Байгалийн цогцолборт газар хогондоо дарагдаж, жуулчид болон аялагчдад таагүй сэтгэгдэл төрүүлэхээс гадна орчны доройтол үүсгэж эхэлсэн. Үүнтэй холбоотойгоор БОАЖ-ын сайд Д.Оюунхорол улсын тусгай хамгаалалттай газрын захиргаадын дарга нарыг дуудаж уулзлаа. Уг уузалтад орон нутгаас хүрэлцэн ирсэн тусгай хамгаалалттай газрын захиргаадын дарга нараас гадна БОАЖЯ-ын газар, хэлтсийн дарга нар оролцсон. Өргөн бүрэлдэхүүнтэйгээр хуралдаанаар хэлэлцсэн гол асуудал нь тусгай хамгаалалттай газарт ариун цэврийн байгууламж, хогийн цэг байхгүй байгаагаас болж ил задгай бие засаж байгаа байдал болон хог хаягдлын асуудлыг хэрхэх байлаа.

Д.Эрдэнэчимэг: Хураамжаар орон нутгийн төсөв бүрдүүлээд бид муу нэртэй болж хоцордог

Д.Оюунхорол сайдыг асуудал танилцуулсны дараа Тусгай хамгаалалттай газар нутгийн захиргаадын дарга нар өөрсдийн саналыг хэлсэн юм. Тухайлбал: Хөгнө тарнийн тусгай хамгаалалттай захиргааны газрын дарга Д.Эрдэнэчимэг: Байгалийн цогцолборт газраар нэвтэрч байгаа иргэдээс авах хураамжийг орон нутгийн төсөвт төвлөрүүлдэг. Гэсэн атлаа бид орон нутгийн төсвөөс санхүүжилт олж авах гээд чаддаггүй. Манай захиргааны хувьд өнгөрсөн 2 жилд тус бүр нь 3 сая төгрөгийг л орон нутгийн төсвөөс гаргуулсан. Тиймээс байгалийн цогцолборт газраар нэвртэх хураамжийг нэмэгдүүлж, тусгай хамгаалалтын захиргаад нь тодорхой хэмжээний төсөв авдаг баймаар байна. Тэгвэл бид ариун цэврийн байгууламж, хогийн цэг барих санхүүжилттэй болно. Олсон мөнгөөрөө орон нутгийн төсөв бүрдүүлж байхад Засаг захиргаанаас асуудлыг шийдэхэд туслахгүй байна. Үүнээс нь болоод салбарын яам болон энэ асуудлыг хариуцсан хүмүүс л муу хэлэгдэж байна. Иргэд үүнийг ойлгохгүй байгаа нь харамсалтай хэмээсэн.

Д.Эрдэнэчимэг даргын саналыг тусгай хамгаалалттай газар нутгийн захиргааны дарга нар дэмжиж байсан бөгөөд одоогийн байдлаар 1 хүнээс 300 төгрөгийн хураамж авдгийг нэмэгдүүлэх хэрэгтэй. Орлогоороо орон нутгийн төсөв бүрдүүлдэг асуудлыг халах ёстой гэдэг дээр байр суурь нэгдэж байлаа. Тухайлбал, Хустайн нурууны байгалийн цогцолборт газрынхан гадны жуулчдаас 18 мянган төгрөг, дотоодын аялагчдаас 5000 төгрөгийн хураамж авдаг. Үүнд нь гомдолдоггүй, харин ч байгалийн цогцолборт газрыг үзэхээр орж байгаа хүмүүс сэтгэл хангалуун байдаг талаар тус газрын захиргааны дарга хэлж байсан юм. Хураамж нэмэгдүүлэх асуудлыг дагаад үйлчилгээ дагаж сайжирдаг зарчмаар ажиллах нь зүйтэй гэдэг дээр санал нэгдэж, энэ асуудлыг тусгасан цөөхөн зүйл заалт бүхий хуулийн төсөл боловсруулахад санал нэгдсэн юм.

Д.Оюунхорол: Хураамжийн мөнгийг хамгаалалтын захиргаад зарцуулдаг эрхтэй байх хууль эрхзүйн орчинг бүрдүүлэхэд анхаарна

Д.Оюунхорол сайд тусгай хамгаалалттай газрын захиргаадын дарга нарт орон нутгийн засаг захиргаад, цагдаагийн газар, мэргэжлийн хяналтын газруудтайгаа нягт хамтарч ажиллахыг үүрэг болгоод ойрын хугацаанд УИХ-д хуулийн төслийг өргөн барьж, хураамжийн мөнгөнөөс бүрдүүлсэн тодорхой төсвийг хамгаалалтын захиргаад зарцуулах эрх олгох асуудлыг хөндөхөө мэдэгдлээ.

Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн Тамгын газрын дарга З.Энхболд УИХ-ын дарга М.Энхболдод зарим Элчин сайдуудыг эргүүлэн татах асуудлаар зөвшилцөхөөр өнөөдөр албан бичиг хүргүүллээ.

Түймрийн голомтод ажиллаж байгаа алба хаагчдад хүргэх, Онцгой байдлын албанд дэмжлэг үзүүлэх зорилгоор төрийн болон

Цахим орчинд Ерөө гол дагуу хууль бус алт олборлож, байгаль орчинд хохирол учруулж байгаа тухай мэдээлэл гарсан. Үүнтэй холбогдуулан БОАЖЯ-ны Газар зохион байгуулалт, усны нэгдсэн бодлого зохицуулалтын газрын дарга Ш.Мягмараас тодруулга авлаа.
-Хууль бусаар алт олборлогчид Ерөө голыг их хэмжээгээр бохирдуулж байгаа тухай мэдээлэл сүүлийн өдрүүдэд гарч байна. Салбарын яамнаас энэ чиглэлд ямар ажил хийж байгаа вэ, тодорхой мэдээлэл өгөхгүй юу?
-Хараа, Ерөө голын сав газрын захиргаа гэж бий. Уг сав газрын захиргаанаас өнгөрсөн 5, 6 дугаар сард алт олборлох үйл ажиллагаа явуулдаг уул уурхайн компаниудад хяналт тавьж ажилласан байгаа. Тухайн үед харьяа аймгийн Байгаль орчны газар, Мэргэжлийн хяналтын газар, цагдаагийн байгууллагад шаардлага, хамтран ажиллах санал хүргүүлсэн боловч Ерөнхийлөгчийн сонгуулийн үе таарсан учраас шалгалт хийх үйл ажиллагааг түр зогсоосон. Ерөө гол дагуу 19 аж ахуйн нэгж үйл ажиллагаа явуулж байсан. Үүнээс 4 аж ахуйн нэгж л холбогдох байгууллагуудаас зөвшөөрөл авсан, албан ёсны бичиг баримттай байсан юм. Харин үлдсэн 15 аж ахуйн нэгж бичиг баримт дутуу зэрэг тодорхой зөрчилтэй байсан учраас тухайн үед үйл ажиллагааг нь зогсоосон байдалтай байна. Мөн орон нутгийн зүгээс иргэд нөхөрлөл байгуулж, голын голдирол дагуу ямар ч зөвшөөрөл, бичиг баримтгүй алт олборлолт явуулж байсан. Үүнтэй холбогдуулан Сэлэнгэ аймгийн болон Бугант тосгоны цагдаагийн байгууллагад үйл ажиллагааг нь таслан зогсоох шаардлага хүргүүлсэн. Сүүлийн өдрүүдэд Хараа, Ерөө голын сав газрын захиргааныхан Сэлэнгэд гарсан гал түймрийн голомтод ажиллаж байгаа. Өнөөдрөөс Ерөө голын дагуу үйл ажиллагаа явуулж байгаа аж ахуйн нэгжүүдэд хяналт, шалгалт хийгээд явна. БОАЖЯ-ны зүгээс тус сав газрын захиргаанд хяналт, шалгалт хийхдээ цагдаагийн байгууллагатай хамтран ажиллах, хууль зөрчиж үйл ажиллагаа явуулж байгаа бол түүнийг нь таслан зогсоох, байгаль орчинд хор хохирол учруулсан бол нөхөн төлүүлэх арга хэмжээ авах зэрэг чиглэл өгч ажиллаж байна.
-Байгаль орчинд хохирол учруулсан болон хууль зөрчин үйл ажиллагаа явуулж байгаа аж ахуй нэгжүүдэд ямар хариуцлага хүлээлгэдэг вэ?
-Хууль зөрчин үйл ажиллагаа явуулж байгаа бол Усны тухай хуульд зааснаар учирсан хохирлыг нөхөн төлүүлж, үйл ажиллагааг нь зогсоодог. Цаашлаад эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх хүртэл хариуцлагын асуудал яригдана. Саяхан БОАЖЯ-ны зүгээс хамгаалалтын бүсэд үйл ажиллагаа явуулж байсан Хэнтий аймгийн Гутайн даваанд болон Завхан аймгийн Тэс сумын Дооно багийн нутагт алт олборлох үйл ажиллагаа явуулж байсан аж ахуйн нэгжийн тусгай зөвшөөрлийг цуцалсан. Хүндрэлтэй нэг зүйл нь бичил алт олборлогчид буюу хүмүүсийн хэлдгээр нинжа нар байна. Ямар ч бичиг баримт зөвшөөрөл байхгүй, тенхик технологи нь шаардлага хангаагүй, бичил алт олборлогчид нэмэгдсэн. Түүнээс болж хөрс, ус маш ихээр бохирддог. Тиймээс тухайн сум, орон нутгийн удирдлагууд бичил алт олборлогчдыг нэгтгэн албан ёсны зөвшөөрөлтэй нөхөрлөл болгох, техник технологийг нь боловсронгуй болгох чиглэлд ажиллах хэрэгтэй байна. Үгүй бол бичил уул уурхайн олборлогчдын үйл ажиллагааг зогсоох шаардлага хүргүүлнэ.

Энэ жил 47 дахь жилдээ зохион байгуулагдаж буй Италийн “Giffoni Film Festival”-д монголын хоёр уран сайхны кино оролцож байгаа ажээ. Дэлхийн 100 мянган төлөөлөгчтэй хүүхдийн хамгийн том кино наадам өнгөрөгч ням гаригт /07.16/эхэлж, албан ёсны нээлтээ хийжээ. Уг наадмын нээлтийг Холливиудын алдарт жүжигчин Жулиан Мооре хөтөлсөн байна.

Наадмын 13-15 насны ангилалд өрсөлдөж байгаа “Цагаан хадаг” кино энэ сарын 20-ны өдөр гарах ажээ. Найруулагч Ж.Сэнгэдорж уригдаж, продюсер, зохиолч Т.Номуунзул, гол дүрийн залуу жүжигчин T.Жинжмаа нар мөн оролцох гэнэ. Харин “Чингисийн хүүхдүүд” киноны хувьд энэ сарын 21-нд нээлтээ хийж, бүх насны ангилалд өрсөлдөх гэнэ. Мөн тус киноны найруулагч Д.Золбаяр, зураач Т.Гоош тэргүүтэй уран бүтээлчид оролцох юм байна.

Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Х.Баттулга зарлиг гаргаж, Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн орон тооны бус зарим зөвлөхийг үргэлжүүлэн ажиллуулахаар томилсон билээ.

Засгийн газрын өчигдрийн хуралдаанаар “Салбараа болон төрийн албан хаагчдыг мэргэжлийн удирдлагаар хангаж ажиллаж чадаагүй” гэсэн үндэслэлээр Б.Баярсайханыг БСШУСЯ-ны Төрийн нарийн бичгийн даргын албан тушаалаас чөлөөлсөн. Тэгвэл БСШУСЯ-ны Төрийн нарийн бичгийн дарга асан Б.Баярсайхан энэ шийдвэртэй санал нэгдэхгүй байна.

Монголын байгаль орчны иргэний зөвлөл ТББ-аас гал түймэрт үрэгдсэн амьтдын сэг зэмийг устгахад нэмэрлэх саналтайгаар 3.7 сая төгрөгийг БОАЖ-ын сайд Д.Оюунхоролд хандивлалаа. Гал түймэр гарсан ойд мод, ургамлаас гадна ан амьтад нь шатаж дуусдаг учир сэг, зэмийг нь цэвэрлэх ажилд бага ч болтугай нэмэр болох үүднээс энэхүү мөнгийг хандивлаж байгаа тухайгаа МБОИЗ ТББ-ын тэргүүн Б.Эрдэнэ хэлж байсан юм. Энэхүү мөнгөнөөс гадна тус байгууллагын гишүүд өөрсдийннөөц бололцоог ашиглан эд, материалын хандив цуглуулснаа ч гардуулсан.









Энэ бүхний хариуд БОАЖ-ын сайд Д.Оюунхорол байгаль хамгаалагч нарынхаа өмнөөс талархаж байгаагаа дуулгаад гал түймрийн голомтод ажилласан мэдээллээсээ хуваалцсан юм. Мөн тэрбээр Аялал жуулчлалын холбооны хандивласан 8.5 сая төгрөгөөр галын голомтод ажиллаж байгаа Улсын тусгай хамгаалалттай газрын захиргаадын албан хаагчид болон ойн ангиуд, байгаль хамгаалагчдад үүргэвчтэй ус шүршигч авч өгөхөөр болсноо дуулгалаа.

Харин МБОИЗ-ийн 3.7 сая төгрөг болон эд материалын хандивыг өөрсдийнх нь хүчийг ашиглахад зарцуулах сонирхолтой байгаагаа илэрхийлээд Д.Оюунхорол сайд “Гал түймэр гарсан энэ үед хүн бүр эрвийх дэрвийхээрээ зүтгэж байна. Байгаль хамгаалагчид маань үрэгдсэн ан амьтдын сэг зэмийг хайх, устгах ажлыг хийж байгаа ч хүн хүч дутагдаж байгаа. Тиймээс та бүхний туслалцааг авах үүднээс бидний зүгээс мотоцикль хандивлаж, энэхүү хандивын мөнгийг шатахуун, хоол хүнснийхээ зардалд нэмэрлэн түймэр гарсан газруудад үрэгдсэн ан амьтан байгаа эсэхэд хяналт тавьж хүн хүчээр тусална уу гэдэг саналыг тавьж байна” хэмээсэн юм. Сайдын саналыг МБОИЗ-ийн Удирдах зөвлөл болон хандив цуглуулах комиссынхон талархалтайгаар хүлээн авч, хамтарч ажиллана гэдгээ мэдэгдлээ. МБОИЗ нь байгаль орчныг хамгаалах, нөхөн сэргээх, сургалт судалгаа хийх чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулдаг 1400 гаруй ТББ-ыг нэгтгэсэн байгууллага бөгөөд БОАЖЯ-тай хамтарч ажиллах санамж бичиг байгуулсан билээ.

“Төрийн орон сууцны корпораци”-ийн захиалгаар барьсан 240 хүүхдийн цэцэрлэгийн барилгыг худалдаж авахад шаардагдах хоёр тэрбум гурван зуун арван дөрвөн сая төгрөгийг холбогдох хуулийн дагуу шийдвэрлэхийг Сангийн сайдад даалгалаа. Цэцэрлэгийг 2017-2018 оны хичээлийн жилд ажиллуулж эхлэхийг БСШУС-ын сайд болон Нийслэлийн Засаг дарга бөгөөд Улаанбаатар хотын захирагчид даалгав.

“Төрийн орон сууцны корпораци” ХУД-ийн 10 дугаар хороонд “Буянт-Ухаа 2” орон сууцны хороолол төсөл”-ийн хүрээнд 1620 айлын орон сууцны барилгыг ашиглалтад оруулсан байна. Хорооллын дунд 240 хүүхдийн цэцэрлэг барьж өнгөрсөн оны нэгдүгээр сард Улсын комисст хүлээлгэн өгчээ.

Улаанбаатар хотын хэмжээнд 2016-2017 оны хичээлийн жилд 44 мянга 500 хүүхэд цэцэрлэгт хамрагдаж чадаагүй гэсэн судалгаа гарсан байна.

Цаашид бүх яамнаас санал авч цэцэрлэгийн хүртээмжийг нэмэх, энэ тухай холбогдох шийдвэрийн төслийг Засгийн газрын хуралдаанд танилцуулахыг салбарын сайдад даалгалаа.

БОАЖ-ын дэд сайд Ц.Батбаяраар ахлуулсан ажлын хэсэг Сэлэнгэ аймгийн Хүдэр, Ерөө суманд гарсан гал түймрийн голомт дээр ажиллаж байна. Энэ хүрээнд өчигдөр Хүдэр суманд түймрийн голомт дээр ажиллалаа. Тус аймгийн ОБГ-ынхны мэдээлснээр 7 дугаар сарын 11-нд анх гал түймрийн дуудлага ирсэн байна. Дуудлагын дагуу аврах тусгай ангиас 26 албан хаагч Хүдэр суманд ирж, одоог хүртэл ажилласаар байгаа аж. Улмаар аймаг орон нутгийн иргэд, холбогдох албаныхан хүн хүч нэмж, одоогийн байдлаар нийт 74 хүн ажиллаж уг түймрийн голомт дээр ажиллаж байгаа юм байна. Тэнд ажиллаж байгаа хүмүүсийн хэлж байгаагаар унанги мод маш их байгаа учраас моднуудыг түймрээс зайлуулж, цурамны зах руу оруулах, шатаж байгаа моднуудыг цурам руу чирэх зэрэг ажлыг хийж байгаа юм байна. Мөн бартаат зам их байгаа нь түймэр унтраахад хүндрэл учруулж байгаа аж. Гэхдээ сүүлийн өдрүүдэд үүлэнд нөлөөлж бороо оруулсан нь түймрийг унтраахад харьцангуй хөнгөвчилж өгснийг албан хаагчид онцолж байна.

Энэ үеэр БОАЖ-ын дэд сайд Ц.Батбаяр түймрийн голомт дээр ажиллаж байгаа хүмүүстэй уулзаж, хүндрэл бэрхшээл, шаардлагатай ямар бараа, материал хэрэгтэй байгаа зэрэг асуудлаар ярилцаж, түймрийн голомт ямар хэмжээнд байгаатай танилцлаа. Тэрээр “Холбогдох бүхий л баг бүрэлдэхүүн, иргэд шуурхай ажилласны хүчинд, мөн үүлэнд нөлөөлж бороо оруулснаар гал түймрийн нөхцөл байдал 2-3 хоногийн өмнөхөө бодвол харьцангуй намдаж байна. Монгол орны нийт газар нутгийн 60 хувь нь гантай байгаа тухай мэргэжлийн байгууллагууд мэдээлсэн. Гал түймрийг хүний хүчээр шийдэхээс гадна техникийн хүчээр шийдэх хэрэгтэй гэдгийг Засгийн газрын хуралдаанаар ярьж, гадаадын туршлагуудаас авч хэрэгжүүлэх тухай шийдвэр гарч байна. Агаараас тандах, ус цацах зэргийг нэрлэж болно. Гал түймрийн голомт дээр ажиллаж, эх орноо аврах үйлсэд нэр төртэй оролцож байгаа нутгийн иргэд, холбогдох байгууллагуудад гүн талархал илэрхийлье. Мөн сэтгэл санааны, бараа, материалын тусламж үзүүлж байгаа хүмүүсийг дурьдахгүй өнгөрч болохгүй. Маш олон хувь хүн, аж ахуй нэгжүүд тусламж үзүүлж байгаа. Миний хувьд ч энэ үйл ажиллагаанд нэгдэж хувиасаа Хүдэр сумын түймрийн голомт дээр ажиллаж байгаа хүмүүст нэг сая төгрөгийн хандив өгч байна. Шаардлагатай зүйлдээ зарцуулахад бага ч гэсэн нэмэр болох байх. Хэд хоногоос дахиад халах төлөвтэй байна. Тиймээс аялж, зугаалж байгаа иргэдийг анхаарал болгоомжтой, хариуцлагатай байхыг сануулах, сэрэмжлүүлэх зэрэг олон ажлыг орон нутаг хийх хэрэгтэй юм” гэлээ.

Монгол Улсын Их Хурлын дарга М.Энхболдын урилгаар манай улсад албан ёсны айлчлал хийж буй Япон Улсын парламентын Төлөөлөгчдийн танхимын дарга ноён Т.Оошима болон дагалдан яваа төлөөлөгчдөд зориулсан монгол үндэсний бэсрэг наадам Хүй долоон худагт боллоо.



Энэ үеэр хүчит бөхчүүдийн барилдаан, хурдан морины уралдаан, үндэсний сурын харваа болж, үндэсний дуу бүжгийн “Улаанбаатар” чуулгын уран бүтээлчид тоглолтоо хүндэт зочдод сонирхуулсан юм.

Ноён Т.Оошима Монголын онгон дагшин байгалийн сайхан, үндэсний соёлын өвийн гайхамшгийг нүдээр үзсэндээ баярлан бахархаж, нүүдэлч малчдын ахуйтай цухас боловч танилцаж байгаадаа сэтгэл хангалуун байгаагаа илэрхийлж байлаа.



Хүчит бөхийн барилдаанд Завхан аймгийн Алдархаан сумын харьяат, улсын начин Б.Бадамсамбуу түрүүлж, Төв аймгийн Алтанбулаг сумын харьяат, аймгийн арслан П.Эрхэмжаргал үзүүрлэлээ.

Хурдан морины уралдаанд Төв аймгийн Бүрэн сумын Түвшинбатын хээр түрүүлж, Баян-Өнжүүл сумын Батжаргалын хонгор аман хүзүүнд давхисан бол Зуунмод сумын Баярбаатарын шарга халзан, Алтангэрэлийн хул, Цогтбаатарын халтар морьд айрагдлаа.



Үндэсний сурын харваанд эмэгтэйчүүдээс Улсын мэргэн Б.Батжаргал тэргүүлж, Гоц мэргэн Д.Бадамханд удааллаа. Эрэгтэйчүүдээс спортын дэд мастер Д.Алтаншагай түрүүлж, залуу харваач Г.Соёл-Эрдэнэ удаах байрт шалгарсан юм.

УИХ-ын дарга М.Энхболд, Японы парламентын Төлөөлөгчдийн танхимын дарга Т.Оошима нар сурын харвааг сонирхох үеэрээ сум тавьж цэц мэргээ сорьсноос гадна наадамд түрүүлж, үзүүрлэсэн бөхчүүд, айргийн морьд, уяачид, унаач хүүхдүүд, харваачдад шагнал гардуулж, баяр хүргэлээ.



Түүнчлэн М.Энхболд ноён Т.Оошимад хурдан удмын шарга морь бэлэглэсэн юм. Ноён Т.Оошима морьтой болж байгаадаа ихэд баярлаж, мориндоо “Моори”хэмээх нэр өгөв.

Ноён Т.Оошима дагалдан яваа төлөөлөгчдийн хамт маргааш өглөө (2017.07.19) Хөшигийн хөндийн нисэх онгоцны буудлын үйл ажиллагаатай танилцсанаар албан ёсны айлчлалаа өндөрлүүлнэ гэж УИХ-ын Хэвлэл мэдээлэл, олон нийттэй харилцах хэлтсээс мэдээлэв.

Мансууруулах төрлийн бодис хууль бусаар тээвэрлэж явсан иргэдийг цагдаагийнхан саатуулжээ.

2017.07.18-ны өдрийн 18.00 цагийн байдлаар Онцгой байдлын ерөнхий газрын хандивын дансанд нийт 491 491 214 төгрөгийн мөнгөн хандив цуглараад байна. Үүнээс гадна иргэд, аж ахуйн нэгж байгууллагуудаас цэвэр ус, талх, ундаа, бэлэн хоол зэрэг хүнсний бүтээгдэхүүн, гутал, бээлий, цамц, хүрэм, өмд, малгай зэрэг хувцас хэрэглэл, усны сав, галын гөвүүр, галын хор, амны хаалт, үлээгүүр зэрэг багаж, тоног төхөөрөмж, явуулын эмийн сан, эм, ороох боох материал зэрэг боломжит бүхий л зүйлийн хандив, тусламжийг өгсөөр байгаа юм.

Өчигдрийн буюу 07 дугаар сарын 18-ны өдрийн 15:00 цагийн байдлаар Сэлэнгэ аймгийн Ерөө суманд 3, Мандал

11:00 цагт: БХБЯ-ны хурлын танхимд барилгын салбараас төрийн дээд одон медаль гардуулна.

11:30 цагт: MN-Мэдээллийн төвд Улсын дээд шүүх нь эрх баригч МАН-ын талд үйлчилж хууль бус шийдвэр гаргаж байгаа талаар Дундговь аймгийн Баянжаргалант сумын иргэд мэдээлэл хийнэ.

13:30 цагт: Тэц-4 дээр “Хөдөлмөрийн аюулгүй байдлын удирдлагын тогтолцоо”-г нэвтрүүлсэн сертификат гардуулах үйл ажиллагаа болно. Сертификат гардан авсанаар ТЭЦ-4 компани хөдөлмөрийн аюулгүй байдлыг мөрдөн ажилладаг 2 дахь жишиг байгууллага болж байгаа юм.

15:00 цагт: Цусны хорт хавдартай гэж оношлогдсон Г.Түшиглэн хүүд зориулсан уран зургийн үзэсгэлэн Хүүхдийн Номын Ордонд болно. Тус үзэсгэлэнг санаачлагчид нь зөн билэгтнүүд болох Муканжиши, Т.Баярмаа нар бөгөөд тэдний өөрсдийн гараар зурсан, энерги шингэсэн уран зургуудаас тус үзэсгэлэн бүрдэнэ.
Үзэсгэлэнгийн орлогыг Г.Түшиглэн хүүгийн эмчилгээнд хандивлах бөгөөд урилгаар шилдэг зөн билэгтэн Г.Эрдэнэбат, Н.Батцэнгэл нар оролцоно.

Барилдааны үеэр хоёр бөх ойрхон унаж, удаашруулсан бичлэгээс Г.Ганжадын тохой нь түрүүлж хүрсэн байсан ч хөлийн цэцийн зургаан хүний тав нь, гарын даа нар аваргыг унасан хэмээн үзэж дүрмийн дагуу Г.Ганжадыг давуулсан. Гэвч бөхийн цэцийн энэ шийдвэр бөх сонирхогчид, наадамчин олныг ихээхэн бухимдуулахад хүргэж, Монголын үндэсний бөхийн холбоонд шинэчлэл хийх зайлшгүй шаардлага байна хэмээн шүүмжилсээр байна.

1634 онд, Монголын (Ар Юанын) сүүлчийн эзэн Лигдэн хутагт хаан нь шинэ залуу Зүрчид угсааны хойд Алтан улсын хун тайж буюу Абхайтай хэд хэд тулалдан дарагдаж, буруулан тэнэж яваад хижиг өвчин тусч, улмаар Ордосын Тольт хэмээх газарт таалал төгсчээ.
Түүний бяцхан хүү Ажээ хонгор гэгч нь эхийн хамт уг Тольт гэх газарт Манжийн Торгуунд баригдснаар Монгол хаангүй болсон байна.
Үүний дараа ӨвөрМонголын ноёд Долоон нуурт чуулж, Манжийн Абхайг хаан хэмээн зөвшөөрч, нэгэн улс болсноо зарлан цол хэргэм хүртэж, тогтмол цалин пүнлүү авдаг болсон байна. Ингэж Өвөр Монголчууд Манжид эзлэгдсэн аж.
Хожим нь 1644 онд Манжийн их жанжин бэйл Торгуун гэгч Манж, Монголын холимог цэргээр завшианыг далимдуулан цагаан хэрмийг давж, Бээжинг эзлэн авчээ. Ингээд Манж, өвөр Монголчууд Хятадын бусад хотуудыг хүч хавсран эзлэн авчээ.
Манжийн хаад цэргийн холбоогоо бэхжүүлэх үүднээс Хасарын удмын Хорчин аймгийн ноёдтой ураг барилдаж, хожмийн Эебээр засагч, Энх-амгалан, Тэнгэр тэтгэгч нар нь бүгд Монгол эхээс төрсөн гэдэг. Товчоор хэлбэл Манжийн 13 хааны 8 нь Хасарын зээнцрүүд байх аж.
Энэ үед ХАЛХ МОНГОЛЫН нутагт 3 Хант аймаг байв. Харин Ойрдууд Эрдэнэбаатар хунтайжийн захиргаанд нэгдмэл байжээ.
1640-онд Тарвагатайн нурууны “Улаан бураа” гэдэг газарт Халхын түшээт хан Гомбодорж, Сэцэн хан Шолой, Засагт хан Субадай нар Ойрдын Эрдэнэбаатар хунтайжтай хэлэлцэн нэгдсэн улс байгуулах гэсэн авч, хэнийг хаан болгох дээрээ торхирч чадсангүй. Уг чуулганд Халх ба Ойрдоос эрх мэдэлтэй 28 сурвалжит ноёд оролцсон байна.
Ингээд хаангүй ҮНДСЭН ХУУЛЬТ ХОЛБООНЫ маягийн улс байгуулжээ.
Уг хуулийн нэрийг ХАЛХ ОЙРДЫН ИХ ЦААЗ гэдэг.
ХАЛХ ОЙРДЫН ИХ ЦААЗ нь одоогийн улсуудын үндсэн хуультай харьцуулахад эмх цэгц муутай болох нь харагддаг. Уг цаазад эрүүгийн хуулийн элемент ч орсон, Цэргийн эвслийн гэрээний заалтууд ч байх жишээтэй юм.
Гэвч тухайн цаг үедээ тохирч, асуудлыг зохицуулдаг байсан байна.
ХАЛХ ОЙРДЫН ИХ ЦААЗ-д гадны дайсан Халх ба Ойрдын нутагт халдвал нэгдсэн цэргийн хүчээр хил хязгаараа хамгаална гэх заалт байжээ.
Энэ заалтын ачаар Манж Чин улс болгоомжлон Халхын нутагт огт халдсангүй гэдэг.
Харин ОРОС ГҮРЭН зүүн тийш нутгаа тэлэн Түшээт ханы нутаг байсан БАЙГАЛ НУУРЫН сав газар, Шишгэд голын сав газарт, мөн Манж Чин гүрний нутаг Амар мөрний бүсрүү цэргийн хүчээр цөмөрч, гацаа суурин сүм дугана барьж суурьшихыг санаархаж байв.
ХАЛХ ОЙРДЫН ИХ ЦААЗ-д заасан ёсоор бол Ойрд Халх хоёр цэргийн хамтарсан хүч гарган тэмцэх ёстой билээ.
Ингээд 1686 онд ЗАГ БАЙДРАГИЙН ХҮРЭН БЭЛЧИРТ асуудлыг хэлэлцэхээр болж Зүүнгарын хаан Галданг урьжээ.
Мөн уг чуулганд Манж Чин улс бүрэн эрхэт төлөөлөгч ирүүлж, Оросын эсрэг эвсэлд нэгдэхээ илэрхийлж байв.
Тэр цагт Ойрдууд Кыргыз,Казах зэргийг дарахдаа Оросоос буу зэвсэг худалдан авдаг бараг холбоотон гэхээр найрсаг харьцаатай байв.
Мөн Ойрдын нэг салаа болох Ижил мөрний Торгуудууд Татар, Башкир, Черкис зэргийг дарахдаа Оростой холбоотон болж байжээ.
Товчоор хэлбэл: Ойрдууд Оростой дайтахыг хүссэнгүй.
1686 онд Хүрэн бэлчирт Зүүнгарын хаан Галдан ирсэнгүй. Түүний ирүүлсэн төлөөний хүмүүс нь Оросын эсрэг дайн үүсгэхийг дэмжихгүй байгаагаа илэрхийлжээ.
Тэр цагт Түшээт хан Чихундорж Галдангийн ирүүлсэн төлөөлөгчдийг буцаагаад Манжаас цэргийн зардал буу зэвсэгийн тусламж авч, Цэрэг үүсгэн зүүн Сибирьт цөмөрсөн Орос цэргийг бут цохиж, Омск, Томск зэрэг хотуудыг эвдэн шатааж, шинээр үүсгэсэн бүх тосгодыг нь үгүй болгон Оросод алдсан бүх нутгаа эргүүлэн авч амжилттай дайтан буцаж иржээ.
Харамсалтай нь Зүүнгарын хаан Галдан гэрээгээр хүлээсэн үүргээсээ татгалзсан тул Энэ ХҮРЭН БЭЛЧИРИЙН ЧУУЛГАНААР ХАЛХ ОЙРДЫН ИХ ЦААЗ хүчингүй болжээ.
Түшээт хан Чихундоржийг Зүүн ба Баруун Сибирьт дайтаж байгаад ирэхэд Галдан ч зүгээр суусангүй. Хөх нуурын Очирт сэцэн ханыг алж нутгийг нь эзлэн авсан байв. гэх мэт түүхэн үйл явдлууд өрнөдөг билээ.
Коммунизмын үед 1686 оны ХҮРЭН БЭЛЧИРИЙН ЧУУЛГАНд ямар асуудал хэлэлцсэн, Яагаад Халх Ойрдын их Цаазыг хүчингүй болгосон зэрэг асуудлыг маш бүрхэг тайлбарладаг байжээ.
Өнөөдрийн өндөрлөгөөс харахад ОРОСЫН эсрэг ХАЛХ ба ОЙРДУУД гэрээнд заасан ёсоороо нэгдэн дайтах ёстой байжээ.
Гэвч Галдан Оростой харьцаагаа муутгахыг хүсээгүйгээс уг гэрээ хүчингүй болсон аж.
Тэр үед Манж Чин гүрний Амар мөрний сав газрыг Орос эзэлсэн байсан тул Манж Чихундоржийг дэмжин Оросыг хөөлгөжээ.
Эцэст нь хэлэхэд: Явж явж Галдан л холын бодлогоггүй жижиг гар байсан байна шүү. ккк

Халуун, исгэлэн, гашуун, чихэрлэг, шорвог 5 амт нь хүний зүрх, элэг, дэлүү, бөөр, уушги таван цулыг тэтгэж хий, цусыг нөхөн төлжүүлдэг тул амьдралд зайлшгүй чухал хэрэгцээтэй.
1. Халуун амт (халуун ногооны амт)
Цус хийн гүйдлийг идэвхжүүлж хийн бөглөрөл цусны бүлэгнэлийг арилгадаг. Гэвч энэ төрлийн амт нь сэдрээх чанартай тул хэтрүүлэн идвэл уушгины хийг хөөрүүлж, хошгононы сүвийг хорcгодог тул шамбарам болон ходоод, 12 нугалаа гэдэсний сүвний үрэвсэл, залгиур хоолойн өвчтэй хүмүүс бага хэрэглэвэл зохино.
2. Исгэлэн амт
Исгэлэн амтат идээ нь элэгний үйл ажиллагааг идэвхжүүлж элэгний зарим төрлийн өвчнөөс сэргийлдэг. Гэвч исгэлэн амттаныг хэтрүүлэн идвэл хоол боловсруулах эрхтэн хямарч болзошгүй. Ялангуяа ходоодны хүчил ихтэй, үе мөчний буюу бөөрний дутагдалтай хүмүүс ийм амттанд хэт шунах хэрэггүй.
3. Гашуун амт
Ийм төрлийн амттан нь хөөрлийг намжааж, шээс туух үйлчилгээ үзүүлнэ. Өтгөн хатдаг хүмүүс гашуун амттай зүйлийг бага хэрэглэвэл зохино. Хэтрүүлэн хэрэглэвэл зүрх дэлсэх , дотор муухайрах зэрэг шинж илэрч болно.
4. Чихэрлэг амт
Чихэрлэг амттан нь хий, цусыг төлжүүлэх, мах булчинг тавируулах, хордлого тайлах зэрэг үйлчилгээтэй.
Гэвч чихэрлэг амттаныг хэтрүүлэн хэрэглэвэл цусан дахь чихрийн хэмжээ нэмэгдэж хэт таргалж болзошгүй. Иймд тарган хүмүүс чихэрлэг амттанд шунах хэрэггүй юм.
5. Шорвог амт
Шорвог амт нь хүний биеийн цус хөлсөнд зайлшгүй шаардлагатай бодис юм. Гэвч хэтрүүлэн хэрэглэвэл зүрх бөөрний үйл ажиллагаанд хүндрэл учруулах, цусны даралтны хэм алдагдах өвчин уусгэж болзошгүйг анхаарах хэрэгтэй.

www.budda.mn

Цахилгаан шугам тоноглолд засвар үйлчилгээ хийх хуваарийн дагуу өнөөдөр хоёр дүүрэгт цахилгаан түр хязгаарлана. Тодруулбал,

2017.07.19 / БИЛГИЙН ТООЛЛЫН 26
ЗУНЫ ДУНД УЛААН МОРЬ САРЫН
ЕСӨН УЛААН МЭНГЭТЭЙ УЛААГЧИН ХОНЬ ӨДӨР
Үс засуулбал: Жаргал үргэлжид ирнэ
Наран ургах, шингэх: 05.15-20.38
Барилдлага: Үхэх
Шүтэн барилдлага: Авахуй
Суудал: Огторгуй
Аргын тооллын 7 сарын 19, Буд гараг. Билгийн тооллын 26, Нэгэн эхийн зургаан хөвгүүн одтой, улаагчин хонь өдөр. Өдрийн наран 5 цаг 15 минутад мандан, 20 цаг 38 минутад жаргана. Тухайн өдөр гахай, туулай жилтнээ аливаа үйлийг хийхэд эерэг сайн ба могой, морь жилтнээ сөрөг муу нөлөөтэй тул элдэв үйлд хянамгай хандаж, биеэ энхрийлүүштэй. Эл өдөр элдэв үйлд хянуур хандах хэрэгтэй ба ан, гөрөө хийх, мал, адгуус муулах, хишиг даллага дуудуулах, насан бүтээл хийлгэх, эрдэнийг гадагш өгөх, мал худалдан авах, мал түгээх, сахил санваар авах, огторгуйн үүдийг боох, их хүмүүнтэй уулзахад сайн. Хануур, төөнүүр хийлгэх, балгадын суурь тавих, нохой худалдан авахад муу. Өдрийн сайн цаг нь бар, туулай, могой, бич, нохой, гахай болой. Хол газар яваар одогсод зүүн хойш мөрөө гаргавал зохистой. Үс шинээр үргээлгэх буюу засуулбал жаргал үргэлжид ирэх сайн.