зар
Улаанбаатар
Өнөөдөр / 2025.07.12
Өдөртөө
Шөнөдөө
ХАЙЛТ ХИЙХ
Эхлэл
Улс төр
Эдийн засаг
Нийгэм
Дэлхий
24 баримт
24 фото
Элчин сайд ярьж байна
Спорт
Видео
Сошиал мэдээ
  • Эхлэл
  • Улс төр
  • Эдийн засаг
  • Нийгэм
  • Дэлхий
  • 24 баримт
  • 24 фото
  • Элчин сайд ярьж байна
  • Спорт
  • Видео
  • Сошиал мэдээ

ШЕЗ-ийн гишүүн болон даргын “сэнтий”-д хэн залрах вэ

Нийтлэлч: Г.Нацаг-Эрдэнэ 2019-5-29
0
ЖИРГЭХ

Хөл, толгой нь олдохоо байсан байгууллагаар Улсын Дээд шүүх тодорч байх шиг байна. Уг нь бол тус байгууллага нь давж заалдах шатны шүүхийн шийдвэрийг хяналтын журмаар хянан шийдвэрлэх бүрэн эрхийг хуулиар хүлээдэг. Хуулиар бүрэн эрх эдэлдэг шигээ Шүүхийн ерөнхий зөвлөлд өөрийн төлөөлөлөө илгээх үүрэгтэй. Гэсэн атал хуулиар хүлээсэн энэ үүргээ биелүүлэлгүй бараг зургаан сар болох гэж байна. Учрыг тодруулбал, Шүүхийн ерөнхий зөвлөл нь таван гишүүний бүрэлдэхүүнтэй байх ёстой бөгөөд дундаасаа даргаа сонгодог хуультай. Уг бүрэлдэхүүнд Улсын дээд шүүхээс О.Зандраа шүүгч гишүүнээр сонгогдон ажиллаж байсан.

Гэтэл 2019 оны нэгдүгээр сард тэтгэврийн нас хүрсэн гэдэг шалтгаанаар Ерөнхийлөгч Х.Баттулга түүнийг чөлөөлсөн юм.

Хуулиар чөлөөлөгдсөн гишүүний орны хүнийг 30 хоногийн дотор нэр дэвшүүлж, ШЕЗ-д илгээх ёстой. Гэтэл үнэн, худлыг дэнслэх учиртай Улсын Дээд шүүх нь өөрөө хуулиа дагаж мөрдөхгүй байсаар өнөөг хүрээд байна. Ийнхүү хуулиа дагаж мөрддөггүй Дээд шүүхийн балагаар Шүүхийн ерөнхий зөвлөл гар мухардах нь шахуу ажиллаж байх хооронд ШЕЗ-ийн дарга, хууль зүйн шинжлэх ухааны доктор, профессор Н.Лүндэндорж болон тус зөвлөлийн гишүүн Д.Эрдэнэчулуун хоёрын бүрэн эрхийн хугацаа энэ тавдугаар сард дуусав.

Эдгээр эрхмийн гарал үүслийг нь ярьвал Н.Лүндэндорж нь анх 2013 онд Хууль зүйн яамнаас Ерөнхий зөвлөлд нэр дэвшин сонгогдсон бол 2016 онд анхан шатны шүүхээс дахин нэр дэвшиж, улмаар зөвлөлийн даргаар нь улиран томилогдож байв. Тэрбээр Хөвсгөл аймгийн Цэцэрлэг сумын клубын эрхлэгчээс МУИС-ийн багш, тэнхмийн эрхлэгч, салбар сургуулийн дэд захирлын албыг хашиж байгаад Хууль зүйн сайдын зөвлөх, Хууль зүйн үндэсний хүрээлэнгийн захирлаар ажилласан туршлагатай. Ингээд 2013 оноос ШЕЗ-ийг удирдаж өдий зэрэгтэй хүргэсэн хүн юм.

Тэгвэл Д.Эрдэнэчулууны хувьд эхний удаад Улсын Дээд шүүхийн Тамгын газрын даргаар ажиллаж байхдаа,  хоёр дахь удаагаа Давж заалдах шатны шүүхээс улирсан нэгэн.

Түүний намтарыг сонирхвол, Улаанбаатар хотын Улсын нотариатын конторт улсын нотариатч, Нийслэлийн нотариатын газрын дарга, ШЕЗ-д мэргэжилтэн, улмаар 2000-2013 онд Улсын Дээд шүүхийн Тамгын газрын даргын албыг хашиж байгаад 2013 оноос ШЕЗ-ийн гишүүнээр сонгогдсон. Эндээс тэрбээр шүүхийн байгууллагад ажиллаж байсан ч шүүгчээр ажилласан туршлагагүй гэдэг нь харагдсан байх.

Тэгвэл тус зөвлөлийн дээрх хоёр гишүүний орыг залгамжлагчийг тодруулах марафон албан ёсоор маргаашнаас эхлэх гэж байна.

Зөвлөлийн дээрх хоёр гишүүний бүрэн эрхийн хугацаа ийнхүү дуусснаар Хуульчдын холбооноос сонгогдсон В.Оюумаа, Хууль зүй, дотоод хэргийн яамнаас сонгогдсон Э.Батбаяр гэсэн хоёр гишүүн ажил үүргээ гүйцэтгэж байна. 

2012 онд шүүхийн багц хуулийг баталсан тэр үеэс шүүх засаглалыг “тэргүүлэх”-ээр байгуулагдсан тус байгууллага өдгөө гурав дахь удаагийнхаа сонгуулийг ирэх зургадугаар сарын 6-нд зохион байгуулна. Өнөөдрийн байдлаар тооллогын комисс байгуулагдсан бол сэнтийн төлөө өрсөлдөх хүмүүсийн нэрс маргааш тодрох юм. Одоогийн байдлаар анхан шатны шүүхээс 10 гаруй шүүгч нэрээ дэвшүүлэх “шуум” байгаа бол хяналтын шатны шүүхээс үүнээс дутахааргүй шүүгчдэд санаархал бий гэх мэдээлэл байна.

Энэ удаагийн сонгууль өмнөх хоёр сонгуулиасаа өрсөлдөөнтэй болох төлөвтэй байна. Учир нь өмнөх сонгуульд шүүгч нар болоод хуульчид төдийлөн ач холбогдол өгөөгүй. Тиймдээ ч нэр бүхий хэд хэдэн хүмүүс хоёр дахин улиран сонгогдсон байдаг. Харин сүүлийн жилүүдэд шүүх засаглалд өрнөж буй асуудалтай холбогдуулан шүүгч нарын дунд ШЕЗ-ийн бүрэлдэхүүнд багтах сонирхол давамгайлсан бололтой юм. Энэ ч анхан шатны шүүхээс 10 гаруй хүн нэрээ дэвшүүлэхээр санаархаж буйгаас харагдах байх. Тэгвэл тус зөвлөлийн дарга болон гишүүнээр хэн сонгогдох вэ.

Дээд шүүхийн төлөөлөл тус зөвлөлийн даргаар сонгогдох магадлалтай, ийм тохироо эхнээсээ хийгдэж эхэлсэн гэж жиргэх бор шувуу байх бол анхан шатны шүүхээс сонгогдсон төлөөлөлийг зөвлөлийн даргаар томилох сонирхол шүүгч нарын дунд байгаа аж. Учир нь зөвлөлийн гишүүнээр ажиллаж байсан цөөнгүй хүмүүс шүүгчийн туршлагагүй байсан. Тиймдээ ч туршлагагүй хүн зөвлөлийг тэргүүлэх эрхгүй гэж үзсэн бололтой юм. Энэ утгаараа энэ удаагийн сонгуулиас эхлэн гал тогооныхоо хүнийг сонгох нь зүйтэй гэдэг байр суурьт нэгдсэн бололтой. Энэ нь ч зөв болов уу. Учир нь ШЕЗ нь шүүгчийн хараат бус, шүүхийн бие даасан байдлыг хангах ажлыг нэгтгэн зохион байгуулах, шүүгчийг шилж сонгох, хууль ёсны эрх ашгийг хамгаалах зэрэг үүргийг хуулиар хүлээдэг. Энэ ч утгаараа шүүх байгууллагыг “толгойлдог” гэж болно. Тиймдээ ч зөвлөлийн суудлын төлөөх марафон ширүүхэн болох нь дамжиггүй.

Нөгөөтэйгүүр, Монгол Улсад ажилладаг 500 гаруй шүүгч дундаас хоёрхон хүнийг сонгох тийм ч хялбар даваа биш.

Үүн дээр Улсын Дээд шүүх өнөөг хүртэл төлөөлөлгүй байгааг хэлсэн. Улсын Дээд шүүхийн хувьд Ерөнхий шүүгч Ц.Зоригт энэ оны эхээр үүрэгт ажлаасаа чөлөөлөгдөх хүсэлтээ Ерөнхийлөгч Х.Баттулгад гаргаж, ажлаа хүлээлгэж өгсөн. Үүний дараа Д.Ганзориг шүүгчийг Ерөнхий шүүгчээр томилохыг шүүгчдын олонх нь дэмжсэн боловч Ерөнхийлөгчийн таалалд нийцээгүй. Тиймдээ ч Х.Батсүрэнийг Ерөнхий шүүгчээр томилсон байдаг. Дээд шүүхийн Ерөнхий шүүгчийг томилох энэ процесс багагүй хугацаанд өрнөсөн нь ШЕЗ-д төлөөлөлөө илгээхгүй байх шалтгаан болсон байхыг үгүйсгэхгүй. Гэхдээ зарим хуульчдын харж байгаагаар Дээд шүүхийн шүүгчдын нэр хүнд нийгэмд унасан. Тодруулбал, тус шүүх нь 24 шүүгчтэй байх ёстой. Үүнийг нь хуульд тусгайлан зааж өгсөн. Гэвч одоогийн байдлаар 23-хан шүүгчтэй буюу хуулиар заасан тоондоо хүрэхгүй байгаа.

Дээр нь авлига, хээл хахуулийн хэрэгт холбогдож, хэрэг нь “хаагдсан, хэрэгсэхгүй” болсон шүүгчид цөөнгүй бий.

Тиймдээ ч ШЕЗ-д дотоод боловсон хүчнээсээ бус гаднаас нэр дэвшүүлэх магадлалтай юм. Аль нь ч бай, Дээд шүүхээс хуулиа дагаж мөрдөхгүй байх шалтаг, шалтгаан байх учиргүй. Тиймээс ойрын хугацаанд өөрийн төлөөллөө ШЕЗ-д илгээнэ гэж найдая. Үүнээс урьтаад Н.Лүндэндорж, Д.Эрдэнэчулуун нарын орыг хэн залгамжлах бэ гэдэг асуултын хариулт сонин биз ээ.

Г.Нацаг-Эрдэнэ

АНХААРУУЛГА: Та сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээ зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
  • Шинэ
  • Их уншсан
  • Их сэтгэгдэлтэй
  • Танилц: “Улсын начин” цолны болзол хангасан бөхчүүд
    23 мин
  • Наадмын өдрүүдэд 3700 цагдаагийн алба хаагч ажиллаж байна
    4 цаг 15 мин
  • Яруу найрагчдын НААДАМ гоёсон шүлгүүд
    4 цаг 38 мин
  • Энэ жилийн наадамд гурав давсан АЙМГИЙН цолтонгууд
    4 цаг 52 мин
  • Наадам: Манлай уяач, УИХ-ын гишүүн З.Мэндсайханы хул соёолон түрүүллээ
    5 цаг 3 мин
  • Монгол наадам болон монгол нутгийн тухай тэд юу хэлэв?
    5 цаг 44 мин
  • Улаанбаатарт өдөртөө 30 хэмийг давж хална
    7 цаг 37 мин
  • ​​​​​​​Архангай аймгаас хамгийн олон буюу 13 бөх хоёр даваад байна
    19 цаг 35 мин
  • У.Хүрэлсүх: Монгол наадам бол төрт ёс, түүх, соёлын үнэт өв, тусгаар тогтнол, мандан бадрахын бэлгэдэл юм
    Өчигдөр 14 цаг 22 мин
  • ФОТО: УИХ-ын гишүүдийн наадмын гоёл
    Өчигдөр 13 цаг 33 мин
  • Наадмын өвөрмөц мэндчилгээнүүд
    Өчигдөр 09 цаг 35 мин
  • Дэлхийд ганцхан Монгол наадмын тухай 24 баримт
    Өчигдөр 09 цаг 00 мин
  • УИХ-ын гишүүн У.Отгонбаяр дараах хуулийн төслүүдийг өргөн мэдүүлжээ
    Уржигдар 17 цаг 59 мин
  • Наадам: Төв аймгийн Заамар сумын уяач Ж.Түмэн-Өлзийгийн бор хээр шүдлэн түрүүллээ
    Уржигдар 17 цаг 10 мин
  • НИТХ-ын дарга А.Баярын урилгаар БНСУ-ын Сөүл хотын ИТХ-ын дарга Хо Жун Чой Улаанбаатар хотод айлчилж байна
    Уржигдар 15 цаг 39 мин
  • Д.Цахилгаан “Илиада”, “Одиссэй”, “Тэнгэрлэг туульс” бүтээлийн орчуулгаар нь Төрийн шагнал хүртлээ
    Уржигдар 14 цаг 42 мин
  • Наадам: Тод манлай уяач Б.Гантигийн сартай хүрэн хязаалан түрүүллээ
    Уржигдар 13 цаг 16 мин
  • Үерийн аюулаас сэрэмжилж, зөвшөөрөгдсөн зам гүүрээр зорчихыг зөвлөв
    Уржигдар 12 цаг 58 мин
  • Д.Жаргалсайханы Төрийн шагнал хүртэж байгаа ГУРВАН дуу
    Уржигдар 12 цаг 41 мин
  • Цэргийн ёслолын жагсаалд хууль сахиулах байгууллагын 1500 гаруй алба хаагч оролцлоо
    Уржигдар 12 цаг 39 мин
  • "Бүх цэргийн наадам"-аар шөвгөрсөн найман бөхийн допингийн хариу иржээ
  • Рэйвагийн тооллыг эхлүүлэгч, Японы 126 дахь Эзэн хаан Нарүхито гэж хэн бэ?
  • Дэлхийд ганцхан Монгол наадмын тухай 24 баримт
  • У.Хүрэлсүх: Монгол наадам бол төрт ёс, түүх, соёлын үнэт өв, тусгаар тогтнол, мандан бадрахын бэлгэдэл юм
  • Наадмын өвөрмөц мэндчилгээнүүд
  • Улсын цолон ойрхон бөх #6: Цэргийн заан Б.Батсуурь
  • "Салхи Дамбий шиг цайлган" гэж өөрийгөө тодорхойлсон МУГЖ Д.Бямбацогтын талаарх найман баримт
  • Улсын цолон ойрхон бөх #8: Аймгийн заан С.Доржпалам
  • Улсын цолон ойрхон бөх #7: Аймгийн арслан Ц.Төмөрцоож
  • Аварга цолтон төрүүлдэг могой жилийн наадам
  • Улсын баяр наадамд зодоглох Улсын цолтой 102 бөх
  • АМРАЛТЫН ӨДӨР: Та амралтаараа юу үзэх вэ?
  • Улсын цолонд ойрхон бөх #9: Аймгийн хурц арслан М.Еркебулан
  • ​​​​​​​Архангай аймгаас хамгийн олон буюу 13 бөх хоёр даваад байна
  • Б.Энхбаяр: ХЭҮК-ын тайланг хэлбэр төдий сонссон болоод өнгөрдөг байсан асуудал түүх болсон
  • Г.Тэмүүлэн: Төсвийн тодотголыг хэлэлцэхдээ 126 гишүүний ирцтэй байх ёстой
  • УИХ-ын дэд хороодыг залуу гишүүд ахалж эхэллээ
  • ШУУД: УИХ-ын чуулганы хуралдаан үргэлжилж байна
  • "Багануур" ХК-ийн ажилчид ТУЗ-ийн зөвлөлийн шийдвэрээ эсэргүүцэж, ажил хаялт зарлахаа мэдэгдээд байна.
  • Тэдний "Чингис Жагаа"-гийн "Төрийн шагнал" хүртэж байгаа уран бүтээлд дайн үлдээсэн үгс
  • АМРАЛТЫН ӨДӨР: Та амралтаараа юу үзэх вэ?
  • ШУУД: УИХ-ын чуулганы хуралдаан үргэлжилж байна
  • "Багануур" ХК-ийн ажилчид ТУЗ-ийн зөвлөлийн шийдвэрээ эсэргүүцэж, ажил хаялт зарлахаа мэдэгдээд байна.
  • Улсын цолон ойрхон бөх #7: Аймгийн арслан Ц.Төмөрцоож
  • ТАНИЛЦ: Ирэх долоо хоногт УИХ-аар хэлэлцэх асуудлууд
  • Рэйвагийн тооллыг эхлүүлэгч, Японы 126 дахь Эзэн хаан Нарүхито гэж хэн бэ?
  • Г.Тэмүүлэн: Төсвийн тодотголыг хэлэлцэхдээ 126 гишүүний ирцтэй байх ёстой
  • Б.Энхбаяр: ХЭҮК-ын тайланг хэлбэр төдий сонссон болоод өнгөрдөг байсан асуудал түүх болсон
  • УИХ-ын дэд хороодыг залуу гишүүд ахалж эхэллээ
  • Аварга цолтон төрүүлдэг могой жилийн наадам
  • Монголчууд донтох хандлага хамгийн бага таван үндэстний нэгээр тодров
  • Наадмын нээлтийн тоглолтыг 7 дугаар сарын 11-ний 21:00 цагт дахин тоглоно
  • Ойрын өдрүүдийн цаг агаарын урьдчилсан төлөв
  • Улсын цолон ойрхон бөх #8: Аймгийн заан С.Доржпалам
  • "Салхи Дамбий шиг цайлган" гэж өөрийгөө тодорхойлсон МУГЖ Д.Бямбацогтын талаарх найман баримт
  • Наадам айсуй: Төрийн наадамд ганц ч сум алдалгүй 40 онон түрүүлсэн Хөдөлмөрийн баатар, Дархан мэргэн Ш.Даваахүү
  • Боломжгүй мэт гайхамшигтай спортын 4 таамаг 
  • Улсын цолон ойрхон бөх #6: Цэргийн заан Б.Батсуурь
  • Японы Цог Жавхлант Эзэн Хаан Нарүхито “Монгол Коосэн технологийн коллеж”-ид зочиллоо
  • Д.Амарбаясгалан: Хараат бус байдал, шийдвэр гаргах чадамж, хариуцлагын тогтолцоог төгөлдөржүүлж парламентын засаглалыг бодит утгаар нь баталгаажуулж чадлаа
24 баримт
  • У.Хүрэлсүх: Монгол наадам бол төрт ёс, түүх, соёлын үнэт өв, тусгаар тогтнол, мандан бадрахын бэлгэдэл юм
  • Дэлхийд ганцхан Монгол наадмын тухай 24 баримт
  • "Салхи Дамбий шиг цайлган" гэж өөрийгөө тодорхойлсон МУГЖ Д.Бямбацогтын талаарх найман баримт
  • Рэйвагийн тооллыг эхлүүлэгч, Японы 126 дахь Эзэн хаан Нарүхито гэж хэн бэ?
  • Хамгийн залуу эмэгтэй МУГТ болж буй Н.Нандинхүсэл гэж хэн бэ?
Эхлэл Улс төр Эдийн засаг Нийгэм Дэлхий 24 баримт 24 фото Элчин сайд ярьж байна Спорт Видео Сошиал мэдээ
Холбоо барих Сурталчилгаа байршуулах Зар Вэб сайт хийх

Зохиогчийн эрх хуулиар хамгаалагдсан. Мэдээлэл хуулбарлах хориотой.

Вэб сайтыг хөгжүүлсэн: Sodonsolution ХХК