Оросын нэрт монголч А.М.Позднеев 1887 онд “Монгол дахь Буддын сүм хийд болон Буддын лам нар, түүний ард түмэнтэй тогтоосон холбоо харилцаа” (“Очерки быта буддийских монастырей и буддийского духовенства в Монголии в связи с отношением сего последного к народу.”) хэмээх ном бичсэн юм. Энэхүү бүтээлд Монголын сүм хийд, лам нарын амьдрал, ахуй, аж байдал, зэрэг дэв, цол, зиндаа, ажил үүргийн хуваарь, шашны ёслол зэргийг бүх талаас нь тодорхойлон бичсэн байдаг. Ийм ч учраас дурдан буй бүтээл Оросын Газар зүйн нийгэмлэгийн том алтан медалийг хүртжээ. Хамгийн сонирхолтой нь уг бүтээлд Монголын хутагт хувилгаадын нэрсийн жагсаалтыг анх удаа гаргасан юм. Миний зүгээс энэ жагсаалтыг анхны гэдэг утгаар сонирхуулж байгаа бөгөөд эдгээр “үй түмэн” хутагт хувилгаадын хойт дүрийг тодруулах тэнэг балай зан үйлд ашиглах нь хэрэггүй бөгөөд утгагүй гэдгийг онцгойлон сануулаад энэхүү жагсаалт болон зохиогчдын талаарх товч тайлбарыг нийтэлж байна.
А.М.Позднеевын дурдан буй бүтээлд Монголын хутагт хувилгаадын 2 жагсаалт хавсарган оруулжээ. Зохиогчийн дурдаж байгаагаар эхний жагсаалт нь Оросын нэрт монголч, хятададач В.П.Васильевын Бээжинд 10 гаруй жил суухдаа гаргасан жагсаалт юм. Энэ жагсаалт бүрэн бус бөгөөд түүнд Өмнөд Монголын хутагт хувилгаад олонхи, харин Халхын хутагт хувилгаад тун цөөн орсон дутагдлыг А.М.Позднеев цохон дурдсан байна. Иймээс А.М.Позднеев тухайн үеийн Монголын Шанзубдын яамнаас авсан өөрийн жагсаалтыг нэмэн оруулжээ. Гэхдээ зохиолч үүнийгээ бас л бүрэн бус гэж үзсэн бөгөөд түүнд зөвхөн шавьтай хутагт, хувилгаадыг оруулсан гэдгээ хүлээн зөвшөөрсөн байна. Ямар ч байсан энэ 2 жагсаалт бол Монголын хутагт хувилгаадын нэрсийн анхны жагсаалт болно. Гэхдээ энэ бол 1870-1880-аад оны үеийн жагсаалт гэдгийг бид заавал анхаарах ёстой. Энэхүү жагсаалтыг уншигчиддаа хүргэхийн өмнө энэ 2 эрдэмтний тухай товч лавлагаа өгүүлье.
Алексей Матвеевич Позднеев (1851 – 1920). Оросын Дорно Дахины судлаач, монгол судлаач, монгол, халимаг хэлний профессор. Оросын Дорно Дахины Институтыг үндэслэгч бөгөөд анхны захирал. Төрийн нууц зөвлөх (1905). Монголыг бичгийн дурсгал, монгол хэл судлаач. Буддын судлал, Хятад судлал болон Дорно Дахины шинжлэх ухаануудыг үндэслэгч. 1876 онд Санкт-Петербургийн Их сургууль төгсөөд Монгол, Хятадын экспедицэд оролцсон. 1881 онд “Монгол овгуудын ардын уран зохиолын дүр төрх” бүтээлээрээ монгол хэлний магистр болж, Монгол хэлний тэнхмийн орон тооны доцент болсон. Тэр жилдээ “Монголын түүхэн судар “Эрдэнийн эрх” сэдвээр монгол хэлний доктор болсон. 1881 онд Лондон дахь Библийн нийгэмлэгийн бүтээлүүдийг монгол, хятад, манж хэлээр редакторласан.
1884 онд Санкт-Петербургийн Их Сургуулийн монгол хэлний профессор. Орост анх удаа монгол дуудлагаар утга зохиолын түүх унших курс нээж, монголоор бичсэн албан бичиг унших хичээл зааж байлаа.
1892 онд “Монголын байдал, засаг захиргааны байгуулалт, түүнчлэн Оросын Хятадтай тогтоосон харилцааг судлах”-аар дахин Монголд ирж ажилласан. А.М.Позднеев Монголд 2 удаа ажиллахдаа монгол, хятад, манж гар болон хэвлэмэл бүтээл, мөн Монгол Бурхад, шашны эд өлгийн асар их цуглуулга хийсэн. Эдгээрийн үр дүнд 1896-1898 онд “Монгол ба монголчууд” номоо бичсэн.
1899 – 1903 онд шинээр байгуулагдсан Дорно Дахины Институтын захирал.
1903 онд Ардын Гэгээрлийн Яамны зөвлөлийн зөвлөх.
1910 онд Петербургийн Дорнын практик Академийн захирал.
1913 онд Монголчуудын ардын боловсролын ажилд тусласны төлөө Монголын Засгийн Газраас жүн ван хэргэм хүртсэн.
Василий Павлович Васильев (1818–1900). Оросын нэрт монгол судлаач. Монгол хэлний магистр болоод Бээжинд Оросын үнэн алдартны нийгэмлэгийн энгийн (лам бус) гишүүнээр 1840-1850 онуудад ажилласан. В.Васильев Бээжинд байхдаа монгол, хятадын талаар маш олон судалгаа хийсэн.
Ингээд В.Васильевын гаргасан Монголын хутагт хувилгаадын жагсаалт:
1. Цахарын Егүзэр тойн хутагт Жамъяандоржийн хувилгаан Норовринчин. 16 нас.
2. Цахарын цорж…..Даваа зайсаны хувилгаан Өлзийтогтох. 10 нас.
3. Цахарын Эрдэнэ мэргэн цоржийн хувилгаан Жамбалцэрэн нойроб. Нас барсан.
4. Цахарын Ранжамба Лувсандамбийн хувилгаан Нямаа.
5. Халхын Эрдэнэ Ялгуулсан хутагт Лувсанбалданжигмэд. 30 нас.
6. Халхын Егүзэр Ачит эрдэнэ мэргэн хамба лам Лувсанданзаннамжил. 49 нас.
7. Халхын Ачит Егүзэр дархан хутагтын хувилгаан Наваанданзан. 10 дахь дүр. 15 нас.
8. Халхын Эрдэнэбандидын хутагт Лувсанцэвээнжавзан. Нас барсан.
9. Халхын Зая Бандидын хутагт Лувсанжигмэднамжил. 46 нас.
10. Халхын Нарванчин хутагт Түгжжав. 32 нас.
11. Халхын Эрдэнэ мэргэн ноён хутагт Цэрэнпунцаг. 40 нас.
12. Халхын Номунхан Бадамдорж. 20 нас.
13. Халхын…..хутагтын хувилгаан Балданчоймбол. 18 нас.
14. Халхын Эрдэнэ цоржийн хувилгаан Дамцуй Яринпил. 65 нас.
15. Халхын Дарнад бандидын хувилгаан Лувсантүвдэнванчиг. 41 нас.
16. Халхын Шаврун ламын хувилгаан Шагжбал. 50 нас.
17. Халхын Эрдэнэ номч цоржийн хувилгаан Лувсандунгар-Очир. 25 нас.
18. Халхын Зая бандид хутагтын шанзав засаг лам Дарма. 59 нас.
19. Халхын Эрдэнэ бандидын хувилгаан Лувсанбалданчоймбол. 10 нас.
20. Халхын мэргэн бандидын хувилгаан Цэвэлванчигдорж. 14 нас.
21. Халхын Жалханц хутагт Лувсанбалжирлхүндэв. Нас барсан.
22. Халхын Ялгуулсан хутагт Лувсансандуй. 30 нас.
23. Халхын Номун хан Ишданжин. 45 нас.
24. Халхын Ялгуулсан хутагт Лувсансамбуугийн шанзав засаг лам Лувсандондов. 56 нас.
25. Халхын Жалханц хутагт Лувсанбалжирлхүндэвийн шанзавдо Лувсанжамъян. 64 нас.
26. Халхын мэргэн Бандид хутагт Наваанлувсанжамъян. 11 нас.
27. Халхын Да лам Цэрэндорж. 47 нас.
28. Халхын Да лам Наваанжалцан. Нас барсан.
29. Өргөөгийн Ачит номун хан, Дүйнхэр хутагт Лувсанжигмэдчүлтэм. 14 дэх дүр. 23 нас.
30. Өргөөгийн Ялгуулсан хутагт хамба номун хан Жамбалдоржийн хувилгаан Ринчинжав. 8 дахь дүр. 56 нас.
31. Өргөөгийн Эрдэнэ мэргэн бандид Номун хан Сандагдорж. Нас барсан.
32. Өргөөгийн Мэргэн хамба номун хан Жанцавдоржийн хувилгаан Лувсанчүлтэмжигмэд. 11 дэх дүр. 31 нас.
33. Өргөөгийн Эрдэн мэргэн бандид Номун хан Лувсанпэрэнлэйдандарын хувилгаан Дорж. 9 дэх дүр. 27 нас.
34. Өргөөгийн лам Бамбарын хувилгаан Лувсандондов. 5 дахь дүр. 32 нас.
35. Өргөөгийн лам Лувсангэлэгийн хувилгаан Жигмэддорж. 60 нас.
36. Алашагийн Дүвчин хутагт Ишданзан. Өвчтэй.
37. Алашагийн Дагва хутагт Ишчойндондарамжамц. Бээжинд очсон. 26 нас.
38. Сөнөдийн Ганжуур эрдэнэ хамба лам Номун сангийн хувилгаан Сэдэдбадар. 12 нас.
39. Сөнөдийн Эрдэнэ гүүш Наваанжамцын хувилгаан Дондов. 31 нас.
40. Үзэмчиний Мэргэн гүүш Лувсаншаравнямын хувилгаан Санзайдорж. 21 насандаа нас барсан.
41. Үзэмчиний Да лам Гүүш цорж Наваандамбадоржийн хувилгаан Ишдампил. 28 насандаа нас барсан.
42. Үзэмчиний Да лам Эрдэнэ бандид мэргэн хамба Наваандамбапэрэнлэйравжаагийн Үржинжав. Түвд рүү яваад эргэж ирээгүй. 26 нас.
43. Үзэмчиний лам Моломранжамба Галсан түвдэн хувилгаан Дамиран. 18 нас.
44. Авгын Баян шавран Наваанданзанчойсамба хувилгаан Рэнчиндаш. 14 настайдаа Түвд яваад эргэж ирээгүй.
45. Авгын гүүшир Лувсангилцэгийн хувилгаан Наваантүвдэн. 21 нас.
46. Авгын Наваанлувсанпэрэнлэйн хувилгаан Намхайноров. 27 нас.
47. Авгын Далай лам Лувсандамбаравцан. 40 нас.
48. Авгын Далай лам Наваан-Одсэр. 60 нас.
49. Авгын Цанлун бандид лам Наваандамчинжамц.
50. Авга нарын Эрдэнэ мэргэн хувилгаан Лувсан 12 нас.
51. Авга нарын лам Лувсанданзанчойсан хувилгаан Марайсан. 14 нас.
52. Авга нарын Далай лам Ишжамбабалсанбу. 75 нас.
53. Авга нарын Далай лам Ишжамцан. 75 нас.
54. Хүчит билэгт номун ханы хувилгаан Лувсан. 31 нас.
55. Зүүн Удын Лам Эрдэнэ мэргэн хамбын хувилгаан Навааннэрэндамчинжамц. 26 нас.
56. Хөх хотын Ширээт хутагт.
57. Хөх хотын хувилгаан Санзайням. Хараахан дахин төрөөгүй.
58. Хөх хотын Нэйж тойн хутагт. 27 насандаа Түвд яваад эргэж ирээгүй.
59. Хөх хотын Засаг лам Галсанишдонров.
60. Хөх хотын Да лам Янчирын хувилгаан Маха-бирдашири.
61. Хөх хотын Зая бандид хутагтын хувилгаан.
62. Хөх хотын Чойгаб даяанч хутагтын хувилгаан. Насанд хүрээгүй.
63. Хөх хотын Омбожамсаны хувилгаан. Хараахан дахин төрөөгүй.
64. Хөх хотын Засаг лам Донровбалдан. Нас барсан.
65. Хөх хотын Засаг да лам Цагаан даянч хутагт.
66. Хөх хотын Ранжамба дархан цорж хутагт.
67. Хөх хотын Нэннэн хутагтын хувилгаан.
68. Хөх хотын Эрдэнэ даяанч хутагт. Нам барсан.
69. Хөх хотын Цахар даяанч хутагтын хувилгаан.
70. Хөх хотын Засаг лам Содномданзан.
71. Хөх хотын Да лам Лувсандамбаран.
72. Хөх хотын Да лам Гунгаадаваа.
73. Хөх хотын Да лам Ишсоном.
74. Хөх хотын Да лам Лувсангэлцэг.
75. Хөх хотын Да лам Рагбабалдан.
76. Хөх хотын Засаг лам Ёндон.
77. Хөх хотын Да лам Шаравдорж.
78. Хөх хотын Засаг лам Дэмчигбалжир.
79. Хөх хотын Да лам Жамцанням.
80. Хөх хотын Да лам Ишдамба.
81. Хөх хотын Да лам Гончигжамц.
82. Хөх хотын Да лам Равжаа.
83. Хөх хотын Да лам Лувсандондог.
84. Хөх хотын Да лам Гунгаадэлэг.
85. Хөх хотын Да лам Сангижав.
86. Хөх хотын Засаг лам Лувсансамдан.
87. Хөх хотын Да лам Лувсанбалдан.
88. Хөх хотын Да лам Ринчинжамц.
89. Хөх хотын Да лам Жигмэдсамдан.
90. Хөх хотын Да лам Намхайбалдан.
91. Хөх хотын Да лам Өлзий.
92. Жирэмийн ноён хутагт Ишжалцан. 24 насандаа нас барсан.
93. Жирэмийн Багш лам Мижиддорж. 38 нас.
94. Жирэмийн Засаг да лам Наваанравжаа. 67 нас.
95. Жирэмийн Да лам Гомпил. 65 нас.
96. Жирэмийн Да лам Санзай.
97. Жирэмийн Да лам Дамбажалсан. 42 нас.
98. Жирэмийн Да лам Чойжамц. 70 нас.
99. Горлосын Шаврин хувилгаан Манижав. 47 нас.
100. Горлосын Да лам Аминдаваа. 41 нас.
101. Горлосын Да лам тойн Өлзий даш рагба (Энэ дуудлага гаргагдахгүй байна) 60 нас.
102. Горлосын Да лам тойн Санжаажав. 61 нас.
103. Горлосын Да лам Иш рагба. 40 нас.
104. Горлосын Да лам Лувсандамцаг. 80 нас.
105. Горлосын Да лам Санрэндорж. 85 нас.
106. Горлосын Да лам Одсэр. 95 нас
107. Горлосын Да лам Лоцой. 88 нас.
108. Горлосын Да лам Чойрог. 80 нас.
109. Горлосын Да лам Базай. 88 нас.
110. Горлосын Да лам Чойрог. 74 нас.
111. Горлосын Да лам Дэлэг. 74 нас.
112. Горлосын Да лам Лувсанмолом. 57 нас.
113. Горлосын Да лам Яшцугдан. 52 нас.
114. Горлосын Да лам Бунирэнцэн. 46 нас.
115. Горлосын Да лам Чой-Одсэр. 25 нас.
116. Горлосын Да лам Наваан-Юндэн. 40 нас.
117. Горлосын Да лам Дансайням. 48 нас.
118. Горлосын Да лам Сулжим. 61 нас
119. Горлосын Да лам Чагдар –Үржин. 50 нас.
120. Горлосын Да лам Гомборинчин. 48 нас.
121. Горлосын Да лам Ламгу. 64 нас
122. Горлосын Да лам Лувсанраш. 50 нас.
123. Горлосын Да лам Дүлзэнбалдансамба. 42 нас.
124. Горлосын Да лам Пирлай. 37 нас.
125. Горлосын Да лам Наваангалсан. 35 нас.
126. Горлосын Да лам Өлзийбадар. 31 нас.
127. Горлосын Да лам Галсаншарав. 63 нас.
128. Горлосын Да лам Наваанданзан. 62 нас. Өвчтэй.
129. Горлосын Да лам Ашук.
130. Жалайдын Да лам Лэгчид. 65 нас.
131. Жалайдын Да лам Баньжав. 72 нас.
132. Жалайдын Да лам Товууч. 59 нас.
133. Жалайдын Да лам Банди. 62 нас.
134. Жалайдын Да лам Сампил. 82 нас.
135. Жалайдын Да лам Жав. 43 нас.
136. Жалайдын Да лам Чойринчин. 70 нас.
137. Жалайдын Да лам Санзайрэнцэн. 65 нас.
138. Жалайдын Да лам Чуань. 62 нас.
139. Жалайдын Да лам Хуваргун. 41 нас.
140. Жалайдын Да лам Энхээ. Нас барсан.
141. Дүрвэд Далай лам Баяндүүрэн. 46 нас.
142. Дүрвэд Далай лам Рааш. 61 нас.
143. Дүрвэд Далай лам Номундэлгэр. 46 нас.
144. Дүрвэд Далай лам Баянхишиг. 72 нас.
Одоо А.М.Позднеевын Шанзубдагийн яамнаас авч гаргасан Халхын хутагт хувилгаадын жагсаалт: (Энэ жагсаалт өмнөх жагсаалтын дутууг гүйцээх зорилготой байсан байх.)
1. Шашныг мандуулагч, амьтныг жаргуулагч Жавзандамба хутагт хувилгаан.
2. Ачит Номун хан Дүйнхэр хутагтын хувилгаан
3. Ялгуулсан хутагт, Хамба номун хан Жамбалдоржийн хувилгаан.
4. Эрдэнэ мэргэн хутагт Лувсангэлэгийн хувилгаан.
5. Эрдэнэ мэргэн Бандид номун хан Цэвээндоржийн хувилгаан.
6. Мэргэн хамба номун хан Жанзавдоржийн хувилгаан.
7. Эрдэнэ мэргэн бандид, цорж хамба, номун хан Лувсанпэрэнлэйдандарын хувилгаан.
8. Бамбарын хувилгаан.
9. Шашныг тодруулагч Эрдэнэ Зая Бандидын хувилгаан. (Энгийн хэллэгт Зая бандид буюу Зая гэгээн гэдэг. Түүний хүрээ хийд Сайн ноён хан аймгийн нутагт байдаг ба өмнөх жагсаалтын 61-д буй Хөх хотын ижил нэрт хувилгаантай андуурч болохгүй.)
10. Эрдэнэ бандид хутагт, хамба номун хан. (Энгийн хэллэгт Номун хан Лам гэдэг. Түүний өргөө Сэцэн хан аймагт байдаг.)
11. Чин сүжигт номун хан, Эрдэнэ хамба хутагт. (Энгийн хэллэгт Чин сүжигт лам гэдэг.)
12. Эрдэнэ мэргэн бандид Цэцэн номын хан. (Энгийн хэллэгт Эрдэнэ хамба хутагт гэдэг.)
13. Номч мэргэн хамба, Эрдэнэ бандид Жалханц хутагт.
14. Соёлыг бадруулагч сүмийн хамба Нарванчин хутагт. (Энгийн хэллэгт Нарванчин гэгээн гэдэг.)
15. Эрдэнэ Ялгуулсан Хутагтын хувилгаан. (Энгийн хэллэгт Лха Бээсийн Ялгуулсан гэдэг.)
16. Егүзэр ачит Эрдэнэ мэргэн сэцэн хамбын хувилгаан.
17. Зарлигаар Их Хутагт цол шагнагдсан Цорж хутагт Эрдэнэ хамба, эрх цэцэн тойн. (Энгийн хэллэгт Мэргэн вангийн тойн хамба гэдэг. Хот хүрээ нь нь Түшээт хан аймгийн Мэргэн вангийн хошуунд байдаг.)
18. Ялгуулсан хамба, Сайн ерөөлт ширээт номч, номун хан. (Энгийн хэллэгт Хавчиг хувилгаан гэдэг.)
19. Хувилгаан цорж, номч Эрдэнэ бишрэлт. (Энгийн хэллэгт Ноён лам гэх бөгөөд хот хүрээ нь Баруун хүрээнээс холгүй Пунцагдаржаалан хийдэд буй.)
20. Эрдэнэ ялгуулсан ширээт, билэгт гавж хувилгаан. (Энгийн хэллэгт Шавийн Галсан ширээт гэдэг.)
21. Шашныг тодруулагч, сайн ерөөлт, номч мэргэн хамба, цэцэн ширээт Дарва бандид хутагтын хувилгаан.
22. Хувилгаан Галсан ширээт.(Энгийн хэллэгт Хатгиний Галсан ширээт гэдэг.)
23. Шашныг тодруулагч, Эрдэнэ мэргэн ноён хутагт. (Энгийн хэллэгт Сайн ноёны дүүгийн хувилгаан буюу Сайн ноёны дүү хувилгаан гэдэг. Хот хүрээ нь Сайн ноён хан аймагт байдаг.)
24. Тойн хамба хувилгаан, Үлэмж сайн номч мэргэн.
25. Тойн хамба хувилгаан, Үлэмж сайн номч мэргэн. (Энэ хоёр ижил нэр, цолтныг ялгах гэж Лха бээсийн тойн гэдэг. Харин албан бүртгэлд зөвхөн хошуугаар нь ялгажээ.)
26. Цорж хувилгаан Дамбажунай.
27. Шашныг тодруулагч, Эрдэнэ мэргэн ноён хутагт. (Өмнөх ижил нэр цолтой Сайн ноёны дүүгээс ялгахын тулд Говийн ноён хутагт гэдэг.)
28. Эрдэнэ мэргэн ширээт. (Энгийн хэллэгт Лха бээсийн ширээт гэдэг.)
29. Хувилгаан дархан цорж Лувсандамбажалцангийн хувилгаан.
30. Ялгуулсан хутагт ноён номун хан.
31. Аймаг савыг баригч, ачит номун хан эрдэнэ Манзушир Дүйнхэр хутагт. (Халхад сүм хийдтэй ч одоо Долнуурын орчимд Цахарын нутагт байнга суудаг. Энэ хутагтыг Өргөөгөөс холгүй амьдардаг Жавзандамба хутагтын мэдлийн Дүйнхэр Манзушир хутагтаас ялган үзэх хэрэгтэй.)
32. Мэргэн хамба номун хан хувилгаан.
33.Эрдэнэ мэргэн бандид номын ханы хувилгаан.
34. Мэргэн хутагт.
35. Эрдэнэ хувилгаан.
36. Эрдэнэ цогт хутагт. (Энгийн хэллэгт Арын хувилгаан гэх ба Засагт хан аймгийн нутагт амьдардаг.)
37. Хувилгаан гүүш, Дондов номч билэгт.
38. Тойн цоржийн хувилгаан.
39. Номч номун хан.
40. Гунгаабандидын хувилгаан.
41. Засаг да лам, Оромбо хутагтын хувилгаан.
42. Эрдэнэ бандид ламын хутагт. (Энгийн хэллэгээр Ламын гэгээн гэх ба Сайн ноён хан аймагт байдаг.)
43. Мэргэн хамба Хүүхэн хутагтын хувилгаан. (Энгийн хэллэгээр Хүүхэн хутагт гэх ба орон хүрээ нь Сэцэн хан аймагт байдаг.)
44. Ялгуулсан хамба Ганжуурын гэгээн. (Сэцэн хан аймагт байдаг.)
Судлаач Х.Д.Ганхуяг.
2017 оны 04 дүгээр сарын 25.

УИХ-аар Хөрөнгө оруулалтын банкны тухай хуулийн төслийн анхны хэлэлцүүлгийг хийж байна. Уг хуулийг баталж гадаадын банкыг оруулж ирэх нь гэсэн хардлага нийгэмд газар аваад буй. Тэгвэл үүнд гишүүд ч эсрэг тэсрэг байр суурьтай байгаа юм. Энэ талаар төслийг санаачлагч, УИХ-ын гишүүн З.Нарантуяа болон УИХ-ын гишүүн Ё.Баатарбилэг нарын байр суурийг 24VS24 буландаа онцолж байна.

Монголчууд яг сарын дараа дараагийн Ерөнхийлөгчөө сонгох гэж байна. Хуулийн дагуу Ерөнхийлөгчийн сонгуульд нэр дэвшигчдийг тодруулах хугацаа 10 хоногийн дараа буюу тавдугаар сарын 2-оос эхэлнэ. Иймээс улс төрийн намууд хөдөлгөөнд орж, сонгуулийн бэлтгэл хангах ажилдаа ороод байна. Ардчилсан намын дарга С.Эрдэнэтэй тус намын Ерөнхийлөгчийн сонгуульд өрсөлдөх сонирхолтой байгаа гишүүд нь уулзсан бол МАН Удирдах зөвлөлөө хуралдууллаа.

Нийслэлийн цагдаагийн газраас иргэдийн амар тайван байдлыг хангах, гудамж талбайд үйлдэгдэж буй гэмт хэрэг, зөрчлийг илрүүлэх, таслан зогсоох урьдчилан сэргийлэх зорилгоор 2017 оны 04 дүгээр сарын 18-ны өдрөөс 05 дугаар сарын 18-ний өдрийг хүртэл 1 сарын хугацаанд “Эргүүл” нэгдсэн арга хэмжээг Нийтийн хэв журмын хамгаалах газрын 70 алба хаагч дүүрэг дэх цагдаагийн хэлтсүүдтэй зохион байгуулж байна.
Арга хэмжээний хүрээнд гэмт хэрэг, зөрчил ихээр үйлдэгддэг 210 гаруй чиглэлд 420-460 алба хаагч, 1000 урамшилт эргүүл, 63 авто ажиллаж, 1623 хүн, 715 тээврийн хэрэгсэлд үзлэг шалгалт хийж, биеэ авч явах чадваргүй 168 иргэнийг ар гэр, асран хамгаалагчид нь хүлээлгэн өгч, 21 гэмт хэргийг шуурхай илрүүлэн ажиллаж байна.

Жуулчны улирал эхлэх гэж буйтай холбогдуулан нийслэлийн Аялал жуулчлалын газар, Улаанбаатар хотын Цагдаагийн газар, Монголын Оюутны холбооноос хамтран “Жуулчинд ээлтэй оюутан цагдаа-2017” арга хэмжээг ирэх зургаадугаар сарын 1-нд эхлүүлэхээр ажиллаж байна. Оюутан цагдаад их, дээд сургуулийн аялал жуулчлал, олон улс судлал, хууль эрх зүйн ангийн болон гадаад хэл, Монголын түүх, соёл, зан заншлын мэдлэгтэй оюутнууд хамрагдах боломжтой юм. Түүнчлэн Жанжин Д.Сүхбаатарын талбайд энэ сарын 26-ний өдөр болох нийслэлийн Аялал жуулчлалын салбарын нээлттэй хаалганы өдөрлөг болон энэ сарын 28-нд “Улаанбаатар” чуулгын байранд болох “Аялал жуулчлал-хөдөлмөр эрхлэлт” хөдөлмөрийн яармагаар оюутан цагдааг бүртгэх ажээ. Оюутан цагдаа арга хэмжээнд нийт 300 гаруй оюутан хамрагдаж, гадаадын жуулчдад үндэсний ёс заншлаа сурталчилж, жуулчдыг хэрэг зөрчлөөс урьдчилан сэргийлж ажилласнаар тэдэнтэй холбоотой хэрэг зөрчил жил бүр 20 хувиар буурсан байна гэж нийслэлийн Аялал жуулчлалын газраас мэдээллээ.

Өрсөлдөх эрхийг нь хязгаарласан гэж үзэж Цэцэд хандав

09:00 цагт: Дэлхийн Оюуны өмчийн өдрийг тохиолдуулан ОӨУБЕГ, Хууль сахиулах их сургууль, Шинжлэх ухаан технологийн сантай хамтран “Дээшлэх амьдралын эх-Инноваци” сэдэвт Эрдэм шинжилгээний бага хурлыг зохион байгуулна. Мөн энэ үеэр инновацийн бүтээгдэхүүний үзэсгэлэнг танилцуулах юм. Хаана: Хууль сахиулахын их сургуулийн 3 давхарын танхимд

09:00 цагт: Автотээврийн үндэсний төвд ”Нийтийн тээврийн тулгамдаж буй асуудал, шийдвэрлэх арга зам” сэдэвт хэлэлцүүлэг болно. Хэлэлцүүлэгт ЗТХЯ, АТҮТ, МХЕГ, ЗЦГ, нийтийн тээврийн үйл ажиллагаа эрхэлдэг аж ахуйн нэгж байгууллагууд, иргэдийн төлөөлөл оролцоно.

10:00 цагт: Сэргээн засалт, сургалт, үйлдвэрлэлийн төв, БНСУ-ийн Хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийн холбоотой хамтран хэрэгжүүлж буй ”Улаанбаатар хот дахь хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэд болон хүүхдүүдийн зорчих боломжийг нэмэгдүүлэх” төслийн хүрээнд протез ортопед, сэргээн заслын чиглэлээр протез ортопедын үйлдвэрийн ажилтан болон тархины саатай хүүхэд, эцэг эхчүүдэд сургалт зохион байгуулна,

11:00 цагт: Нийслэлийн гэр бүл, хүүхэд, залуучуудын хөгжлийн чиглэлд ажиллаж буй байгууллагуудын нээлттэй хаалганы өдөрлөг Д.Сүхбаатарын талбайд болно.

11:40 цагт: Дэлхийн номын өдрийг тохиолдуулан Монголын Үндэсний номын сангийн сан хөмрөгт буй 35,000 баринтаггүй болон хэт хуучирсан баринтаг нь хадгалалтын горимд нийцэхгүй болсон соёлын үнэт өв болсон ном судруудад НОМЫН БАРИНТАГ хандивлах өдрийг Монгол Улсын Үндэсний номын сан зохион байгуулна.

12:00 цагт: МБШТ Гандантэгчэнлин хийд, Монгол бичгийн нийгэмлэг хамтран зохион байгуулж буй Монгол туургатны ”Миний Монгол бичиг” олон улсын уралдааны шагнал гардуулах ёслолын ажиллагаа Гандантэгчэнлин хийдийн их гэрт болно

MN-Мэдээллийн төвд

11:00 цагт: ОХУ-ын “Азийн хаалга” олон улсын үзэсгэлэнгийн талаарх мэдээллийг сонирхоорой.
11:30 цагт: “Гэгээ-9” СӨХ-өөс 100 айлын нийтийн цагаан байрны оршин суугчдад тулгамдаж буй асуудлаар мэдээлэл хийнэ.
12:00 цагт: “Эрдэнэтийн хувийг иргэдэд” хөдөлгөөнөөс хэвлэлийн бага хурал зарлалаа.
12:30 цагт: Монгол Улсын иргэн Абдул Карумыг Катар Улсын иргэн, хууль бус наймаачин гэх мэтээр олон нийтийн хэрэгслээр гүтгэж нэр хүндэд нь халдаж байгаа талаар түүний өмгөөлөгч мэдээлэл хийнэ.

14:00 цагт: Монголын Сурагчдын холбоо нь нийгмийн хариуцлагынхаа хүрээнд Улсын 10 их дээд сургуультай хамтран ЕБС-ийн ахлах ангийн сурагчдад зориулж “Мөрөөдлийн боловсрол” нээлттэй аяныг 3 дахь жилдээ уламжлал болгон зохион байгуулна. Тус үйл ажиллагаагаар дамжуулан ахлах ангийн сурагчид мэргэжил сонголт, элсэлтийн шалгалт, тухайн сургуулийн онцлог давуу талыг мэдэж авахаас гадна мэргэжлийн багш нараас зөвлөгөө авч өөрсдийн сонирхож буй сургуулийн талаарх үнэн бодит мэдээллийг сургууль тус бүр дээр нь очиж авахад тус үйл ажиллагааны зорилго оршино. Хаана: СУИС

14:00 цагт: Олон улсын “Ворота в Азию 2017” 27 дахь удаагийн үзэсгэлэн МҮХАҮТ-ын Их танхимд нээлтээ хийх гэж байна. Үзэсгэлэнд ОХУ-ын Киров, Ангарск, Ростов на Дону, Таганрог, Каменск-Шахтинский, Нюрба, Нерюнгри, Пинск, Чита, Якутск болон Эрхүү муж зэрэг 10 хотын 36 компанийн 50 гаруй бизнес эрхлэгчид автомашин, хөнгөн үйлдвэрлэл, хүнс, барилга, эрчим хүч, хөдөө аж ахуй, аялал жуулчлал, үнэт эдлэл, хими, тээвэр зууч, шинжлэх ухаан боловсрол, зөвлөх үйлчилгээ, хэвлэх үйлдвэр, ном сонин сэтгүүл, эмийн салбар, хүүхдийн зөөлөн тоглоом зэрэг чиглэлээр бараа бүтээгдэхүүнээ танилцуулан хөрөнгө оруулалт, түншлэлийн чиглэлээр 3 хоногийн турш Монголын бизнес эрхлэгчидтэй хамтран ажиллана.

“Сураггүй алга болсон хүүг нийтийн байранд хорьж байжээ” гэх мэдээлэл хэвлэл мэдээллийн хэрэгсэл, олон нийтийн сүлжээгээр нийтлэгдсэн нь олны анхаарлыг татаж байна.

АЖЛЫН ХЭСГИЙН ХУРАЛДААН:

Цахилгаан шугам тоноглолд засвар үйлчилгээ хийх хуваарийн дагуу маргааш зургаан дүүрэгт цахилгаан түр хязгаарлана.

Баянзүрх дүүрэг

10:30-16:00 цагт: 10-р хороо Баатархайрханы гудамж, Автобус-3 компани, 87-р сургууль, Ирээдүйн гарц, Гэгээрэл дацан болон эдгээрийн ойр орчмоор

11:00-17:30 цагт: 10, 20, 23-р хороо Хужирбулангийн 1-19-р гудамж, Баяндөхөмийн ам

Сүхбаатар дүүрэг

10:30-11:30 цагт: 5, 3-р хороо 11, 12, 26, 28, 30, 48, Хан талстын 12, 40, 50 мянгат 11, 30, 48-р байр, 1-р цэцэрлэг, 11-р сургууль, Гүн цэб ресторан, Карролтон, Орчлон трейд, Хан талст, Жэй Эл Жи, Хар чонот ХХК-ууд болон ойр орчмоор

10:30-16:00 цагт: 1-р хороо Өгөөж чихэр боов ХХК, 5-р хороо Голомт хотхоны А, Б, С, Д, Е-байр, Бодь цамхаг, Шилмэл загвар болон эдгээрийн ойр орчмоор

Хан-Уул дүүрэг

11:00-13:00 цагт: 12-р хороо Сонсголон бармат ХХК-ийн карьер, Таван толгойн ЦА, Блок, Хайрганы үйлдвэрүүд болон эдгээрийн ойр орчмоор

Баянгол дүүрэг

11:00-18:00 цагт: 4-р хороо 10-р хороолол Гаалийн 1-7, 8А, 10, 10Е, 45-1, 49, Сан-50-р байр

Хан-Уул дүүрэг

10:30-17:00 цагт: 2, 3-р хороо Чингисийн өргөн чөлөө Ус ЦУОШГ/БОХЗ төв лаборатори, Комит сервис ХХК, Эйч Кэ Би интернэйшнл холдинг, Барилга архитектур корпораци, МСМ ХХК болон эдгээрийн ойр орчмоор

Сонгинохайрхан дүүрэг

10:30-18:00 цагт: 6, 7, 14, 15-19, 23, 29, 30, 31-р хороо Малчны 1, 2, 12, Алтайн 2-7, 9, 14, 15, 19, 20, Хангайн 54, 58, 64, 66-69, Хамбын 1-9, Чулуутын 1-3, 6-8, Зүүн Баянцагааны 5, Зүүн Баян уулын 10, Таширын ам, Монлааны 1-17, Горхийн 1, 2 Дэнжийн 3, 4, 5, 8, Ногоочны 3, 4, 5, Колонкийн 2, 3, 9, Тоосгоны 24, Хилчний 5-8-р гудамж, Хилчин хотхон, 105-р сургууль, 127-р цэцэрлэг, Есөн болор ХХК, WLL станц, Тойрог, Баянхошууны хуучин эцэс болон эдгээрийн ойр орчмоор

2017.04.24 / БИЛГИЙН ТООЛЛЫН 28
ХАВРЫН ТЭРГҮҮН ХАРАГЧИН ТУУЛАЙ САРЫН
ТАВАН ШАР МЭНГЭТЭЙ ЦАГААГЧИН МОГОЙ ӨДӨР
Үс засуулбал: Хэрүүл тэмцэл ирнэ
Наран ургах, шингэх: 05.50-19.56
Барилдлага: Рашаан
Шүтэн барилдлага: Мунхрахуй
Суудал: Уул
Аргын тооллын 4 сарын 24, Сумъяа гараг. Билгийн тооллын 28, Могойг хүлэгч одтой, цагаагчин могой өдөр. Өдрийн наран 5 цаг 50 минутад мандан, 19 цаг 56 минутад жаргана. Тухайн өдөр үхэр, тахиа жилтнээ аливаа үйлийг хийхэд эерэг сайн. Эл өдөр эм, эмнэлгийн элдэв үйл, хагалгаа хийлгэх, биеийн тамирыг сэргээх, сүм дуганыг сэргээх, газар лусын зан үйл хийх, өр барагдуулах, гэр бүрэхэд сайн. Ургаа мод таслах, газрын ам нээх, гөлөг тэжээхэд муу. Өдрийн сайн цаг нь үхэр, луу, морь, хонь, нохой, гахай болой. Хол газар яваар одогсод баруун хойш мөрөө гаргавал зохистой. Үс шинээр үргээлгэх буюу засуулахад тохиромжгүй.

БАРУУН АЙМГУУДЫН НУТГААР: Үүлшинэ. Шөнөдөө нутгийн зарим газраар, өдөртөө ихэнх нутгаар бороо, уулархаг нутгаараа нойтон цас орж, зөөлөн цасан шуурга шуурна. Салхи баруун хойноос секундэд 7-12 метр. Идэр, Тэс голын хөндий болон Хүрэн бэлчир орчмоор шөнөдөө 1 градус дулаанаас 4 градус хүйтэн, өдөртөө 4-9 градус, Алтайн өвөр говиор шөнөдөө 9-14 градус, өдөртөө 19-24 градус, бусад нутгаар шөнөдөө 0-5 градус, өдөртөө 7-12 градус дулаан байна.



ТӨВИЙН АЙМГУУДЫН НУТГААР: Багавтар үүлтэй. Хур тунадас орохгүй. Салхи баруунаас секундэд 6-11 метр. Дархадын хотгор болон Хангай, Хөвсгөл, Хэнтэйн уулархаг нутгаар шөнөдөө 6-11 градус хүйтэн, өдөртөө 5-10 градус дулаан, бусад нутгаар шөнөдөө 3-8 градус хүйтэн, өдөртөө 9-14 градус дулаан байна.



ЗҮҮН АЙМГУУДЫН НУТГААР: Солигдмол үүлтэй. Нутгийн зүүн хэсгээр бага зэргийн хур тунадас орно. Салхи баруун хойноос секундэд 7-12 метр. Шөнөдөө 4-9 градус хүйтэн, өдөртөө 6-11 градус дулаан байна.



ОТРЫН НУТАГ ХЭРЛЭНБАЯН-УЛААН ОРЧМООР: Багавтар үүлтэй. Хур тунадас орохгүй. Салхи баруунаас секундэд 5-10 метр. Шөнөдөө 3-5 градус хүйтэн, өдөртөө 9-11 градус дулаан байна.



ГОВИЙН АЙМГУУДЫН НУТГААР: Шөнөдөө үүлшинэ. Өдөртөө үүл багасна. Хур тунадас орохгүй. Салхи баруун хойноос секундэд 7-12 метр, зөөлөн шороон шуурга шуурна. Шөнөдөө Өмнөговийн нутгаар 2 градус хүйтнээс 3 градус дулаан, бусад нутгаар 3-8 градус хүйтэн, өдөртөө бүх нутгаар 10-15 градус дулаан байна.



УЛААНБААТАР ХОТ: Багавтар үүлтэй. Хур тунадас орохгүй. Салхи баруунаас секундэд 6-11 метр. Шөнөдөө 4-6 градус хүйтэн, өдөртөө 9-11 градус дулаан байна.

Хаяг, шошгогүй хүнсний бүтээгдэхүүн худалдаж авахгүй байхыг анхааруулав

Олборлох салбарын эрх зүйн орчныг сайжруулах талаар зөвлөлдөх уузалт боллоо

Өнгөрсөн бямба гарагт Сөүл хотод барилгын нурангинд дарагдсан Монголын хоёр иргэнийг аварчээ.

Түр завсарласан УИХ дахь МАН-ын бүлгийн хуралдаан үргэлжилж байна.

Урин цаг наашилж, ургах модод ногоорох цаг айсуй. Гэвч хөнгөн хувцас өмсч, хөөрхөн төрхөө тодруулах гэтэл өөртөө нэг л итгэлгүй байна уу.

БСШУС-ын сайдын 2017.04.21-ний өдрийн “Эрдмийн баяр тэмдэглэх тухай” А/147 тоот тушаал гарлаа.

Монголын хараагүйчүүдийн үндэсний холбооныхон өлсгөлөн зарла

2017 оны дөрөвдүгээр сарын 24-ны өдөр “I”, “II”, “III”ангилалд бүртгэлтэй 16 хувьцаат компанийн 27,374 ширхэг хувьцаа арилжигдсанаас 4 хувьцаат компанийн хувьцааны ханш өсч, 7 хувьцаат компанийн хувьцааны ханш буурсан бол 5 хувьцаат компанийн хувьцааны ханш тогтвортой байлаа. Үүнээс “Багануур” компанийн хувьцааны ханш хамгийн өндөр буюу 6.52%-иар өссөн бол ”Адуунчулуун” компанийн ханш хамгийн өндөр буюу 13.82% хувиар уналаа.