УИХ-ын чуулган УИХ-ын гишүүн С.Эрдэнэ өөрийн санаачлан боловсруулсан “Орон сууц, гэр хорооллын дундын өмчлөлийн эд хөрөнгийн болон сууц өмчлөгчдийн холбоо”-ны эрх зүйн байдлын тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төслийн хэлэлцүүлгээр үргэлжилж байна. Энэ үеэр гишүүд сонирхсон асуултдаа хариулт авсан юм.
УИХ-ын гишүүн Ц.Мөнх-Оргил: Зөвхөн нийслэл ч биш орон сууцанд амьдарч байгаа бүх хүмүүст чухал асуудал байна. Гэхдээ Засгийн газар дэмжээгүй санал өгсөн байна. Засгийн газрын дэмжээгүй саналыг өргөн барихдаа засч янзалсан уу. Уг хуулийн төслийг хэрэгжүүлэх үүрэг нь Засгийн газар учраас дэмжихгүй гэвэл хэрэгжих боломжгүй болно. Үүнийг хэрхэн зохион байгуулах вэ. СӨХ-ны Түр зөвлөл гэж байгаа. Энэ хуулиар Түр зөвлөлийн статус яаж өөрчлөгдөх юм бэ?
УИХ-ын гишүүн С.Эрдэнэ: Засгийн газрын дэмжээгүй саналууд дээр зарим нэг судалгаа хийсэн. Тодорхой шалтгаанаар саналд тусгаагүй. Мөн СӨХ-ны эрх зүйн байдлын тухай хууль, бие даасан байдал олон нийтийн үзэл санаачилгаар байгуулагддаг байгууллагад төрийн оролцоо хязгаарлагдмал байдаг. Нийтийн эзэмшлийн орон сууцны хана, дээвэр зэрэгт улсын төсвөөс нэг удаа дэмжлэг үзүүлж болно гэж заасан. Өөр оролцоо байдаггүй. Түр зөвлөлийн хувьд СӨХ-ны татварын хэдэн төгрөгөөр амьдардаг. Чиг үүрэг нь тодорхойгүй байдаг. Үүнийг тодорхой болгож өгнө.
УИХ-ын гишүүн Ц.Мөнх-Оргил: 2003 онд батлагдсан хуулийг шинэчлэх цаг нь болсныг хаа хаанаа ойлгож байгаа. Гэтэл энэ нь Иргэний хуультай зөрөлдөөд байна.
УИХ-ын гишүүн С.Эрдэнэ: Дундын өмчлөлийн эд хөрөнгийн асуудал тухайлбал, газар, шугам сүлжээ, орц, хүүхдийн талбай зрэг олон зүйл бий. Хариуцсан тодорхой эзэн байдаггүй. Хамгийн гол нь 36 айлын дор байгаа газрыг яаж хуваах нь маргаантай асуудал байдаг. Тиймээс нарийвчилсан зохицуулалт хийх шаардлагатай.
УИХ-ын гишүүн Д.Лүндээжанцан: СӨХ чадах чинээгээрээ ажиллаж байна. СӨХ хугацаанаас хамаараад өөр байна. Үүнд төрийн оролцоо дэмжлэг ямар байхыг тодруулах гэж оролдсон байна. Ялангуяа угсармал 5, 9 давхрууд байна. Мөн 1960-аад оны байшингууд хана нь сийгээд, турба нь хөгзөрсөн асуудалд нэг удаа дэмждлэг үзүүлье гэхэд одоогийн СӨХ зохицуулах боломжгүй болж. Үүн дээр хэрхэн нарийвчилсан золхицуулалт оруулах вэ. Гэр хорооллын дундын өмчлөлийн эд зүйлсийн асуудалд СӨХ байгуулах юм уу. Иргэний хууль, эд хөрөнгийн бүртгэлтэй холбоотой олон асуудал гараад байна. Бас М.Оюунчимэг гишүүн хууль санаачлаад явж байгаа гэсэн. Нэгтгээд чанартай хууль гаргамаар байна.
УИХ-ын гишүүн С.Эрдэнэ: Нийтийн өмчлөлийн орон сууцтай холбоотой засвар үйлчилгээ, насжилт зэргийн нарийвчилсан судалгаа гаргасан. Шинээр ашиглалтад орсон орон сууцнуудын СӨХ-ны ачаалал бага, орлого өндөр, боломж давуу байдаг. Харин олон жил болсон орон сууцны хувьд ямар ч өндөр хураамж тавиад нэмэргүй байдаг. Цэвэрлэгчийн ажлын хөлс, хашаа, хайсны будга төдийхнөөр мөнгө нь дуусдаг. Таны хэлснээр дулаалга зэрэг томоохон хөрөнгө оруулалтыг одоогийн СӨХ хийх боломжгүй. Тиймээс мэргэжлийн байгууллагуудын дүгнэлтийг үндэслэн нэг удаа засвар үйлчилгээ хийх боломжтой гэдгийг хуудийн төсөлд хөндөж оруулсан. Нийтийн эзэмшлийн орон сууцийг хувьчлахдаа ашиглалт, засвар үйлчилгээг хэн хариуцах зэрэг тодорхой зохицуулалтгүй үлдээсэн нь асуудал болоод байна. Түүнчлэн Гэр хороололд ч гэсэн СӨХ байгуулах эрх зүйн байдлыг бий болгох хэрэгтэй гэж үзсэн.
Ингээд санал хураахад гишүүдийн тоо цөөн, уг асуудал унах магадлалтай байгаа учраас “Орон сууц, гэр хорооллын дундын өмчлөлийн эд хөрөнгийн болон сууц өмчлөгчдийн холбоо”-ны эрх зүйн байдлын тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төслийг ирэх долоо хоногийн эхний хэлэлцэх асуудлын эхэнд багтаалаа.
Б.Лхам
Сэтгэгдэл (5)