ХНХ-ийн сайд А.Ариунзаяа өчигдөр сэтгүүлч нартай уулзаж зангиагүй уулзалт хийсэн. Энэ үеэр яригдсан онцлох зүйлийг хүргэе.
-Ажилгүйдлийн бодит тоог гаргаж ирэх боломжтой юу. Зөвхөн бүртгэлтэй иргэдийн хэмжээнд л ажилгүйдэл яригдаад байдаг шүү дээ?
-Өнгөрсөн жилээс хөдөлмөр эрхлэлтийг тооцох тогтолцоогоо өөрчилсөн. Тухайлбал, насны хязгаараа болиод 15 ба түүнээс дээш гээд иргэдийг нийтэд нь хамруулдаг болсон шүү дээ. Хоёрдугаарт, эдийн засгийн идэвхтэй болон идэвхгүй гэсэн ангиллыг ажиллах хүч, боломжит ажиллах хүч гэсэн агуулгаар гаргаж ирсэн. Статистикийн тоон мэдээллээр ажилгүй иргэдийн тоо 90 мянган буураад ирсэн. Энд ажлын байртай мөртлөө сүүлийн долоо хоногт ажил хөдөлмөр эрхлээгүй гэсэн хүмүүс багтаагүй. Ийм 40 орчим мянган хүн бий. Өнөөдөр аж ахуй нэгжүүд ямар арга хэмжээ авч байна вэ гэвэл хүмүүсээ цомхтгоогүй. Харин цалинтай чөлөө өгсөн. Зарим нь цалингүй түр зогсолт хийсэн. Харин НДШ-ийг нь чөлөөлж, дэмжлэг өгөх байдлаар төрөөс мөн зохицуулалтын арга хэмжээ авсан учраас аж ахуйн нэгжүүд ажлын байраа хадгалж чадсан. Бүртгэлийн системийг бий болгож байж л жинхэнэ тоо гарна.
-Хувийн тэтгэврийн сан гээд санхүүгийн зах зээл дээр шинэ бүтээгдэхүүн орж ирж байна. Хуулийн төсөл хэлэлцэгдээд явж байна. Энэ талаар яамнаас ямар бодлого барьж байгаа вэ?
-2015 онд төрөөс тэтгэврийн талаар баримтлах бодлогоо шинэчилсэн. Энэ шинэчлэлд өнөөдөр яригдаад байгаа бодлогууд багтчихсан байгаа. Энэ хугацаанд Сангийн яам, Хөдөлмөр, нийгмийн хамгааллын яамнаас хамтарсан захиалгаар Азийн Хөгжлийн банк төсөл хэрэгцүүлж, бодлогын концевц гаргаж ирсэн. Хувийн тэтгэврийн сангийн хуулийн төслийг тухайн үед төсөл дээр ажиллаж байсан хүмүүс тараачихсан юм.
Н.Учрал гишүүний өргөн барьсан хуулийн төсөлд төрийн албан журмаар цуглуулж байгаа шимтгэлийн дөрвөн хувийг автоматаар хувийн тэтгэврийн сан руу татдаг байхаар туссан. Гэтэл энэ нь маш буруу. Хувийн нэмэлт тэтгэвэр нь албан журмын шимтгэлээс тусдаа байх ёстой. Сайн дурын үндсэн дээр нэмэлтээр байх ёстой. Учир нь хувийн тэтгэврийн сангийн өгөөж нь хэзээ, хэнд, яаж ирэх нь тодорхойгүй. Тиймээс төрийн системээ эвдэж болохгүй. Харин сайжруулах нь чухал.
Даатгалын компаниудын зүгээс төрөөс татварын бодлогоор дэмжээд өгөөч ээ л гэж байгаа. Харин нөгөө талаар ашиг , хонжоо хайгчид их байх шиг байна.
-Та сайдаар ажиллах хугацаандаа тэтгэврийн ямар шинэчлэл хийхийг зорьж байна вэ?
-Олон давхаргат тэтгэврийн тогтолцоо илүү зохимжтой. Гэхдээ эв санааны тогтолцоогоо авч үлдэхгүй бол болохгүй. Бид дийлэнх улс орнуудын даатгалын тогтолцоог судалж байна.
Миний бие сайд гээд л өмнө нь хэрэгжиж байсан бодлогуудыг бүгдийг нь үгүйсгээд байж болохгүй. Бодлого нь гараад ирчихсэн зүйлийг дэмжээд явахаас биш ингэж өөрчилнө, засна гэж болохгүй гэж бодож байна. Миний зарчим энэ.
-Ажилгүйдлийн даатгалын сангаас гарч байгаа мөнгөн дүн энэ онд хэд байна вэ. Даатгалын сангаас гарч байгаа мөнгөн дүн өсөөд байгаа мөртлөө ажилгүйдлийн тоо буурсан гэсэн статистикийн мэдээ байна. Энэ дээр тайлбар өгөхгүй юу?
-Нийгмийн даатгалын сангаас ажилгүйдлийн тэтгэмж авч байгаа хүмүүсийн тоо нэмэгдээгүй. Мөнгөний хувьд бол нэмэгдсэн харагдаж байгаа байх. Учир нь ажлын байраа хадгалсан аж ахуйн нэгжүүдэд олгосон 200 мянган төгрөгийн Ажилгүйдлийн даатгалын сангаас өгсөн учраас өмнөх жилтэй харьцуулахад нэмэгдсэн харагдаж байгаа.
Цаашид яамны зүгээс ажилгүй иргэдийн тоо баримтаа сайжруулах хэрэгтэй.
-Өнгөрсөн чуулганаар хүнсний талоны асуудал яригдсан. Хороон дарга нар хүнсний талоныг зэвсэг болгож, өөрт ашигтай байдлаар олгодог гэж яриад байна. Энэ үнэн юм уу?
-Хэн хүнсний талон авч байгаа мэдээллийг бусад мэдээлэлтэй хамт буулгаад ирье. Тэгж байж хэн авах ёсгүй байсан бэ гэдэг нь ялгараад гараад ирнэ. Хүнсний талон авч байгаа иргэдийн жагсаалтыг тухайн баг, хороо журмаараа гаргах ёстой. Зарим Засаг дарга нар самбар дээр нэрсийг нь гаргаад тавьчихдаг юм байна лээ. Мөн нөгөөталаар ил зарлачихаар тухайн хүнсний талон авсан өрхийн хүүхдийг ангийнхан нь гадуурхдаг, ялгаварладаг ийм асуудал гардаг юм байна лээ.
А.Сүх