СебестьяанХирсит : Ихэнх залуус ирээдүйд юу болох талаар юу ч бодохгүй явна.
“Миний хувьд Монголын сэтгүүлчидтэй хамтран ажилллах их сонирхолтой байлаа. Би Монголчуудад дуртай” хэмээн Германы Хаппингтон Пост сайтын парламентын сэтгүүлч Себестьяан Хирсит хэлсэн юм. Тэрбээр Манай улсад “Конрад Аденаур” сан, “Хөгжил Ардчилал” ТББ-ын урилгаар цөөн хоног зочилоод буй юм. Энэ сарын 16-17-ны өдрүүдэд зохион байгуулагдсан “Эдийн засгийн тогтвортой хөгжил” сэдвийн дор сэтгүүлчид Себестьян Хирситтэй харилцан туршлага солилцож санал бодлоо хуваалцсан юм. Энэ үеэр түүнтэй цөөн хором ярилцсанаа хүргэе.
-Танд энэ өдрийн мэндийг хүргэе. Та манай уншигчдад өөрийнхөө талаар танилцуулна уу?
-Танд ч бас энэ өдрийн мэндийг хүргэе. Өөрийнхөө тухай товч танилцуулхад ---Намайг Себестьяан Хирсит гэдэг. Би 35 настай. 1998 оноос эхлэн сэтгүүлчээр ажиллаж эхэлсэн. Мьюнхиний Их сургуулийг сэтгүүлчээр сурч төгссөн. Мөн Берлиний Их сургуульд “Ирээдүйн судлал” мэргэжлээр суралцсан. Сүүлийн 10-д жил Германы Берлин хотод нэр хүндтэй сэтгүүлд Улс төрийн сэтгүүлчээр ажиллаж байна.
-Монголд өмнө нь ирж байв уу?
- Монголд анх удаа ирж байна. Би Украйнд түр амьдарч байгаа. Украйн Орос хоёрын харилцаа муудсан учраас Монгол руу ирхийн тулд Герман орж, Берлинээс шууд зорчлоо. Танай улс маш их таалагдаж байна.
- Энэ хоёр өдрийн сургалт Герман Монголын сэтгүүлчид харилцан туршлага солилцсон үр өгөөжтэй болж өндөрлөлөө. Энэхүү сургалтыг удирдан явуулсаны хувьд танд хамгийн онцлог тал нь юу вэ?
- Агуулын хувьд тухайн сэдвийн гол анхаарах зүйл нь редакцын ажлын үндсэн төлөвлөгөө гаргах хэсэг, сэтгүүлчдийн үндсэн стандарт онцлог байсан. Энэ хоёр өдрийн сургалт надад маш сонирхолтой санагдлаа. Учир нь манай сэтгүүлчид маш нээлттэй харилцан идэвхтэй харилцсан юм. Ер нь бол олон тохиолдолд тухайлбал Германд илтгэгч багш нь зогсоод л яриад байдаг. Оролцогчид алийг нь ойлгоод, алийг нь ойлгохгүй байгааг тэр бүр хараад байдаггүй. Харин энэхүү харилцан туршлага солилцох сургалт бусдаас онцлог байсан. Оролцигдтойгоо илүү нээлттэй харилцаж, асуултаа чөлөөтэй тавьж харилцан ярилцсан нь их эерэг сэтгэгдэл төрүүллээ. Энэ нь бас онцлох зүйл болсон.
- Таны хувьд хөндлөнгийн байр сууринаас ажиглахад Монголын эдийн засгийн өнөөгийн нөхцөл байдал ямар харагдаж байна вэ?
- Мэдээж Монголд ирж байгаагийн хувьд судалсан. Гэхдээ танай орны талаар бүрэн мэдэхгүй. Би бол дэлхийд 180 орны эдийн засгаас илүүтэй эдийн засгийн сэтгүүлчдийн үндсэн зарчим ямар зүйл дээр ажиллах нь илүү чухал вэ гэж үзэх нь илүү сонирхолтой байна.
- Өнөөдөр Герман улсад тэтгэврийн дансны тухай асуудал хөндөгдөж байгаа талаар ярьлаа. Манай улсад Герман улстай төстэй зүйл ажиглагдаж байгаа нь саяхан Мэргэжлийн Засгийн газраас хамтын тэтгэврийг хүчингүй болгож насны хишиг гэх хуулийг гаргаж ирсэн. Залуусын хувьд яагаад одооноос ирээдүйн тэтгэврийн мөнгөндөө санаа зовох хэрэгтэй вэ?
- Өнөөдөр Герман улсад ихэнх залуус ирээдүйд юу болох талаар юу ч бодохгүй явна. Тухайлбал хөдөлмөрийн насны 25-30 насны залуус. Энэ нь 20-35 жилийн дараа хүмүүс ядуурлын байдалд хүрнэ гэдгийг ойлгохгүй байна. Учир нь тэтгэврийн хэмжээ маш бага. 20-30 жилийн дараа тэтгэврийн насны ядуучуудыг бий болгох аюултай. Германы одоогийн Засгийн газар анх гарахдаа тэтгэврийн багц хуулийг гаргасан ч онцгой өөрчлөлт авчирсангүй. Яагаад гэвэл хөдөлмөрийн насны залуус буюу 25-30 насныханд зориулж 2030 рн болтол тэтгэвэрт зориулж 3 милльяард давсан маш их хэмжээний мөнгөн дүнгийн тооцоо гарсан. Мөн хүүхэд гаргасан эмэгтэйчүүд тэтгэвэрт гарахдаа мөнгө авах тухай заасан. Энэ нь 1992 оноос өмнөх ээжүүдэд хамаатай. Түүнчлэн Социал Демократ намаас хөдөлмөрийн насны залуус тэтгэврийн насанд хүрээгүй ч тэтгэвэрт гарч болох тухай санал хэрэгжүүлсэн. Гэвч хөдөлмөрийн насны залууст уг санаачилга ач холбогдол өгөөгүй.
- Дэхийн улс орнуудад хүн амын тоо буурч улс оронд агших процесс явагдаж байгаа талаар та сургалтын үеэр сонирхуулсан. Энэ үйл явдал манай улсад бас болохыг үгүйсгэх аргагүй?
- Дэлхийн хүн амын хамгийн их өсөлттэй үе нь 1990-д он байсан. Ялангуяа Япон, Итали улсуудад. Гэвч энэ улс өнөөдөр хүн амынх нь тоо байнгын бууралттай байх болсон. Учир нь насжилт өндөр, залуус бага. Тиймээс зарим хүнгүй тосгодыг улс орон нь хөгжүүлэх биш устгаж эхэллээ. Украйнд би одоо амьдарч байна. Энэ улс анх 51 сая хүн амтай байсан. 2 жил гаруйн өмнө Кримд болсон үйл явдалын дараа 45 сая болсон нь 25 жилийн дотор Украйн улсын хүн ам 25 хувиар багасаад байна. Мөн ОХУ хэдэн сая хүнээр багассан нь мөн л агших процесс явагдаж байна. Оросын хувьд эрчүүдийн дундаж наслалт 56. Энэ нь архидалт өндөр байдагтай шууд холбоотой. Улс орон агших процесс явагдаж байгаа нь ирээдүйд Монгол Улсад ч хамаатай. Үүнийг сэтгүүлчид ойлгуулах нь бидний үүрэг юм.
- Ярилцлагын төгсгөлд Монголын сэтгүүлчдэд хандаж хэлэх үг?
- Монголд их олон газар намайг ярилцлаганд урьлаа. Урьсан газар бүрт баярлалаа. Надад Монголын сэтгүүлчидтэй хамтран ажиллах маш сонирхолтой байлаа. Гэхдээ надаас маш нээлттэй асуулт асууж байгаа нь надад чөлөөтэй ярих боломжийг олгож байна. Өөрөөр хэлбэл, би юу ч дураараа бурж болхоор асуулт асууж байна. Үүнийг шүүмжлэл гэж бүү ойлгоорой. Сэтгүүлчийн нүдээр харвал телевизийн нэвтрүүлгийн цагийг дүүргэх гэж байгаа бол өөр хэрэг. Сэтгүүлч хүнийхээ хувьд юу хүсээд байгаагаа огтхон ч ойлгохгүй байгаа нь харагдлаа. Бид бол нийгмийн өмгөөлөгчид гэдгийг санах хэрэгтэй. Мөн сэтгүүлч гэдэг маань ямар үүрэгтэй вэ гэдгээ ойлгох нь чухал. Тухайн улс орондоо ямар ач холбогдолтой вэ гэдгээ ойлгох нь сэтгүүлчийн давуу тал юм.
Б.Цэцэг

Сум дүүргийн өөрөө удирдах ёсны байгууллага ИТХ-ыг сонгох сонгууль өглөөний 07,00 цагаас орон даяар эхэллээ.

Маргааш дугаарын хязгаарлалт үйлчлэхгүй

2016 оны Орон нутгийн сонгуулийн санал хураах ажиллагаа өнөө өглөөний 07 цагт улс орон даяар эхэлсэн. Энэ удаагийн орон нутгийн сонгуульд 21 аймгийн 1,613 баг, нийслэлийн 9 дүүргийн 152 хорооноос нийт 7,282 төлөөлөгч сонгогдох юм. Эдгээр 7,282 мандатын төлөө өрсөлдөхөөр 15,212 нэр дэвшигч бүртгүүлснээс улс төрийн нам, эвслээс 14,489 нэр дэвшигч, 723 бие даан нэр дэвшигч өрсөлдөж байгаа билээ. Тэгвэл сонгуулийн санал хураалтыг хэрхэн явуулах болоод орон нутгийн сонгуулийн талаарх 24 баримтыг хүргэж байна.

Тухайн өдөр бар жилтнээ аливаа үйлийг хийхэд эерэг сайн

Улаанбаатарт өдөртөө 4-6 градус дулаан байна

Авто замын салбарын аварга шалгаруулах спорт наадам 2016 оны 11 сарын 7,8-ны өдрүүдэд Буянт Ухаа спорт ордон болох гэж байна. Удирдамж тун удахгүй www.mra.mn сайтанд тавигдана.

Монгол Улсын хүн амын өсөлт, төрөлтийг дэмжих бодлогын хүрээнд Эхэд тэтгэмж, хөнгөлөлт олгох тухай хуулийн төслийн үзэл баримтлалын төслийг хэлэлцэн хуулийн төслийг боловсруулан Засгийн газрын хуралдаанаар хэлэлцүүлэхийг даалгав.

Монгол Улсаас ОХУ-д суугаа ЭСЯ-аас Монгол Улс, ОХУ-ын хооронд дипломат харилцаа тогтоосны 95 жилийн ойд зориулан зохион байгуулж буй ”Найрамдлын сар”-ын цуврал арга хэмжээг зохион байгуулж байгаа билээ.

Энэ хүрээнд Москва хотын ”Лотте плаза”-дМонгол Улсын урлагийн мастеруудын концерт болон ”Шилмэл загвар” төвийн хувцас загварын үзүүлбэрийг 2016.10.10-ныөдөр зохион байгуулав. Баярын арга хэмжээг Монгол Улсаас ОХУ-д суугаа Онц бөгөөд Бүрэн эрхт Элчин сайд хатагтай Б.Дэргэрмаа нээж, үг хэлсэн юм. Тэрбээр хэлсэн үгэндээМонгол-Оросын дипломат харилцаанд соёл хүмүүнлэгийн харилцаа чухал үүрэг гүйцэтгэж ирснийг тэмдэглээд, соёлын хамтын ажиллагаа нь эрт дээр үеэс улс хоорондын харилцааны чухал хэлбэр байсаар ирсэн бөгөөд соёл иргэншлүүдийн харилцан ойлголцол, үндэстэн хоорондын итгэлцэлд чухал үүрэг гүйцэтгэж, үндэсний соёлыг харилцан баяжуулж, хөгжүүлэхэд түлхэц болдог ач холбогдолтойг дурдаад, Монгол Улсын урлагийн мастеруудын концерт зохион байгуулахад бүх талын дэмжлэг туслалцаа үзүүлсэн Боловсрол, соёл, шинжлэх ухаан, спортын сайд Ж.Батсуурь, мөн баярын арга хэмжээг дэмжиж ”Шилмэл загвар” төвийн захирал хатагтай Ч.Оюунцэцэг, дизайнер Б.Дулам нар уран бүтээлчдийнхээ хамтаар өөрсдийн зардлаар хүрэлцэн ирж оролцож байгаад гүн талархал илэрхийлэв. Нээлтийн арга хэмжээнд ОХУ-ын Соёлын дэд сайд А.В.Журавский оролцож, мэндчилгээ дэвшүүллээ. Баярын концертод Монгол Улсын БСШУСЯ-ны Соёл, урлагийн бодлогын газрын дарга Н.Болдоор ахлуулсан УДБЭТ-ын жүжигчид тэр дундаа төгөлдөр хуурч, МУГЖ Б.Солонго, МУГЖ дуучин Б.Сарантуяа зэрэг монголын нэр хүндтэй уран бүтээлчид ая дуугаа өргөсөн юм.Энэхүү арга хэмжээнд ОХУ-ын их, дээд сургуулиудын реакторууд, соёл, шинжлэх ухаан, бизнес, улстөрийн хүрээнийхэн оролцсон нь онцгой ач холбогдолтой явдал болсныг Элчин сайд Б.Дэлгэрмаа онцлон тэмдэглэв.

Нийслэлийн Засаг дарга бөгөөд Улаанбаатар хотын Захирагч С.Батболд өнөөдөр Олон улсын санхүүгийн корпорацийн Филиппин Улс дахь Ерөнхий хөрөнгө оруулалтын мэргэжилтэн Жессе Ангийг хүлээн авч уулзлаа. Уулзалтаар Улаанбаатар хотын эко хөгжлийн бодлого, эрчим хүчний дэд бүтцийн бүтээн байуулалтад дэмжлэг үзүүлэх, тодорхой төслүүд буюу нийслэлийн гэр хорооллыг өртөг багатай, хямд орон сууцаар хангах тал дээр санхүүгийн төлөвлөлт хийх, Азийн хөгжлийн банкны санхүүжилтээр хэрэгжиж байгаа Улаанбаатар хотын дэд төвүүдэд иргэдийн орлогод нийцсэн орон сууц барих төсөл хэрэгжүүлэх боломжийн талаар ярилцлаа. Филиппин Улс дахь Ерөнхий хөрөнгө оруулалтын мэргэжилтэн Жессе Анг “Манайх ногоон барилгын төслөө Ази тивийн болон Латин Америкийн улсуудад хэрэгжүүлж байна. Ногоон барилгын тал дээр Монгол Улстай хамтарч ажиллах сонирхолтой байна. Манай улс өөрсдийн туршлагаасаа хуваалцаж, энэ чиглэлээр барилгын ажил явуулах тал дээр санал бодлоо солилцоход таатай байх болно. Ногоон барилга нь эрчим хүчний болон усны зарцуулалтад асар их эдийн засгийн хэмнэлтийг мэдрүүлдэг. Монгол Улсын Засгийн газар, Улаанбаатар хотын захиргаатай энэ тал дээр хамтран ажиллах саналтай байна. Та бүхнийг хүлээж авна гэдэгт итгэлтэй байна” гэлээ.

Нийслэлийн Засаг дарга бөгөөд Улаанбаатар хотын захирагч С.Батболд “Ногоон барилга нь дэлхий нийтэд их чухал асуудал болоод байгаа. Манай улсын сэрүүний улирал урт учраас барьж байгаа барилгын дулаан алдалтын тал дээр анхааран ажиллах хэрэгтэй байгаа юм. Манай улсад ногоон барилгын ажлыг эхлүүлэхийн тулд Үндэсний хэмжээний стандарт боловсруулахаас эхлээд маш их ажил үүсэх нь тодорхой. Улаанбаатар хот, Засгийн газар, ТББ-ууд хамтран хийх хэрэгтэй гэж үзэж байна. Танай Ногоон барилга төслийг хэрэгжүүлэхэд Улаанбаатар хотын зүгээс татгалзах зүйл байхгүй” гэдгийг хэлсэн юм гэж Нийслэлийн ЗДТГ-ын Хэвлэл мэдээлэл, олон нийттэй харилцах хэлтсээс мэдээллээ.

Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж Хойд Америк-Монголын бизнесийн зөвлөлийн ерөнхийлөгч Стив Сандерс тэргүүүтэй төлөөлөгчдийг өнөөдөр хүлээн авч уулзлаа.

Уулзалтын үеэр Монгол Улс, Хойд Америкийн хамтын ажиллагаа, харилцааг өргөжүүлэн хөгжүүлэх, цаашдын үйл ажиллагааны чиглэл, хандлагын талаар санал солилцон ярилцлаа.

1990 оноос хойш үйл ажиллагаагаа явуулж эхэлсэн Хойд Америк-Монголын бизнесийн Зөвлөл нь Монгол Улсыг Хойд Америктай холбосон хамгийн анхны бизнесийн байгууллага бөгөөд Монголын гадаад худалдааг нэмэгдүүлэх, хөрөнгө оруулалтыг татахад чухал үүрэг гүйцэтгэж ирсэн байна.

Тус байгууллага нь Монгол Улс, АНУ болон Монгол Улс, Канадын худалдаа, хөрөнгө оруулалт, эдийн засгийн хамтын ажиллагааг дэмжин ажиллах зорилготой юм.

Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн Тамгын газрын дарга Ц.Баярсайхан өнөөдөр Шилэн дансны хөтлөлтийн талаар холбогдох албаны хүмүүстэй уулзаж ярилцав.

Уулзалтад Засгийн газрын Хэрэг эрхлэх газрын дэд дарга Б.Даажамба, Улсын Ерөнхий аудитор А.Зангад, Сангийн яамны Төсвийн хяналт, эрсдлийн удирдлагын газрын мэргэжилтэн Батзориг, Сангийн яамны Төрийн сангийн газрын ахлах мэргэжилтэн Наранчимэг нар оролцлоо.

УИХ-ын 2016 оны сонгуулийн дараа Засгийн газар шинээр бүрдэж, төрийн болон төсвийн санхүүжилт бүхий олон газрын төсвийн ерөнхийлөн захирагч, яамдын Төрийн нарийн бичгийн дарга нар шинээр томилогдсоны улмаас сүүлийн саруудад шилэн дансны хөтлөлт тааруу байгаа болон шилэн дансны хөтлөлтийг яаралтай хэвийн байдалд оруулах талаар энэ үеэр санал солилцон ярилцлаа.

Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн Тамгын газрын дарга Ц.Баярсайхан уулзалтын эхэнд хэлэхдээ “Шилэн дансны хууль хэрэгжээд хоёр жил гаруй болж байна. Сүүлийн үед Шилэн дансны хуулийн хэрэгжилт саарч байна гэсэн мэдээлэл олон нийтийн зүгээс гарч байгаа. Хамгийн гол зүйл бол одоо нэгдүгээрт, хуулийн хэрэгжилтдээ анхааръя.

Шилэн дансны хууль хэрэгжсэнээр төрийн албаны үйл ажиллагаа, төсвийн хөрөнгийн зарцуулалт олон түмэнд нээлттэй хүрч байгаа. Олон нийтийн анхаарлыг нэлээд татдаг асуудал. Төсөв тунгалаг, зарцуулалт нь ил тод байх нь иргэд, татвар төлөгчдөд таатай уур амьсгал үүсгэдэг. Зарим яамд дээр гарч байгаа асуудлыг хурдан засах хэрэгтэй.

Хоёрт, Шинээр томилогдсон хүмүүст богино хугацаанд сургалт хийх нь зүйтэй. Энэ сургалтад шинээр томилогдсон Төрийн нарийн бичгийн дарга нар, холбогдох хүмүүсийг оролцуулах нь зөв байх.

Монгол Улсын 2017 оны төсөв ирэх 11 дүгээр сарын 15 гэхэд батлагдах байх. Орон нутаг 12 дугаар сарын 15 гэхэд батална. Энэ хооронд шилэн данс хөтлөх холбогдох хүмүүсээ сургаж, гарын авлага, материалаар хангах шаардлага байна. Энэ талын ажлыг эрчимжүүлэх хэрэгтэй.

Гуравт, Шилэн дансны хууль бол Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн зүгээс анхаарч, санаачилсан хууль. Тийм учраас 2017 оны 1 дүгээр сард Шилэн дансны хуулийн хэрэгжилтийн талаар хэлэлцүүлэг, сонсгол хийхээр төлөвлөж байна. Түүгээр хуулийн хэрэгжилтэд гарч байгаа бэрхшээл, мөрдөж байгаа дүрэм, журмаа шинэчлэх шаардлага байгаа эсэх талаар ярилцана. Түүн дээр Улсын Ерөнхий аудитор илтгэл тавина. Сангийн яам мэдээлэл өгнө. Засгийн газар төрийн яамд, орон нутгийн байгууллага ямар түвшинд оролцохыг хариуцна. Энэ чиглэлээр та бүхэнтэй албан ёсоор уулзаж байна” гэлээ.

Одоогийн байдлаар Шилэн дансны мэдээлэл хөтөлдөг байгууллагын 70 хувь бүрэн хөтөлж байгаа бөгөөд 30 хувьд нь анхаарах шаардлагатай байгаа юм байна. Хөдөө орон нутгийн хувьд Завхан аймгийн найман сумаас бусад сумд цахим сүлжээнд хамрагджээ. Одоо сумдыг шилэн кабельд холбож интернэтийн хурдыг сайжруулах шаардлагатай байгааг Сангийн яамны ахлах мэргэжилтэн Наранчимэг хэллээ.

Шилэн дансны нэгдсэн мэдээлэл хөтөлдөг орон тооны хүнгүй тул ажлын хажуугаар хийдэг. Ингэлээ гээд энэ ажлыг цалгардуулж байгаагүй. Боловсон хүчин, төсөв, хөрөнгийн дутагдалтай байдаг. Хөрөнгө мөнгөний дутагдлыг төслийн хөрөнгө зэргээс нөхөж ирсэн гэдгийг тэрээр мөн хэлж байлаа.

Мөн Шилэн дансны тухай хуульд холбогдох нэмэлт, өөрчлөлт оруулах, хууль эрх зүйн орчинг тогтвортой хөгжүүлэх шаардлага байгааг уулзалтад оролцогчид хэлж байсан юм.

Энэ онд улсын хэмжээгээр 377.2 мянган га-д үр тариа, үүнээс 355.3 мянган га-д улаанбуудай, 14.5 мянган га-д төмс, 8.2 мянган га-д хүнсний ногоо, 63.8 мянган га-д тосны ургамал, 28.0 мянган га-д тэжээлийн ургамал, 4.2 мянган га-д эмийн ургамал, нийтдээ 495.9 мянган га-д тариалалт хийсэн.

Зэвсэг, зэвсгийн чанартай зүйл ашиглан бусдын биед халдаж, онц их хэмжээний мөнгө дээрэмдсэн бүлэг этгээдүүдийн гурвыг нь улс даяар эрэн сурвалжилж байгаа юм байна.

Гадаад, дотоодын нислэгүүд хойшилжээ

300 жилийн настай ”Хар морь” сахиус-ыг хулгайлсан этгээдүүдийг баривчилжээ.

Монголын хөрөнгийн бирж, Санхүүгийн зохицуулах хороо зэрэг үнэт цаасны зах зээлийн мэргэжлийн оролцогч байгууллагууд хамтран ”Нэг зорилго, нэгдсэн шийдэл” зорилгын хүрээнд хэлэлцүүлэг болон нээлттэй өдөрлөг арга хэмжээг зохион байгуулахаар боллоо.

Булган аймгийн Бугат сумын нутагт мод бэлтгэж явсан 50 настай эрэгтэй амиа алдсан хэрэг гарчээ.

УИХ-ын дарга М.Энхболд маргааш Сум, дүүргийн ИТХ-ийн сонгуулийг Чингэлтэй дүүргийн сонгуулийн 1 дүгээр тойрог 2036 дугаар хэсгийн санал авах байранд очиж саналаа өгнө.

Өнгөрсөн шөнө орсон цасны улмаас хойд чиглэлд буюу Дархан, Орхоны замд үзэгдэх орчин хязгаарлагдаж, замын нөхцөлд хүндрэл үүссэнтэй холбогдуулан зарим чиглэлийн замын хөдөлгөөнийг хязгаарласан тухай Авто тээврийн үндэсний төвөөс мэдээллээ.