Монгол Улсын төр, нийгмийн нэрт зүтгэлтэн, Монгол Улсын хөдөлмөрийн баатар, Ардын багш, гавьяат хуульч, доктор, профессор Бяраагийн Чимидийн нэрэмжит шагнал гардуулах ёслол

Дорнод аймгийн Чулуунхороот сумын 2-р багийн нутаг Цавт гэх газар нэгдүгээр сарын 11-ний өдөр таван иргэн нэр нь үл мэдэгдэх шингэн ууж, хордсон хэрэг гарчээ.

Монгол Улсын Их Хурлын дарга М.Энхболдын захирамжаар “Улсын Их Хурал болон Байнгын хороо, Дэд хорооноос агаарын бохирдлыг бууруулах чиглэлээр өгсөн тогтоол, шийдвэрүүдийн хэрэгжилтийг дүгнэх

2014 онд ОХУ-ын Сочи хотноо болсон өвлийн олимпийн тоглолтын үеэр тус улсын шилдэг тамирчид сэргээш хэрэглэсэн асуудал

Монгол Улсад Ардчилсан шинэ Үндсэн хууль батлагдсаны 26 жилийн ойг тохиолдуулан үндэсний бөхийн барилдаан Монгол бөхийн өргөөнд боллоо.

Цаг хугацаа урсдагаараа урсаж, долоо хоногийн үйл явдал өрнөх жамаараа хөвөрлөө. Улс төр нийгмийн хүрээнд чамгүй олон асуудал өрнөсөн долоо хоног байсан.

Ганцаардмао, зожиг, этгээд Харүки Мүраками
Өнөөдөр дэлхий дээр амьд байгаа зохиолчдоом хамгийн алдартай нь Японы сонгодог зохиолч Харүки Мүраками гэдэгтэй маргах хүн цөөхөн болов уу. 1949 оны нэгдүгээр сарын 12-нд төрсөн тэрээр өчигдөрхөн 69 насныхаа төрсөн өдрийг тэмдэглэв. Түүний утга зохиолын болон баримтат зохиолын бүтээлүүд нь Франц Кафкагийн шагнал, Франц О Коннорын богино өгүүллэгийн шагнал, Иерусалимын шагнал зэрэг олон улсын утга зохиоын шагналуудыг хүртсэн. Мүракамигийн утга зохиол нь Японы уламжлалт бичлэгийн зарчмаас гажиж хошин, хиймэл, маш гадааджуулсан байдалтай, ганцаардуулсан байдлыг харуулдаг нь дотоодын уламжлалт хэсгийнхний шүүмжлэлийг хүлээдэг. Түүний 1987 онд гаргасан ”Норвегийн ой” ном нь Японд залуучуудын дунд нэрд гарч олон сая хувиар хэвлэгдэж түүний нэрд гарах эхлэл нь болжээ. 1986 онд тэр Японоос гарч Европоор аялаад АНУ-д суурьшиж Принстоны Их Сургууль, Таффсын Их Сургуульд багшаар ажиллажээ. Мүраками нь 2007 онд Лейжийн Их Сургууль ба 2008 онд Принстоны Их Сургуулийн хүндэт докторын зэргээр шагнуулсан байдаг. Түүний хэд хэдэн ном нь Японд болон гадаадад кино болж гарсан байна. Бид сэтгэлийн хөдөлгөөн, баяр баясгалан, аз жаргал зэрэг амьдралынхаа олон зүйлийг үгээр илэрхийлж чаддаггүй. Харин Харүки Мүраками бол ингэж чаддаг хүн. Тэр хүний сэтгэлд юу болж байгааг мэдэрч, түүнийгээ тун ойлгомжтой, мэргэнээр хэлж чадна. Сүүлийн үед түүнийг алдрын оргилд гаргасан роман бол “1Q84 роман” юм. 1995 онд Токио хотын метронд хорт хий тавьж олон хүний амь насыг сүйтгэсэн “Ум шинри кёо” шашны байгууллагын өдүүлсэн гэмт хэргийн бодит түүхээс сэдэвлэн бичсэн “1Q84 роман” нь өнөө цагт жинхэнэ сонгодог бүтээл гэж үнэлэгдэж байгаа юм. Ингээд өчигдөрхөн 69 нас хүрсэн их зохиолчийн эшлэлүүдтэй танилцая.
Мэргэжил гэдэг бол хайр дурлал юм. Түүнээс тооцоо харсан гэрлэлт биш. Бүх амьдралын үйл хэрэг гэдэг амьдрал болохоос ажил биш шүү.
Хайргүй дэлхий гэдэг цонхны цаадах салхи гэсэн үг. Амьсгалж ч, хүрч ч болохгүй.
Би урьд нь хүн аажмаар, жил ахих тусам ухаан суудаг гэж боддог байлаа. Тэгвэл үгүй юм байна. Хүн ганц мөчид л ухаан суудаг юм байна.
Хавар бол ямар нэг шинэ юм эхлэхэд яг таарсан улирал.
Дэлхий дээр буруу, алдаатай бодол гэж байдаггүй. Харин биднийхтэй таардаггүй бодол гэж бий.
Чи ойд очихоороо ойн нэг хэсэг мэт болдог. Бороонд норлоо борооны хэсэг болно. Өглөө боллоо, өглөөний нэгэн хэсэг болж, надтай хамт суухдаа миний нэгэн хэсэг болдог.
Хотод амьдарсан хүн хөл доорхио л харж сурдаг. Дэлхийд тэнгэр гэж байдгийг хэн ч санадаггүй.
Тэврэлдэхдээ бид айдсаа хуваалцдаг.
Тайван байна гэдэг хүч чадал.
Хэчнээн хичээсэн ч өвчтэй үед өвчтэй л байдаг.
Сэтгэлийн хөдөлгөөнөө ил гаргаж бай. Тэгэхгүй бол зүрхэн дотор хуралдаад, хатуурч, үхэх болдог.
Би ганцаардалд дургүй. Гэхдээ илүү хүмүүстэй танилцдаггүй. Яагаад гэвэл дараа нь дахиад л хэн нэгэнд сэтгэл гутрах хэрэг гарахгүй болохоор.
Зүрх хатуу саванд нуугддаг юм шиг байна. Энэ хайрцгийг нь хагалан нэвтэрч чадах хүн ховор. Тийм болохоор би хайрлан дурлаж чаддаггүй байж болох юм.
Хамгийн чухал зүйл бол нэг нэгэндээ үнэнч байж, туслах явдал.
Ямар ч хоосон зай хэзээ нэгэн цагт дүүрдэг.
Хүнд итгэл найдвар бэлэглэхэд тэр түүнийг цаашид амьдрах гэж яг түлш шиг ашигладаг. Итгэлгүй бол цаашид гэдэг үг ч байхгүй.
Бусад хүн юунд хүрсэн нь чухал биш харин чиний хүрч, хийж чадсан тэр жижигхэн зүйл чухал.
Алсаас харвал юу ч үзэсгэлэнтэй сайхан харагдана.
Шал дэмий жижигхэн юмнаас дэлхийн хамгийн агуу зүйлс эхэлсэн байх нь олон тохиолддог.
Ой санамж хүнийг дотроос нь дулаацуулдаг. Гэхдээ бас дотроос нь бусниулан бутраадаг гэж байгаа.
Буруу чигт гэрлийн хурдаар давхих нь огт хөдлөөгүйгээс илүү хортой.
Чамтай чиний талаар ярьдаг хүн амьдралд чинь олон байсан уу?
Миний амьдралд хэн хүссэн нь орж ирж, хэн хүссэн нь гарч байдаг. Гэхдээ бүх зочдод зориулсан нийтлэг дүрэм бий. Орохдоо гутлаа арчиж, гарахдаа хаалга хааж бай.
Тэнгисийг удаан харахаар уйдаад хүмүүстэй уулзмаар санагддаг. Харин хүмүүстэй удаан байхаар тэнгисээ санаад эхэлдэг.
Хүн хөгшрөх тусам түүний амьдралд засаж болшгүй зүйл олон болдог.
Бидний амьдралаас алга болж байгаа бүх юм, бүр мөсөн алга болсон ч гэсэн ардаа цоорхой нүх үлдээдэг. Энэ нүх хэзээ ч бөглөрөхгүй.
Хэрэв хүн болгон бүх юм сайн сайхан дуусна гэж итгэдэг болбол дэлхийд айх юм үгүй болно.
Зүрхнээс гадагш гарч ирэхгүй тийм нууц гэж байхгүй.
Ганцаардал гэж юу вэ? Энэ бол бороотой үдэш том голын дэргэд зогсоод ус урсан, далайд нийлж байгааг удаан харах үед төрдөг мэдрэмжтэй ижилхэн.
Ганцаардсан бодлоо хуваалцах хүнгүй бол бодлууд чамайг хоорондоо хувааж эхэлдэг.
Алдаа гэдэг амьдрал дахин давтагдах шинж тэмдэг. Энэ тэмдэггүй бол ямар ч утгагүй.
Өргөн мөрөн чимээгүй урсдаг.
Залуу насаа өнгөрөөгүй үед нь баяр баясгалан болгон хувирга. 100 хувь шүү. Дараа нь хөгширсөн хойноо энэ дурсамжаараа өөрийгөө бүлээцүүлнэ.
Уран зөгнөлд төсөв гэж үгүй.
Хэрэв чи хав харанхуйд орчихвол нүдээ дастал чимээгүй тайван суу.
Бүх хүний хувьд аз жаргал ижил мөртлөө зовлон нь өөр өөр байдаг. Толстойн зөв байж. Аз жаргал бол сургамжит өгүүллэг, зовлон бол түүх юм.
Цаг хугацаа өнгөрсөөр байгаа нь хамгийн хэцүү. Өнгөрсөн үе уртсаж, ирээдүй богиноссоор. Юм хийх цаг багасч, хийж амжаагүй харамсах зүйл ихэссээр.
Тэнэг өдөр байлаа. Тэнэг жилийн тэнэг сарын тэнэг өдөр.
Амьдрал яг л эргэдэг тоглоомон дээр суусан юм шиг. Бид тодорхой газарт, тодорхой хурдтайгаар л эргэлдэнэ. Бидний эргэлт хаашаа ч чиглээгүй. Гарч ч, сууж ч болохгүй.
Бүх амьдралдаа мартахааргүй үг гэж байдаг.
Хэн нэгнийг хайрлаж байвал таны амьдралд бага ч гэсэн найдвар байна гэсэн үг. Тэр хүн чинь чамайг хайрлахгүй байсан ч.
Өөрийгөө бүү хайрла. Өчүүхэн амьтад л өөрийгөө хайрладаг юм.
Болох юмыг тойрон гарч болохгүй. Хэрэв нэгэнт болсон бол өөрчилж чадахгүй.
Бүх юм өнгөрнө. Үүнд итгэ. Ямар ч зовлон байсан дуусна. Хорвоод мөнх юм гэж үгүй.

Жүжигчдэд тохиолдсон хөгжилтэй явдлууд
Монголын үе үеийн алдартай жүжигчид энд тэнд, хөдөө гадаа, хилийн дээс алхаж явахдаа хөөрхөн хошин шог тарьж, эргээд дуурсах явган ярианы эзэд болсон байх нь олонтаа. Энэ удаа Алтан үеийн болон арай хожуу үеийн алдартай жүжигчдэд тохиолдож байсан хөгжилтэй явдлуудаас ганц нэгийг сонирхуулж байна.
Халдага балдага
“Бумаа” хэмээн олноо алдаршсан гавьяат жүжигчин Цэвээнжав гуай нэг өдөрт хоёр хайрцаг тамхи татдаг нэгэн байжээ.
Бас “өгөр толгой Гүрсэд”-ийн дүрээр олны сэтгэлд хоногшсон гавьяат жүжигчин Дугарсанжаа гуай ч түүнээс дутахгүй архаг тамхичин байсан гэдэг. Нэг өдөр хоёр жүжигчин тамхинаас гарахаар шийдэцгээж, хоорондоо мөрий тавьсан байна. Тэд “Хэрвээ хэн нэг нь тамхи татаж харагдах юм бол нөгөөдөө нэг кило 24-ийн чихэр авч өгнө шүү” гэж тохиролцжээ. Гэвч сурсан юмыг сураар боож болох биш бие биеэсээ нуугдаж тамхиа татсаар л байжээ. Нэг удаа хөдөө тоглолтоор явж байгаад хээр түр саатах үед Цэвээнжав гуай автобусны ард гарчихсан тамхиа сэмхэн татаад зогсож байжээ. Түүнийг харсан нэгэн Дугарсанжаа гуайд энэ тухай хэлэхэд, тэрээр автобусны араар гэтэн гарч ирээд “За энэ чинь юу болж байна?” гэж сүртэй нь аргагүй ауутал,
Цэвээнжав гуай:
-Ээ халдага, балдага… гэж уулга алдаад. Үүнгүйгээр чинь байж сууж чадахгүй юм. Май, энэ мөнгөө ав! гээд өврөөсөө 25-тын дэвсгэрт гарган чулуудсан гэдэг.

Үс нь харагдахгүй амар
“Их замын эхэнд”, “Улаан дарцаг”, “Хүлээх газар” зэрэг олон кино, жүжгийн дүрээр үзэгчдийн танил болсон нэрт жүжигчин “Хөх чоно” Дамдин хэнэггүй, гүдэсхэн эр. Нэг удаа хэсэг жүжигчид хөдөө тоглолтоор явж байгаад оройхон нэгэн сумд очжээ. Цайны газар нь маш их үс хялгастай хоол өгсөнд жүжигчид дургүйцэн бүгд идсэнгүй. харин Дамдин л ганцаараа дуугүй сууж байснаа тавагтай хоолоо бариад чимээгүйхэн гараад явчихжээ. “Нохойд хоолоо өгч байгаа юм байна, би ч бас өгье” гэж нэг нь бодоод хэрэгт дурлан араас нь гарвал мань эр харин харанхуйд цаашаа хараад суучихсан хоолоо идэж байжээ.
-Яаж үүнийг идэж чадаж байна аа? гэхэд С.Дамдин:
-Үс хялгас нь харагдахгүй амар юм гэж хээвнэг хэлээд хоолоо халбагаджээ.

Латип шагналаа мялаалгасан нь
Нэрт найруулагч Доржсамбуу, алдарт жүжигчин Латип хоёр нэг удаа юм хүртээд, даврах санаатай жүжигчин Жигжиддуламынд очжээ. Тэднийг ороход “Харанхуй шөнөөр юугаа хийж явдаг улс вэ?” гээд зочны өрөөндөө урьж цай, идээ өгчээ. Архи гаргах шинжгүй байсан тул Жигжиддуламыг гарах хооронд Доржсамбуу ханан дээрх жинтүүд зүүлттэй байсан Соёлын тэргүүний ажилтны тэмдгийг Латипын энгэрт зүүгээд орж ирэхэд нь,
-Манай Латип шагнал аваад бид хоёр айл, амьтнаар орж явна гэж хэлэхэд жүжигчин бүсгүй уулга алдаж, “Түрүүний хэлэхгүй” гээд архи гаргаж, хоол хийжээ. Мань хоёр ч өнөөхөө уугаад дуустал дахиад нэгийг задлах гэхэд нь тэд, “Одоо болно, баярлалаа” гээд гарахаар босов. Харин хаалган дээр очсон хойноо Доржсамбуу Латипдаа хандан,
-Нөгөөхөө одоо өгчих өө гэхэд нэрт алиалагч энгэр дэх тэмдгээ аваад,
-Байсан газар нь зүүчихээрэй гэжээ.

1. Ой мод, цэцэгт нуга, од, чоно, тагтаа, шаазгай, зөгийн үүр, мөнгө, нугас, бөгж, цонх, алчуур , сахал, үс ургах, зочин гийчин, цус гарах урсах, юм олох, уйлах, гашуудах, хүн үхэж байна гэж зүүдэлвэл: Сайн хүнтэй учрах, хэл сураг сонсох, хэл сураг сонсох,олз омог олох, баяжих, заяаны ханьтай учрах, худ ураг болох, ахан дүүс хийгээд хүндтэй зочин ирэх, урт наслах, ажил үйлс өөдрөг өнгөтэй байх зэргийг бэлэгдэж байдаг.Иймээс өглөө босоод бурхандаа мөргөж “Ум гама дивани рагчаа хум пад” гэж 21 уншаад агаарт 3 удаа хурайлна.
2. Ихээр инээх, цоортой сонгино, цэцэг ногоо, таслах, жимс, шош, вандуй, намаг зэргийг зүүдэлвэл үйлж унжих гашуудахын нигууртай гэдэг.Иймээс өглөө нар руу харж зогсоод “Ум марзияа нам суха” гэж 21 уншаад шүлсээ залгина.
3. Аатсан ширгэсэн худаг, намаг, архи ууж байх, гашуун зүйл идэх, сахал үсээ хусуулах, жижигхэн охин, согтуу хүн зэргийг зүүдэлвэл: Гарз гарах, ядуурч гачигдах зовлон тохиож болзошгүй. Иймээс “Ум агааний нагааний ажийлаа мандаалие маей суха” гэж 21 уншаад хоёр гарын алгаар хүчтэй алгадна.
4. Усанд унах, их ус, цас бороо зэргийг зүүдэлвэл: Өвчин хийгээд гай зовлон ирж болзошгүй.Иймэс сэтэрхий аяганд хар ус хийгээд “Ум базар гүрү бадамаа сэдий хум пад” гэж 21 уншаад усанд гурав үлээгээд өөрийн муу зүгтээ цац.
5. Ямар нэгэн байдлаар могой, могойн зулзага зүүдэлвэл газар ус, лус савдагийн хорлолтой гэдэг.Иймээс хүж арц утлагаа уугуулж идээ, тариа будаа бэлтгээд “Ум базар вани хум пад, гэж 21 уншаад онгон уул ус, овоо тахилгаа дотроо бодож тариа будаа идээний дээжээ өргө.
6. Шүд унах, цустай махтай үйрч унаж байна гэж зүүдэлвэл: Гай барцад, осол эндэл, эрлэгийн элчийн муу нигууртай тул бурхандаа залбирч зул барьж арц хүж уугиулж “Намо багабади варазана барамидаей, Ум нада дадида, илиши илиши, милиши милиши бинаяна бинаяна, намо багади барада даяам варади,ириди ириди мириди мириди шүриди үшүри үшүри бүюүей бүюүей суха гэж олонтаа уншаарай.
7. Тэмээ хийгээд хүйтэн хошуутай мал, улаан мах, мах идэх, зүү хутга, мэс толь зэргийг зүүдэлвэл мангас, ад зэтгэрийн хорлол байж болзошгүй гэдэг.Иймд: 9 ширхэг хар өнгийн чулуу авчирч” Ум хасаа диваа хум пад” гэж 21 уншаад чулуугаа гурав үлээж найман зүгт, огторгуйд нэгийг нь хая.
8. Хар нохой хийгээд нохойд хөөгдөх, уруулах, хазуулах зэргээр зүүдэлвэл: Хан тэнгэр, ад гаригийн хорлол байж болзошгүй учир цаасан дээр нохойн толгой зурж хуйлаад “ Ум ха дон дог” гэж 21 уншаад зүүн хойт зүгт хая.
9. Өөх идэж байна, юм ихээр идэх яр шарх зэргийг зүүдэлвэл аливаа юмнаас бузартахын нигууртай учир аяганд ус хийж тавиад “Нама шизанада гордаяа хүлү хүлү дишта дишта банда банда хана хана аа мэради хум пад “ гэж 21 уншаад усаа үлээж нүүр гараа угаагаад хорлолын зүгт цац.
10. Хэрээ, тоншуул, өндөг, үстэй дээл, хувцас, нүцгэн эмэгтэй зүүдэлвэл хэрүүл хэл ам, ирэхийн нигууртай тул “Ум асидада бадриа аварзэди сарва дихана дасаяа дасаяа хана хана друм друм хум хум пад пад суха “ гэж 21 уншаарай.
11. Насан өөд болсон эцэг эх, ах дүүс, танил хүмүүстэй уулзаж учирч байна гэж зүүдэлвэл буян нэхэж байна гэдэг.Иймд 3 хоног зул барьж орой бүр “Ум мани бад ми хум” тарнийг бололцоогоороо олонтаа уншаарай.Эмэгтэй хүн номонд хувцас оё.Хүүхэд нохой хоолло.Хурал номын газар ерөөл авахуул.
12. Энд дурьдагдаагүй бусад зүүдүүд бол цагаан зүүд гэдэг.Хүн унтах нь билэг болох бие нь амарч оюун санаа болох сүнс өөр лүүгээ ирж буй олон зүйлтэй, мөн тодрхой хугацаа орон зайтайгаар биеэс хөндийрч орчлонгийн олон газрын есөн шидийн зүйлтэй учирч уулзаж байгаа мэтээр тайлбарлаад энэ нь зүүдний зөн билэг болж өнгөрсөн ба одоо болох билэг үйлийн магадлалтай гэсэн байна.

Зөрчил маргаангүй гэр бүл гэж бараг үгүй. Гэр бүлийн хэрүүл зөрчил гол төлөв жижиг сажиг зүйлээс гардаг. Аяга шанаганаас эхлээд үр хүүхэд, хэрэглээ сонирхол зэргийг тойрсон хэрүүл том хэрүүл болон хувирахаас гадна хосуудын харьцаанд сэв суулгах шалтгаан ч болдог. Иймд жижиг асуудалд онц ач холбогдол өгөлгүй шийдвэрлэх олон арга зам бий. Тэдгээрээс цөөн хэдийг хүргэе.
Хариуцлагыг өөртөө ав
Мартамхай нөхрүүд байдаг. Нөхөр чинь жолооны үнэмлэх, түлхүүр мэтийг байсхийгээд хаячихдаг бол бүү бухимд. Уурлаад ч нэмэргүй. Асуудлыг энгийн боловч үр дүнтэй аргаар шийдэж болно. Та зүгээр л түлхүүр болон бичиг баримтыг нөхөртөө сануулах үүрэг өөртөө тавь. Энэ тохиолдолд та олон таагүй асуудлаас зайлсхийж чадна.

Зурагтаа ээлжилж үз
Хоёр зурагт байхгүй нөхцөлд маргаан гарах болно. Нэгдмэл шийдвэрт хүрч чадахгүй байвал тохирохыг хичээ. Хоёуланд сонирхолтой нэвтрүүлэг сонгох нь амаргүй тул нэг орой нөхөр чинь хөлбөмбөг, дараагийн өдөр та цуврал киногоо үзэхээр тохиролц.

Түүний ажлыг хий
Янз бүрийн нөхцөл байдлаас шалтгаалан нөхөр чинь үүрэгтэй ажлаа хийлгүй удсан байж болно. Уурлаж үглэхийн оронд та өмнөөс нь хийчих. Нөхөр чинь үүнийг анзаарч гэмшинэ. Гэр бүлийн амьдрал бол та хоёрын аз жаргалтай байх үндэс тул тунирхал зохисгүй.
Гэр доторх үүргийг хуваарил
Хэрэв нөхөр чинь хүнсээ цуглуулахдаа үнэтэй, чанар муутайг нь авчихдаг бол түүнийг дэлгүүр явуулах шаардлагагүй. Харин нөхөртөө гэрийнхээ цахилгаан хэрэгслийн бүрэн бүтэн байдал, машин тэргээ хариуцуул.
Тодорхой хэл
Нөхрөө дэлгүүр явуулах гэж байгаа бол захиасаа тодруул. “Орой идчих юм аваад ир гэвэл нөхөр чинь загасны консерв, йогурт, өнжсөн боов, боорцог мэтхэнийг аваад ирэх магадлалтай шүү.

Боломжгүй шаардлага бүү тавь
Нөхөр чинь заавал хэн нэгэнтэй адилхан байх ёстой гэж үү. Хөршийн нөхөр маш овсгоотой, ажилсаг нэгэн байж болно. Гэхдээ нөхрөө түүнтэй бүү харьцуул. Нөхөрт чинь түүнээс илүү олон давуу, сайн чанар байгаа гэдэгт итгээрэй.
Тушааж, захирсан өнгө аястайгаар нөхөртэйгээ бүү харьц
Тушааж, захирсан өнгө аястайгаар нөхөртэйгээ бүү харьцаарай. Хүсэлтээ эелдгээр хэлэхэд эрчүүд дуртай байдаг. Хийсэн зүйлийг нь магт, талархлаа илэрхийл. “Энэ хийх ёстой юм чинь” гэсэн байр сууринаас аль аль нь хандахгүй байвал олон таагүй асуудал танай гэр бүлийг тойрох болно. Чимээгүй талархал ч аятай биш. Үүнийгээ амаар илэрхийлж бай.

Зэмлэх цагаа ол
Нөхөр чинь ажлаасаа ядарч ирэхэд шууд л тоостой гутал, угаагаагүй оймсны тухай маргаан бүү дэгдээ. Ядарч ирсэн нөхөр чинь таны зэмлэлийг хүлээн авахгүй. Харин эсрэгээр адилхан уурлана. Цагийн олж яривал ямар ч асуудал шийдэгдэнэ. Жишээ нь сайхан хоол эсвэл сексийн дараа асуудлыг тавьбал нөхөр чинь нэн таатай хүлээн авах болно.

Түүнд санаачлага гаргах боломжийг олго
Эхнэрүүдийн нэг алдаа бол нөхрийнхөө өмнүүр орж бүгдийг хийчихдэг гэмтэй. Ор дэрнийхээ хэрэглэлийг нөхөр чинь угаах гэтэл “Алив би. Чи чадахгүй” гэж та дургүйлхдэг бол дараагийн удаа нөхрөөрөө юм хийлгэх оролдлого тань талаар болж мэднэ. Сэтгэлд хүрэхгүй хийсэн ч нөхрийнхөө аливаа санаачлагыг дэмжиж бай. Урамшсан нөхөр улам сайн хийхийн тулд танаас зөвлөгөө авах болно.

Зарим зүйлд хошин талаас нь ханд
Нөхөр чинь өндгөө шарах гээд дахиад түлчихсэн үү. Маанаг, тэнэгээр нь дуудах гэж бүү яар. Эмгэнэл биш биз дээ. Харин “өндөг түлдэггүй нөхөртэй суухаас” гэж хошигно. Хуримтлагдсан таагүй энерги замхран одохыг та мэдэрнэ.

Цус харвалт болсон тохиолдолд, өвчтөнг тайван байлгах хэрэгтэй. Өвчтөн хаана ч байсан түүнийг хөдөлгөж болохгүй. Учир нь ямар нэгэн хөдөлгөөн хийхэд л судасны тэсрэлт болох аюултай. Эхлээд түүнийг тохьтой газарт суулгаад дараа нь цусыг нь ханах хэрэгтэй. Ингэхийн тулд тариурын зүү эсвэл оёдлын зүү, тээглүүр зүү ч байсан хамаагүй хэрэглэж болно.
Ажиллах дараалал:

1.Зүүгээ гал дээр барьж ариутгана.
2. Ямар нэг тусгай цэгүүд хайхгүй, хурууны хумснаас мм зайтай хатгана.
3. Цус гартал нь хатгана
4. Цус шүүрч эхлэхгүй бол цоолсон хурууг өөрийн хуруунуудаар шахаж цус гаргана.
5. Бүх 10 хуруунаас цус гарсны дараа хохирогчийг ухаан ортол хүлээх хэрэгтэй.
6. Хэрвээ хохирогчийн ам мурийсан байвал чихийг нь улайтал нь татаарай.
7. Дараа нь чихний дэлбээ бүрээс хоёр дусал цус гарахаар хоёр удаа зүүгээрээ хатгах. Хэдэн минутын дараа өвчтөн сэргэх ёстой. Өвчтөнд ямар нэгэн хэвийн бус шинж тэмдэг илэрсэн бол хэвийн байдалд ортол хүлээгээд дараа нь эмнэлэгт хүргэнэ. Хэрвээ яарч, сандран түргэн тусламжаар эмнэлэг рүү хүргэх юм бол замдаа машинд сэгсрэгдэн тархины судасны тэсрэлт болж бүр хүндрэх болно. Тэр алхаж явж чадаж байвал аврагдлаа гэсэн үг юм.

Хүний амь аврахын тулд цус ханах арга нь Хятадын уламжлалт анагаах ухаанд эртнээс уламжлагдаж иржээ. Цус ханах аргыг мэдэж, нэн даруй тусалж чадвал өвчтөн богино хугацаанд өвчтөн 100% эргэн хэвийн болдог нь туршилтаар батлагдаж иржээ.

Виски, ром, брэнди, архи...


Өндөр хатуулагтай согтууруулах ундаануудын ялгааг тайлбарласан мэргэжилтний зөвлөгөөг хүргэж байна.
 Виски (Whiskey)
Виски бол үндсэндээ зөрөг цэцгийн найрлагагүй шар айргийг нэрж гаргасан ундаа. Орц нь арвай, улаан буудай, хөх тариа, эрдэнэ шиш, шар будаа, овъёос гээд аль нь ч байж болно. Шар айрганд эдгээрээс хийгээд нэрж гаргасан ундаа гэж ойлгож болох юм.
Single malt whiskey (шотландууд “e”-гүйгээр whisky гэдэг) бол цэвэр арвайнаас нэг удаагийн нэрэлтээр гаргасан виски юм.
Bourbon бол Америк виски. Найрлагын 51 хувиас дээшд нь эрдэнэшиш орсон байх дүрэмтэй. Ихэнх нь Кентаккид үйлдвэрлэгддэг учраас хүмүүс зөвхөн Кентаккынх гэж ойлгодог. Өөр хувилбарууд бас бий. Хувилбаруудын ялгаа нь торхонд дарах хугацаанаасаа ихэвчлэн хамаарна.
Scotch Whisky (шотландууд “e”-гүй бичих дуртай) бол зөвхөн Шотландад хийгдсэн виски. Дүрмээрээ гурваас дээш жил модон торхонд дарсан байх ёстой.
 Брэнди (brandy)
Брэнди бол ердөө нэрсэн дарс (wine). Дотроо Cognac, Armagnac зэргээр нэрлэдэг нь Францын аль бүс нутгаас гаралтайг нь харуулна. Шампань дарсыг Champagne мужаас гаралтай учир ингэж онцгойлж нэрлээд бусдыг нь оргилуун дарс “sparkling wine” гэж ерөнхийд нь нэрлэдэгтэй ижил.
 Ром (Rum)
Rum-ыг чихрийн нишингэ болон түүний дайвар бүтээгдэхүүнээр хийдэг. Нишингийн эсвэл дайвар бүтээгдэхүүнийх нь шүүсийг исгээд дараа нь нэрнэ. Заримдаа хэд дахин нэрж гаргадаг. Цайвар ромыг удаан дардаггүй эсвэл маш богино хугацаанд дардаг. Амт үнэр багатай тул өөр зүйлүүдтэй хольж уухад тохиромжтой. Бараан ром нь удаан дарсан байдаг тул брэнди, вискитэй төстэй байдаг.
 Архи (Vodka)
Архи бол зөвхөн төмснөөс гаргадаг ундаа биш. Сүүлийн үед өртөг өндөртэйгээс нь болоод төмс хэрэглэх нь ховордож байгаа. Ихэнх нь амуу тарианаас нэрж гаргаж байгаа. Вискитэй ижил боловч нэрж дуустал нь өнгө, үнэр, амт оруулагч нэмдэггүй, бас дардаггүй тул тунгалаг, өнгөгүй болдог байна.
Үнэндээ бүх бараан өнгөтэй ундаанууд виски, брэнди, ром нь нэрсний дараа тунгалаг байдаг ч модон торхонд удаан дарсны дараа өнгө, үнэр ордог.
 Текила (Tequila)
Текила нь зуун настын шүүсийг исгээд дараа нь нэрж гаргасан ундаа. Өнгө, хатуулгийн ялгаа нь хэр удаан дарснаас хамаарна. “Текила” нэр нь Мексикийн зөвхөн нэг нутгаас гаралтайн баталгаа. Бусдыг нь “Mezcal” гэдэг.
 Жин (Gin)
Жин бол архитай ерөнхийдөө адил боловч янз бүрийн ургамлаар амт оруулсан байдаг.
 “Pastis” төрлийн ундаа
Энэ төрөлд Ouzo, Pernod, Absinthe зэрэг согтууруулах ундаанууд орно. Эдгээр нь ерөнхийдөө улаан гоньд (anise), чихэр өвс (liquorice) зэрэг ургамлаар амт оруулсан байдаг ба ус нэмэхэд хандлагдаж цайвар өнгөтэй болдог байна. Харин Absinthe нь онцгой төрлийн агь өвс (wormwood) хэрэглэдэг. Агь өвсөнд “thujone” гэдэг бодис байдаг тул зарим улсад тариалахыг хориглодог байна. Үүнийг уусан хүнд хий юм харагддаг гэсэн яриа бий. Absinthe нь хэт өндөр хатуулагтайд тооцогддог буюу 65 хувиас дээш агууламжтай байдаг. Уухдаа ус болон ёотонтой (заримдаа ёотонг гал дээр хайлуулна) хольж хүчийг нь бууруулж уудаг уламжлалтай.

Таалагддаг бүсгүйгээ өөрийн болгох эр хүний 18 мэх
Нэг: Та эхлээд орон гэрээ сайхан цэвэрлэ : Таны урьсан бvсгvй чинь хэдхэн минутын дараа ирэх гэж байгаа. Юуны тvрvvнд бvх өрөөндөө орж шалга. Гал зуухандаа угаагаагvй таваг, угаалгын өрөөндөө хиртэй бохир хувцас, мөн хуучин амраг бvсгvйчvvдийнхээ зураг байдаг бол цааш нь далдхий.
Хоёр. Цоглог орчин бий болгоорой : Ингэхийн тулд хөгжмөө асаа. Эхлээд хөгжилтэй, цоглог хэмнэлттэй ая тавьсан нь дээр.
Гурав. Угтах ажиллагаа : Найз бvсгvйгээ орж ирмэгц мэндэлж, гадуур хувцсаа тайлахад нь тусал. Энэ vед хацар дээр нь vнс. Илvv зоримог vйлдэл бvv хий. Та тvvнийг айлгаж, эвгvй , сэтгэгдэл төрvvлж магадгvй.
Дөрөв. Магтаалын vгийг хайр найргvй урсга : Тун эелдэг аашлаарай. Коридорт байхдаа л магтаалын vг урсгаж гарах нь зvйтэй. Жишээ нь, “Чи өнөөдөр маш сайхан харагдаж байна шvv” гэх мэт.
Тав. Орчинтой нь танилцуулахдаа : Хундаганд дарс дvvргэж, гарт нь бариул. Ингээд хундагаа барьсан чигээрээ тvvнийг дагуулан явж байраа vзvvл. Угаалгын өрөөгөө vзvvлэхдээ тvvнд “Энэ бол миний унтлагын өрөө” гэж зориуд хэлж анхаарлыг нь татаарай. Цаадахад чинь энд юу яах гэж байгааг нь урьдчилан сануулж дохио өгч байгаа хэрэг.
Зургаа. Анхаарлыг нь татах бусад ажиллагаа : Тvvнээс өдөр яаж өнгөрснийг асуу. Энэ vед зочны өрөөндөөхундагуудаа барьсаар буцаж ирнэ. Тvvнд дуртай дискээ тавь гэж хэл, тэгэхээр цаадах чинь таны цуглуулгатай танилцана.
Долоо. Өөрийнхөө талаар мэдээлэл өг : Оройн зоогоо бэлдэхээр галын өрөө рvvгээ орохдоо бvсгvйдээ гэрэл зургийн цомгоо гаргаж өг. Таны гэрэл зургийн цомог номын санг vзэж танилцаг. Vvний vр дvнд цаадах чинь таны тухай арай өргөн мэдлэгтэй болно.
Найм. Дайллагын эхний vе шат : Зуушаа ширээн дээрээ тавь. Эхлээд хөнгөн чанарын хоол зохимжтой шvv. Хvнд хоол, сонгино, сармис тvvхий загас зэргийг өгөх хэрэггvй.
Ес. Хөнгөхөн шvргэх маягаар өдөж эхэл. Бvсгvйг галын өрөөндөө урь. Өөрийгөө хэрхэн оройн хоол хэрхэн бэлдэж байгаагаа харуул. өөрийг чинь олон талын чадвартайг нvдээр харж vнэмшиг. Тvvнд хоолноосоо бас амсуулаарай. Гэхдээ өөрийнхөө амссан халбагаар шvv. Ингэснээр та хоёрт улам дотносох боломж гарна. Хэрэв бvсгvй танд туслахыг хvсвэл шуудхан л зөвшөөр. Энэ vед тvvний биеийг хааяа хөнгөхөн шvргэж өдөх нь зvйтэй. Хөнгөн шvргэлт зэрэг нь сэрэл ам архан хөдөлгөдөг.
Арав. Дайллагаа эхэл: Ширээний ард урьж хамтдаа сууцгаа. Энэ vед чийдэнгээ унтрааж лаа асаавал зохино. Хэдийгээр энгийн зvйл мэт боловч маш vр дvнтэй арга шvv.
Арван нэг. Оройн зоогний дараа : Оройн зоогоо барьж дуусаад аяга тавгаа зvгээр л хажуу тийш тавиад орхиорой. Хэрэв тэр дороо угааж эхэлвэл саяхан vvссэн дотно байдал арилчихна шvv. Тэр тусмаа бvсгvйгээрээ аягаа угаалгаж огт болохгvй. Орхи цаашаа өглөө л болно биз.
Арван хоёр. Ойртох алхмаа хий : Ингэхийн тулд сандлаа тvvний ширээнд дөхvvлж тавиарай. Гэхдээ яарах хэрэггvй. Тvvнд дахин нэг дарс хундагалж өг. Тэгээд аажмаар диван руу шилжин сууцгаа. Эхлээд хоёулаа жаахан ярьж суу. Уянгалаг хөгжим тавь, хайр дурлалын тухай яриа өрнvvл.
Арван гурав. Бvжгэнд урь : Одоо шууд дараагийн алхамдаа орох нь зvйтэй. Хөгжмийн аянд тvvнийг урьж бvжиглэ. Бvжиглэж байхдаа тvvний хvзvvг зөөлөн vнсээрэй.
Арван дөрөв. Одоо бие арчил : Тvvнээс уучлал гуйн өрөөнөөс гар. Гэхдээ хvvхдийнхээ өрөөнд ороод ирье, эсвэл морь харъя энэ тэр гэж бvv хэлээрэй. Цаад бvсгvй чинь аяндаа ойлгоно. Энэ vед та нvvрээ угааж, амаа усаар зайл. Vнэртэй ус хэтрvvлж хэрэглэж болохгvй. Гутал оймсоо тайлж болно.
Арван тав. Одоо хувцсаа тайлж эхэл. Бvсгvйд дөхөж очоод зөөлхөн vнс. Дараа нь аажуухан тэврээд цамцыг нь тайл. Тvvнийг энхрийлж таалахаа тасалдуулж огт болохгvй. Хөхний даруулгыг нь тайлж, хөх цээжийг нь vнсэхээ мартав.
Арван зургаа. Санаачлагыг гартаа ав : Бvсгvйн биеийн бусад хэсгvvдийг илж таал. Өөрөө идэвхитэй санаачлагатай бай. Дотуур хувцсаа тайлахын өмнө тvvнд ч бас хэлээрэй. Цаадах чинь мөн адил дуурайх байх. Ингээд хvссэнээ гvйцээ, гэхдээ бvv яар. Ийм тийм байрлал гэж бvv тулга. Өөрөө ихэд тачаангуй бай.
Арван долоо. Төгсгөлийн шат : Би чамд хайртай гэж тангараглах хэрэггvй. Зvгээр л тvvнийг чанга тэвэр “Чи ямар тачаангуй юм бэ?” гэж чихэнд нь шивнээрэй. Дууссаныхаа дараа оройтчихов уу энэ тэр гэж тvvнийг яаруулах хэрэггvй.

Арван найм. Тvvнийг явсны дараа: Нэгэнт бvх юм амжилттай болж өнгөрсөн тул одоо өөрийгөө маггах хэрэгтэй. Тэгээд тайван унт даа.
Залуус минь таалагддаг бүсгүйгээ өөрийн болгоход тус нэмэр болох эдгээр зөвлөгөөг хэрэгжүүлээд үзэхийг зөвлөж байна. Амжилт хүсье.

Монгол Улсын Ерөнхийлөгч асан нар аа гэж...
Монгол Улс тайван замаар нийгмийн байгууламжаа сольж, зах зээлийн системд шилжсэнээс хойш хугацааны зургаа дахь, биеэр эдэлсэн тав дахь Ерөнхийлөгчийнхөө тушаал, шийдвэрийг дагаж буй.
Ардчилсан Монгол Улсын анхны Ерөнхийлөгч П.Очирбат 1990 оны есдүгээр сарын 03-нд тангараг өргөж, үндэсний сэргэн мандалтын бэлгэ тэмдэг боллоо хэмээн гадаад, дотоодгүй шуугиснаас хойш 28 дахь онтойгоо золгов.
Дорнодын талаас ундарсан нефтиэр ганган цагаан дээлээ халтартуулан будаж зогссон П.Очирбат Ерөнхийлөгчийн энэ “заваан” үйлдэл нь өөрийнх нь ч тооцоолоогүй тун давгүй сурталчилгаа болж, олон түмнээс “хээгүй” хэмээх хөөрхөн алдар салгасан түүхтэй.
Дээлээ завааруулж зогссон Ерөнхийлөгчийн “хээгүй” дүр төрхийн цаанаас тун ч удалгүй “хиртэй” сэтгэл цухалзах болж, Монголд шинээр төрөн гарсан олигархиудын “загалмайлсан өвөө” гэгдэх болтлоо хөрөнгөжиж амжсан.
Мань “хээгүй” эр 1997 оны зургаадугаар сарын 20-нд Монгол Улсын хоёр дахь Ерөнхийлөгчөөр тодорсон Н.Багабандид тамга тэмдгээ хүлээлгэж өгснөөр зам нь шулуудаж, уул уурхайн инженер мэргэжлийнхээ хэргийг ёстой л нэг гаргах шиг болсон билээ.
Уул уурхайн инженер мэргэжлээр хойно сурсны хэрэг юу билээ Монгол орны дөрвөн зүг, найман зовхист уурхай баялгийг ёстой л нэг сэндийлж өгсөн. Асар их мэдээлэл, танил талын “аалзны тор” шиг холбоо, сүлжээгээ гаргуун сайн ашигласны хүчинд монголын хамгийн их нөөцтэй орд газруудыг ойр дотны хүмүүсдээ найр тавин олгож, өөрөө ч түүнээс чамгүй хувь хүртсээр өнөөдрийг хүрсэн.
Монгол орны 551 гол, 483 нуур, 1587 булаг шандын ус ширгэн хатаж, ойн баялагийн гуравны нэг нь устаж алга болоход гамшигтай үр нөлөө үзүүлсэн “Алт” хөтөлбөрийг чухамдаа “хээгүй” нь дэндсэн П.Очирбат санаачлан хэрэгжүүлсэн бэлээхэн түүх байж л байна.
“Алт” хөтөлбөрийн хамгийн анхны лицензийг өөрөө авч социализмын үед хайгуул хийж нөөц нь тогтоогдсон Хэнтий аймгийн Батширээт сумын алтны ордыг сорчлон олборлоод нөхөн сэргээлт хийлгүй Хятадын нэгэн компанид 800.000 ам. доллараар зарчихаад сурсан зангаараа чимээгүйхэн зайлж одсон байдаг.
Анхны Ерөнхийлөгч хэмээн хийрхэж, ард олон нь хоосон хонон байж, төсвөөсөө хянаж, тасдсаар 160 сая төгрөгрөөр энэ “нөхөр”-т орд харш барьж өгч байв шүү.
Тэр үеийн 160 сая төгрөгөөр барьсан харш өнөөдөр хэдэн зуун мянган ам.доллар болохыг “хээгүй” нөхөр л мэднэ. Гэхдээ Монголын ард түмэн тэнэг, сохор биш болохоор “хээгүй” эрээс зэм асуух эрхтэй. Сураг сонсвол Хуримын ордны хажууд байсан харшаа газартай нь “МСS” компанийн эздэд хоёр тэрбум төгрөгөөр арилжчихаад “Би хувийн өмчөө зарна уу, үрнэ үү хэнд ч хамаагүй” гээд харайлгаж явсан дуулддаг.
“Төмөртэйн цайр”-ын ордыг хятадуудтай тогтвортой байдлын гэрээ байгуулан зүгээр өгөхдөө “хээгүй” нь дэндсэн П.Очирбат хэчнээн мянган ам.долларын хахууль авснаа хүлээчих хэрэгтэй. Ер нь эрх мэдэл, баталгаатай баримт бичгэн дээр үндэслэн Монгол орны хаана ухаж төнхөж, нутгийн ард олныг малнаас доор үзэж байгаагаа зарлах учиртай.
“Төмөртэйн цайр”-ын ордыг Хятадын компани ашиглаж эхэлмэгц “тогтвортой” байдлын гэрээ гэгчийг яаран сандран байгуулсан нүглээ “хээгүй” П.Очирбат та одоо хүлээх ёстой.
Одоогоор тодроод байгаа таван “Ерөнхийлөгч”-ийн эхнийх нь ийм балаг тарьчихаад хээв нэг малийгаад явж байна. Дараагийнх нь Н.Багабанди хэмээх сөөвгөр сахалтай Төрийн “хар хүн” Оюу толгойд монголчуудын эрх ашгийг хамгаалсан нэрээр сард 40 мянган ам. долларын цалин аваад цохиж явна. Улс эх орныхоо эрх ашгаас дээгүүр “Рио Тинто”-гийн эздийг тавьж, монголчуудын эрх ашгаас холдож хөндийрсөн Н.Багабанди даргаас Оюу толгойн талаар нааштай өөрчлөлт хүлээгээд нэмэргүй.
Монгол Улсын Үндэсний аюулгүй байдлыг ярилцаж байсны хувьд өнөөдөр Оюу толгойн алдаатай гэрээний талаар дорвитой дуугарах ёстой ч ус балгасан мэт таг дуугүй гэлдрээд байгаа нь олон хардлага дагуулж байгаа юм. Монгол Улсын Ерөнхийлөгч хэмээх эрхэм дээд хариуцлагатай алба хашиж байсан хэрнээ аль нэг улсын хувийн компанийн эрх ашгийг төлөөлөөд явж байгаа нь ёс зүйд аль ч талаараа нийцэхгүй.
Сардаа ганц хоёр “Титэм үг” тэрлэхээс өөрөөр монголын ард түмэнд хэрэгтэй
өнөөдрийнх нь амьдралд наалдах ганц ч ажил хийлгүй хувиа бодож, довоо шарлуулсаар л яваа Н.Багабанди 2017 оны Ерөнхийлөгчийн сонгуулийн өмнө МАН-ын байр хавиар идэвхтэй эргэлдсэн ч намын удирдлагын зүгээс дэмжлэг хүлээгээгүй учир том бодлоо орхисон гэдэг.
Монгол Улсын гурав дахь Ерөнхийлөгч Н.Энхбаярын тухайд асуудал тодорхой. Одоогоор УИХ дахь ганц төлөөлөл болсон О.Баасанхүүтэйгээ тулга тойрсон хэл ам хийж, түүнийгээ намаасаа хөөлөө, туулаа гэсхийгээд л гэлдэрч явна.
“Шударга л байцгаая л даа” хэмээн уриалан гарч ирсэн өмнөх Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж сүүлийн үед хувь хүний эрх чөлөө гэдгийг жинхэнэ утгаар нь мэдрүүлж хаана рок тоглолт болно тэнд хоёр гараа байдгаар нь өргөчихсөн л харайлгаад яваа. Гэхдээ сүүлийн үед Ц.Элбэгдоржийн МАНАН бүлэглэл цагийн шалгуурт өртөж Эрдэнэтийн 49 хувиа Монголын төрд алдсан, гол хамтрагч М.Энхболд нь МАН-ын даргын суудлаас шавхуурдуулсан, Тавантолгойд тааламжгүй байдал үүссэн гээд багагүй хохирол амсаад байгаа учир мань эрийн тухайд өдөр бүр “Цэнгэн хөгжилдөх” нөхцөлгүй шахам болж буй нь ойлгомжтой. Ердийн л дөрвөн Ерөнхийлөгч аман, өнөөдрийн дөрвөн иргэний амин зуулга, ажил төрлийн зах зухаас дурьдахад нэг иймэрхүү.

Хөдөлмөрийн баатар С.Батцэцэг 6 дахь удаагаа улсын аварга болов
Уулын баяжуулах “Эрдэнэт үйлдвэр” ХХК-ийн 40 жилийн ойг тохиолдуулан Орхон аймагт өчигдөр эхэлсэн “Чөлөөт бөхийн насанд хүрэгчдийн улсын аварга шалгаруулах тэмцээн” маргааш дүнгээ гаргана. Эрдэнэтчүүд хамгийн сүүлд 2003 онд УАШТ-ийг аймагтаа зохион байгуулж байсан бөгөөд 15 жилийн дараа дахин Монголын шилдэг бөхчүүдийг аймагтаа хүлээн аваад байгаа нь энэ юм. Дэлхийн бөхийн нэгдсэн холбооны 2018 оноос хэрэгжиж эхлэх эрэгтэйчүүдийн 57, 61, 65, 70, 74, 79, 86, 92, 97, 125, эмэгтэйчүүдийн 50, 53, 55, 57, 59, 62, 65, 68, 72, 76 гэсэн тус бүр 10 жинд аваргуудаа тодруулах энэ тэмцээний эхний өдөр эмэгтэйчүүдийн 65 кг-д жин өгсөн барилдаж байгаа Монгол Улсын Хөдөлмөрийн баатар Соронзонболдын Батцэцэг бүх өрсөлдөгчөө илт илүүрхэн цэвэр ялсаар 6 дахь удаагаа Монгол Улсын аварга болов.
Сонирхуулахад улсын аварга шалгаруулах тэмцээнд 25 багийн 300 орчим тамирчид оролцохоор бүртгүүлсэн бөгөөд гурван өдөр үргэлжлэх тэмцээн гурван дэвжээнд зэрэг барилдаж байгаа аж. Эхний өөр хөнгөн жингийн барилдаанууд явах бол сүүлийн өдөр эрэгтэй эмэгтэй, хүнд жингийн барилдаан болон багийн төрөлд аваргууд тодорно.
Энэ тэмцээнийг Олон улсын зэрэгтэй 20, улсын зэрэгтэй 24 нийт 44 шүүгч шүүн явуулж байгаа бөгөөд энэ тэмцээнд амжилт үзүүлсэн тамирчид Улаанбаатар хотод долоодугаар сарын 21-нд болох сорилгод орох эрхтэй болох ба тэндээсээ Азийн наадамд оролцох тамирчдыг сонгон шалгаруулах гэнэ. Мөн цаашлаад 2020 оны Токиогийн олимпод оролцох Үндэсний шигшээ багт харьяалагдах гол шалгуур болно гэдгийг Чөлөөт бөхийн холбооноос мэдэгдэж байна.
Хөдөлмөрийн баатар С.Батцэцэгийн хувьд энэ жил 28 настай бөгөөд УАШТ-д 2009, 2010, 2012, 2013, 2016, 2018 онд тус тус түрүүлээд байгаа юм. Соронзонболдын Батцэцэг 1990 оны гуравдугаар сарын 11-нд Архангай аймгийн Хашаат суманд М.Соронзонболд, Д.Оюун-Эрдэнэ хоёрын таван хүүхдийн дөрөв дэх нь болон мэндэлжээ. 2008 онд Хашаат сумын дунд сургуулийг дүүргээд МУИС-ын Япон хэлний ангид элсэн суралцсан байдаг. 2005 оноос сумынхаа Дондов багшийн удирдлаганд чөлөөт бөхөөр хичээллэж эхлээд 2008 оноос ”Замчин” клубт Монгол Улсын гавьяат дасгалжуулагч З.Дүвчин багшийн шавь болж, 2012 оноос ”Хилчин” спорт хороонд харьяалагддаг болжээ. 2008 оноос З. Дүвчин, Т. Сүхбаатар дасгалжуулагчтай улсын шигшээ багт багтжээ. Хөдөлмөрийн баатар Соронзонболдын Батцэцэг Өсвөр үеийн УАШТ-д 2005 онд мөнгөн медаль, Өсвөр үеийн ААШТ 2007 онд Тайваны Тайчинд болоход мөнгөн медаль, Залуучуудын УАШТ-д 2008 онд алтан медаль, Залуучуудын ААШТ 2008 онд Катарын Дохад болоход мөнгөн медаль, насанд хүрэгчдийн УАШТ-д 2009, 2010 онд алтан медаль, 2011 онд мөнгөн медаль, 2010 оны ААШТ Энэтхэгийн Шинэ Делид болоход мөнгөн медаль, 2009 онд анх удаа ДАШТ-д орсон бол 2010 оны ДАШТ-д алтан медаль, 2012 оны Лондоны олимпоос хүрэл медаль хүртэж Монгол түмнээ баярлуулж байв. 2015 оны ДАШТ-д дахин алтан медаль хүртэн дэлхийн хошой аварга болсон Монголын анхны эмэгтэй дэлхийн хошой аварга болсон хоёр дахь бөх болсон юм.
Москвад болсон ДАШТ-ээс алтан медаль шүүрсэн С.Батцэцэгийг 2010 онд Монгол Улсын гавьяат тамирчин цолоор, 2017 оны долоодугаар сарын 31-нд Ерөнхийлөгч Х.Баттулга Монгол Улсын хөдөлмөрийн баатар цолоор тус тус шагнаж спортын агуу амжилтыг нь үнэлсэн юм. Тэрээр сая олимпийн бус жин 65 кг-д жин өгсөн түрүүлсэн ч түүний өмнө 2020 оны Токиогийн олимп бий гэдгийг Монголчууд мэдэрч, амжилт хүлээн дээлийнх нь захыг мушгицгааж байгаа билээ.

Д.Түвшин

Колумбын их бичгийн хүн Габриель Гарсиа Маркес 1928 онд Аркатаса хэмээх бяцхан тосгонд мэндэлжээ. Тэрээр 1982 онд утга зохиолын Нобелийн шагнал хүртсэн бөгөөд Монголын уншигчид ”Зуун жилийн ганцаардал” романыг нь Г.Акимын, ”Мартагдсан хурандаа” туужийг нь Н.Энхбаярын, ”Хурандаад хэн ч бичихгүй” туужийг нь О.Чинбаярын, ”Ирендира охины эмгэнэлт түүх” зэрэг богино өгүүллэгүүдтэй нь Э.Ганболдын орчуулгаар тус тус танилцсан билээ. Түүнийг Латин Америкийн шидэт реализмын хамгийн гарамгай төлөөлөгчдийн нэг гэж зүй ёсоор дүгнэдэг бөгөөд хүний мөн чанарыг чинээнд нь тултал тэмцэлдүүлэн, аймшигтай агаад догдлон биширмээр дотоод дүр төрхийг илэрхийлэн бичдэг нь түүний уран туурвилын онцлог аж. Их зохиолч эдүгээ Мексик улсын Мехико хотноо амьдралынхаа сүүлчийн өдрүүдийг өнгөрүүлж, хүмүүний дотоод ертөнц рүү гүнзгий нэвтэрсэн ер бусын гэрээслэлүүдээ үлдээсэн билээ.
87 настай Габриэль Гарсия Маркес хорт хавдартай болсноо мэдээд уншигч олонд энэхүү захиаг илгээгээд 18 сарын турш өвчинтэйгөө тэмцсэн Колумбийн суут зохиолч Мексик дэх гэртээ 2014 оны дөрөвдүгээр сарын 17-нд амьсгал хураасан байдаг.
“Хэрэв зээ бурхан тэнгэр намайг утсан хүүхэлдэй гэдгийг минь хэсэгхэн зуур ч болов мартаад хумсын чинээ амьдрал бэлэглэвэл би бээр бодсон болгоноо өгүүлэхгүй ч урсан гарах үг бүрээ эргэж нэг эргэцүүлэх нь гарцаагүй ээ. Тэгвэл би эд зүйлсийг алт мөнгөөр биш, мөн чанараар нь үнэлэх байсаан. Нүдээ аних хором бүрнээ гэрэлт хорвоог мэдрэх жаран агшнаа алдаж буйгаа ухааран бага унтаж, машид мөрөөдөх байлаа. Өрөөл бусдыг зогсож байхад урагш алхан, унтах зуур нь сэрүүн байх сан. Бусдын яриа хөөрөөг бал бурам амтлах лугаа таашаан сонсох байсаан.
Хэрвээ бурхан тэнгэр надад ганцхан хором амьдрал дахин бэлэглэвээс илүү даруу хувцаслаж, наранд биеэ ээж, дулаан илчинд нь бие сэтгэлээ бүлээцүүлэх байж. Бурхан минь, хэрэв надад зүрх байсан сан бол үзэн ядах сэтгэл бүрнээ мөсөн дээр сийлж үлдээгээд нар мандахыг хүлээх байлаа. Би сарнай цэцгийн өргөсөнд хатгуулж, улаахан дэлбээнийх нь үнсэлтийг мэдрэхийн тулд цэцэгсийг нь нулимсаараа услах байсаан.
Бурхан минь, өчүүхэн надад өдийхөн чинээ амьдрал үлдсэн бол сэтгэлд минь хоргодох тэр л хүмүүстээ хайртай гэх үгсийг өдөр бүр хэлэх байж. Хамгаас эрхэм хүмүүстээ хайраа илчлэн, хайрлан дурлаж амьдрах байсаан. Хөгширсөн хүн дурлах нь үгүй хэмээн төөрч будилах нэгэнд сэтгэлд нь хайр дурлалын гал ноцохоо больсон тэр л мөчид жинхэнэ ёсоор өтөлдгийг ойлгуулах байлаа.
Балчирхан хүүхдүүдэд нисч сур хэмээн даль жигүүр бэлэглэх байсан сан. Он цаг улирч нас явснаас бус, өрөөл бусдад мартагдваас л тэр хүн үнэн хэрэгтээ хөгширсөн болохыг өтөл буурлууддаа ойлгуулах байлаа. Хүмүүс минь, та бүхнээс би асар их зүйлийг сурч авчээ. Үнэндээ хэн хүнгүй аз жаргалыг уулын оргилд буй хэмээн өөд мацах боловч жинхэнэ зол жаргал гээч нь тэрхүү оргилоос уруудахад тосон суудгийг би эдүгээ л ойлгож.
Дөнгөж төрсөн хүүхэд бяцхан гараараа аавынхаа хурууг анх атгаад насан туршаа суллаж тавьдаггүйг өдгөө л ухаарлаа. ҮНЭНДЭЭ ХҮН ГЭДЭГ АМЬТАН БҮДЭРЧ УНАСАН НЭГНЭЭ ТАТАЖ БОСГОХДОО Л ДЭЭРЭЭС НЬ ӨНГИЙН ХАРАХ ЭРХТЭЙ ЮМ БАЙНА.
Та бүхнээс сурч мэдэх зүйл хичнээн ч их юм бэ дээ? Гэвч үнэн хэрэгтээ энэ бүхний хэрэг гарахгүй биз ээ. Учир нь намайг энэ хайрцганд хийх тэр мөчид би гэдэг хүн хэдийнэ талийчихсан байх болно. Сэрж мэдэрснээ эгнэгт хэлж, бодож санаснаа ямагт гүйцэлдүүлж яваарай.
Чамайгаа нойрсож буйг эцсийн удаа харж байгаагаа мэдсэн сэн бол чанга гэгч нь тэврээд, сахиусан тэнгэр нь болъё хэмээн энэрэлт бурхнаас гуйх байлаа. Эргэж ирэхгүйгээр эцсийн удаа гарч буйг чинь мэдсэн сэн бол энгэртээ наан эрхлүүлэн үнсээд илүү ихийг өгөхөөр ахин дуудах байсаан. Хэрэв зээ чамайгаа сүүлчийн удаа сонсож байна гэдгээ мэдэрсэн сэн бол дуу хоолойг чинь хуурцганд бичиж аваад үргэлжид сонсох байж. Чамайгаа сүүлчийн удаа харж байна гэдгээ мэдсэн бол ”Чамдаа хайртай. Хайртайг минь мэднэ гэдгийг гадарлаа ч үгүй тэнэг шүү дээ, би” хэмээн хэлэх байсаан.
Амьдрал бидэнд алдаагаа зас гэсэндээ маргаашийн өдрийг өгөө биз ээ. Тэгэвч би алдаж яваад, өнөөдрөөс өөр өдөр надад үлдээгүй бол чамд хичнээн хайртайгаа, хэзээ ч мартахгүйгээ хэлэх байлаа. Хөгшин, залуу хэн бугай ч маргаашийн мандах нарыг харна гэдэгтээ нут итгэж болохгүй дэг ээ.
Энэ өдөр хайртай хүмүүсээ харж буй эцсийн өдөр ч байж болох шүү дээ. Тиймээс аливаа зүйлийг хүлээлгүй, хийх гэснээ өнөөдөр л хий. Маргаашийн өдөртэй золгохгүй баймааж нь, ганцхан ч атугай инээмсэглэж, энгэртээ нааж эрхлүүлэн үнсээгүйнхээ төлөө харуусч, дэндүү завгүй явсан тэр өдрөө хараан зүхэх болно.
Ойр дотны хүмүүсээ ямагт дэмжин тэтгэж, чамд ямар их хэрэгтэйг нь шивнэж, тэднийгээ энхрийлэн хайрлаад, “Намайгаа уучлаарай, чамдаа баярлалаа” гэх үгсийг марталгүй хэлж бай! Энэ бүхнээ сэтгэлдээ тээсээр хальваас нэгээхэн ч хүмүүний сэтгэлд торойн үлдэхгүй шүү дээ. Сэрэл мэдрэхүйгээ хэлж өгүүлэх ухаан билиг хайрла хэмээн бурхан тэнгэрээс сөгдөн гуй! Анд нөхөд чинь чиний хувьд хэдий хэр чухал болохыг энэ л өдөр мэдрүүл! Эс бөгөөс маргаашийн өдөр өчигдрөөс өчүүхэн ч ялгаагүй өнгөрөх болно.
Энэ бүхнээ өнөө өдөртөө гүйцэлдүүлэхгүй байх аваас буй бүхэн утга учраа алдах нь дамжиггүй ээ” гэжээ. Агуу хүний амьдралаасаа олж авсан ухаарал гэдэг бас л агуу байдаг ажээ.
Д.Түвшин

Б.Лхагвасүрэн найрагчийн хагалгаа амжилттай болжээ
Монгол Улсын Хөдөлмөрийн баатар, Ардын уран зохиолч, Соёлын гавьяат зүтгэлтэн нэр найрагч Бавуугийн Лхагвасүрэн ходоодны хорт хавдрын гуравдугаар үедээ орсон нь оншлогдож нэн яаралтай мэс засалд орох шаардлагатай болсон билээ. Дорнын их найрагчийнхаа эрүүл мэндэд санаа зовсон Монгол Улсын Засгийн газар нөөц хөрөнгөнөөс хөрөнгө мөнгөөр тусалж, тэр ч байтугай Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Х.Баттулга хүртэл тодорхой хэмжээний туслалцаа үзүүлснээр БНСУ-ыг зорьсон. Монгол түмний бахархал болсон их найрагчийн эрүүл мэндэд санаа нь зовсон Өвөрмонголын сайн санаат иргэд хүртэл долоо хоногийн дотор 55 сая төгрөгийн хандив цуглуулан ирүүлснээр Б.Лхагвасүрэн найрагчийн хагалгааны мөнгө бэлэн болж БНСУ-ыг зорьсноор өнөөдөр долоон цагийн турш хүндхэн хагалгаанд орсон ч амжилттай болсон талаар гурван цагийн өмнөөс мэдэгдэж эхлээд байна. Ямартай ч Монголын төрийг “Тамгагүй төр” битгий л байгаасай хэмээн сэтгэл оюунаа чилээж явдаг их найрагчийн хагалгаа амжилттай болж асар удалгүй мөнгөн цагаан онгоцоор шуугиулаад Улаанбаатартаа буух нь тодорхой боллоо.
Д.Түвшин

Хоёулаа адилхан улаан юм байж
УИХ дахь МАН-ын бүлгийн 32 гишүүн Ж.Эрдэнэбатын тэргүүлсэн Засгийн газрыг унагахаар зориг шулуудан гарын үсгээ зурцгааж санасандаа хүрцгээж байсан нь 2017 оны есдүгээр сарын 07-ны өдөр билээ. Ж.Эрдэнэбатыг Ерөнхий сайдаас огцруулагсдын тэргүүнд 2016 оны УИХ-ын сонгуулийн үр дүнгээр “Ялсан намын дарга нь Ерөнхий сайд болдог бичигдээгүй хуулийг зөрчиж 2017 оны Ерөнхийлөгчийн сонгуульд нэр дэвшихээр өөрийнхөө оронд тоглоомын Ерөнхий сайд тавилаа” хэмээн УИХ-ын дарга М.Энхболдыг хамгийн хурцаар шүүмжилдэг байсан Т.Аюурсайхан, Ч.Хүрэлбаатар, Б.Энх-Амгалан, Ц.Нямдорж, Ш.Раднаасэд, Я.Содбаатар нарын эсэргүү гишүүд байсан бол Д.Сарангэрэл, Ц.Гарамжав, М.Оюунчимэг гэсэн гуравхан эмэгтэй гишүүн эсэргүүний бүлэгт хамгийн идэвхтэй явцгаасан түүхтэй. Харин сүүлийн өдрүүдэд УИХ-ын гишүүн нэртэй ч төрийн ордонд бараагаа цөөхөн харуулдаг Б.Наранхүү гишүүний мэдлийн ресторанд хачин жигтэй уулзалтууд болж У.Хүрэлсүхийн Засгийн газрыг унагаж, УИХ-ын дарга М.Энхболдыг Ерөнхий сайдад зүтгүүлэх талаар “Хор найрагдаж” эхэлсэн талаар төрийн ордны хонгил буланд шивнэлдэж байна. Магадгүй Монголын улстөрд төдийгөөс өдий хүртэл амь бөхтэй зууралдсаар байгаа “Улстөрийн өс хонзон авах” ажиллагаа дахин шинээр толгойгоо өндийлгөж эхэлсэн бол дахиад л эдийн засаг хүчтэй савлаж, Олон улсын Валютын сан ч нүүрээ цааш харуулах нь тодорхой юм. Хэрвээ энэ асуудал яах аргагүй үнэн бол Монголын улстөрд үүсээд байгаа хорлонтой нөхцөл байдлаас нэгэн наргиантай зүйрлэл ой ухаанд гялсхийтэл орж ирээд зүгээр суулгахгүй нь.
Одоо жишээ нь Монголын уран сайхны “Төөрсөөр төрөлдөө” хэмээх нэг сайхан кино байдаг даа. Тэр кинон дээр шархадсан хоёр орос офицерын нэг нь “Би улаан, тэр цагаан” гэж хэлдэг хэсэг байдаг. Харин киноны гол дүр, уулын агуйд орогногч Балт хоёулангийнх нь үсийг барьж үзсэнээ “ Хэ цэс. Хоёулаа адилхан шар юм байж” гэдэг инээдтэй хэсэг бий.
Тэгвэл дэлхийн хамгийн том, ядуухан социалист улсыг өнөөдрийн хөгжлийнх нь зөв голдрилд оруулсан Хятадын агуу их шинэчлэгч, өвгөн Дэн Сяопин “Муур ямар өнгөтэй байх нь хамаагүй. Гол нь оготно барьдаг байх нь л чухал” хэмээн тунхагласнаар урд хөршийнхөн өнөөдөр эдийн засгийн гайхамшгийг бүтээж байгаа. Ухаандаа Дэн өвөөгийн тодорхойлсон өмнөд хөршид гайхамшгийг бүтээгч том муурын арьс, үсний гялалзсан сор нь зах зээлийн эдийн засгийн өнгөөр туяарах хэдий ч хавь ойрын харх, оготныг тасар татах хучирхэг араа, шүднийх нь цаанаас аль эрт социализмын үеийн нэвширсэн үнэр сэнхийж л байгаа.
Харин өнөөдрийн Монголын улстөрд хоёулаа адилхан улаан юм байж, оготно барих нь байтугай өөхөлж таргалаад босч чадахаа больсон хоёрын зэрэг муур багшийн үлгэр хөвөрч байна.
Уг нь 90 нас аль хэдийнэ хүрчихсэн жигтэйхэн хашир, урдуураа улаан хөлтэй оготно, хулгана алхуулалгүй, тэр дор нь тасхийтэл шүүрдэг ганцхан том улаан муур байв. Сүүлийн жилүүдэд оготно, хулгана гэнэтхэн айхтар сүрхий өсч, муур багшид илүү хөдөлгөөн хийлгүй хэвтэж байгаад гэдсээ дүүртэл идээд байх бололцоо нээгдсэнээр хөдөлж чадахгүй болтлоо таргалж, элдэв өвчинд ороогдох болжээ. Арьс нь язрах шахталаа таргалсан том улаан муур хөдөлж ч чадахгүй хэвтэж байтал түүний төрсөн дүү хаанаас ч юм гүйж ирснээр хамаг хэрэг үүссэн түүхтэй.
Хөнгөн шингэн биенийх нь улаавтар шаргал сор нь “МАН”-ын өнгөөр солонгорох залуухан муур эхэндээ тун ч түрэмгий, бас омголон байв. Урдуураа оготно, хулгана байтугай зарим үед нохой, шувуу ч явуулахгүй хоргоож хөөрхөн шоглосоор байгаад жинхэнэ аймшигтай араатан болж хувирсан.
Шазруун омогтой, залуухан улаан муур эхэндээ том улаан муур руу сэрвээний үсээ байдгаар нь босгож, хорсолтой муухайгаар чарлан дургүйцлээ илэрхийлдэг байсан бол тун удалгүй өчүүхэн ч эмээлгүйгээр самардалцах болсон билээ. Тэгээд ч энэ тэмцэл удаан үргэлжилсэнгүй.
Бүдүүн улаан муур өдрөөс өдөрт хүч чадал нь бүрэлдэж яваа залуухан, омогтой дүү мууртаа хэдэнтээ цусаа гоожтол самардуулж аваад дуртай дургүйхэн дулаан хэвтрээ тавьж өгөөд хаашаа ч юм гүйж одсон түүхтэй.
Ингээд дүү муурын хаанчлал эхэлж жил гаруй жаргаж үзсэн. Гэвч арьсаа язартал зоолсон энэ жаргал нь хоног хугацаатай байсан.
Нэгэн удаа урд нь харагдаагүй орог саарал хархыг тасар татан хаяхаар өндрөөс үсэртэл буух газраа буруу тооцоолж, том хар чулуу мөргөснөөр хамаг бие нь үйрэх шиг болж, хоёр нүднээс нь гал бутарч, байдаг чадлаараа чарлан хөсөр унасан билээ. Хоёр ч хөлөө хугалж, хэдэн хавиргаа санжуулсан тэр өдрөөс ихэмсэг дүрт дүү улаан муурын сүр, сүлд өдрөөс өдөрт доройтсоор өнөөдөр арайхийн хэвтрээсээ босч ус долоох төдийгөөр амиа торгоож яваа.
Урьдын сайхан цагт ганц үсрэлтээр барьдаг байсан оготно, хулганууд нь “Одоо энэ маньд халдах нь өнгөрсөн” гэсэн шиг хамрынх нь өмнүүр гүйлдэж, өвдөж шаналсан биеийг нь өлсгөлөнгийн аюулаар тарчлаана.
Хэзээ ямагт гурвалжлан, зэрлэг догшноор ногоорч асан хоёр нүд нь ширгэж царцаад, үзэгдэх төдий ёлтойно. Цээжнийхээ цаанаас зовиуртай хүржигнэх өөрийнхөө амьсгалын үл ялиг чимээг сонсон сүүлчийнхээ хүчийг шавхан зантгар толгойгоо арай ядан хөдөлгөж хэвтэхэд цаг хугацаа зогсчихсон мэт туйлын шаналантай.
Бага улаан муур үхлийн өмнөх аймшигт нам гүмийн дунд өнгөрсөн амьдралаа дурсан санахдаа гэнэтхэн ирсэн азгүй тохиолыг бодох бүр хатаж ширгэн, ёозгүйхэн ёлтойх нүднээс нь ганцхан дусал нулимс бөмбөрөн гарч ирснээ газар уналгүй ууршиж одно.
Сүүлчийн хүчээ шавхан омголон давлиун үеийнх шигээ сэрвээний үсээ босгох гэж хэдэнтээ оролдоод хүч нь хүрэлгүй тамирдахдаа хий дэмий л хорсолтойгоор чарлавч түүний дууг сонсож байгаа оготно ч байхгүй нь гачлантай.
Ширгэж ёлтойсон хоёр нүд нь тэрүүхэндээ занал, хорсол, үзэн ядалтаар буцлах хэдий ч хоргодон хэвтээ харанхуй нүхнийх нь булангаас сүүмийсэн улбар цэг төдий л сүүмэлзэх ажээ.
Тэгтэл харанхуй нүхэнд нь нэгэн пөөнийсөн хар юм гулбилзан орж ирсэн нь хэдэн жилийн өмнө өөрийнх нь тасар татчих шахан хөөж явуулсан том улаан муур амандаа сүүжний яс зуусаар орж ирсэн байжээ. Сүүжний ясны үнэрээр зантгар толгойгоо арайхийн газраас хөндийрүүлж, горьдлого тээсэн харцаар хөгшин улаан муур руу харвал нөгөөх нь “За гарзтай ч юм биш. Энэ муу ясыг мэрвэл мэр” гэсэн байдалтай нүхнийх нь нөгөө буланд өмнөөс нь хараад тэрийгээд хэвтжээ.
Ийнхүү саяхан л цусаа гартал маажилцаж асан хоёр муур хэн нэгнээсээ аврал, дэмжлэг харсан шиг харанхуй нүхнийхээ хоёр талд цээжнийхээ гүнээс үл ялиг хүржигнэх чимээг сонсож хэвтэнэ.
Муурнууд хэдийгээр нэгэндээ дургүй, болж л өгвөл хэмлэлдэх хэдий ч хөгширч, өвдөж зовоод ирэхээрээ нохой, гахай, тахиаг бус муураа л барааддаг нь амьдралын жам ажээ.

БНХАУ-ын Ардын Чөлөөлөх армийн хэлтсийн дарга асан Фан Фэнхуй хээл хахуулийн хэрэгт сэжиглэгдэн цэргийн прокуроруудад шалгагдаж байна. Тэрээр Ерөнхийлөгч Ши Жинпиний зэвсэгт хүчний салбар дахь авлигын эсрэг эхлүүлсэн кампанит ажлаар шалгагдаж буй хамгийн өндөр албан тушаалтнуудын нэг юм.

Генерал Фан Фэнхуйгийн хэрэг Ардын Чөлөөлөх армийн Эрүүгийн Прокурорын нэгж рүү шилжсэн байна. Энэ нь түүний хэрэг шүүхээр шийдэгдэж, насан туршийн, эсвэл олон жилийн хорих ял авахыг нь баталж байгаа аж. Тэрээр хахууль өгсөн болон авсан хэрэгт сэжиглэгдэж байгаа бөгөөд энэ нь авлигын замаар тушаал дэвших, баяжих хамгийн түгээмэл “уламжлалт” арга хэмээн Шинхуа агентлаг мэдээлжээ.

Ерөнхийлөгч Ши Жинпин авлигатай эрчимтэй тэмцэхийн хажуугаар Ардын Чөлөөлөх армийн бүтцийг шинээр зохион байгуулж, Цэргийн төв хорооны гишүүдийн тоо 9 байсныг 7 болгох гэх мэтээр хэмжээг нь жижигрүүлж байна.

Эх сурвалж

“24tsag.mn” сайт баасан гариг бүр олны танил эрхмүүдийн хүүхдүүдээс нэгийг онцолж байгаа билээ. Энэ удаа УИХ-ын дарга М.Энхболдын охин Э.Хулангийн талаархи 24 баримтыг сонирхуулж байна.