Энэ жилийн наадмын ярианы сэдвийг шинэ дархан аварга А.Сүхбат бий болгов. Түүнийг барилдана, барилдахгүй гэсэн маргаан наадмын өмнө их байсан. Гэвч тэрээр наадамдаа зодоглож дархан аварга цолоор мялаалаа. Түүнийг Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдоржийн хүсэлтийн дагуу наадамд зодоглосон гэсэн яриа ид тархаж байна.

Учир нь Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж наадмын өмнө Баян-Өлгий аймгийн нутагт байх Алтай Таван Богдыг тахих ёслолдоо анхны Ерөнхийлөгч П.Очирбат, Ардын жүжигчин Н.Жанцанноров, Ардын уран зохиолч Б.Лхагвасүрэн, аварга А.Сүхбат нарыг дагуулж явсан юм. Энэ үеэр Монгол Улсын Ерөнхийлөгч аварга А.Сүхбаттай хамт морь унан алхаж байхдаа “аварга энэ жилийн наадамд зодоглох юм байгаа биз дээ?” гэж асуудаг. Харин хариуд нь аварга А.Сүхбат “Таныг ингэж хэлж байгаа учраас ард түмнээ хүндэтгээд зодоглоно доо” гэсэн утгатай үгийг хэлдэг. Энэ үйл явдлын дараа А.Сүхбат дархан аварга цолоо авсан юм. Тухайн үед А.Сүхбат аварга “Би энэ зууны анхны дархан аварга боллоо. Миний дараа хоёрхон минутын дараа дараагийн дархан аварга төрлөө. Булган сүүлтэй байлаа” гэсэн утгатай зүйлийг ярьж байсан тэрээр улсынхаа наадамд барилдлаа.

Гэвч энэ жилийн наадмын бөхийн барилдааныг хэрүүл маргаанаар эхлүүлсэн юм. Учир нь бөхийн барилдааны нэгийн даваа эхлэхэд хоёр шинэ дархан аваргын хэн нь зүүний магнайд гарах вэ гэдэг дээр багагүй маргаан өрнөсөн байна. Учир нь төв цэнгэлдэхэд Дархан аварга Г.Өсөхбаярыг зүүн талын магнайд гарахыг зарласан юм. Тэгэхээр нь Г.Өсөхбаяр зүүн талын магнайд зарлалынх нь дагуу очоод зогсчихжээ. Гэтэл А.Сүхбат аварга “би түрүүлж дархан аварга болсон учраас зүүний магнайд гарах ёстой” гэжээ. Ингээд хэрүүл эхлүүлсэн А.Сүхбат аварга Г.Өсөхбаяр дээр очиж бас хэрүүл хийсэн байна. Тэгэхээр нь Г.Өсөхбаяр “би зүүний магнайд гарья гээгүй шүү дээ. Зарлахаар нь гарлаа” гэж хэлээд яваад өгсөн байна. Эцэст нь А.Сүхбатыг зүүний магнайд гарахыг бөхийн цэц шийдвэрлэжээ. Гэтэл А.Сүхбат “би барилдахгүй” гэж хэлээд явах гэтэл бөхчүүд наадмаа хүндэтгээд барилдалгүй яахав гэж нилээд гуйсан байна. Ийм яриа болсныг өчигдөрийн хөлийн цэц болоод тэнд байсан цолтой бөхчүүд сонин болгон ярилаа.

Ер нь А.Сүхбат, Г.Өсөхбаяр хоёрын маргааныг эхлүүлсэн гол буруутан нь бөхийн холбоо болж таарч байна. Учир нь энэ хоёрын хэн нь зүүн талын магнайд гарахын бүртгүүлсний дараа шийдвэрлэх ёстой байсан. Тэгээд ч хэрүүл өдөх гэж байгаа юм шиг Г.Өсөхбаярыг зүүний магнайд гар гэж цагаан хоолойгоор ард түмний өмнө төв цэнгэлдэхэд зарласан гээд олон шалтаг байгаа аж. Уг нь дархан аварга цолтой бөхчүүдийг эрэмбэлдэггүй журамтай. Анх бөхийн шинэчлэл ярьж, бөхчүүдийг амжилтаар нь эрэмбэлж эхлэхэд дархан аваргаас бусад бүх цолыг амжилтаар нь жагсаадаг болсон юм. Тухайн үед дархан аваргуудыг ч гэсэн эрэмбэлэх гэхэд Б.Бат-Эрдэнийн саналаар болиулсан гэдэг. Тэгэхэд Б.Бат-Эрдэнэ “Би хамгийн олон түрүүлсэн гээд буурал аваргуудынхаа өмнө гарах ёс зүйгүй байнаа. Тиймээс дархан аваргуудыг эрэмблэхийн эсрэг байна” гэж санал гаргаад дэмжигджээ. Ингээд дархан аваргуудад эрэмбэ тогтоолгүй иржээ. Тийм ч учраас 10 түрүүлсэн гээд Х.Баянмөнх 6 түрүүлсэн Ж.Мөнхбатын өмнө ам авдаггүй. 11 түрүүлсэн Б.Бат-Эрдэнэ 4 түрүүлсэн Д.Цэрэнтогтохын өмнө зүүн талд зогсдоггүй аж. Ийм ёс жудаг байсаар байтал бөхийн холбооныхон илэрхий мэдэн будилсан гэж бухимдах иргэд олон байна.

Ийм маргаан тарьсан А.Сүхбат сонирхолтой нь гуравын даваанд Г.Өсөхбаяр аваргыг амлан авч тахимаа өгснөөр энэ жилийн наадмыг өндөрлөв.