-
2016 оны 12 сарын 29
Төрийн Тамганы хөшөөнд цэцэг өргөж хүндэтгэл үзүүллээ
-
2016 оны 12 сарын 29
Монголчууд эрх чөлөө, тусгаар тогтнолоо сэргээн мандуулсны 105 жилийн ой, Богд хааны ордон музей байгуулагдсаны 90 жилийн ойд зориулсан “Сүүлчийн эзэн хаан Богд Жавзандамба” үзэсгэлэнгийн нээлт өнөөдөр Богд хааны ордон музейд болов.
Үзэсгэлэнгийн нээлтэд Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн Амьдрах орчин, ногоон хөгжлийн бодлогын зөвлөх О.Чулуунбилэг, түүхч, судлаач эрдэмтдийн төлөөлөл, лам, хувраг, төр, шашны зүтгэлтнүүд оролцлоо.
Нээлтийн ёслолын өмнө Богд хаант Монгол Улсын сүлд дуулал “Зуун лангийн жороо луус” дуугаар уртын дууч Х.Бямбасүрэн, морин хуурч, СТА Алтанбат нар ая дууны мялаалга өргөв. Үүний дараа Дашчойлин хийдийн тэргүүн хамба Ч.Дамбажав тэргүүтэй лам хуврагууд анхдугаар Богд Өндөр гэгээний “Жанлавцогзол” номыг айлтгалаа. Энэ нь Монголын ард түмний заяа буянг тэгшилж, цаг үеийн ган зуд, гачигдах зовлон бүгдээс аврагдахын тухайтад хурдаг ном юм.
“Сүүлчийн эзэн хаан Богд Жавзандамба” үзэсгэлэнг нээж Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн Амьдрах орчин, ногоон хөгжлийн бодлогын зөвлөх О.Чулуунбилэг “VIII Богд Жавзандамба хааны тухай зарим сэдвүүд” сэдвээр үг хэллээ.
Тэрээр хэлсэн үгэндээ “105 жилийн өмнөх энэ өдөр энэ ордонд монголчуудын тусгаар тогтнолын төлөөх 200 гаруй жилийн тэмцлийн үр дүнг дэлхийд зарласан гайхалтай түүхэн хүний тухай бид эргэн дурсаж байна.
Шашны нөлөө бүхий удирдагчаас Монголын сүүлчийн эзэн хаан болж, энэ ард түмний тусгаар тогтнолоо сэргээн мандуулах их тэмцлийг манлайлсан тэр түүхт хүн бол ар халхын Жавзандамба хутагтын VIII дахь дүр Агваанлувсанчойжинямданзанванчүг хэмээх ер бусын урт нэртэй төвд эр юм. Халх монголчуудыг оюун санаааны хувьд нэгтгэх гол зорилгоор анх Жавзандамба хутагтын дүрийг Чингис хааны алтан ургаас тодруулсан боловч III Жавзандамба Ишдамбийнямаас эхлэн манжууд төвдөөс халхад залах болжээ.
Төвдөөс шашны тэргүүнээ залах нь халхын заншил болж тогтсон боловч III Богд Жавзандамба Ишдамбийням 15 настай, IV Богд Жавзандамба хутагт Лувсантүвдэнванчүг 38 настай, V Богд Жавзандамба хутагт Лувсанцүлтимжигмэд 26 настай, VI Богд Жавзандамба хутагт Лувсантүвдэнчойжижалцан 5, VII Богд Жавзандамба хутагт Агваанчойжинванчүгпэрэнлэйжамц дөнгөж 19 настайдаа Монголд жанч халсаныг харахад тэд Монголд идээшиж чадсан гэж хэлэхэд бэрх.
Харин VIII Богд Жавзандамбыг монголчууд багаас нь монгол багш нараар хүмүүжүүлж, монгол хэл, ахуй соёлд сургаж монгол хүн болгож өсгөжээ. Иймээс тэрээр төвд гаралтай монгол хүн болж төлөвшиж, сүүлчийн эзэн хааны сэнтийд заларсан байна.
Богд хаан бол амьддаа хамгийн их шүтүүлж түүх бичлэгт хамгийн их хэлмэгдсэн төрийн зүтгэлтэн юм. Living Budda буюу амьд бурхан хэмээн зөвхөн халх Монгол төдийгүй Буриад, Өвөрмонгол, Хөх нуур, Шинжааны монголчууд, тэр ч бүү хэл, хойд мөсөн далайн эрэгт ч түүний суу алдар түгж, шүтээн болж байсан тухай Оссендевскийн номд өгүүлсэн байдаг.
Тэрээр Монголын хамгийн нөлөө бүхий шашны удирдагч байх төдий бус Чингис хааны үндэслэсэн Монголын алтан ургийн ноёдын барих ёстой хаан сэнтийг ч хамтад нь авч хүлээн зөвшөөрүүлж чадсан хүчирхэг удирдагч юм.
Гэвч түүнийг 1924 онд нас барсных нь дараагаас эхлэн коммунист түүх бичлэг ёсоор шинэ домог зохиогдож 70 гаруй жил түүх бичлэгт хамгийн их хараагдаж, үгүйсгэгдсэн үндэсний удирдагч болсон юм.
Хоёр зуун жил газрын зураг дээр ор мөргүй байсны дараа дэлхийн улс төрийн газрын зурагт эргэн ирж, хүлээн зөвшөөрөгдөж чадсан гавьяа, агуу тэмцэл нь ХХ зууны монголчуудын хамтын хүчин зүтгэл, бүтээл юм.
1911 онд түүний удирдсан эрх чөлөөний төлөөх тэмцэл 1919 он гэхэд гадаадын цэргийн эрхтэнүүдэд дарагдаж, 1921 онд социалист хувьсгал болсны дараа ч албан ёсоор Монголын удирдагч, эзэн хаан хэвээр байсан, хувьсгалчдыг тэтгэн бойжуулж байсан удирдагч байв.
Дэлхийн коммунизмийн түүхэнд эзэн хаан нь хувьсгалчдаа тэтгэн бойжуулж, өөрийн дэглэмдээ социализм импортлохыг хүлээн зөвшөөрсөн албан тамга дарж суусан, социалист хувьсгал хийгдсэний дараа ч хааны ширээгээ нэр хүндтэй залгамжилж байсан өөр эзэн хаад бараг байхгүй болов уу.
Түүний хувьд Монгол засаглалын ямар хэлбэртэй, нийгмийн ямар байгууламжтай, өөрөө эрх мэдэлтэй байх эсэхээс үл хамааран тусгаар улс байх ёстой гэсэн зарчим барьж байсан түүхэн удирдагч байсныг хүлээн зөвшөөрөх ёстой. Богд хаан бол ХХ зууны монголын түүхэнд тодорсон хамгийн нөлөө бүхий улс төрийн зүтгэлтэн байлаа.
VIII Богд Жавзандамба шашны хамгийн нөлөө бүхий удирдагч, хэмжээгүй эрхт эзэн хааны хувиар ч шашны шинэчлэлийг эхлүүлж, хоцрогдож мансуурсан, харанхуй мухар сүсэг, нийгмийн баялгийг сорогч шашны давхаргын эсрэг тэмцэх түүхэн боломжтой байсан хэдий ч тэрээр үүнийгээ ашиглахыг хүсээгүй юм. Тэр өөрөө хамгийн баян, хамгийн олон хамжлагатай, мухар сүсгийг хамгийн амжилттай ашиглаж олны сэтгэлийг булааж чаддаг лам хэвээр түүхэнд үлдсэн юм.
Богд хаан бол Нармай Монголын үзлийг дэмжигч төдийгүй түүний амьд билгэдэл, оройн дээд шүтээн нь байлаа.
1945 оны VIII сарын эхээр маршал Х.Чойбалсанг Кремльд Сталин дуудаж уулзав. Уулзалтад Сталин санамсаргүй маягаар Гадаад болон Дотоод Монголын удирдагч болох Х.Чойбалсангийн төлөө хундага өргөсөн нь Японыг чөлөөлөх дайнд ЗХУ Нармай Монголын хөдөлгөөнийг дэмжиж байгаа гэсэн ойлголтыг төрүүлсэн учир тэрээр эх орондоо буцаж ирээд ”Монгол овогтон нэгэн гэр улс болж… оршин суухыг хүсэж ирсэнийг үндэслэж” Японд дайн зарласан байна.
Цагаан хэрэмнээс Сибирь хүртэл монгол овогтой, бурханы шашинтнуудыг нэгтгэж, Нармай Монгол Улсыг байгуулах стратеги нь чухамдаа Богдын үед үндэслэгдсэн бөгөөд хожмын Монголын үе үеийн удирдагчдын үзэл санаа, үйл хэргийн гол чиглэл болж явсаар ХХ зууны дунд үед дэлхийн II дайны дараа л мөхжээ.
Богд хааныг нийгмийн шинэчлэгч байсан эсэхтэй маргах нь утгагүй юм. Юуны өмнө түүний байгуулсан Засгийн газар Монголын түүхэнд орчин үеийн яамдын бүтэцтэй анхны Засгийн газар юм.
Өнөөдөр ч үйл ажиллагаагаа явуулсаар байгаа гол яамдууд чухам Богдын Засгийн газарт л анх бий болж, өнөөдөр бид 105 жилийн ойг нь тэмдэглэж байна. Мөн түүний санаачилгаар анхны иргэний сургуулиуд байгуулагдаж, парламентын хоёр танхим маягийн бүтэц бий болох эхлэл тавигдаж, холбоо харилцаа, технологи чөлөөтэй нэвтэрч байв.
Түүхийн сонин холбогдлоор ХХ зууны эхэнд Монгол, Төвд хоёр тусгаар тогтнолоо зарлаж, удирдлагадаа шашны тэргүүнүүдээ залжээ.
Монголчууд Богд Жавзандамбыг хаан ширээнд залсан бол, төвдүүд Далай ламын инститүцээ хэвээр хадгалжээ.
Зуун жил өнгөрөхөд Монгол бүрэн эрхт тусгаар улс болон хөгжиж, Төвд дэлхийн газрын зургаас арчигдаж алга болсон байна. Богд хаан жижиг орны нээлттэй гадаад бодлогыг үндэслэж, гадаадын хөрөнгө оруулалтыг дэмжиж, улс төрийн дэглэм үл харгалзан бүх орнуудтай харилцаа тогтоохоор түүний элч нар өдөр шөнөгүй сүлжилдэж, улс орондоо орчин үеийн холбоо харилцаа, технологи, төмөр зам нэвтрэхийг ч чөлөөтэй хүлээн зөвшөөрч байсан төдийгүй биечлэн үлгэрлэгч нэгэн байлаа. Зарим талаараа өнөөдрийн удирдагчдаас илүү эдийн засгийн нээлттэй бодлого явуулж байсны гэрч Ноён уул дахь “Монголор” алтны компанийн үйл ажиллагаа юм. Энэ бүхний үр дүнд Монголын тухай дэлхий мэдэж, судалж, хамтран ажиллаж энэ хэрээр хүлээн зөвшөөрөгдөж тусгаар тогтнолоо баталгаажуулж чадсан байдаг.
Харин Төвдийн Далай ламын инститүц Богдын эсрэг бодлогыг баримталж, нээлттэй биш хаалттай улс байхаар шийдэж хилээ хааж, иргэншлээс зугтах оролдлого хийж нам жим суухаар шийдэв. Дэлхийн хувьд Төвд нь хүн нэвтрэх аргагүй нууцлаг орон, төвдүүд л амьдрах хаалттай газар болон хувирч технологи, харилцаа холбоо орчин үеийн юм бүхнээс зугтахаар шийдэв. Тэнд зөвхөн нэг амьд бурхан, түүний үнэнч шүтлэгтнүүд л байх бодлого явуулжээ.
Харамсалтай нь өнөөдөр Төвд улс гэж байхгүй, Далай ламын инститүц өөрөө дэлхийгээр нэг хэсэж явдаг цуваа болж хувирчээ. Жижиг улс хаалттай байх, нээлттэй байхын ялгааг Богд хаан харуулж бас нотолж чадсан юм” гэлээ.
“Сүүлчийн эзэн хаан Богд Жавзандамба” үзэсгэлэнд Богд Жавзандамба хутагт хийгээд Эх дагина Дондогдулам нарын өмнө нийтэд дэлгэгдэж байгаагүй ховор гэрэл зургууд, өмсч эдэлж байсан эд зүйлс, гутал, малгай, дээл, хантааз, хамжаар, эрих, хөөрөг зэргийг дэлгэн үзүүлсэн байна.
Эдгээрийн дотор Дондогдулам хатны 30 гаруй настай үеийн гэрэл зурагт ноён хүний отго жинстэй хилэн малгай, хөлтэй магнаг ёст дээл, хээтэй хантааз, өмсөж, Манжийн Энх-Амгалан хаанаас анхдугаар Богд Өндөр гэгээн Занабазарт бэлэглэсэн сэнтий дээр баруун гартаа эрих барин сууж байгаагаар татуулжээ.
Энэ зураг нь 1903 оны үед Дондогдулам хатан Эрдэнэцэцэн ноён цол хүртсэн үеийн зураг ажээ.
Мөн Дондогдулам хатны Богдын хатан болохоос өмнөх залуухан үеийн хоёр гэрэл зураг байгаа нь өмнө дэлгэгдэж байгаагүй зураг юм байна.
Богд хаан, Эх дагинын түүхийг өгүүлэх үзэсгэлэн ийнхүү үйл ажиллагаагаа эхэллээ.
-
2016 оны 12 сарын 28
Улсын Их Хурлын чуулганы өнөөдрийн /2016.12.28 Лхагва гараг/ үдээс хойших нэгдсэн хуралдаан 15 цаг 45 минутад эхэллээ. Хуралдааны эхэнд Улсын Их Хурлын дарга М.Энхболд Засгийн газраас зээлийн хэлэлцээрийг соёрхон батлах тухай хуулийн төслийг эргүүлэн татахаар шийдвэрлэсэн талаар танилцуулав.
Үргэлжлүүлэн Улсын Их Хурлын гишүүн Н.Энхболд, хэлэлцэх асуудлын дараалалд өөрчлөлт оруулж, Засгийн газар 2016 оны арванхоёрдугаар сарын 14-ний өдөр өргөн мэдүүлсэн “Монгол Улсын Хөгжлийн банкны талаар авах зарим арга хэмжээний тухай” Улсын Их Хурлын тогтоолын төслийн эцсийн хэлэлцүүлгийг явуулах горимын санал гаргасан юм. Чуулганы нэгдсэн хуралдаанд оролцсон Улсын Их Хурлын гишүүд тус горимын саналыг дэмжсэнээр үдээс хойшхи нэгдсэн хуралдаанаар хоёр асуудлыг хэлэлцэн шийдвэрлэлээ.
УИХ-ын тогтоолын төслийг батлав
“Монгол Улсын Хөгжлийн банкны талаар авах зарим арга хэмжээний тухай” Улсын Их Хурлын тогтоолын төслийн эцсийн хэлэлцүүлгийг хийлээ. Эдийн засгийн байнгын хороо, Төсвийн байнгын хорооны хамтарсан хуралдаанаас гаргасан Улсын Их Хурлын дээрх тогтоолын төслийн эцсийн хэлэлцүүлгийг хийсэн талаарх санал, дүгнэлтийг Улсын Их Хурлын гишүүн Н.Тогтохсүрэн танилцуулав.
Байнгын хороодын хамтарсан хуралдааны санал, дүгнэлттэй холбогдуулан асуулт асууж, санал хэлэх Улсын Их Хурлын гишүүн байсангүй. Ингэснээр зарчмын зөрүүтэй нэг саналаар санал хураалт явуулж дууссаны дараа Улсын Их Хурлын тогтоолын төслийг батлах санал хураалт явуулсныг хуралдаанд оролцсон Улсын Их Хурлын гишүүд 76.9 хувийн саналаар дэмжсэнээр “Монгол Улсын Хөгжлийн банкны талаар авах зарим арга хэмжээний тухай” Улсын Их Хурлын тогтоол батлагдан, эцсийн найруулгыг сонссон юм.
Хуулийн төслийг анхны хэлэлцүүлгээр баталлаа
Монгол Улсын Хилийн тухай хуулийн шинэчилсэн найруулга батлагдсантай холбоотойгоор мөн өдрийн чуулганы нэгдсэн хуралдаанаар Монгол Улсын хилийн тухай хуулийг дагаж мөрдөх журмын тухай хуулийн төслийн анхны хэлэлцүүлгийг хийлээ. Тус хуулийн төслийг анхны хэлэлцүүлэгт бэлтгэсэн талаарх Хууль зүйн байнгын хорооны санал, дүгнэлтийг Улсын Их Хурлын гишүүн О.Батнасан танилцуулсан юм.
Хууль зүйн болон Аюулгүй байдал, гадаад бодлогын байнгын хороод хамтран Монгол Улсын Хилийн тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төслийн хэлэлцүүлгийг хийх явцад Монгол Улсын Их Хурлын чуулганы нэгдсэн хуралдааны дэгийн тухай хуулийн 24 дүгээр зүйлийн 24.6-д заасны дагуу Монгол Улсын хилийн тухай хуулийг дагаж мөрдөх журмын тухай хуулийн төслийг боловсруулсан байна. Хуулийн төслийн анхны хэлэлцүүлгийг Хууль зүйн болон Аюулгүй байдал, гадаад бодлогын байнгын хороод 2016 оны арванхоёрдугаар сарын 27-ны өдрийн хамтарсан хуралдаанаар явуулж, зарчмын зөрүүтэй санал гараагүй тул хуулийн төслийг анхны хэлэлцүүлгээр батлах горимын санал гаргасан байна.
Байнгын хороодын хамтарсан хуралдаанаар дэмжсэн горимын саналаар санал хураалт явуулахад хуралдаан оролцсон Улсын Их Хурлын гишүүдийн 64.8 хувь нь дэмжив. Ингэснээр хуулийн төслийг бүхэлд нь батлах санал хураалт явуулж, өнөөдрийн чуулганы нэгдсэн хуралдаанд оролцсон Улсын Их Хурлын гишүүд 81.1 хувийн саналаар хуулийн төслийг батлахыг дэмжлээ.
Энэ өдрийн хуралдааны төгсгөлд Олон улсын гэрээний тухай /шинэчилсэн найруулга/, Монгол Улсын Засгийн газрын тухай хуулийн зарим хэсэг хүчингүй болсон тухай, Монгол Улсын Их Хурлын чуулганы хуралдааны дэгийн тухай хуулиудын эцсийн найруулгыг сонссоноор 2016 оны Улсын Их Хурлын чуулганы нэгдсэн хуралдааны үйл ажиллагаа өндөрлөлөө хэмээн Улсын Их Хурлын Тамгын газрын Хэвлэл мэдээлэл, олон нийттэй харилцах хэлтсээс мэдээлэв.
-
2016 оны 12 сарын 28
УИХ-ын чуулганы ирэх оны анхны хуралдаан нэгдүгээр сарын 6-нд болно. Энэ хуралдаанд Ерөнхий сайд Ж.Эрдэнэбат ээлжит мэдээллээ хийнэ. Ерөнхий сайд энэ удаа ”Хүнсний хангамж, аюулгүй байдлыг хангах чиглэлээр Засгийн газраас авч хэрэгжүүлж байгаа арга хэмжээ”-ний талаар мэдээлэл хийх юм байна.
Хүн амын хүнсэнд 13 төрлийн бүтээгдэхүүн зонхилдог байна. Энэ оны байдлаар улсын хэмжээнд жилд 179.4 мянган тонн мах, 134.7 мянган тонн сүү, 89.7 мянган тонн гурилан бүтээгдэхүүний хэрэгцээтэй гэсэн тооцоо гарчээ.
-
2016 оны 12 сарын 28
Ардчилсан намын дарга З.Энхболд Тавантолгойн асуудлаар намын төв байрандаа мэдээлэл хийлээ. Тэрбээр ”МАН шинэ жилийн үеэр Тавантолгойн гэрээг хийж, гэнэдүүлэх гээд байгаа учраас өнөөдөр би Ардчилсан намын байр суурийг хүргэж байна” хэмээгээд мэдээллээ эхлүүлсэн юм.
-
2016 оны 12 сарын 28
УИХ-ын чуулганы өнөөдрийн хуралдаанаар Улсын Ерөнхий прокурорын орлогчоор Б.Амгаланбаатарыг томилох асуудлыг хэлэлцэв. Энэ үеэр зарим гишүүд Улсын Ерөнхий прокурорын орлогчоор Б.Амгаланбаатараас асуулт асууж хариулт авлаа.
-
2016 оны 12 сарын 28
ИХ-ын чуулганы үдээс өмнөх хуралдаан завсарлалаа. Одоо УИХ-ын даргын зөвлөл хуралдах юм. Даргын зөвлөлийн хуралдаанаар шинэ оны эхний долоо хоногт хэлэлцэх хууль, тогтоолын төслийг батлах бололтой. Мөн УИХ-ын даргад хуулийн төслүүдийг өргөн мэдүүлэх юм байна.
Үдээс хойшхи чуулганы хуралдаан 15.00 цагт үргэлжилнэ.
-
2016 оны 12 сарын 28
УИХ-ын чуулганы үдээс өмнөх хуралдаан завсарлалаа. Үдээс өмнөх хуралдаанаар Хөгжлийн банкны талаар авах зарим арга хэмжээний тухай УИХ-ын тогтоолын төслийн анхны хэлэлцүүлгийг хийсэн юм. Мөн Улсын Ерөнхий прокурорын орлогчоор Б.Амгаланбаатарыг томилж, Хилийн тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төслийг баталлаа.
Үдээс хойшхи хуралдаан 15.00 цагт эхэлнэ
-
2016 оны 12 сарын 28
УИХ-ын чуулганы нэгдсэн хуралдаанаар Хилийн тухай хуулийн эцсийн хэлэлцүүлгийг хийлээ. Хэлэлцэж байгаа асуудалтай холбогдуулан зарчмын зөрүүтэй саналаар санал хураалт явуулсан юм. Ингээд гишүүдийн 51 хувийн саналаар Хилийн тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгыг баталлаа.
Хуулийг 2017 оны хоёрдугаар сарын 1-нээс мөрдөж эхэлнэ. Дараагаар нь Хилийн тухай хуулийг дагалдах хуулиудыг баталсан юм.
-
2016 оны 12 сарын 28
Гишүүд нэр дэвшигчдэд хандан ”Шүүхийн, шүүгчдийн нэр хүнд нийгэмд буурч байгаа. Тиймээс ажилдаа шударгаар хандаарай” хэмээн захиж байв.
-
2016 оны 12 сарын 28
Монгол Улсын Ерөнхийлөгч зарлиг гаргаж өнөөдөр зарим хүнд цэргийн дээд цол олгов.
-
2016 оны 12 сарын 28
С.Зориг агсныг хөнөөсөн хэргийн шүүх хурал 18 жилийн дараа болж, гурван хүнд ял оноосон. Энэ талаар хүмүүс өөр өөрийн байр суурийг илэрхийлж байна. Өчигдөр УИХ-ын гишүүн Ц.Нямдорж ”хэлмэгдүүлэлт хийснээ нуух гэж л хаалттай хуралдаан хийгээд байгаа юм шиг харагдаж байна. Энэ асуудал дээр Хуульзүйн байнгын хороо чимээ өнгөрч болохгүй хэмээн өөрийн байр суурийг илэрхийлсэн.
Тэгвэл өнөөдөр УИХ-ын гишүүн О.Баасанхүү энэ асуудлаар олон нийтэд хандаж байр сууриа илэрхийлэхээр хэвлэлийн хурал зарлалаа. Хэвлэлийн хурал өнөөдөр 11:00 цагт Төрийн ордон, ”В” танхимд болно.
-
2016 оны 12 сарын 28
Үндэсний эрх чөлөөний 105 жилийн ойн энэ сарын 29-ний өдөр тохиож буй бөгөөд энэ хүрээнд Гандантэгчинлэн хийдээс маргааш Өндөр гэгээн Занабазарын айлтгасан Жанлав Цогзол номыг хурах гэж байна.
Энэ өдөр Монголын бүх хийдэд Өндөр гэгээний айлтгасан Жанлав Цогзол номыг олон тоогоор хурж, Монголын ард түмний заяа буян, цаг үеийн ган зуд, гачигдах зовлон бүгдээс аврагдахын тухайд хурах ажээ.
-
2016 оны 12 сарын 28
“Монгол Улсын Хөгжлийн банкны талаар авах зарим арга хэмжээний тухай” Улсын Их Хурлын тогтоолын төсөл /Засгийн газар 2016.12.14-ний өдөр өргөн мэдүүлсэн, анхны хэлэлцүүлэг/;
Монгол Улсын Хилийн тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төсөл /Засгийн газар 2016.11.17-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, эцсийн хэлэлцүүлэг/;
Улсын дээд шүүхийн шүүгчийн албан тушаалд нэр дэвшигчийг танилцуулах тухай;
“Монгол Улсын хууль тогтоомжийг 2020 он хүртэл боловсронгуй болгох үндсэн чиглэл батлах тухай” Улсын Их Хурлын тогтоолын төсөл /Засгийн газар 2016.11.17-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, анхны хэлэлцүүлэг/;
Замын хөдөлгөөний аюулгүй байдлын тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай, Захиргааны хариуцлагын тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслүүд /Засгийн газар 2016.12.16-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, хэлэлцэх эсэх/;
Хууль тогтоомжийн тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл /Засгийн газар 2016.12.16-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, хэлэлцэх эсэх/;
Монгол Улсын хөгжлийн банкны тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төсөл /Улсын Их Хурлын гишүүн Б.Жавхлан нарын 19 гишүүн 2016.12.22-ны өргөн мэдүүлсэн, хэлэлцэх эсэх/;
“Монгол Улсын зарим Элчин сайдын яам, Ерөнхий консулын газар, Консулын газрыг татан буулгах тухай” Улсын Их Хурлын тогтоолын төсөл /Засгийн газар 2016.12.22-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, хэлэлцэх эсэх/;
Олон улсын гэрээний тухай хуулийг хүчингүй болсонд тооцох тухай хуулийн төсөл /Засгийн газар 2016.12.16-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, хэлэлцэх эсэх/;
Дипломат албаны тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл /Засгийн газар 2016.12.22-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, хэлэлцэх эсэх/;
Хүнсний тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай, Хүнсний бүтээгдэхүүний аюулгүй байдлыг хангах тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслүүд /Улсын Их Хурлын гишүүн Х.Болорчулуун, Н.Амарзаяа нарын 16 гишүүн 2016.12.16-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, хэлэлцэх эсэх/;
Бусад.
-
2016 оны 12 сарын 27
Эдийн засаг, Төсвийн байнгын хорооны хамтарч хуралдлаа
УИХ-ын Эдийн засгийн болон Төсвийн байнгын хорооны хамтарсан хуралдаан 09.30 минутад гишүүдийн 60.3 хувийн ирцтэйгээр эхэллээ. Байнгын хороодын хамтарсан хуралдаанаар Засгийн газраас 2016 оны арванхоёр дугаар сарын 14-ний өдөр Улсын Их Хуралд өргөн мэдүүлсэн “Монгол Улсын Хөгжлийн банкны талаар авах зарим арга хэмжээний тухай” Улсын Их Хурлын тогтоолын төслийн анхны хэлэлцүүлгийг хийсэн юм. Уг хуралдаанд Сангийн сайд Б.Чойжилсүрэн, Хөгжлийн банкны гүйцэтгэх захирал Б.Батбаяр нараар ахлуулсан ажлын хэсэг оролцсон юм.
Энэ үеэр УИХ-ын гишүүн Д.Дамба-Очир, Ж.Бат-Эрдэнэ Б.Элдэв-Очир, Д.Тэрбишдагва нар асуулт асууж, санал хэлж, байр сууриа илэрхийлэв. Тухайлбал, Д.Дамба-Очир гишүүн “Засгийн газар, Хөгжлийн банк хооронд улсын төсвөөс эргэн төлөгдөх нөхцөлтэй үүсэн өр авлагын тооцоог 2016 оны 12 дугаар сарын 31-ний өдрөөр эцэслэн шийдвэрлэнэ гэдэг нь компаниудын өрийг хаах гэж байгаа юм уу” гэдгийг тодруулж байсан бол УИХ-ын гишүүн Б.Элдэв-Очир “Хөгжлийн банк Эдийн засгийн байнгын хороонд ямар компани хэдэн төгрөгийн зээл аваад, яг хэдийг төлж байгаа, найдваргүй зээлдэгч нь хэд байгааг урьдчилсан байдлаар танилцуулсан дүгнэлт гаргах хэрэгтэй” гэсэн саналыг хэлж байлаа.
Сангийн сайд Б.Чойжилсүрэн “Хөгжлийн банкнаас олгосон 5.9 их наяд төгрөгийн зээлийн багцын 54.5 хувь буюу 3.2 их наяд төгрөгийг улсын төсвөөс эргэн төлөгдөх нөхцөлтэй зээлд олгосон бөгөөд үүнтэй холбогдон Засгийн газар, Хөгжлийн банк хооронд хүү, үндсэн төлбөр, ханшийн зөрүүний өр авлагын тооцоо үүссэн. Иймд Засгийн газрын зүгээс улсын төсвөөс санхүүжүүлсэн болон Хөгжлийн банкны санхүүжилж чадах төслүүдээ хувааж авах шаардлага гарсан. Энэ ч утгаар тогтоолд хугацаа зааж өр авлагын алдагдлыг хаахаар болсон. Үүнийг компанидын өр авлагыг хаах гэж байна гэж ойлгож болохгүй” гэдгийг онцгойлон анхааруулсан юм. Эдийн засгийн байнгын хорооны дарга Д.Тэрбишдагва “УИХ-ын гишүүн Ж.Энхбаяраар ахлуулсан ажлын хэсэг Хөгжлийн банкны зээлийн эргэн төлөлт энэ тэр асуудлыг судалж шалгаж байгаа. Шинэ оноос өмнө дүгнэлтээ гаргаж танилцуулна” гэж байв.
Үүний дараа Монгол Улсын Хөгжлийн банкны талаар авах зарим арга хэмжээний тухай УИХ-ын тогтоолын төслийн талаархи зарчмын зөрүүтэй дөрвөн саналын томьёоллоор санал хураалт явуулав. Тухайлбал, Монгол Улсын Засгийн газар, Монгол Улсын Хөгжлийн банк хооронд улсын төсвөөс эргэн төлөгдөх нөхцөлтэй үүсэн өр авлагын тооцоог 2016 оны 12 дугаар сарын 31-ний өдрөөр эцэслэн шийдвэрлэж, Монгол Улсын Хөгжлийн банкны зохистой харьцааны холбогдох шалгуур үзүүлэлтийг сайжруулах арга хэмжээ авахыг Монгол Улсын Засгийн газар/ Ж.Эрдэнэбат/-д даалгасугай гэсэн” УИХ-ын гишүүн Д.Тэрбишдагва, Б.Жавхлан нарын саналыг гишүүдийн 72.5 хувь нь дэмжлээ. Харин УИХ-ын гишүүн З.Нарантуяагийн “Хөгжлийн банкны өөрийн хөрөнгийг нэг их наяд биш 500 сая төгрөгөөр нэмэх ёстой” гэсэн санал гишүүдийн дэмжлэгийг авч чадсангүй. Ингээд байнгын хороодын анхны хэлэлцүүлэг хийсэн санал, дүгнэлтийг УИХ-ын гишүүн Д.Тогтохсүрэн УИХ-ын чуулганы нэгдсэн хуралдаанд танилцуулахаар болов.
Үндэсний хөгжлийн газрын дарга Б.Баярсайхан мэдээлэл хийлээ
Үргэлжлүүлэн Эдийн Засгийн байнгын хороо хуралдаж харьяа байгууллагынхаа үйл ажиллагааны талаархи ээжлит мэдээллийг сонссон юм. Үндэсний хөгжлийн газрын үйл ажиллагаа, гадаадын хөрөнгө оруулалтын байдал, Концессын тухай хуулийн хэрэгжилтийн талаар Үндэсний хөгжлийн газрын дарга Б.Баярсайхан мэдээлэл хийлээ.
Тэрбээр мэдээлэлдээ “УИХ-ын 2016 оны долдугаар сарын 21-ний өдрийн 12 дугаар тогтоолоор Үндэсний хөгжлийн газрыг Монгол Улсын Ерөнхий сайдын эрхлэх асуудлын хүрээнд байгуулахаар заасан. Манай байгууллагын орон тооны хязгаарыг 55-аар батласан. Үндэсний хөгжлийн газар нь байгуулагдаад удаагүй ч, “Тогтвортой хөгжлийн форум 2016”, “Орон нутгийн хөгжлийн бодлого төлөвлөгчдийн зөвлөлдөх уулзалт”, “Салбарын хөгжлийн бодлого, төлөвлөгчдийн зөвлөлдөх уулзалт”, “Монгол Улсын Засгийн газар-Хөгжлийн түншүүдийн хамтарсан зөвлөлдөх уулзалтууд”-ыг хийсэн талаараа дурдсан юм.
Үндэсний хөгжлийн газлын дарга Б.Баярсайхан, Манай газраас Монгол Улсад гадаадын хөрөнгө оруулалт буурсан шалтгааныг тодорхойлж, хөрөнгө оруулагчдын эрх ашиг хэрхэн хөндөгдсөн, үүнд эрх зүйн орчин яаж нөлөөлсөн асуудлыг тогтоох ажлыг хийж, гадаадын шууд хөрөнгө оруулалтад сөргөөр нөлөөлсөн бодлогын алдааг засч залруулна. Мөн хөрөнгө оруулалтын бодлого, хууль эрх зүйн орчинг тогтвортой байлгах тал дээр ажиллана. Гадаадын хөрөнгө оруулагчдын эрх ашгийг хамгаалах бодлогын хүрээнд ЗГХЭГ-ын бүтцэд “Хөрөнгө оруулагчдын эрх ашгийг хамгаалах зөвлөл”-ийг байгуулан ажиллуулна. Гадаадын хөрөнгө оруулагчдын гомдлыг шийдвэрлэх шинэ бүтцийг бүрдүүлэх талаар Дэлхийн банктай хамтран ажиллаж байгаагаа танилцуулгын үеэр онцлов.
Монгол Улсад хийсэн гадаадын шууд хөрөнгө оруулалтыг салбараар нь авч үзвэл геологи, уул уурхайн эрэл хайгуул, олборлолт 72.5, худалдаа нийтийн хоол 17.8 хувьтай байгаа аж. Мөн сүүлийн таван жилийн хугацаанд гадаадын хөрөнгө оруулалт буурсан шалтгаан нь дэлхийн түүхий эдийн ханш, Засгийн газрын тогтворгүй байдал, бодлогын тогтворгүй байдал, сөрөг мэдээ, бусад шалтгаантай холбоотой гэдгийг танилцуулгад дурдсан юм.
Үндэсний хөгжлийн газрын дарга Б.Баярсайхан, Өнөөдрийн байдлаар концессын гэрээ байгуулсан 47 төсөл байгаа бөгөөд нийт өртөг нь 12.6 их наяд төгрөг байгаа. Үүнээс гэрээ хүчин төгөлдөр болсон 18, гэрээ хүчин төгөлдөр болоогүй 29 төсөл байгаа. Эдгээр 47 төсөлд барих шилжүүлэх 36 төслийн нийт өртөг нь 1.8 их наяд төгрөг, барих ашиглах шилжүүлэх 11 төслийн нийт өртөг 10.8 их наяд байгаа юм. Энэхүү концессын гэрээ байгуулсан төслүүдийг салбараар авч үзвэл авто зам 15, төмөр зам 2, боловсрол 18, эрчим хүч 4, дэд бүтцийн бусад 7 байгаа гэдгийг онцолж байлаа.
Уг мэдээлэлтэй холбогдуулж УИХ-ын гишүүн Ж.Бат-Эрдэнэ, Л.Элдэв-Очир, З.Нарантуяа, С.Чинзориг, Д.Дамба-Очир, Д.Сумьяабазар нар асуулт асууж, санал хэлж, байр сууриа илэрхийллээ. Гишүүдийн хувьд ирэх хавар гэхэд хөдөлгөхөд бэлэн болсон хэдэн төсөл байгааг, төслүүдийн техник эдийн засгийн үндэслэл /ТЭЗҮ/ нь хийгдсэн эсэх, жижиг дунд үйлдвэрлэлийг хөгжүүлэхэд нэгдсэн бодлого байгаа юу, ажлын байрыг нэмэгдүүлэхэд хэрхэн анхаарч ажиллаж байгаа талаар илүүтэй сонирхсон юм.
Үндэсний хөгжлийн газрын дарга Б.Баярсайхан Эдийн засгийн хүндрэлээс гарахын тулд гадаадын шууд хөрөнгө оруулалтыг татах хэрэгтэй байна. Иймд бид салбарын яамдуудаас хэрэгжүүлэх төсөл хөтөлбөрүүдийг хүлээн авч байгаа. Одоогийн байдлаар 30 тэрбум төгрөгөөс дээш өртөгтэй 10-аад төсөл хөтөлбөр ирсэн байгаа ч долоогийн ТЭЗҮ нь байхгүй байна. Иймд бид олон улсын стандартад нийцүүлэхээр ажиллаж байгаа. Гэвч ТЭЗҮ дээр ажиллахад улсын төсөвт санхүүжилт тусгагдаагүй нь асуудал болоод байна. Мөн төсөл хөтөлбөрүүдийг нийгэм, эдийн засгийн ач холбогдлоор нь ангилах судлагааг хийж байна. Энэ судлагааг хийхээр аль төслийг нь түрүүлж эхлүүлэх, алийг нь хойш татах, хэрэгжүүлэх шаардлагагүй зэрэг нь тодорхой болно. Түүнчлэн Монгол Улсын 21 аймаг, 330 сумыг хамруулж жижиг дунд үйлдвэрийг хөгжүүлэхэд нэгдсэн бодлого гаргахаар ажиллаж байна. Ингэснээр аль бүс нутагт ямар үйлдвэрлэлийг хөгжүүлэх нь оновчтой болж, ажлын байр ч бодитойгоор нэмэгдэнэ гэж хариулж байлаа.
Хуралдааны төгсгөлд Эдийн засгийн байнгын хорооноос Үндэсний хөгжлийн газрынханд нэн яаралтай гадаадын хөрөнгө оруулалтыг татахаар 4-5 төсөл оруулж ирэх, өнгөрсөн хугацаанд батлагдсан 300 гаруй хөгжлийн баримт бичгүүдийг цэгцлэх зэргээр үүрэг даалгавар, чиглэл өгсөн юм гэж УИХ-ын Тамгын газын Хэвлэл мэдээлэл, олон нийттэй харилцах хэлтсээс мэдээлэв.
-
2016 оны 12 сарын 27
дээд шүүх захиалгын байгууллага болж хувирлаа
-
2016 оны 12 сарын 27
Монгол Улсын Их Хурлын дарга Миеэгомбын Энхболдод Улсын Их Хурлын гишүүн Л.Болд өнөөдөр /2016.12.27/ Монгол Улсын иргэнд газар өмчлүүлэх тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төсөл болон Сонгуулийн тухай хуульд нэмэлт оруулах тухай, Шүүмжлэгчийн эрхийг хамгаалах тухай, Гэр хорооллын хөгжлийн тухай хуулиудын төслийг өргөн мэдүүлэв.
-
2016 оны 12 сарын 27
Ирэх пүрэв гариг буюу арванхоёрдугаар сарын 29-нд Үндэсний тусгаар тогтнолоо сэргээсэн түүхэн өдөр тохиох тул бүх нийтээр амарна. Үүнтэй холбогдуулж, УИХ пүрэв гаригт хуралдах чуулганы нэгдсэн хуралдаанаа нэг хоногоор урагшлуулж, маргааш хуралдуулахаар болсон. Чуулганы нэгдсэн хуралдаанаар хэлэлцэх асуудлыг бэлэн болгохын тулд өнөөдөр дөрвөн байнгын хороо, мөн хамтарсан байнгын хороод тус бүр хуралдахаар хуралдаанаа үргэлжлүүлж байна.
-
2016 оны 12 сарын 27
Монгол Улсын Их Хурлын дарга Миеэгомбын Энхболдод Улсын Их Хурлын гишүүн, Засгийн газрын гишүүн, Хууль зүй, дотоод хэргийн сайд С.Бямбацогт өнөөдөр /2016.12.26/ Улсын бүртгэлийн ерөнхий хууль, Иргэний улсын бүртгэлийн тухай, Эд хөрөнгийн эрхийн улсын бүртгэлийн тухай хуулиудын шинэчилсэн төслүүдийг өргөн мэдүүлэв.
-
2016 оны 12 сарын 27
УИХ-ын Эдийн засгийн байнгын хорооны өнөөдрийн хуралдаанаар Хөгжлийн банкны тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төслийн хэлэлцэх эсэхийг шийдэх байсан ч долоо хоногоор хойшлууллаа.
