Эрүүл мэндийн сайд Т.Мөнхсайхантай ярилцлаа.
-Манай улсад 1500 гаруй төрлийн эм 50 гаруй улсаас хяналтгүй зарагдаж байгаа талаар гишүүд шүүмжлэлтэй хандаж байсан. Хяналтгүй зарагдахаар эргээд иргэдийн эрүүл мэндийн асуудал яригдах байх. Уг асуудлыг агентлаг байгуулж зохицуулах юм байна гэж ойлгосон?
-Тийм. Эм, эмнэлгийн хэрэгслийн агентлаг 2021 оны нэгдүгээр сарын 1-ээс яамны харьяа болж байгуулагдана. Энэ агентлаг эмийн чанар, аюулгүй байдал дээр хяналт тавьж ажиллана.
-Нэг төрлийн эм хэрнээ эмийн сангуудад өөр өөр үнээр зарагддаг. Энэ асуудлыг хэрхэн зохицуулах юм бэ?
-Агентлаг эм, эмнэлгийн хэрэгслийн үнэн дээр судалгаа хийдэг нэгжтэй. Олон улсад тухайн эм ямар үнээр борлуулагдаж, үйлдвэрлэгдэж байна. Манай улсын гаалиар орж ирэхдээ ямар өртөгтэй бүртгэгдэж, аль эм ханган нийлүүлэх байгууллагаар дамжин хэдэн төгрөгийн өртөгтэйгөөр борлуулагдаж байна гэдэг бүх судалгаа тооцоог нь гаргадаг байх юм. Тухайн нэгжийн хувьд дээрх судалгаан дээр үндэслээд уг эм хэдэн төгрөгөөр зах зээл дээр борлуулагдах боложтой вэ гэдэг тооцоолол гаргадаг тогтолцоог нэвтрүүлнэ. Эмийн бизнес тухайн улс, тоо ширхэгээсээ шалтгаанлж үнийн дүн хэлбэлзэж байдаг учраас нарийн тооцоо судалгаа хийх шаардлагатай байгаа юм.
-Нэг төрлийн эмийн хувьд ижил үнээр борлуулагдах боломж бий болно гэсэн үг үү?
-Арга зүйгээр нь агентлаг хангаж өгөх юм. Зах зээл дээр хэт их үнийн хөөрөгдөлтэй боруулагдаад байгаа эм, эмнэлгийн хэрэгсэл, бүтээгдэхүүн байвал агентлаг нэгдсэн зохион байгуулалт хийдэг бодлого хэрэгжинэ.
-ЭМДС нэлээд шүүмжлэл дагуулсан. Монгол Улсын ядуурлын 60 хувийг ЭМДС-аас болж байна гэж Л.Энх-Амгалан гишүүн ярих шиг болсон?
-Ядууралд өртсөн иргэдийн 60 гаруй хувь нь эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээний санхүүжилтээс өртсөн байна гэж ярьсан. Тоон дээр дахин нягтлах хэрэгтэй байх. Эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээ авахын утлд гадагшаа явдаг, эмчлүүлдэг. Үүнээс үүдэн санхүүгийн эрсдэлд орох асуудал байгаад байгаа юм. Тэгэхээр эрүүл мэндийн салбарын шинэчлэлийн хүрээнд ирэх оны нэгдүгээр сарын 1-ээс санхүүжилтийн тогтолцоо нь өөрчлөгдөөд ётратегийн худалдан авалт хийгээд ирэхээр нарийн төрлийн хийгддэг мэс засал болон бусад төрлийн эмчилгээнүүд хувийн, улсын эмнэлэгт хөгжих боломж бүрдэнэ. Улмаар манай улсад эмчлэгдэх боломжгүй өвчин богино хугацаанд байхгүй болох боломжийг үндэс сууриасаа өөрчлөгдөнө гэж үзэж байгаа юм.
-300 гаруй эм ханган нийлүүлэгчийг ямар байдлаар цэгцлэх юм бэ?
-Хувийн хэвшлийн байгууллагуудыг агентлагтай боллоо гээд шууд хаана гэсэн асуудал байхгүй. Олон улсын стандарт шаардлага хангасан эм, эмнэлгийн хэрэгсэл, бүтээгдэхүүн борлуулах ёстой. Тэр нь зах зээлийн үнээс хэт хөөрөгдсөн байх ёсгүй. Үүнийг нь агентлаг зохицуулна. Зах зээлийнхээ зарчмаар шаардлага хангаагүй эм ханган нийлүүлэгчид үйл ажиллагаагаа зогсоох нөхцөл байдал руу орно гэхээс биш шууд хааж болохгүй.
-Эмийн хяналтыг бий болгох асуудлыг хуульдаа хэрхэн тусгах юм бэ?
-Эм, эмнэлгийн хэрэглэгдэхүүний тухай хууль нь 2019 онд өргөн баригдсан. Энэ дээр шинэчлэгдсэн найруулга явж байгаа. Тодорхой зарим нэгэн зүйлийг өөрчлөх шаардлага бий гэж харж байна. Эм, эмнэлгийн хэрэгсэлд хяналтыг хэрхэн зөв тавих вэ гэдэг өөрчлөлтүүдийг оруулж өгөх гэж зорьсон. Эмнэлгийн тоног төхөөрөмж дээр хулийн зохицуулалт байгаагүй. Шинэчилсэн найруулгаар эм, эмнэлгийн хэрэглэгдэхүүн гэж оруулснаар тоног төхөөрөмж нь багтаад явчихаж байгаа юм.
-Нэг аймгийн иргэдийн тал гаруй хувь нь халамжийн мөнгө авч байгаа талаар асуудал хөндөгдсөн. Энэ асуудлаар шалгалт хийгдэж байгаа юу?
-Эрүүл мэндийн салбарын зүгээс хийгдэж байгаа шалгалт байхгүй. АТГ-аас тодорхой газруудад шалгалт хийсэн. Дүн нь албан ёсоор ирээгүй байна. Цаашид халамжийн асуудлыг цэгцлэх шаардлагатай байгааг харуулж байгаа юм. Хөдөлмөрийн чадвар алдалтыг эмч нар тогтоодог. Хэдэн хувиар тогтоохоос шалтгаалан авах мөнгөн дүн нь өөр байдаг учраас замбараагүй түвшинд хүрсэн зүйл бий. Тиймээс эрүүл мэндийн цахим бүртгэлийн системтэй болно.
-Баян-Өлгий аймгийн нэгдсэн эмнэлгийн 40 гаруй эмч нар шалгагдаж байгаа талаар АТГ-аас мэдээлсэн. Энэ асуудал юу болсон бэ?
-Тодорхой мэдээлэл байхгүй байна.
Б.Лхам
Сэтгэгдэл (2)