Манай улсын хэмжээнд бөөрний архаг дутагдалд орж байнгьш эмчийн хяналтад байдаг 568 иргэн байдаг. Г эвч эдгээр иргэд улсын эмнэлэгт гемодиализын аппаратад хамрагдаж чаддаггүй байна. Ийм учраас хувийн эмнэлэгт диализын аппаратад орж нэг удаа цусаа сэлбэхийн тулд дунджаар 130-200 мянган төгрөг зарцуулдаг аж. Бөөрний архаг дутащалд орсон иргэдийн 300 гаруй нь гадуур буюу хувийн эмнэлэгт сард хоёр сая төгрөгийн зардал гаргаж цусаа сэлбэх үйлчилгээ авахаас өөр аргагүй байдалд ордог байна.

Цэрэг татлагыг маргаашаас ням гариг хүртэл зохион байгуулахаар бэлтгэл бүрэн хангасан талаар Нийслэлийн цэрэг татлагын товчоо мэдээллээ. Цэргийн албаны “Зарлан дуудах хуудас”-ыг 95 хувьтай тараасан байна.

АНУ-ын Ерөнхийлөгчийн сонгууль 11 дүгээр сарын 8-ны өдөр явагдана. Үүнтэй холбоотойгоор АНУ-ын Ерөнхийлөгчийн сонгуулийн гуравдахь буюу сүүлчийн халз мэтгэлцээн өнгөрсөн пүрэв гарагт Улаанбаатарын цагаар 9:00-10:30 цагийн хооронд явагдав.

Шинээр сонгогдсон болон томилогдсон өндөр албан тушаалтнуудын хөрөнгө, орлогын мэдүүлгийг Авлигын эсрэг хуулийн 14 дүгээр зүйлийн 14.2, 14.3 дахь хэсэгт заасны дагуу АТГ-аас өчигдөр олон нийтэд мэдээлсэн. Тэгвэл УИХ-ын гишүүдийн хөрөнгө, орлогын мэдүүлгийг инфографикаар 24tsag.mn сайт хүргэж байна.

Энэ өдөр Билгийн тооллын 22-н. Аргын тооллын 10.22-н. Өглөөний наран 07:22 минутад мандаж 17:51 цагт жаргана. Намрын адаг шар нохой сар есөн улаан мэнгэтэй улаагчин үхэр өдөр. Энэ өдөр үс үргээлгэх буюу засуулбал идээ ундаа элбэг олдно.

Энэ сарын 23-нд нутгийн баруун хэсгээр, 24-нд ихэнх нутгаар цас орж, салхи шуурга шуурч хүйтэрнэ.

УИХ-ын 2016 оны намрын ээлжит чуулганы өнөөдрийн /2016.10.21/үдээс хойших нэгдсэн хуралдаанаар Монгол Улсын 2017 оны төсвийн тухайн хуулийн төслийг дагалдуулан өргөн мэдүүлсэн хууль, тогтоомжийн төслүүдийг хэлэлцэх эсэхийг дэмжлээ.

Энэ талаархи хууль санаачлагчийн илтгэлийг Сангийн сайд Б.Чойжилсүрэн, Төсвийн байнгын хорооны санал, дүгнэлтийг УИХ-ын гишүүн Б.Баттөмөр танилцуулав.

Хууль санаачлагч илтгэлдээ, УИХ-ын 2016 оны 47 дугаар тогтоолд “Төрийн албан хаагч өндөр насны тэтгэвэрт гарахад ажил олгогчоос олгох нэг удаагийн буцалтгүй тусламжийг ажилласан хугацааг нь харгалзан 36 хүртэлх сарын үндсэн цалинтай нь тэнцэх хэмжээтэй байхаар Төрийн албаны тухай хууль болон холбогдох бусад хуульд өөрчлөлт оруулах хуулийн төслүүдийг өргөн мэдүүлснийг дурдлаа. Түүнчлэн Засгийн газрын 2016-2020 оны үйл ажиллагааны хөтөлбөрт “Насны хишиг” олгох эрх зүйн орчныг бүрдүүлнэ гэж заасан. Эдийн засаг, төсөв, санхүүгийн хүндрэлтэй нөхцөлд байгаа хэдий ч ахмад настны орлогын баталгааг сайжруулах зорилгоор 70 ба түүнээс дээш настай буурлуудад жилдээ хоёр удаа 100-300 мянган төгрөг олгохоор тооцсон. Тухайлбал, 70-79 настай ахмадуудад 100 мянга, 80-89 настанд 200 мянга, 90-100 настнуудад 300 мянган төгрөг олгохоор Ахмад настны нийгмийн хамгааллын тухай хуульд нэмэлт оруулах тухай хуулийн төсөлд тусгасан гэлээ.

Хүний хөгжил сангийн тухай хууль хүчингүй болсонд тооцох тухай хууль 2017 оны 1 дүгээр сарын 1-ний өдрөөс эхлэн хүчин төгөлдөр болох юм. Иймд хүүхдийн мөнгийг улсын төсвөөс нийгмийн халамжийн сангаар дамжуулан олгох, хүүхдийн мөнгийг зорилтот бүлэгт чиглүүлэх талаар Нийгмийн халамжийн тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл, Хүүхдийн мөнгөний талаар авах зарим арга хэмжээний тухай УИХ-ын тогтоолын төслийг тус тус боловсруулжээ.

Мөн Ирээдүйн тэтгэврийн нөөц сангийн төсөв, Эрүүл мэндийн даатгалын сангийн төсвийн харилцааг төсвийн хүндрэлтэй холбогдуулан 2019 оны төсвийн жил хүртэл хэрэгжилтийг нь хойшлуулах, хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийн нийтийн тээврээр үнэ төлбөргүй зорчих хөнгөлөлт, тусгай хэрэгцээт ерөнхий боловсролын сургуулийн хүүхдийн үдийн цай хөтөлбөрийг холбогдох шатны төсвөөс санхүүжүүлэхтэй холбоотой харилцаа, Эрүүл мэндийг дэмжих сан”, “Спортыг дэмжих сан”-г шинээр байгуулж, үйл ажиллагааг нь эхлүүлэх, Соёл урлагийг дэмжих санг шинэчлэн зохион байгуулж, зохицуулахаар холбогдох хуулийн төсөлд нэмэлт, өөрчлөлт оруулахаар тусгасан байв.

УИХ-ын гишүүд хууль санаачлагчийн илтгэл, байнгын хорооны санал дүгнэлттэй холбогдуулан асуулт асууж, хариулт авлаа.

УИХ-ын гишүүн С.Чинзориг, Н.Учрал, Д.Эрдэнэбат, Л.Болд, М.Оюунчимэг нарын гишүүд насны хишиг, хүүхдийн мөнгийг бүгдэд нь олгох хэрэгтэй. 2017 оны төсвийн төсөлд тэвчиж, шилжүүлж болох зарлагууд байна. Үүнийг хэлэлцүүлгийн явцад засч, ахмад настан, хүүхдийн мөнгийг ялгалгүй, шаардлагатай хөрөнгийг олох талаар судлах хэрэгтэй гэж байв. Энэ талаар Сангийн сайд Б.Чойжилсүрэн болон ажлын хэсгийнхэн насны хишиг, хүүхдийн мөнгөнд босго зааж өгсөн нь эдийн засаг хямралтай, хүнд үед хөнжлийн хэрээр хөлөө жийх шаардлагатай байгааг ойлгохыг хүсч байлаа.

Харин УИХ-ын гишүүн Д.Тэрбишдагва “Эрүүл мэндийг дэмжих сан”, “Спортыг дэмжих сан”, “Соёл урлагийг дэмжих сан” байгуулж гурван тэрбумын зарлага нэмэх бололтой. Ингэж хууль баталж, төсвийн зарлагыг нэмэх шаардлага байна уу гэдгийг тодруулахад, Сангийн сайд төсөв хүнд байгаа ч Засгийн газрын мөрийн хөтөлбөрт тусгасан олон амлалтуудыг эхнээс нь хэрэгжүүлэх зорилгоор хуулийн төслүүдийг боловсруулсан гэлээ.

Ингээд Монгол Улсын 2017 оны төсвийн тухай хуулийн төслийг дагалдан гарах хуулийн төслүүдийг хэлэлцэх эсэх талаар УИХ-ын гишүүн Д.Тэрбишдагва, Г.Мөнхцэцэг, С.Чинзориг, Б.Пүрэвдорж. Н.Учрал, Т.Аюурсайхан нар үг хэлж, байр сууриа илэрхийллээ. Эцэст нь төсвийн төслийг дагалдах хуулийн төслүүдийг хэлэлцэх эсэх асуудлаар санал хураалт явуулахад чуулганы нэгдсэн хуралдаанд оролцсон гишүүдийн олонхи нь дэмжсэн тул төслүүдийг анхны хэлэлцүүлэгт бэлтгүүлэхээр Төсвийн байнгын хороонд шилжүүллээ гэж УИХ-ын Тамгын газрын хэвлэл мэдээлэл, олон нийттэй харилцах хэлтсээс мэдээллээ.

Нийслэлийн Засаг дарга бөгөөд Улаанбаатар хотын Захирагч С.Батболд Дүүргийн иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлын ээлжит сонгуулийн нэмэлт санал хураалттай холбогдуулан авах зарим арга хэмжээний тухай А/744 дүгээр захирамж гаргалаа. Тус захирамжийн дагуу сонгуулийн нэмэлт санал хураалт болон техникийн тооллого хийх өдөр буюу 2016 оны 10 дугаар сарын 23, 24-ний өдрүүдэд нийслэлийн нутаг дэвсгэрт архи, согтууруулах ундаа худалдах, түүгээр үйлчлэхийг түр зогсоолоо. Мөн замын хөдөлгөөний ачааллыг бууруулах, иргэдийг идэвхтэй саналаа өгөх нөхцөлийг бүрдүүлэх зорилгоор нийслэлийн нутаг дэвсгэрт үйл ажиллагаа явуулж байгаа хүнс, барилгын материал, мод, модон материал, түүхий эд, техникийн захууд болон худалдааны төвүүдийг 2016 оны 10 дугаар сарын 23-ны өдөр амарна. Тус захирамжийн хүрээнд Дүүргийн иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлын ээлжит сонгуулийн нэмэлт санал хураалтын өдөр буюу 2016 оны 10 дугаар сарын 23-ны өдөр нийслэл, дүүргийн Засаг даргын Тамгын газраас нийтийг хамарсан арга хэмжээг бүртгэж, зөвшөөрөл олгохгүй юм байна гэж Нийслэлийн ЗДТГ-ын Хэвлэл мэдээлэл, олон нийттэй харилцах хэлтсээс мэдээллээ.

Арваннэгдүгээр сарын 2-11-нд Малайз улсад зохиогдох “AFC Solidarity cup” тэмцээнд оролцох Монголын хөлбөмбөгийн үндэсний шигшээ баг урд хөршийн Шинхуандао хотод бэлтгэлээ базаасаар байна.

Эх орноосоо өнгөрсөн ням гарагт мордсон “Талын хөх чононууд” өчигдөр Хятадын хамгийн алдартай таван клубын нэг “Hebei China Fortune F.C” багтай нөхөрсөг тоглолт хийлээ.

Шинээр сонгогдсон болон томилогдсон өндөр албан тушаалтнуудын хөрөнгө, орлогын мэдүүлгийг АТГ-аас олон нийтэд дэлгээд байна. Тэгвэл төрийн гурван өндөрлөгийн хөрөнгөтэй танилцъя

Монгол Улсын шинэ, ардчилсан Үндсэн хууль батлагдсаны 25 жилийн ой 2017 оны нэгдүгээр сарын 13-нд тохионо. Энэ түүхэн үйл явдалтай холбогдуулан УИХ-ын дарга М.Энхболдын захирамж гарч, Үндсэн хууль батлагдсаны 25 жилийн ойг тэмдэглэх комиссыг УИХ-ын дэд дарга Ц.Нямдоржоор ахлуулан байгуулсан билээ.

Мөн УИХ-ын Тамгын газрын ерөнхий нарийн бичгийн дарга Ц.Цолмонгийн захирамжаар ойн арга хэмжээг зохион байгуулах Ажлын хэсгийн бүрэлдэхүүн, Ойн арга хэмжээний төлөвлөгөө, төсвийг батлаад байна.

Ажлын хэсгийг УИХ-ын Тамгын газрын Захиргаа, санхүү, аж ахуйн асуудал хариуцсан нарийн бичгийн дарга П.Цэрэн ахлах юм.

Ойг тэмдэглэх ажлын төлөвлөгөөнд Үндсэн хуулийн өвийн тухай хуулийн төсөл боловсруулж батлуулах, эрдэм шинжилгээний хурал зохион байгуулах, Ардын Их Хурлаас 1990-1992 онд батлан гаргасан хууль, тогтоомжийн эмхэтгэл гаргах, “БНМАУ-ын АИХ ба Үндсэн хууль 1990-1992” гэрэл зургийн цомог хэвлүүлэх, Үндсэн хууль хэлэлцсэн АИХ-ын чуулганы 63 өдрийн хуралдааны баримтыг цахимжуулж, DVD-д буулгах, Төрийн түүхийн музейд үзэсгэлэн гаргах, Үндсэн хуулийн үзэл баримтлал, ач холбогдлыг хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр сурталчлах, дунд сургуулиудад хичээл заах зэрэг арга хэмжээ багтжээ.

Үндсэн хуулийн ойн хүрээнд УИХ-ын даргын ивээл дор улс орон даяар шатрын тэмцээн зохион байгуулдаг уламжлалтай. Эл тэмцээн сум, дүүргийн түвшинд арваннэгдүгээр сарын эхээр болох тул Ажлын хэсгээс тэмцээний удирдамжийг орон нутагт хүргүүлж эхлээд байна. Улмаар аймгийн аварга, улсын аварга шалгаруулах тэмцээн болж, ойн баярын үеэр дүнгээ гаргадаг юм.

Өнөөдөр Улаанбаатар төмөр зам хувь нийлүүлсэн нийгэмлэгийн үр дүнгийн хурал болов. Энэ үеэр болзошгүй ослоос урьдчилан сэргийлсэн Улаанбаатар Татах хэсгийн машинист Т.Золбоог ”Төмөр замчны алдар”, туслах машинист Э.Батсуурийг ”Тэргүүний төмөр замчин” цол тэмдгээр шагналаа.

Намрын тэнгэр тогтворгүй гэдэг үнэн ажээ. Нэг дулаарснаа хүйтрээд л, бороо, цас ээлжилж ороод л. Ийм байдал энэ долоо хоногийн сүүлээр давтагдана гэдгийг Ус цаг уур орчны эрдэм шинжилгээний хүрээлэнгийн мэргэжилтнүүд мэдээлж байна. Өнөөдрөөс баруун болон говийн аймгуудын нуттаар, маргааш баруун болон төвийн аймгуудын ховд хэсгээр,
23-нд баруун болон төвийн аймгуудын нутгаар, 24-нд ихэнх нутгаар, 25-нд төвийн аймгуудын зүүн хэсэг, зүүн аймгуудын нутгаар цас орно.
Зарим нуггаар салхи секундэд 16-18 метр хүртэл ширүүсч, цасан болон шороон шуурга шуурна. Хэдийгээр салхи шуурга, хур тунадастай байх ч амралтын өдрүүдэд хүйтрэхгүй ажээ. Хөвсгөл, Хэнтэйн нутгаар, өдөртөө дулаанаас 3 градус бүс нутгийн шөнөдөө 0-5 градус, өдөртөө 10-15 градус дулаан, бусад нутгаар шөнөдөө 4-9 градус хүйтэн, өдөргөө 3-8 градус дулаан байна. Харин ирэх долоо хоногоос ихэнх нутгаар хүйтрэх ажээ.

“МОНГОЛ АДУУ 2016” тэмцээн маргааш болно

Сүхбаатар дүүргийн I хороонд энэ сарын 9-10-нд шилжих шөнө ноцтой дээрмийн хэрэгт холбоотой гурван этгээдийг эрэн сурвалжилж хоёрыг нь цагдаа нар баривчилсан. Тэгвэл урд шөнө сүүлчийнхийг цагдаа нар олж баривчиллаа.

Өнгөрсөн оны аравдугаар сард Монголын кино театруудаар нээлтээ хийсэн ”Элэг нэгтэн” уран сайхны кино дэлхийн 45 орны 503 киноноос эхний долоод шалгарчээ.

”ДОЗ плас” энтертаймантын энэхүү бүтээл нь Энэтхэг улсын Мумбай хотноо “NMIFF” олон улсын кино наадамд оролцож эхний шалгаруултад тунаж үлдэв.

Шинэ парламентад хэд хэдэн машингүй төрийн түшээд байна. ”Тоон дотор үсэг цохиж явна” гэгчээр Монголын тэргүүн баячуудын тоонд багтах хэд хэнэ эрхэм Хөрөн орлогын мэдүүүлэгтээ-тээ нэг ч ”машингүй гэдгээ дурьдсан байх аж.

Монгол Улсын Их Хурлын гишүүн Б.Баттөмөр-387100.0
Монгол Улсын Их Хурлын гишүүн Ж.Ганбаатар-10304620.7
Монгол Улсын Их Хурлын гишүүн Ц.Гарамжав-3994658.6
Монгол Улсын Их Хурлын гишүүн Д.Дамба-Очир -688829.3
Монгол Улсын Их Хурлын гишүүн Б.Дэлгэрсайхан -4736885.3
Монгол Улсын Их Хурлын гишүүн З.Нарантуяа -732710.7
Монгол Улсын Их Хурлын гишүүн Б.Ундармаа-1015975.9
Монгол Улсын Их Хурлын гишүүн Н.Учрал -225631.5
Монгол Улсын Их Хурлын гишүүн Н.Цэрэнбат-2502644.3
Монгол Улсын Их Хурлын гишүүн Б.Энх-Амгалан-256000.0
Монгол Улсын Их Хурлын гишүүн С.Батболд-2975476.1
Монгол Улсын Их Хурлын гишүүн, Хууль зүй, дотоод хэргийн сайд С.Бямбацогт -4064307.0
Монгол Улсын Их Хурлын гишүүн, Байгаль орчин, аялал жуучлалын сайд Д.Оюунхорол-267055.7
Монгол Улсын Их Хурлын гишүүн, Сангийн сайд Б.Чойжилсүрэн-1382308.2
Монгол Улсын Их Хурлын гишүүн Ж.Энхбаяр-4253773.4
Монгол Улсын Их Хурлын гишүүн Д.Эрдэнэбат-285312.0

Боловсрол, соёл, шинжлэх ухаан, спортын сайд Ж.Батсуурь “Ерөнхий боловсролын сургуулийн хичээлийн жилийн бүтэц, сурагчдын амралтын хугацаа”-г баталлаа. Өмнө нь хичээлийн жилийн бүтцийг жил бүр өөрчилж ирснийг болиулж энэ хичээлийн жилээс тогтвортой мөрдөх шийдвэр гаргалаа.


Энэхүү хичээлийн жилийн бүтцээр дараах асуудлыг зохицуусан байна:


Аймаг, сум, тосгон, багийн ерөнхий боловсролын сургуулийн сурагчид билгийн тооллын хаврын тэргүүн сарын шинийн 4-ний өдрөөс эхлэн 7 хоног амарч байх зохицуулалт хийлээ. Эл зохицуулалтыг хийснээр Монголын уламжлалт цагаан сарын баяр хэзээ болохоос хамааран хичээлийн жилийн бүтцэд жил бүр өөрчлөлт оруулах шаардлагагүй болсон.
Хөдөө, орон нутгийн ерөнхий боловсролын сургуулийн сурагчдыг мал төлөлтийн үеэр амрааж байх зохицуулалтыг хийж, тухайн орон нутгийн мал төллөх хугацаатай уялдуулан шаардлагатай тохиолдолд сурагчдын 3 дугаар улирлын амралтыг 1 долоо хоногийн өмнө эхлүүлэх зөвшөөрлийг холбогдох аймгийн Засаг даргад олгож байна.
Ерөнхий боловсролын сургуульд 3 ба түүнээс дээш хүүхэд нь бага, дунд, ахлах ангид зэрэг суралцдаг хөдөөгийн малчин эцэг эх хүүхдээ улирлын амралтаар авах, хүргэхэд олон удаа ирж очдог хүндрэлийг арилгасан.
Сургалтын ачаалал, амралтын харьцаа зохистой байх шаардлагад нийцүүлэн бага ангийн сурагчдын зуны амралтыг эрт эхлүүлж байхаар зохицуулсан. Тухайлбал, 1-2 дугаар ангийн сурагчид зуны амралт 5 дугаар сарын 25-наас, 3-5 дугаар ангийн сурагчид 6 дугаар сарын 1-нээс тус тус амарч эхлэнэ.
Бага ангийн сурагчид олон хоног амарснаар өмнө үзэж судалсан зүйлээ мартсаныг сэргээх, амралтын горимоос хичээл сургалтын горимд дасан зохицоход цаг хугацаа зарцуулах шаардлага гарч энэ нь сургалтын чанарт нөлөөлж байсан тул бага ангийн сурагчдын 2 дугаар улирлын амралтын үргэлжлэх хугацааг зохистой болгосон.
Улаанбаатар хотын бага ангийн сурагчид хүйтний ид үед 3 долоо хоног буюу 12 дугаар сарын 29-нөөс 1 дүгээр сарын 18-ныг дуустал амрана. Харин хөдөө, орон нутгийн бага ангийн сурагчид 2 долоо хоног буюу 12 дугаар сарын 29-нөөс 1 дүгээр сарын 11-нийг дуустал амрана.
Хот, хөдөөд сурагчдын хичээллэх болон амрах хугацаа нэгэн адил байна.


Ерөнхий боловсролын сургуулийн сурагчдын хичээллэх, амрах хугацаа

УИХ-ын чуулганы өнөөдрийн /2016,10,21/ үдээс өмнөх хуралдаанаар Монгол Улсын нэгдсэн төсвийн 2017 оны төсвийн хүрээний мэдэгдэл, 2018-2019 оны төсвийн төсөөллийн тухай хуулийн төслийн хэлэлцэх эсэх асуудлыг хэлэлцлээ.

Сангийн сайд Б.Чойжилсүрэн хуулийн төслийн талаар танилцуулав.

Төсвийн хүрээний мэдэгдлийг уул уурхайн томоохон төслүүдийг эрчимжүүлэх, гадаад хөрөнгө оруулагчдыг татах, эдийн засгийг солонгоруулах замаар ДНБ-д эзлэх эдийн засгийн бодит өсөлтийг өсөлтийг 2017 онд 3.0 хувь, 2018 онд 5.1 хувь, 2019 онд 7.1 хувьд хүргэх, Монгол Улсын Засгийн газрын 2016-2020 оны үйл ажиллагааны мөрийн хөтөлбөрийг үе шаттайгаар хэрэгжүүлэх зарчмыг баримталжээ.

Мөн дунд хугацаанд татварын орчныг тогтвортой байлгаж, шинэ татвар бий болгохгүй, татварын хувь хэмжээг нэмэгдүүлэхгүй байх, жижиг дунд үйлдвэрийг татварын бодлогоор дэмжих, ажил гүйлгээг бүртгэлжүүлэх, мэдээллийн технологийг татварын харилцаанд түлхүү ашиглах замаар татварын хураалт, хяналт, эрсдэлийн үнэлгээг бодитой, үр дүнтэй, шуурхай, татвар төлөгчид чирэгдэл багатай хийх нөхцөлийг бүрдүүлж, татварт хамрагдалт, татварын бааз суурийг тэлэх арга хэмжээ авч хэрэгжүүлэх, “Оюу толгой” төслийн далд уурхай, “Таван толгой”, “Таван толгой цахилгаан станц”, “ДЦС-3”-ын өргөтгөл, “Гацуурт” зэрэг томоохон төслийн бүтээн байгуулалтын ажлыг эрчимжүүлэх замаар төсвийн орлогыг нэмэгдүүлэхээр мөн тусгасан байна. Засгийн газрын өмч хувьчлалын бодлого боловсруулж, төрийн өмчит хуулийн этгээдийг хувьчлах, алдагдалтай ажиллаж байгаа төрийн өмчит компанийн менежментийг сайжруулах замаар ашигт ажиллагааг дээшлүүлэх, гадаадын зээл, тусламжийн үр ашгийг нэмэгдүүлэх, эдийн засгийн үр ашигтай төслүүдэд санхүүжилт хийх замаар эдийн засгийн өсөлтийг дэмжих, өрийн удирдлагын оновчтой арга хэрэгслийг хэрэгжүүлэх замаар хүүгийн зардлыг дунд хугацаанд бууруулах зэрэг зарчмуудыг баримталсан байна.

Дээрх зарчмуудыг баримтлан Монгол Улсын нэгдсэн төсвийн 2017 оны төсвийн хүрээний мэдэгдэл, 2018-2019 оны төсвийн төсөөллийг тооцон үзэхэд нэгдсэн төсвийн тэнцвэржүүлсэн орлогын ДНБ-д эзлэх хувь 2017 онд 22.8 хувь, 2018 онд 23.4 хувь, 2019 онд 22.7, нийт зарлагын ДНБ-д эзлэх хувь 2017 онд 32.7 хувь, 2018 онд 30.9 хувь, 2019 онд 28.2 хувь байхаар тооцож нэгдсэн төсвийн тэнцвэржүүлсэн алдагдлын ДНБ-д эзлэх хувийг 2017 онд 9.9 хувь, 2018 онд 7.5 хувь, 2019 онд 5.5 хувь байхаар тус тус төсөөллөө хэмээн Сангийн сайд танилцуулсан юм.

Төсвийн байнгын хорооны санал, дүгнэлтийг УИХ-ын гишүүн Ц.Даваасүрэн танилцуулсан бөгөөд тус байнгын хороо хуулийн төслийг хэлэлцэх нь зүйтэй гэж үзжээ.

Хэлэлцэж буй асуудалтай холбогдуулан УИХ-ын гишүүн Л.Болд, Ц.Нямдорж, Х.Баделхан, Ц.Даваасүрэн, Л.Энх-Амгалан, Ө.Энхтүвшин, М.Билэгт, Н.Учрал, Л.Оюун-Эрдэнэ, Д.Тогтохсүрэн, Н.Оюундарь, Н.Энхболд, Ж.Бат-Эрдэнэ, Т.Аюурсайхан, Д.Эрдэнэбат, Я.Санжмятав, Д.Гантулга, Ж.Батзандан, Б.Баттөмөр, Г.Занданшатар нар асуулт асууж, хариулт авсан.

Хэлэлцүүлгийн үеэр гишүүд төсвийн алдагдлыг ямар эх үүсвэрээр нөхөх, гадаад өрийн эргэн төлөлтийг ямар эх үүсвэрээр санхүүжүүлэх талаар болон концессын гэрээний үнийн дүнгийн талаар тодруулж байлаа. Сангийн сайдын хариулснаар, төсвийн алдагдал, өрийн эргэн төлөлтийг хийх бэлэн эх үүсвэр байхгүй учир бондоор санхүүжүүлэхээс өөр аргагүйд хүрээд байгаа аж. 2017 онд манай улсын нийт орлого 5.9 их наяд байх бол гадаад зээлийн үндсэн болоод хүүгийн төлбөрт 6.6 их наяд төлбөр төлөхөөр байгаа аж. 2018 онд мөн гадаад өрийн төлбөр төсвийн орлогоос давсан хэвээр байх бөгөөд 2019 онд төсвийн орлого 7.5 их наяд, гадаад өрийн төлбөр 6,5 их наяд байх дүр зураг харагдаж байгаа хэмээн Сангийн сайд хэлсэн.

Түүнчлэн төсвийн алдагдлын ДНБ-д эзлэх хувь 2016 онд 18 хувь байгаа бөгөөд үүнийг 2017 онд 9.9 хувь, 2018 онд 7.5 хувь, 2019 онд 5.5 хувь байхаар төсөөлж байгаа аж.

Мөн УИХ-ын гишүүд ард иргэдийн амьдрал өнөөдөр ямар түвшинд байгаа, амьжиргааг дээшлүүлэх чиглэлээр ямар арга хэмжээ авах талаар Сангийн сайдаас тодруулж байлаа.

Сангийн сайдын тайлбарласнаар, дийлэнх иргэдийн амьдрал сайнгүй байгаа бөгөөд нийт иргэдийн 90 хувь нь хэрэглээний зээлтэй байгаа юм байна. Тиймээс Засгийн газраас эхний ээлжинд эдийн засгийн уналтыг зогсоон, тогтворжуулах зорилт тавиад байгаа гэлээ. Ирэх оны төсөвт хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих чиглэлээр 61,5 тэрбум, жижиг, дунд үйлдвэрлэлийг дэмжихэд зориулан 20.8 тэрбум, ноос, улаан буудай, арьс, ширний урамшуулалд 54 тэрбум, хүүхдийн мөнгийг зорилтод бүлгийн хүүхдүүдэд олгоход 161.5 тэрбум, ахмад настнуудын нийгмийн халамжийг сайжруулах зорилгоор олгох “Насны хишиг” арга хэмжээнд 20.5 тэрбум төгрөг зарцуулахаар төлөвлөөд байгаа талаар Сангийн яамны ажлын хэсгээс мөн нэмж мэдээлсэн юм.

Хэлэлцүүлгийн үеэр гишүүд хөдөө аж ахуйн салбарын бодит өсөлтийг дэмжих, төсвийн зарлагын шинэчлэлийг хийх, төрийн өмчит компаниудын менежментийг сайжруулах, банкны салбарын хууль эрх зүйн орчныг сайжруулах асуудлыг хөндөж байсан юм.

Эцэст нь УИХ-ын гишүүн Д.Хаянхярваа, С.Чинзориг, Ө.Энхтүвшин, З.Нарантуяа, Ц.Нямдорж, О.Баасанхүү нар үг хэлж байр сууриа илэрхийлсний дараа хуулийн төслийг хэлэлцэх эсэх асуудлаар санал хураалт явуулахад хуралдаанд оролцсон гишүүдийн олонхи хэлэлцэхийг дэмжсэн учир анхны хэлэлцүүлэгт бэлтгүүлэхээр Төсвийн байнгын хороонд шилжүүллээ хэмээн УИХ-ын Тамгын газрын Хэвлэл мэдээлэл, олон нийттэй харилцах хэлтсээс мэдээллээ.