд нийт 37,5 тэрбум төгрөгийн гаалийн, 78,8 тэрбум төгрөгийн нэмэгдсэн өртөгийн албан татварын хөнгөлөлт эдэлсэн байна.
Жижиг, дунд үйлдвэр эрхлэгчдэд бага хүүтэй, урт хугацаатай зээлийн дэмжлэгийг үзүүлэх эргэлтийн санг бүрдүүлэн, тус сангаар дамжуулан 2009-2016 оны хугацаанд нийт 745,5 тэрбум төгрөгийн хөнгөлөлтгэй зээлийг олгожээ. Энэ зээлийн 83,5 хувийг эргэлтийн хөрөнгөө нэмэгдүүлэх, тоног төхөөрөмж худалдан авахад зарцуулсан ба тухайн аж ахуйн нэгжийн ажлын байр, үйлдвэрлэлийн хүчин чадал нь нэмэгдсэн, дэвшилтэт техник, технологи нэвтрүүлсэн, шинэ бүтээгдэхүүн, үйлчилгээ бий болгосон, зах зээлээ өргөтгөснөөр борлуулалтын орлого нь дунджаар 20-30 хувь нэмэгдсэн гэсэн дүгнэлт мэдээ гаргасан байна.
2011 оноос эхлэн Сум хөгжүүлэх сангаар дамжуулан жижиг, дунд үйлдвэрлэл эрхлэгчдэд 1-3 хувийн хүүтэй, 3 жилийн хугацаатай хөнгөлөлттэй зээл олгосон. Энэ дэмжлэгийн үр дүнд орон нутагт 9272 үйлдвэр, цех шинээр байгуулагдаж, 13909 үйлдвэр, цех үйл ажиллагаагаа өргөтгөж, улсын хэмжээнд 32,9 мянган ажлын байр нэмэгдэн, 20,7 мянган ажлын байр хадгалагдаж үлдсэн байна.
Зээлийн батлан даалтын сангийн тухай хууль батлагдсанаар 2012-2016 онд 441 зээлдэгчийн 95,3 тэрбум төгрөгийн зээлд 39,1 тэрбум төгрөгийн батлан даалт гарган зээл авах боломжийг бүрдүүлж, батлан даалтын хүртээмжийн хувьд нийт батлан даалтын 79,6 хувь нь Улаанбаатар хотод, 20,4 хувь нь орон нутгийн зээлд гаргасан аж.
Үргэлжлүүлэн тэрээр үзэсгэлэн, худалдааг зохион байгуулах ажлыг тогтмолжуулах, гадаадын зээл, тусламжийн санхүүжилтээр хэрэгжүүлж буй төсөл хөтөлбөрүүд, төрийн өмчийн худалдан авалтад дотоодын бүтээгдэхүүний эзлэх хэмжээг нэмэгдүүлэх зорилгоор авч хэрэгжүүлж буй арга хэмжээний талаар мэдээлэл танилцуулсан.
Хүнсний үйлдвэрлэлийн салбарт нийт 2 мянга орчим үйлдвэр, цех үйл ажиллагаа явуулж, тэдгээрт 13 мянган хүн ажиллаж байгаа аж. Хүнсний боловсруулах салбарын нийт үйлдвэрлэл 2016 оны 11 дүгээр сарын байдлаар 941.1 тэрбум төгрөгт хүрчээ. Хүнсний хангамжийн шалгуур үзүүлэлтийн дагуу тооцоход 2016 оны урьдчилсан дүнгээр хүнсний 8 гол нэрийн бүтээгдэхүүний 78 хувийг дотоодын үйлдвэрлэлээр хангаж байгаа тул хүнсний хангамж тогтвортой гэж үзсэн байна. Хүнсний салбарын дотоодын үйлдвэрлэлийг дэмжих бодлогын арга хэмжээний хүрээнд тус салбарын импортын хэмжээ жил дараалан буурч байгаа бөгөөд 2016 оны эхний 11 сарын байдлаар 298.2 сая ам долларын хүнсний бэлэн бүтээгдэхүүн импортолжээ. Хүнсний салбарын хууль эрх зүйн орчныг сайжруулах, бодлогын түвшинд хийж буй өөрчлөлт, зорилтыг Хүнс, хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрийн сайд П.Сэргэлэн дэлгэрэнгүй танилцуулсан.
Мөн тэрээр хөнгөн аж үйлдвэрийн өнөөгийн байдал болон цаашид хөгжүүлэх чиглэлээр авч хэрэгжүүлэх арга хэмжээний талаар мэдээлэл хийсэн юм. Хөнгөн аж үйлдвэрийн чиглэлээр 2000 гаруй үйлдвэр үйл ажиллагаа явуулж, 35.0 мянган ажилтан ажиллаж байна. Хөнгөн үйлдвэрлэлийн борлуулалт 2016 оны байдлаар 1.1 их наял тегрөг байгаа нь өмгорсон оны мон үетэй харьцуулахад 15,2 хувиар буурчээ. Цаашид дотоодын түүхий эдийн нөөцөд суурилсан боловсруулах үндэсний үйлдвэрийг хөгжүүлэхдээ түүхий эд бэлтгэн нийлүүлэлтээс эцсийн бүтээгдэхүүн хүртэлх бүх үе шатыг боловсронгуй болгох, тооноос чанарт шилжих, дотоодын зах зээлийг хамгаалах, нэмүү өртөг шингэсэн экспортын бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэлийг нэмэгдүүлэх бодлогыг баримтлах зорилт тавин ажиллаж байгаа аж. Үүний тулд Үйлдвэржилт 21:100. Ноолуур үндэсний хөтөлборийг боловсруулж хэрэгжүүлэхээс гадна холбогдох хууль тогтоомжийг боловсронгуй болгох чиглэлээр тодорхой ажлуудыг хийхээр төлөвлөжээ.
Жижиг, дунд үйлдвэрийн тухай хуулийн хэрэгжилт, хүнс хөнгөн аж үйлдвэрийн хөгжлийн талаарх салбарын сайдын мэдээлэлтэй холбогдуулан Улсын Их Хурлын гишүүн С.Чинзориг, Б.Жавхлан, Х.Болорчулуун, Д.Тэрбишдагва, Б.Дэлгэрсайхан нар асуулт асууж, тодрууллаа. Иргэдийн ажил эрхлэлт, орлого, амьжиргааны түвшинтэй шууд холбоотой жижиг, дунд үйлдвэрлэлийг орон нутагт нэгдсэн бодлогоор хөгжүүлэх ямар ажлыг салбарын яам хийж байгааг тодруулсан Улсын Их Хурлын гишүүн С.Чинзоригийн асуултад Хүнс хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрийн сайд хариулт өгсөн.
Засгийн газрын үйл ажиллагааны хөтөлбөрт тусгагдсан зорилтын хүрээнд Монгол Улсын үйлдвэржилтийн газрын зургийг гаргахаар яам ажиллаж байгаа бөгөөд энэ сардаа багтаан бэлэн болгохоор ажиллаж байгаа аж. Энэ зургийг гаргаснаар яамны зүгээс тухайн орон нутгийн онцлог, хүний нөөц, бүтээгдэхүүний нөөц, зах зээлд тохирсон үйлдвэрлэлийн бодлогыг явуулах боломж бүрдэнэ хэмээн үзэж байгаа аж. 2009-2016 оны хугацаанд жижиг, дунд үйлдвэрлэлийг хөгжүүлэхээр олгосон 745.4 тэрбум төгрөгийн хөнгөлөлттэй зээлийн хэчнээн хувь нь орон нутагт хуваарилагдсан талаар Улсын Их Хурлын гишүүн Х.Болорчулуун асуусан. Жижиг, дунд үйлдвэрийг хөгжүүлэх чиглэлээр олгосон зээлийн чанар сайн гэдгийг салбарын сайд тайлбарлав. Хүнс, хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрийн яамнаас жижиг, дунд үйлдвэрлэлийг дэмжих, хөгжүүлэх чиглэлээр олгосон зээл, төслүүдийн хэрэгжилт, санхүүжилтийн зарцуулалтыг хянах, үр дүнг үнэлэх зорилгоор 21 аймгийн 166 сум, нийслэлийн есөн дүүрэгт ажиллан, 319.7 тэрбум төгрөгийн зээл авсан 1680 төслийн 88 хувьд мониторнг хийсэн байна. Мониторнг хийсэн 1479 төслийн зээлийн хэрэгжилт 95.9 хувь нь хэвийн байгаа аж. Жижиг, дунд үйлдвэрлэлийг хөгжүүлэх сангийн нийт зээлийн 70 хувь нь нийслэлд, 30 хувь нь орон нутагт олгогдсон дүнтэй байдаг байна. Цаашид тус сангийн санхүүжилтийг тогтвортой байлгах нь чухал бөгөөд зээлийн эргэн төлөлтөөр дараа дараагийн зээлийг олгох зохицуулалтын хүрээнд жилд дунджаар 20 орчим тэрбум төгрөгийн зээл олгох бололцоотой гэсэн тооцоолол байгааг мөн П.Сэргэлэн сайд хэлж байв.
Улсын Их Хурлын гишүүн Д.Тэрбишдагва, салбарын яамнаас экспортыг дэмжих хүрээнд ямар салбаруудад бодлогоор дэмжлэг үзүүлж байгааг лавласан. Одоо экспортолж буй бүтээгдэхүүнүүдээс гадна эмийн ургамал, цай, сүү сүүн бүтээгдэхүүн, тэр дундаа бяслаг, зөгийн бал, жимс жимгэний төрлийн бүтээгдэхүүнүүдийг гадаад зах зээлд гаргах боломжтой хэмээн үзэж, хөрш орнуудад зохиогдох үзэсгэлэн худалдаанд оролцуулах, үйлдвэрлэлийг бодлогоор дэмжихээр төлөвлөн ажиллаж байгааг П.Сэргэлэн сайд мэдээллээ.
Хуралдаанд оролцсон Улсын Их Хурлын гишүүд асуулт асууж, хариулт авч дууссаны дараа санал хэлсэн юм. Жижиг дунд үйлдвэрлэлийг хөгжүүлэх сангийн санхүүжилт бүр өөрийн өртөгтэй гэдгийг тооцож, санхүүжилтийг түгээх тогтолцоог зөв горимоор нь үргэлжлүүлэх нь чухал болохыг Улсын Их Хурлын гишүүн Б.Жавхлан сануулж байв.
Монгол Улсын хэмжээнд жижиг, дунд үйлдвэрлэлийг хөгжүүлэх асуудлыг олон жил ярьж, ажиллаж байгаа хэдий ч бодит үр дүн гарахгүй байгааг гишүүд шүүмжилж байсан юм. Мөн энэ чиглэлээр олгогдож буй хөнгөлөлттэй зээл зохих эзэддээ хүрч, зориулалтын дагуу зарцуулагдаж байгаа эсэхийг нягталж байх нь чухал гэдгийг хэлж байв. Жижиг дунд үйлдвэрлэл бол ажиллах хүчний багтаамж ихтэй, эдийн засгийн үр өгөөжтэй гэдгийг тооцож төр засгаас зөв бодлогоор дэмжиж ажиллах нь зүйтэй гэдгийг мөн энэ өдрийн Эдийн засгийн байнгын хорооны хуралдаанд оролцсон Улсын Их Хурлын гишүүд онцолж байлаа хэмээн Улсын Их Хурлын Тамгын газрын Хэвлэл мэдээлэл, олон нийттэй харилцах хэлтсээс мэдээлэв.
-
2017 оны 1 сарын 04
УИХ-ын Төсвийн байнгын хорооны өнөөдрийн /2017.01.04/ хуралдаан 09 цаг 47 минутад гишүүдийн 52.6 хувийн ирцтэйгээр эхэллээ. Байнгын хорооны дарга Ч.Хүрэлбаатар эмнэлгийн чөлөөтэй учир УИХ-ын гишүүн Д.Тогтохсүрэн хуралдааныг даргалсан юм. Тэрбээр хуралдааны төлөвлөгөөнд тусгагдсан “Аудитын сэдэв батлах тухай” Төсвийн байнгын хорооны тогтоолын төслийг хэлэлцэхийг түр хойшлуулах санал гаргасныг гишүүдийн олонхи нь дэмжив.
Үргэлжлүүлэн УИХ-ын гишүүн Ж.Ганбаатар нарын найман гишүүн 2016 оны 12 дугаар сарын 22-ны өдөр УИХ-д өргөн мэдүүлсэн Гаалийн татвараас чөлөөлөх тухай хуулийн төслийн хэлэлцэх эсэхийг хэлэлцсэн юм. Хуулийн төсөл санаачлагчийн илтгэлийг УИХ-ын гишүүн Ж.Ганбаатар танилцуулав.
Тэрбээр танилцуулгадаа жижиг, дунд үйлдвэрийг дэмжиж ажлын байрыг нэмэгдүүлэх, импортыг орлох, экспортыг дэмжсэн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх зорилгоор импортоор оруулж байгаа жижиг, дунд үйлдвэрийн үйлдвэрлэлийн зориулалт бүхий тоног төхөөрөмж, сэлбэг хэрэгслийг Гаалийн албан татвараас чөлөөлөх тухай хууль 2014 оны 06 дугаар сарын 06-ны өдөр батлагдсан. Өнгөрсөн хугацаанд 31 нэр төрлийн 618 ширхэг тоног төхөөрөмжийг гаалийн албан татвараас чөлөөлсөн бөгөөд 2016 оны 12 сарын 31-ний өдөр хүртэл мөрдөгдсөн гэдгийг дурдлаа.
Монгол Улсын Засгийн газрын 2016-2020 оны үйл ажиллагааны хөтөлбөрийн 2.13-т “Дотоодын үйлдвэрлэлийг гааль, татварын бодлогоор дэмжинэ” гэж тусгасан бөгөөд мөн хуулийн хугацааг үргэлжлүүлэн сунгах шаардлагатай байна. Иймд дээрх шаардлагуудад үндэслэн жижиг, дунд үйлдвэрийн үйлдвэрлэлийн зориулалт бүхий тоног төхөөрөмж, сэлбэг хэрэгслийг Гаалийн албан татвараас чөлөөлөх тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийн боловсруулсан гэж байлаа.
Монгол Улсад бизнес регистрийн санд бүртгэлтэй 126 560 аж ахуйн нэгжээс 64301 аж ахуйн нэгж үйл ажиллагаа явуулж байгаа бөгөөд үүнээс 84,3% буюу 54237 аж ахуйн нэгж жижиг, дунд үйлдвэрийн салбарт хамаарч хөдөө аж ахуйн 3380, хүнсний 1292, боловсруулах үйлдвэрийн 2801, худалдааны 21952, үйлчилгээний 4235, бусад чиглэлээр 20577 аж ахуйн нэгж үйл ажиллагаа явуулж байна. Жижиг, дунд үйлдвэрийн салбарт 766 910 хүн ажиллаж байгаа нь нийт ажиллах хүчний 70 хувийг эзэлж байгаа бөгөөд дотоодын нийт бүтээгдэхүүний 20 хувь, экспортын бүтээгдэхүүний таван хувийг үйлдвэрлэж байгаа ажээ.
Дээрх хууль хэрэгжсэнээр 2014, 2015, 2016 оны есдүгээр сар хүртэлх хугацаанд нийт 1419 иргэн, аж ахуйн нэгж 3201 төрлийн 7 мянган ширхэг тоног төхөөрөмж, сэлбэг хэрэгслийг импортоор оруулж ирсэн бөгөөд 13,2 тэрбум төгрөгийн гаалийн чөлөөлөлтөнд хамрагджээ. Судалгаагаар мах махан, нөөшилсөн бүтээгдэхүүн, мод боловсруулах модон материал, ноос ноолуур, арьс шир оёдол, сүү сүүн бүтээгдэхүүн жимс жимсгэнэ гэсэн хөнгөн, хүнсний салбарууд чөлөөлөлтөд хамгийн их хамрагдсан аж.
Жижиг, дунд үйлдвэрийн санхүүгийн тогтвортой хөгжлийг дэмжих замаар орчин үеийн инноваци шингэсэн шинэ дэвшилтэт техник, технологийг нэвтрүүлэх зорилгоор татварыг бодлогоор дэмжих нь чухал гэж УИХ-ын гишүүн Ж.Ганбаатар танилцуулгадаа онцолсон юм.
Хуулийн төсөл санаачлагчийн илтгэлтэй холбогдуулан УИХ-ын гишүүн Ч.Улаан, Х.Баделхан, Ө.Энхтүвшин, Ц.Нямдорж, Ц.Даваасүрэн, С.Чинзориг, Н.Амарзаяа, З.Нарантуяа нар асуулт асууж, санал хэлж, байр сууриа илэрхийллээ. УИХ-ын гишүүдийн хувьд уг хуулийн төсөл батлагдвал 2017 оны төсвийн орлого хэдэн хувиар буурах, Засгийн газар орлогын хувь хэмжээг бууруулахгүйн тулд ямар тооцоо судлагаа хийж орлого нөхөх гэж байгаа талаар илүүтэй сонирхож байлаа. УИХ-ын гишүүн Ж.Ганбаатар “Хуулийн төслийг өргөн барихаас өмнө Засгийн газар, Сангийн яам, Хууль зүй дотоод хэргийн яам, Хүнс, хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрийн яамаас санал авсан. Жижиг, дунд үйлдвэрлэлийн тоног төхөөрөмжийг гаалийн албан татвараас чөлөөлсөн бөгөөд 2016 оны 12 сарын 31-ний өдөр уг хугацаа нь дуусгавар болж байгаа. Иймд хугацааг нь 2018 он хүртэл сунгаж, бизнес эрхлэгчдээ дэмжмээр байгаа юм. Урьдчилсан тооцоогоор жижиг, дунд үйлдвэрлэлийн тоног төхөөрөмжийг гаалийн албан татвараас чөлөөлөхөд таван тэрбум төгрөгийн асуудал гарах байх хэмээн хариуллаа.
Энэ үеэр УИХ-ын гишүүн Ч.Улаан “Хуулийн төслийг дэмжиж байгаа ч, Засгийн газрын бодлого тодорхой биш нэгдсэн тооцоо судлагаа байхгүй, яамдуудын санал зөрүүтэй байна. Иймээс уг хуулийн төслийг түр хойшлуулж, бэлтгэл хангагдсаны дараа хэлэлцье” гэсэн горимын санал гаргалаа. Хуулийн төслийг хойшлуулах эсэх дээр санал хураахад хуралдаанд оролцсон гишүүдийн санал 50:50 хувиар тэнцсэн тул асуудлыг үргэлжлүүлэн хэлэлцэв. Ингээд Гаалийн татвараас чөлөөлөх тухай хуулийн төслийн хэлэлцэх нь зүйтэй гэсэн саналын томьёоллоор санал хураахад хуралдаанд оролцсон гишүүд 100 хувь дэмжлээ. УИХ-ын гишүүд хуулийн төслийг хэлэлцэхийг дэмжсэн ч чуулганы хуралдаанд уг асуудлын талаар Засгийн газраас тодорхой байр суурь, нэгдсэн тооцоо судлагааг сонсох нь зүйтэй гэж үзэв. Байнгын хорооны санал, дүгнэлтийг УИХ-ын гишүүн Х.Баделхан УИХ-ын чуулганы нэгдсэн хуралдаанд танилцуулахаар боллоо гэж УИХ-ын Тамгын газрын Хэвлэл мэдээлэл, олон нийттэй харилцах хэлтсээс мэдээллээ.
-
2017 оны 1 сарын 04
Ч.Улаан: Татварын бодлоготойгоо уялдуулж хөнгөлөлт чөлөөлөлтийн хуулийг өргөн барьдаг байх нь зүйтэй
-
2017 оны 1 сарын 04
Хятад Далай ламын айлчлалтай холбоотойгоор манай эсрэг хориг арга хэмжээ авсныг бүгд мэднэ. Энэ талаар манайхан хоёр, гурван тал болон хуваагдаж хэрэлдэж байгааг ч бас мэднэ. Асуудлын гол нь манай улс мөнгөгүй болсноор үл барам “өрөнд идэгдэж, өтөнд бариулж” байгааг ч бид бас л мэднэ. Тэгвэл мөнгө босгох гэсэн “шинэ” Төрийн ажил ямархуу байгааг бүхэлд нь авч үзвэл байдал улам тодорхой болно гэж би бодож байна. Энэ талаар өгүүлсү.
-
2017 оны 1 сарын 04
Эдийн засгийн байнгын хорооны хуралдаан өнөөдөр 09.00 цагаас “Жанжин Д.Сүхбаатар” танхимд болно.
-
2017 оны 1 сарын 03
Монгол Улсын Их Хурлын Хууль зүйн байнгын хороо 52.6 хувийн ирцтэйгээр 09 цаг 35 минутад өнөөдрийн /2017.01.03/ хуралдаанаа эхлүүлж, “Хууль зүйн байнгын хорооны 2012 оны 04 дүгээр сарын 25-ны өдрийн 05 дугаар тогтоолд нэмэлт оруулах тухай” Хууль зүйн байнгын хорооны тогтоолын төслийг хэлэлцэв.
Тогтоолын төслийн талаар АТГ-ын дэд дарга Ц.Нямдорж танилцуулсан бөгөөд улсын хэмжээнд холбогдох хуулийн үйлчлэлд хамрагдах 38 мянга орчим албан тушаалтан хуульд заасан үндэслэлийн дагуу хувийн ашиг сонирхлыг мэдүүлэг /ХАСМ/ болон хөрөнгө орлогын мэдүүлгийг /ХОМ/ АТГ цахим систем буюу https://meduuleg.iaac.mn цахим хуудсаар бүртгэдэг байна. Үүний зэрэгцээ давхар цаасан хэлбэрээр гаргуулан дөрөв дэх жилдээ ажиллаж байгаа гэв. Албан тушаалтнуудаас гаргаж буй ХАСМ, ХОМ-ийг цахим хэлбэрээр гаргуулан авснаар төрийн албан хаагчид интернэт бүхий орчинд хаанаас ч мэдүүлэг гаргах боломж бүрдэх юм байна. Ингэснээр улсын хэмжээнд нэгдсэн сан бүрдүүлэх, мэдүүлгийн хяналт шалгалтыг хуулийн хугацаанд шуурхай зохион байгуулах, ХОМ-т олон талын судалгаа, дүн шинжилгээ хийх, иргэд олон нийтийг мэдээллээр хангах зэрэг ач холбогдолтой.
2012 оноос ХАСМ болон ХОМ-ийг цаасан хэлбэрээр авахаас бүрэн татгалзах зорилт тавьж ирсэн, эрх зүйн орчин бүрдсэн хэдий ч хэрэгжих нөхцөл боломж хангалтгүй явж иржээ. Монгол Улсын хувьд цахим болон тоон гарын үсэг хэрэглэх эрх бүхий үндсийг тодорхойлж, тоон гарын үсгийн түлхүүрийн нийтийн дэд бүтцийг бий болгон, үйлчлэх хүрээний хувьд төрийн нууцад хамаарахаас бусад мэдээ, баримт бичгийг цахим хэлбэрт шилжүүлэх, дамжуулахтай холбоотой харилцааг зохицуулах зорилгоор 2011 оны арванхоёрдугаар сарын 15-ны өдөр Цахим гарын үсгийн тухай хуулийг баталсан хэдий ч 2016 онд тоон гарын үсгийн гэрчилгээ олгох үйл ажиллагаа эрхлэх тусгай зөвшөөрлийг зөвхөн нэг аж ахуйн нэгжид олгожээ. Гэвч хуулийн хэрэгжилт хангалттай биш байгаа аж. Иймд одоогийн үйлчилж буй хууль тогтоомжийн хүрээнд мэдүүлэг гаргагч нь ХАСМ, ХОМ-ээ цахим бүртгэлийн программд оруулаад, баталгаажуулсны дараа хэвлэн, хуудас бүрт гарын үсэг зурж, тухайн байгууллагын мэдүүлгийг бүртгэх, хянах, хадгалах эрх бүхий албан тушаалтанд хүлээлгэн өгнө. Үүний дараа АТГ-ын даргын 2012 оны 91 дүгээр тушаалын 4 дүгээр хавсралтаар батлагдсан ХАСМ, ХОМ-ийг хүлээн авсан тухай бүртгэлд бүртгүүлэх буюу цахимаар болон цаасаар давхар хэвлэн өгдөг хэлбэрээр явж байгааг тэрээр танилцуулгадаа дурдсан юм. Өнөөдрийн байдлаар цахим санд 2013-2016 оны хооронд гаргасан 161831 ХАСМ, ХОМ бүртгэлтэй байгаа бөгөөд эдгээр мэдүүлгийг ердөө хэвлэхэд л нийтдээ 90.9 сая төгрөг зарцуулсан талаарх тооцоолол гаргасан байна. АТГ-аас ХАСМ болон хяналтын ажлыг цахимжуулахаар бэлтгэл ханган, дуусах шатандаа явж байгаа гэлээ. АТГ жилд дунджаар 10.000 орчим иргэний ХАСМ-ийг хянаж, хариу хүргүүлдэг бөгөөд 2015 онд 14.4 сая төгрөгийн зардал гаргажээ. Цаашид ХАСМ болон ХОМ-ийг цахим хэлбэрээр бүртгэн, цаасан хэлбэрээр авахаас татгалзах нь төсвийн хөрөнгө хэмнэх, мэдүүлэг гаргагч болон бүртгэгч, хянагчийн цагийг хэмнэх зэрэг олон талын ач холбогдолтой болохыг талаар АТГ-ын дэд дарга Ц.Нямдорж танилцуулгынхаа төгсгөлд онцолсон юм.
Тогтоолын төслийн танилцуулгатай холбогдуулан асуух асуулттай гишүүн байсангүй. Улсын Их Хурлын гишүүн Ц.Нямдорж, Б.Бат-Эрдэнэ, О.Баасанхүү, Ц.Мөнх-Оргил, Х.Нямбаатар, Н.Оюундарь уг тогтоолын төслийг дэмжиж буйгаа илэрхийлээд, албан тушаалтны хувийн ашиг сонирхлын мэдүүлэг болон хөрөнгө, орлогын мэдүүлэгтэй холбоотой эрх зүйн зохицуулалтуудын талаар санал хэллээ. Төрийн албанд томилогдох, албан тушаал хаших хүний ХАСМ-ийг АТГ 14 хоногийн хугацаанд гаргаж өгдөг. Үүнээс үүдэн байгууллагын ажлын гүйцэтгэл хойш татагддаг бол хувь хүн шийдвэр гарах хүртэл цалингүй ажиллах зэрэг хүндрэл үүсдгийг Улсын Их Хурлын гишүүн О.Баасанхүү хэллээ. Хувийн ашиг сонирхолын зөрчил гэдэг ойлголтыг оновчтой тодорхойлох нь манайх шиг боловсон хүчний хязгаарлагдмал нөөцтэй улсад чухал гэдгийг Улсын Их Хурлын гишүүн Ц.Мөнх-Оргил, Н.Оюундарь нар онцолж, эрх зүйн тодорхой өөрчлөлт хийх шаардлагын талаар Улсын Их Хурлын гишүүн Х.Нямбаатар дурдан, тодорхой саналуудыг хэлсэн юм. Түүнчлэн тэрээр өнөөдрийн байдлаар хөрөнгө орлогын мэдүүлэг гаргаж буй 40 орчим мянган албан тушаалтан, төрийн албан хаагчдын тоог 50 хувиар бууруулах бүрэн боломжтойг тэмдэглэсэн.
Ийнхүү “Хууль зүйн байнгын хорооны 2012 оны 04 дүгээр сарын 25-ны өдрийн 05 дугаар тогтоолд нэмэлт оруулах тухай” Хууль зүйн байнгын хорооны тогтоолын төслийг хуралдаанд оролцсон гишүүдийн 84.6 хувийн саналаар батлав.
Үргэлжлүүлэн Монгол Улсын Засгийн газраас 2016 оны 12 дугаар сарын 16-ны өдөр Улсын Их Хуралд өргөн мэдүүлсэн Хууль тогтоомжийн тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийг Улсын Их Хурлын чуулганы нэгдсэн хуралдаанаар хэлэлцүүлэх бэлтгэл хангах, санал, дүгнэлтийн төсөл боловсруулах үүрэг бүхий Ажлын хэсгийг Улсын Их Хурлын гишүүн Н.Учралаар ахлуулан, Улсын Их Хурлын гишүүн Л.Болд, Н.Оюундарь нарын бүрэлдэхүүнтэйгээр байгуулахаар шийдвэрлэлээ хэмээн УИХ-ын Тамгын газрын Хэвлэл мэдээлэл, олон нийттэй харилцах хэлтсээс мэдээллээ.
-
2017 оны 1 сарын 03
УИХ-ын Төрийн байгуулалтын байнгын хорооны өнөөдрийн хурлаар Ерөнхийлөгчийн сонгуулийн тухай хуулийн төслийг хэлэлцэх эсэх, УИХ-ын чуулганы хуралдааны дэгийн тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл, “Нийтийн сонсгол зохион байгуулах журам батлах тухай” УИХ-ын тогтоолын төслийг хэлэлцэх эсэхийг шийдэх юм.
-
2017 оны 1 сарын 03
УИХ-ын гишүүн О.Баасанхүү Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн сонгуулийн тухай хуулийн төслийг өргөн барьсантай холбогдуулагн өөрийн байр сууриа илэрхийлж, мэдээлэл хийлээ.
-
2017 оны 1 сарын 03
Хууль зүйн байнгын хорооны өнөөдрийн хуралдаанаар Хууль зүйн байнгын хорооны 2012 оны дөрөвдүгээр сарын 25-ны өдрийн 05 дугаар тогтоолд нэмэлт оруулах тухай асуудлыг хэлэлцэж баталлаа.
-
2017 оны 1 сарын 03
Улс төрчид аливаа сонгуулийн өмнө хуульд өөрчлөлт оруулдаг “моод” дэлгэрүүлээ. 2016 оны УИХ-ын сонгуулийн өмнө Сонгуулийн тухай хуульд өөрчлөлт оруулж нэг хэсэг хэрэлдсэн улс төрчид энэ удаа ч мөн Ерөнхийлөгчийн сонгуулийн өмнө хуульд өөрчлөлт оруулж өөрсдөдөө зориулсан хууль батлахаар шийджээ. Тэд ийнхүү Ерөнхийлөгчийн сонгуулийн тухай хуулийн төсөл боловсруулан батлахаар улайрч байгаагийн ганцхан шалтгаан нь Ерөнхийлөгчийн сонгуульд “УИХ-д суудал бүхий улс төрийн нам Ерөнхийлөгчид нэр дэвшүүлэх эрхтэй” гэсэн заалт л болоод байгаа юм. Энэ нь МАН-ынханд ашигтай заалт учир ийнхүү яаравчлан батлахыг зорьж байгаа хэрэг.
-
2017 оны 1 сарын 03
УИХ-ын гишүүн О.Баасанхүү болон МАХН-ын гишүүд дэмжигчид маргааш 11.00 цагт МАХН-ын Төв байранд хэвлэлийн хурал зарлалаа.
-
2017 оны 1 сарын 03
УИХ-ын байнгын хороодын хуралдаан
1. Хууль зүйн байнгын хорооны хуралдаан 09.00 “Их Эзэн Чингис хаан” танхимд:
Хэлэлцэх асуудал:
“Хууль зүйн байнгын хорооны 2012 оны 04 дүгээр сарын 25-ны өдрийн 05 дугаар тогтоолд нэмэлт оруулах тухай” Хууль зүйн байнгын хорооны тогтоолын төсөл;
Ажлын хэсэг байгуулах тухай.
2. Өргөдлийн байнгын хорооны хуралдаан 14.00 цагаас “Жанжин Д.Сүхбаатар” танхимд:
Хэлэлцэх асуудал:
“Агаарын бохирдол ба Улаанбаатарын утаа” сэдэвт хэлэлцүүлгээс гарсан зөвлөмжийн дагуу Засгийн газарт чиглэл өгөх тухай тогтоолын төсөл.
3. Төрийн байгуулалтын байнгын хорооны хуралдаан 14.00 цагаас “Их Эзэн Чингис хаан” танхимд:
Хэлэлцэх асуудал:
Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн сонгуулийн тухай хуулийн төсөл /Улсын Их Хурлын гишүүн Н.Энхболд нарын 5 гишүүн 2016.12.27-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, хэлэлцэх эсэх/;
Монгол Улсын Их Хурлын чуулганы хуралдааны дэгийн тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл, “Нийтийн сонсгол зохион байгуулах журам батлах тухай” Улсын Их Хурлын тогтоолын төсөл /Улсын Их Хурлын гишүүн Н.Энхболд нарын 4 гишүүн 2016.12.27-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, хэлэлцэх эсэх/.
УИХ дахь ажлын хэсгүүдийн хуралдаан
УИХ-ын ажлын хэсгүүдийн өнөөдрийн хуралдааны хуваарь, хэлэлцэх асуудлын жагсаалтыг УИХ-ын даргын дэргэдэх Зөвлөлийн 2016 оны 12 дугаар сарын 28-ны өдрийн хурлаар батласнаар хүргэж байна.
Төрөөс тэтгэврийн шинэчлэлийн талаар баримтлах бодлогын хэрэгжилтийг шалгаж, цаашид авч хэрэгжүүлэх арга хэмжээний талаар санал, шийдвэрийн төсөл боловсруулж, танилцуулах үүрэг бүхий Нийгмийн, бодлого, боловсрол, соёл, шинжлэх ухааны байнгын хорооны ажлын хэсгийн хуралдаан 10.00 цагаас 334 тоот өрөөнд;
Боловсролын тухай болон Сургуулийн өмнөх боловсролын тухай хуулийн хэрэгжилтийг шалгаж, хүүхдийн цэцэрлэгийн хүртээмжийг нэмэгдүүлэх талаар санал, дүгнэлт гаргах, шийдвэрийн төсөл боловсруулах үүрэг бүхий Нийгмийн бодлого, боловсрол, соёл, шинжлэх ухааны байнгын хорооны ажлын хэсгийн хуралдаан 11.30 цагаас 334 тоот өрөөнд.
-
2017 оны 1 сарын 02
УИХ дахь Ардчилсан намын бүлгийн хуралдаанаар хэлэлцсэн асуудлын талаар бүлгийн дарга С.Эрдэнэ мэдээлэл хийлээ.
-
2017 оны 1 сарын 02
УИХ дахь МАН-ын бүлэг хуралдаж, хэлэлцсэн асуудлуудаараа мэдээлэл хийлээ.
-
2017 оны 1 сарын 02
Монгол Улсын Их Хурлын дарга М.Энхболдод /2016.12.28/-ны өдөр УИХ-ын гишүүн, Засгийн газрын гишүүн, Монгол Улсын сайд, Засгийн газрын Хэрэг эрхлэх газрын дарга Ж.Мөнхбат Өргөн нэвтрүүлгийн тухай хуулийн төслийг өргөн мэдүүлсэн юм.
Өргөн нэвтрүүлгийн салбарын үйл ажиллагаатай холбогдох харилцааг Харилцаа холбооны тухай, Радио долгионы тухай зэрэг хуулиудаар зохицуулж байгаа бөгөөд өргөн нэвтрүүлгийн зах зээл өдрөөс өдөрт өргөжин хөгжиж, өргөн нэвтрүүлгийг зөвхөн телевиз, радио ашиглан хүлээн авахаас гадна гар утас, компьютер болон автомашины хүлээн авагчаар хүлээн авч үзэх боломжтой болж, ашиглах цар хүрээ, тавигдах шаардлага өөрчлөгдөж байна. Улсын Их Хурлаас 2005 онд Олон нийтийн радио, телевизийн тухай хуулийг баталсан боловч уг хууль нь зөвхөн Үндэсний олон нийтийн радио, телевизийг үүсгэн байгуулах, үйл ажиллагааны зарчим, эрх зүйн үндсийг тогтоож, хөтөлбөрийн бодлогын зарчмыг тодорхойлоход чиглэгдсэн болно. Гэтэл өнөөгийн байдлаар улсын хэмжээнд үйл ажиллагаа явуулах эрх бүхий 84 телевиз, радио нэвтрүүлгийн үйлчилгээ эрхлэх тусгай зөвшөөрөл эзэмших эрх бүхий телевиз Улаанбаатар хотод 29, орон нутагт 66, кабелийн сувгийн үйлчилгээ эрхлэх тусгай зөвшөөрөл эзэмшигч Улаанбаатар хотод 77, орон нутагт 8, олон сувгийг дамжуулах үйлчилгээ эрхлэгч буюу кабелийн телевизийн үйлчилгээ эрхлэгч Улаанбаатар хотод 16, хиймэл дагуулаар олон суваг дамжуулах үйлчилгээ эрхлэгч 1, орон нутагт 50 байгаа бөгөөд эдгээр тусгай зөвшөөрөл эзэмшигчдийн үйл ажиллагааг зохицуулах хууль, эрх зүйн орчин дутагдалтай байна гэж Засгийн газрын Хэрэг эрхлэх газрын дарга Ж.Мөнхбат хэллээ.
Түүнчлэн Зохиогчийн эрх болон түүнд хамаарах эрхийн тухай, Патентийн тухай, Барааны тэмдэг, газарзүйн заалтын тухай хуулиудаар оюуны өмчид халдсан, оюуны өмчийг зөвшөөрөлгүй ашигласан иргэн, аж ахуйн нэгжид хүлээлгэх хариуцлага, түүнтэй холбогдох бусад харилцааг тодорхой хэмжээнд зохицуулсан боловч оюуны өмчийн зөрчилтэй холбогдох хариуцлагын тогтолцоог илүү тодорхой болгох, зохиогч, бүтээл туурвигчийн шинэ санаачилга, бүтээлч эрэлхийллийг бий болгох, цаашид оюуны өмчийн зөрчлийг бууруулах замаар өргөн нэвтрүүлгийн үйлчилгээ эрхлэгчдийг шударга өрсөлдөөнөөр хангаж, эрх, үүргийг тодорхой болгох, оюуны өмч зөрчсөн нь тогтоогдсон тохиолдолд авах арга хэмжээг тодруулах зайлшгүй шаардлагатай байгаа юм байна.
Тус хуулийн төслийг боловсруулахдаа Япон, Исланд, Ирланд, Канад, Өмнөд Солонгос, Польш, Шинэ Зеланд, Өмнөд Африк, Энэтхэг, Герман, АНУ, Гүрж зэрэг өргөн нэвтрүүлгийн чиглэлээр бие даасан хууль, эрх зүйн орчныг бүрдүүлсэн улс орнуудын туршлагыг судалсан бөгөөд дээр дурдсан үндэслэл, шаардлагыг харгалзан өргөн нэвтрүүлгийн харилцааг зохицуулах хуулийн төслийг боловсруулжээ гэж УИХ-ын Тамгын газрын Хэвлэл мэдээлэл, олон нийттэй харилцах хэлтсээс мэдээллээ.
-
2017 оны 1 сарын 02
УИХ дахь Ардчилсан намын бүлэг Хөгжлийн банкны үйл ажиллагаанд хийсэн шалгалтын асуудал болон бусад асуудлаар яг одоо хуралдаж байна.
-
2017 оны 1 сарын 02
АН-ын шинэчилсэн бүртгэл өнгөрсөн арванхоёрдугаар сарын 12-ноос орон даяар эхэлсэн билээ.
-
2017 оны 1 сарын 02
УИХ-аас өнгөрсөн 2016 онд өргөн баригдсан хэд хэдэн шинэ хууль энэ оны нэгдүгээр сарын 1-ний өдрөөс хэрэгжиж эхэлсэн билээ. Тэгвэл өчигдрөөс эхлэн хэрэгжсэн хуулиудыг танилцуулж байна.
-
2017 оны 1 сарын 02
УИХ-ын байнгын хороодын ирэх долоо хоногийн хуралдааны хуваарь, хэлэлцэх асуудлын жагсаалтыг УИХ-ын даргын дэргэдэх Зөвлөлийн 2016 оны 12 дугаар сарын 28-ны өдрийн хурлаар батласнаар хүргэж байна.
01 дүгээр сарын 03-ны Мягмар гарагт:
1. Хууль зүйн байнгын хорооны хуралдаан 09.00 “Их Эзэн Чингис хаан” танхимд:
Хэлэлцэх асуудал:
“Хууль зүйн байнгын хорооны 2012 оны 04 дүгээр сарын 25-ны өдрийн 05 дугаар тогтоолд нэмэлт оруулах тухай” Хууль зүйн байнгын хорооны тогтоолын төсөл;
Ажлын хэсэг байгуулах тухай.
2. Өргөдлийн байнгын хорооны хуралдаан 14.00 цагаас “Жанжин Д.Сүхбаатар” танхимд:
Хэлэлцэх асуудал:
“Агаарын бохирдол ба Улаанбаатарын утаа” сэдэвт хэлэлцүүлгээс гарсан зөвлөмжийн дагуу Засгийн газарт чиглэл өгөх тухай тогтоолын төсөл.
3. Төрийн байгуулалтын байнгын хорооны хуралдаан 14.00 цагаас “Их Эзэн Чингис хаан” танхимд:
Хэлэлцэх асуудал:
Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн сонгуулийн тухай хуулийн төсөл /Улсын Их Хурлын гишүүн Н.Энхболд нарын 5 гишүүн 2016.12.27-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, хэлэлцэх эсэх/;
Монгол Улсын Их Хурлын чуулганы хуралдааны дэгийн тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл, “Нийтийн сонсгол зохион байгуулах журам батлах тухай” Улсын Их Хурлын тогтоолын төсөл /Улсын Их Хурлын гишүүн Н.Энхболд нарын 4 гишүүн 2016.12.27-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, хэлэлцэх эсэх/.
01 дүгээр сарын 04-ний Лхагва гарагт:
1. Эдийн засгийн байнгын хорооны хуралдаан 09.00 цагаас “Жанжин Д.Сүхбаатар” танхимд:
Хэлэлцэх асуудал:
Жижиг, дунд үйлдвэрийн тухай хуулийн хэрэгжилт, хүнс хөнгөн аж үйлдвэрийн хөгжлийн талаархи Хүнс, хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрийн сайдын мэдээлэл.
2. Төсвийн байнгын хорооны хуралдаан 09.00 цагаас “Их Эзэн Чингис хаан” танхимд:
Хэлэлцэх асуудал:
Гаалийн албан татвараас чөлөөлөх тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл /Улсын Их Хурлын гишүүн Ж.Ганбаатар нарын 8 гишүүн 2016.12.22-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, хэлэлцэх эсэх/;
“Аудитын сэдэв батлах тухай” Төсвийн байнгын хорооны тогтоолын төсөл.
3. Байгаль орчин, хүнс, хөдөө аж ахуйн байнгын хорооны хуралдаан 14.00 цагаас “Жанжин Д.Сүхбаатар” танхимд:
Хэлэлцэх асуудал:
Засгийн газрын тусгай сангийн тухай хуульд нэмэлт оруулах тухай хуулийн төсөл /Засгийн газар 2016.12.22-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, хэлэлцэх эсэх/.
4. Аюулгүй байдал, гадаад бодлогын байнгын хорооны хуралдаан 14.00 цагаас “Их Эзэн Чингис хаан” танхимд:
Хэлэлцэх асуудал:
Дипломат албаны тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл /Засгийн газар 2016.12.22-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, хэлэлцэх эсэх/;
Гамшгаас хамгаалах тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төсөл /Монгол Улсын Ерөнхийлөгч 2016.12.27-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, хэлэлцэх эсэх/;
-
2016 оны 12 сарын 29
Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн нэрэмжит цомын төлөөх шигшмэл, чансаа өндөр 128 бөхийн барилдааныг 2011 оноос эхлэн жил бүрийн 12 дугаар сарын 29-нд буюу монголчууд эрх чөлөө, тусгаар тогтнолоо сэргээн мандуулсны ойн өдөр зохион байгуулдаг уламжлал тогтоод байгаа билээ.
Монголчууд үндэсний эрх чөлөө, тусгаар тогтнолоо сэргээн мандуулсны 105 жилийн ойд зориулан Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн ивээл дор, Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн Тамгын газар, Монголын Бөхийн холбооноос хамтран зохион байгуулж буй чансаа өндөр шигшмэл 128 бөхийн энэ удаагийн барилдааныг нээж Төрийн тэргүүн Цахиагийн Элбэгдорж үг хэллээ.
Тэрээр хэлсэн үгэндээ “Эрхэм хүндэт ард иргэд ээ,
Эрхэм хүндэт бөх сонирхогчид оо, энд хүрэлцэн ирсэн хүчит бөхчүүд, хүчит бөхчүүдээ дэмжигч цөстэй, золбоотой, хийморьтой монгол ах дүү нар аа,
Та бүхнийхээ энэ өдрийн түмэн амгаланг айлтгаж, монголчууд эрх чөлөө, тусгаар тогтнолоо улам сэргээн бадруулсны 105 жилийн түүхт ойн баярын мэндийг хүргэж хамгийн сайн сайхныг хүсэн ерөөе.
Монгол түмэн эрх чөлөө, тусгаар тогтнолоо сэргээн мандуулсны 100 жилийн ойг 5 жилийн өмнө өргөн дэлгэр тэмдэглэсэн. Үүнээс хойш жил бүхэн энэ сайхан ойгоороо монгол түмэн баярлаж, эрх чөлөө, тусгаар тогтнолоороо бахархаж тэмдэглэдэг ийм сайхан уламжлал тогтсон.
Энэ өдрөөр тухайн жилд хийморьтой сайхан барилдсан хүчит, шилдэг 128 бөхөө барилдуулж, монгол түмэн цэнгэн нааддаг сайхан уламжлалтай.
Хүчит бөхийн барилдааныг үзэхээр эх орон даяар тухлан суугаа болон энэ Бөхийн өргөөнд хүрэлцэн ирсэн эрхэм хүндэт бөхийн хорхойтнууд, хүчит бөхчүүддээ баярласнаа дахин илэрхийлье.
Энэ өдрүүдэд монгол түмэн шинэ оны баяраа тэмдэглэж байгаа. Миний хувьд шинэ оны баяраа тэмдэглэдэг хамгийн сайхан мөч бол энэ байгаа юм.
Ингээд та бүхэндээ та бүхний маань золбоо, хийморь үргэлж өөдөө өрнөн дэвжиж байхын өлзийтэй ерөөлийг дэвшүүлж, хүчит бөхийн барилдаанаа нээж байна.
Баярлалаа. Баяр хүргэе, та бүхэндээ” гэлээ.
