Бэлгийн замаар дамжих халдвартай хүмүүсийн 34.5 хувийг 15-24 насныхан эзэлж байна гэсэн судалгаа гарчээ. Өөрөөр хэлбэл, энэ насанд бэлгийн харилцаанд орох нь их байгаа учраас ерөнхий боловсролын сургуулийн сурагч, их, дээд сургуулиудын оюутнуудад аюулгүй харилцаа болон энэ талаарх мэдлэг олгох нь чухал байгаа нь харагдаж байна.
Манай улсын 615 иргэн ХДХВ-ийн халдвартай
Ялангуяа хүүхэд, залуусыг ХДХВ-ийн халдвараас хамгаалах шаардлагатай байна. Үүний тулд аюулгүй бэлгийн харилцаа гэж юу талаар эмч, мэргэжилтнүүдийн оролцоотой мэдлэг, мэдээлэл олгох шаадлагатай байна. Учир нь манай улсад ХДХВ, ДОХ-ын халдвар энэ оны аравдугаар сарын байдлаар 281 болж нэмэгджээ. Энэ нь нийт халдвартай гэх тооцоолол гарсан иргэдийн 38 хувь нь бөгөөд 615 иргэн халдвартай юм.
Манай улсад ХДХВ-ийн халдвар 2004 оноос хойш эрчимтэй нэмэгдэж ирсэн байдаг. Судалгаанаас харвал нийт халдвартай иргэдийн 80 орчим хувь нь эрэгтэйчүүд эзэлж байна. Эрчүүдийн дунд ХДХВ, ДОХ-ын халдвар өндөр байгаа шалтгаан нь /ЭБЭ/ эрчүүдтэйгээ бэлгийн харьцаанд орсны улмаас үүдэн бий болжээ. Эрчүүдтэй бэлгийн хавьталд ордог эрчүүдийг насны бүлгээр нь авч үзвэл 25 хувийг 24 наснаас доош, 25-39 насныхан 44 хувийг, 40-44 насныхан таван хувь, 45-аас дээш насныхан зургаан хувийг эзэлж байна.
Халдвар авсан байх боломжтой таван хүн тутмын гурав нь халдвар авснаа мэдэхгүй байгаа бөгөөд цаашид ч өсөх хандлагатай байгааг эрүүл мэндийн салбарынхан онцолж байна. Тиймээс ЭБЭ бүлгийн шинжилгээнд хамрагдалтыг нэмэгдүүлэх, хөдөө орон нутаг руу үйл ажиллагаа явуулах, шинжилгээний шинэлэг арга болон өртөлтийн өмнөх болон дараах аргга хэмжээг нэвтрүүлэх, эрсдэлт бүлгийн талаар нийт массын сөрөг хандлагыг бууруулах болон төрийн болон төрий бус байгууллагуудын хамтын ажиллагааг дээшлүүлэх арга хэмжээ хэрэгжүүлэх шаардлагатай байгаа аж.
С.Амарзаяа: ХДХВ-ийн халдвартай 281 иргэнийг илрүүлсэн
Ингээд энэ талаар Эрүүл мэндийн яамны Нийгмийн эрүүл мэндийн газрын мэргэжилтэн С.Амарзаяагаас тодрууллаа.
-ХДХВ-ийн тохиолдол шинээр бүртгэгдсээр байна. Манай улс уг халдвараас сэргийлэх талаар хэрхэн ажиллаж байна вэ?
-ХДХВ, ДОХ бэлгийн замаар дамжих халдвараас сэргийлэхийн тулд цаашид хэд хэдэн алхмуудыг зохион байгуулах шаардлагатай. ХДХВ, ДОХ, бэлгийн ззамаар дамжих халдвартай тэмцэх нь зөвхөн Эрүүл мэндийн байгууллагынхны ажил биш. Бүх салбар ялангуяа хувь хүний өөрийн хариуцлага, оролцоо чухал байдаг. Цаашид салбар дундын үйл ажиллагааг сайжруулах нь чухал байна. Тухайлбал, ажил олгогч, аж ахуйн нэгж байгууллагатай хамтран ажилчин, алба хаагчдын дунд бэлгийн замаар дамжих халдвар, сургалт сурталчилгааг сайжруулах, үзлэг шинжилгээнд хамруулах тэр дундаа зам тээвэр, уул уурхай, зэвсэгт хүчин, хууль сахиулах зэрэг залуучууд олноороо ажилладаг газартай хамтран ажиллах шаардлагатай гэж харж байна.
-ХДХВ, ДОХ-ын халдвар эрчүүдийн дунд өндөр байгаа нь харагдаж байна. Яагаад ийм үзүүлэлт гарч байна вэ?
-Тийм. Уг халдвар эрчүүдийн дунд өндөр үзүүлэлттэй гарч байна. Тиймээс ХДХВ, ДОХ-ын өндөр эрсдэлт бүлэг болдог эрчүүд эрчүүдтэйгээ бэлгийн хавьталд ордог, эмэгтэй биеэ үнэлэгчдийн дунд хүрч очих ажилтнаар дамжуулж тусламж, үйлчилгээг хүргэх, өөрийгөө оношилж болдог шинэ аргыг нэвтрүүлэх, тэдний дунд идэвхжүүлэлийн үйл ажиллагаа явуулахаар ярьж байна. Өөрөөр хэлбэл, төрийн байгууллагын хүрч ажиллаж чадахгүй байгаа тусламж үйлчилгээг төрийн бус байгууллагаар дамжуулан хүргэхэд эрх зүйн орчныг сайжруулах үйл ажиллагааг хийх шаардлагатай байна.
-Манай улсад ийм халдвартай иргэний тооцоолол бий юу?
-НҮБ-аас ХДХВ-ийн халдвар авсан иргэдийнн илрүүлэлтийг 90 хувьд хүргэх зорилго тавьсан. Манай улсын хувьд энэ оны гуравдугаар сарын байдлаар 615 ХДХВ, ДОХ-ын халдвартай гэсэн тооцоолол гарсан. Үүнээс 1992 оноос хойш 281 буюу 38 хувийг нь л илрүүлсэн байна. Тиймээс уг илрүүлгийг 90 хувьд хүргэхээр чиглэж ажиллана.
-ХДХВ-ийн шинжилгээнд тухайн иргэн сайн дурын үндсэн дээр хамрагддаг учраас 90 хувьд хүргэхэд хүндрэлтэй шүү дээ?
-Хүн амын дунд сургалт сурталчилгаа явуулах, ялангуяа эрсдэлт бүлгийн дунд мэдлэг, мэдээлэл олгох, эрүүл мэндийн үзлэг оношлогоондд хамруулах зэрэг боловсролыг өгөх, өөрийн хүсэлтээр ирж үзлэг оношилгоонд орох ийм үйл ажиллагаа хэрэгтэй байна. Мөн хүн амын дунд халдварт бус өвчинтэй хамтрасан үзлэгт хамруулж үзлэг, шинжилгээг хийх боломжтой. Түүнээс гадна үйлчилгээ үзүүлэгчдийн санаачилгаар хийх зөвлөх шинжилгээ гэж байдаг. Тухайлбал, эрүүл мэндийн ажилтнууд ирж үйлчлүүүлж байгаа иргэдэд зөвлөгөө өгч, санал болгосноор шинжилгээнд хамруулах зэрэг ажил шаардлагатай байна.
-Эрсдэлт бүлгийг бүртгэлжүүлэх боломж бий юу?
-Төрийн байгууллагуудын хийж чадахгүй байгаа өндөр эрсдэлт бүлгүүдэд хүрч ажиллаж байгаа үйл ажиллагааг төрийн бус байгууллагууд хийдэг юм. Тиймээс тэдгээрийг чадавхжуулах зайлшгүй шаардлага бий. Улмаар нуугдмал байгаа эрсдэлт бүлгүүдэд хүрч ажиллана гэсэн үг. Тиймээс эрх зүйн орчин, төрийн бус байгууллагуудыг дэмжих шаардлагатай. Нөгөөтэйгүүр, тэдгээр нь өөрсдийн үйл ажиллагааг сайжруулах, чадавхжих, хамрах хүрээндээ хүрэх ажлыг сайжруулах шаардлага бий.
-Бүртгэгдсэн иргэдийг хэрхэн хянадаг вэ?
ХДХВ-ийн халдвартай гэж оношлогдсон хүмүүсийг Халдварт өвчин судлалын үндэсний төв хянадаг.
Б.Лхам
Сэтгэгдэл (3)