зар
Улаанбаатар
Өнөөдөр / 2025.09.10
Өдөртөө
Шөнөдөө
ХАЙЛТ ХИЙХ
Эхлэл
Улс төр
Эдийн засаг
Нийгэм
Дэлхий
24 баримт
24 фото
Элчин сайд ярьж байна
Спорт
Видео
Сошиал мэдээ
  • Эхлэл
  • Улс төр
  • Эдийн засаг
  • Нийгэм
  • Дэлхий
  • 24 баримт
  • 24 фото
  • Элчин сайд ярьж байна
  • Спорт
  • Видео
  • Сошиал мэдээ

Г.Тэмүүлэн: Нэг сонгуулийн тогтолцоо, нэг тоглоомын дүрэмтэй байх ёстой

2019-12-06
0
ЖИРГЭХ

Сонгуулийн тухай хуулийн төслийн талаар УИХ-ын гишүүн Г.Тэмүүлэнтэй ярилцлаа.


-Сонгуулийн тойргийг 50:26 хуваах талаар яригдаж байна. Сонгуулийн тухай хуулийн төслийг та юу гэж харж байгаа вэ?

-Холимог тогтолцоотой холбоотой хэд хэдэн асуудал бий. Нэгдүгээрт, сонгуулийн тойргийг 50:26 хэсэгт хуваах асуудлыг техник технологи талаас нь авч үзвэл  боломжгүй гэж харж байна. Учир нь  Монгол Улсад бүртгэлтэй 34 нам бий. 34 нам тус бүрээс 26 хүн нэр дэвшүүлж, өрсөлдүүлнэ гэж тооцвол 800 гаруй хүний бүртгэлийн жагсаалт гарч ирнэ. Уг жагсаалтыг хэвлэвэл бараг ном шахуу юм болно. Ингээд иргэн санал өгөхөд цаг хугацаа их шаардана. Мөн хуудас бүрийг саналын хуудсанд уншуулахад техник технологи талаасаа мэргэжлийн хүмүүс боломжгүй гэдэг байр суурийг илэрхийлж байна. Хоёрдугаарт, нэр дэвшигчдийн тэгш байдлыг хангах талаас шударга бус болно. Учир нь тухайн нэр дэвшигч эхний 10-т жагсах уу, хорьд жагсах уу гэдгийг тухайн улстөрийн нам, эрх бүхий албан тушаалтнууд шийднэ. Энд тодорхой цензур байхгүй учраас шинэ улстөрчид улс төрд орох оролцох бололцоогүй болно. Өөрөөр хэлбэл, ямар нэгэн шалгуургүйгээр хэн нэгний үзэмжээр эрх мэдэлтэн, албан тушаалтнууд өөрсдийн төлөөллийг гаргах нөхцөл бүрдэнэ гэсэн үг.

Гуравдугаарт, манай улс шиг том газар нутагтай, тархай хүн амтай улсад сонгуулийн жагсаалтын асуудал байж болохгүй. Иргэдийн зүгээс “Буух эзэнгүй буюу тойроггүй гишүүдийг дэмжихгүй. Жагсаах асуудлыг тусгаж болохгүй” гэдэг асуудлыг тавьж байна. Тиймээс нэг талаар иргэдийн хүсээгүй зүйлийг хүчээр хийж болохгүй. Дөрөвдүгээрт, Үндсэн хуулийн цэцээс “Үндсэн хуулийн цэцээс ямар нэгэн жагсаалт эсвэл холимог тогтолцооны асуудал тухайн сонгогчийн эрхийг хязгаарлаж байна. Эргээд сонгогдсон хүн тойргоо төлөөлөх боломж байхгүй байна” гэдэг дүгнэлтийг 2016 оны сонгуулийн өмнө гаргасан. Тиймээс Сонгуулийн тухай хуульд оруулах өөрчлөлт нь Үндсэн хууль болон Үндсэн хуулийн цэцийн шийдвэрт нийцэх ёстой. Ер нь МАН-ын зүгээс бүлгийн гишүүдэд танилцуулж, хуулийн төслийг өргөн барьж байгаа болохоос биш албан ёсоор санал хураасан зүйл байхгүй.

-Одоо яригдаж байгаа Сонгуулийн тухай хуульд оруулах өөрчлөлт манай улсад тохирохгүй гэж та үзэж байгаа юм байна. Тийм үү?

-Манай улс 1992 оноос хойш долоон удаа сонгууль явуулсан байдаг. Ингэхдээ сонгууль бүрийнхээ өмнө сонгуулийн хуулийг өөрчилсөн. Өмнөх долоон удаагийн өөрчлөлтөөс харахад тухайн цаг үе, нөхцөл байдалд нийцүүлж эсвэл улстөрийн хүчний тодорхой захиалга, улстөрчдийн хүсэл эрмэлзлэлийн хүрээнд өөрчлөлт оруулах асуудлыг тавьж байсан. Тухайлбал, аль сонгуулийн тогтолцоогоор явбал тухайн нам, хүчин илүү санал авах, аль улстөрч илүү гарах магадлалтай зэрэг үндэслэлээр сонгуулийн хуульд өөрчлөлт оруулж байна. Тиймээс энэ зарчмыг буруу гэж үзэж байна.

-Энэ удаагийн хуулийн төсөл ч мөн ялаагүй гэж үү?

-Бид найм дахь удаагаа Сонгуулийн хуулиа өөрчлөх гэж үзэж байна. Хандлага нь мөн л адил. Уг хуулийн төсөлд томоохон хандлага, бодлогын өөрчлөлт гарахгүй байна. Бид улсын хэмжээнд нэг сонгуулийн тогтолцоо, нэг тоглоомын дүрэмтэй байх ёстой. Уг нь Сонгуулийн тухай хуулийг зайлшгүй шаардлага гарсан тохиолдолд өөрчилдөг байх эрх зүйн орчныг бүрдүүлэх хэрэгтэй гэж харж байна.

-Гишүүдийн ихэнх нь сонгуулийн тойргийг 50:26-аар явуулах саналыг дэмжсэн байр суурь илэрхийлж байна. Хэрэв дэмжигдвэл 26-д нь хэн нэр дэвших вэ?

-Хэн байх вэ гэдэг нь хувь хүн буюу улс төрийн намаас хамааралтай. Шударга зарчмын хүрээнд сонгогдох, тодорхой суурь зарчмын хүрээнд сонгогдох асуудал байхгүй болчихож байгаа юм. Ийм учраас дэмжихгүй. Үүн дээр үндэслэж дараагийн асуудлаа тодорхой, шударга, ардчилсан, иргэдийн оролцоог хангасан сонгуулийн тогтолцоог бүрдүүлж өгөх ёстой. Шинээр нэр дэвшиж байгаа нэр дэвшигчдэд ч гэсэн тоглоомын дүрэм нь ойлгомжтой байх нь зөв. Зөвхөн танигдсан улстөрчийг нэг тогтолцоогоор сонгогдох боломжийг нь олгоод байж болохгүй шүү дээ. Шинээр орж ирэх улстөрчдийн ч боломжийг тэгш хангах ёстой.

-Сонгуулийн тухай хуулийн төсөл хугацаандаа амжиж батлагдаж чадахгүй бол хуучин хуулиараа явна гэсэн үг үү?

-Тийм. Жижиг тойргоороо явна.

-Ирэх оны сонгуулиас өмнө Улстөрийн намын тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулж чадах болов уу?    

-Улстөрийн намын тухай хуульд оруулах нэмэлт, өөрчлөлтийг ирэх зургаан сарын хугацаанд багтаж зайлшгүй шийдэх ёстой. МАН Үндсэн хуулийн нэмэлт, өөрчлөлтийг арваннэгдүгээр сард баталсан. Одоо УИХ-ын бүрэн эрхийнхээ хугацаанд 30 гаруй хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах ёстой. Үүний нэг нь Улстөрийн намын тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах асуудал юм. Уг хуульд нэмэлт, өөрчлөлто оруулснаар улстөрийн намуудын өнгөрсөн 22 жилийн хугацаанд өөрсдөдөө бий болгосон эрх дархыг хязгаарлах, тухайн төр, иргэн улстөрийн хүчин эдгээрийн зааг хязгаарыг тодорхойлж өгөх юм. Эргээд улстөрчид тухайн төрийн албаны томилгоонд оролцохгүй байх, төрийн албанд хутгалдахгүй байх, иргэний төрд тавих хяналт нь нээлттэй байх, тэдэнд дуу хоолойгоо хүргэх асуудал нээлттэй байх зэргийг зааглах шаардлагатай гэж харж байна. 

Б.Лхам

0
ЖИРГЭХ
Санал болгох
Ө.Шижир: МАН-ынхан зарлаж байгаад хулгай хийдэг болох нь ээ, монголчууд та бүхэнд хариуг чинь барина аа
Н.Жанцан: Улсын Бага Хурал Монгол Улсад олон намын тогтолцоотой хууль тогтоох байгууллага үйл ажиллагаа явуулж болно гэдгийг үлгэрлэж чадсан гавьяатай
У.Бямбасүрэн: “Эрдэнэс Тавантолгой” ХК-д онцгой дэглэм тогтоох шалтгаан болсон нөхцөл байдал арилж байна
Танилц: Засгийн газрын хуралдаанаар гаргасан шийдвэрүүд
АНХААРУУЛГА: Та сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээ зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.

Сэтгэгдэл (1)

  • Зочин (103.14.38.134)
    Зөв санаатай байна
    2019 оны 12 сарын 06 | Хариулах
  • Шинэ
  • Их уншсан
  • Их сэтгэгдэлтэй
  • Нийслэлийн хөгжлийн 2026 оны төлөвлөгөөний төслийг НИТХ-ын дарга А.Баярт өргөн барилаа
    4 цаг 57 мин
  • Ө.Шижир: МАН-ынхан зарлаж байгаад хулгай хийдэг болох нь ээ, монголчууд та бүхэнд хариуг чинь барина аа
    5 цаг 13 мин
  • Автомашингүй өдрөөр хязгаарлалтын бүсэд цахилгаан скүтер, мопед, цахилгаан мотоцикл нэвтрүүлэхгүй
    5 цаг 38 мин
  • “Өгөөмөр” техникийн захын ойролцоо газар чөлөөлж, авто болон явган замыг шинээр барина
    5 цаг 48 мин
  • Н.Жанцан: Улсын Бага Хурал Монгол Улсад олон намын тогтолцоотой хууль тогтоох байгууллага үйл ажиллагаа явуулж болно гэдгийг үлгэрлэж чадсан гавьяатай
    6 цаг 0 мин
  • У.Бямбасүрэн: “Эрдэнэс Тавантолгой” ХК-д онцгой дэглэм тогтоох шалтгаан болсон нөхцөл байдал арилж байна
    6 цаг 53 мин
  • Танилц: Засгийн газрын хуралдаанаар гаргасан шийдвэрүүд
    7 цаг 37 мин
  • Дуу чимээний стандарт децибель 74 байх ёстой ч мото, суррон, бүдүүн яндантай авто машиных 110 давж байна
    7 цаг 51 мин
  • Иргэдийн санал, санаачилгыг Засгийн газрын шийдвэрт тусгах D-GOV.mn цахим систем нэвтрүүллээ
    8 цаг 6 мин
  • Б.Чойжилсүрэн: Нар болон салхиар цэнэглэдэг станцад хөрөнгө оруулагч олдохгүй байна
    8 цаг 16 мин
  • “Улаанбадрах 300 МВт цахилгаан станц” төслийн ТЭЗҮ-ийг “Эрдэнэс Монгол” ХХК-ийн мэргэжлийн зөвлөлөөр хэлэлцэнэ
    8 цаг 37 мин
  • М.Энхцэцэг: Бид дулаанаа хэмжиж чадахгүй бол хянаж, хэмнэж чадахгүй
    8 цаг 40 мин
  • Т.Ням-Очир: Сурах бичгийг сурагчдад олгохдоо сугалаа сугалуулж яасан ч болохгүй
    9 цаг 36 мин
  • УИХ-ын дарга Д.Амарбаясгалан Улс төрийн хэлмэгдэгсдийн дурсгалын өдрийг тохиолдуулан хүндэтгэл илэрхийллээ
    10 цаг 20 мин
  • "Халзан бүрэгтэйн" орд газрын асуудлаарх Ерөнхий хяналтын сонсголд Ховд аймгийн Мянгад сумаас 50 иргэн оролцуулах хүсэлт гаргав
    10 цаг 32 мин
  • ФОТО: Хар дарсан жилүүдийг бүү мартагтун!
    11 цаг 8 мин
  • ТӨСӨВ 2026: Монголд болох СОР-17 бага хуралд зориулж 217.1 тэрбумыг зарцуулна
    11 цаг 50 мин
  • "Digitalization & AI in Mining Geology 2025" олон улсын хурал болж байна
    12 цаг 25 мин
  • БАРИМТ: Богдхан уулын тэнгэрийг тайх ёслолын үеэр дагах дэг журам, ЦЭЭРЛЭХ үйл
    13 цаг 16 мин
  • Засгийн газрын хуралдаанаар дараах асуудлыг хэлэлцэж байна
    13 цаг 38 мин
  • 24 БАРИМТ: 15 жилийн дараа ДАШТ-д шөвгөрсөн Японы эмэгтэй шигшээ баг
  • Австралийн төрийн тэргүүн Саманта Мостин Монголын талаар юу хэлэв?
  • Хэт нимгэн, уйтгар төрүүлэхгүй "iPhone 17 Air" загварын тухай бидний мэдэх ёстой зүйлс
  • POETRY: Намрыг угтах найман шүлэг
  • А.Амартүвшин: Сандал, ширээ байхгүйн улмаас 5-6 мянган хүүхэд сургууль, цэцэрлэгтээ явж чадахгүй байна
  • П.Баярцэнгэл: Аавдаа өгсөн амлалтаа маргааш биелүүлэх гэж байгаадаа баяртай байна
  • Хамтдаа дуулсан дуунууд- С.Жавхлан, Т.Баясгалан
  • Ө.Сумъяабаатар: БНХАУ-ын ӨМӨЗО-ны Засгийн газрын тэтгэлэгт Баянгол дүүргээс 10 хүүхэд тэнцсэн
  • Зэсийн шинэ орд болох ОЮУТ ордын талаарх онцлох баримтууд
  • Монгол Улсын Засгийн газар болон "Газпром" НХН хоорондын хамтран ажиллах тухай санамж бичигт гарын үсэг зурлаа
  • У.Хүрэлсүх: Монгол, Австралийн хооронд шууд нислэг үйлдэж эхэлснээр аялал жуулчлал, бизнесийн хамтын ажиллагааг өргөжүүлнэ
  • Ойрын өдрүүдийн цаг агаарын урьдчилсан төлөв
  • “Автомашингүй өдөр”-өөр дараах гудамж, замуудыг хаана
  • “Rhyme” УСК-ны орон нутаг дахь нээлт Хөвсгөл, Дархан, Эрдэнэтэд энэ сарын 6,7-ны өдрүүдэд болно
  • Монголбанкны Ерөнхийлөгч Б.Лхагвасүрэн "Мөнгөний бодлого" сэдвээр МУИС-ийн оюутнуудад лекц уншлаа
  • Хубилай хааны мэндэлсний 810 жилийн ойд зориулсан бөхийн барилдаан хойшилжээ
  • Голомт банк AI Academy Asia нар хамтран "AI for Women 100x100" хөтөлбөрийг хэрэгжүүлнэ
  • БАРИМТ: Богдхан уулын тэнгэрийг тайх ёслолын үеэр дагах дэг журам, ЦЭЭРЛЭХ үйл
  • Б.Батбаатар сайд төрийн яамыг төрлийнхөө хүмүүсээр дүүргэх нь ээ... 
  • Ерөнхий сайд Г.Занданшатар “Газпром” НХН-ийн Удирдах зөвлөлийн дарга А.Б.Миллерийг хүлээн авч уулзлаа
  • 24 БАРИМТ: 15 жилийн дараа ДАШТ-д шөвгөрсөн Японы эмэгтэй шигшээ баг
  • А.Амартүвшин: Сандал, ширээ байхгүйн улмаас 5-6 мянган хүүхэд сургууль, цэцэрлэгтээ явж чадахгүй байна
  • Ө.Сумъяабаатар: БНХАУ-ын ӨМӨЗО-ны Засгийн газрын тэтгэлэгт Баянгол дүүргээс 10 хүүхэд тэнцсэн
  • “Автомашингүй өдөр”-өөр дараах гудамж, замуудыг хаана
  • У.Хүрэлсүх: Монгол, Австралийн хооронд шууд нислэг үйлдэж эхэлснээр аялал жуулчлал, бизнесийн хамтын ажиллагааг өргөжүүлнэ
  • Австралийн төрийн тэргүүн Саманта Мостин Монголын талаар юу хэлэв?
  • П.Баярцэнгэл: Аавдаа өгсөн амлалтаа маргааш биелүүлэх гэж байгаадаа баяртай байна
  • POETRY: Намрыг угтах найман шүлэг
  • Монгол Улсын Засгийн газар болон "Газпром" НХН хоорондын хамтран ажиллах тухай санамж бичигт гарын үсэг зурлаа
  • Зэсийн шинэ орд болох ОЮУТ ордын талаарх онцлох баримтууд
  • Ерөнхий сайд Г.Занданшатар “Газпром” НХН-ийн Удирдах зөвлөлийн дарга А.Б.Миллерийг хүлээн авч уулзлаа
  • Төрөөс мөнгөний бодлогын талаар 2026 онд баримтлах үндсэн чиглэлийн төслийг олон нийтэд нээлттэй хэлэлцүүллээ
  • “Rhyme” УСК-ны орон нутаг дахь нээлт Хөвсгөл, Дархан, Эрдэнэтэд энэ сарын 6,7-ны өдрүүдэд болно
  • Өнгөрсөн наймдугаар сар 1940 оноос хойш тохиолдож байгаа бага тунадастай 38 дахь сар боллоо
  • Ус цаг уур, орчны шинжилгээний салбарт шинэ үеийн супер компьютерын технологи нэвтэрлээ
  • Монгол Улсын Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх БНСУ-ын Ерөнхийлөгч И Жэ Мёнтой утсаар ярилаа
  • Э.Бат-Амгалан: Барилгын салбарын 100 жилийн ойг салбарын хөгжил, шинэчлэлийн стратегийн эргэлтийн цэг болгоно
  • С.Амарсайхан: Франц улстай Онцгой байдлын салбарт хамтын ажиллагаагаа өргөжүүлнэ
  • Байгалийн дурсгалт газруудын хилийн заагийг тогтоосноор хамгааллын менежментийг хэрэгжүүлэх боломж бүрдэнэ
  • Хубилай хааны мэндэлсний 810 жилийн ойд зориулсан бөхийн барилдаан хойшилжээ
24 баримт
  • БАРИМТ: Богдхан уулын тэнгэрийг тайх ёслолын үеэр дагах дэг журам, ЦЭЭРЛЭХ үйл
  • Зэсийн шинэ орд болох ОЮУТ ордын талаарх онцлох баримтууд
  • Австралийн төрийн тэргүүн Саманта Мостин Монголын талаар юу хэлэв?
  • А.Амартүвшин: Сандал, ширээ байхгүйн улмаас 5-6 мянган хүүхэд сургууль, цэцэрлэгтээ явж чадахгүй байна
  • 24 БАРИМТ: 15 жилийн дараа ДАШТ-д шөвгөрсөн Японы эмэгтэй шигшээ баг
Эхлэл Улс төр Эдийн засаг Нийгэм Дэлхий 24 баримт 24 фото Элчин сайд ярьж байна Спорт Видео Сошиал мэдээ
Холбоо барих Сурталчилгаа байршуулах Зар Вэб сайт хийх

Зохиогчийн эрх хуулиар хамгаалагдсан. Мэдээлэл хуулбарлах хориотой.

Вэб сайтыг хөгжүүлсэн: Sodonsolution ХХК