Олон улсын хүүхдийн эрхийг хамгаалах өдөр ирэх долоо хоногийн Пүрэв гарагт тохионо. Энэ өдөр бүх нийтээрээ амарна.

Олон улсын Хүүхдийн эрхийг хамгаалах өдөр маргааш болно. Хүүхдийн баяраар Д.Сүхбаатарын талбайд 15 төрлийн 3000 гаруй Монголын уламжлалт тоглоом наадгайг хүүхэд багачууд, эцэг эхчүүдэд танилцуулж, урлаг соёл, худалдаа, үзвэр үйлчилгээний олон арга хэмжээ зохион байгуулагдана.

Энэ үеэр хүүхэд багачууд, эцэг эхчүүдийн аюулгүй байдлыг хангах, баяраа тэмдэглэх нөхцөл бололцоогоор хангахын тулд Сүхбаатарын талбайн баруун болон зүүн хэсгийн автозамын хөдөлгөөнийг тухайн өдрийн 11.00-16.00 цагийн хооронд түр хугацаагаар хязгаарлах юм.

Мөн бяцхан хүүхэд багачуудын оролцсон явган парад болох үеэр Ерөнхий сайд Амарын гудамж буюу Соёлын төв өргөөний хойд талын автозамыг түр хугацаагаар хязгаарлана.

Иймд жолооч та дээрх чиглэлээс бусад замыг сонгон хөдөлгөөнд оролцоорой.

ХҮҮХДИЙН БАЯРААР 280 ГАРУЙ ЦАГДААГИЙН АЛБА ХААГЧ ХӨДӨЛГӨӨНИЙ АЮУЛГҮЙ БАЙДЛЫГ ХАНГАХ ҮҮРЭГ ГҮЙЦЭТГЭНЭ.

Олон улсын Хүүхдийн эрхийг хамгаалах өдрөөр замын хөдөлгөөний аюулгүй байдлыг хангах, иргэдийг амар тайван, түгжрэл сааталгүй баяраа тэмдэглэн өнгөрүүлэх нөхцөл бололцоогоор хангах, гарч болзошгүй осол хэргээс урьдчилаэн сэргийлэх зорилгоор 280 гаруй Замын цагдаагийн алба хаагч үүрэг гүйцэтгэж ажиллах юм.

Бүх нийтээрээ амрах энэ өдөр дугаарын хязгаарлалт үйлчилдэггүй. Энэ тогтоолын дагуу маргааш дугаарын хязгаарлалт үйлчлэхгүй.

Нийслэлийн ИТХ-аас батлан гаргасан “Улаанбаатар хотын замын хөдөлгөөний ачааллаас урьдчилан сэргийлэх, иргэдийг Нийтийн тээврээр зорчуулах боломжийг нэмэгдүүлэх зарим арга хэмжээний тухай” 2014 оны 2/8 дугаар тогтоолын дагуу нийслэлийн зарим гудамж замуудад тээврийн хэрэгслийг ажлын өдрүүдэд улсын дугаараар ялган замын хөдөлгөөнд оролцуулдаг болсон.

Дугаарын хязгаарлалт нь амралтын өдөр болон бүх нийтийн амралтын өдрүүдэд мөрдөгдөхгүй. Нийтээр тэмдэглэх баярын болон тэмдэглэлт өдрүүдийн тухай хуульд ”Хүүхдийн баяр”-ын өдөр буюу зургаадугаар сарын 1-ний өдрийг бүх нийтийн амралтын өдөр хэмээн заасан байдаг.

6 дугаар сарын нэгэн буюу өнөөдөр “Олон улсын хүүхдийн эрхийн өдөр” бөгөөд манай орон 61 дэх жилдээ тэмдэглэж байна.

Анх 1925 онд Женевт хүүхдийн сайн сайхны төлөө дэлхийн чуулга уулзалт болж, тэрхүү чуулга уулзалтаас 6 дугаар сарын 1-ний өдрийг дэлхий нийтээрээ “Хүүхдийн эрхийг хамгаалах өдөр” болгох уриалга гаргасан аж. Улмаар 1951 онд Олон улсын ардчилсан эмэгтэйчүүдийн холбооноос хүүхдийн эрхийг хамгаалах өдрийг улс орон бүр тодорхой өдөр тэмдэглэж, хүүхэд багачуудаа баярлуулж байхаар шийдвэрлэсэн бөгөөд Монгол Улс 1952 оноос эхлэн 6 дугаар сарын 1-ний өдрийг “Хүүхдийн баяр”-ын өдөр болгон тэмдэглэж ирсэн юм.

Өнөөдөр олон улсын хүүхдийн эрхийг хамгаалах өдөр тохиож байна. Бяцхан үрсийн инээд хөөр цалгисан энэ өдөр 24tsag.mn Монголын алдартнуудын багын зургуудыг хүргэж байна.

Өнөөдөр Хүүхдийн баяр буюу Олон улсын хүүхдийн эрхийг хамгаалах өдөр тохиож байна. Манай улс 63 дахь жилдээ тэмдэглэж буй энэ баярын өдөр www.24tsag.mn сайт хүүхэд, тэдний хэрхэн өсч хөгждөг болон ямар зан авиргаргадаг тухай сонирхолтой 24 баримтыг хүргэж байна.

2017.05.31 / БИЛГИЙН ТООЛЛЫН 6
ЗУНЫ ТЭРГҮҮН ХӨХӨГЧИН МОГОЙ САРЫН
ДӨРВӨН НОГООН МЭНГЭТЭЙ ШАР МОРЬ ӨДӨР
Үс засуулбал: Өнгө зүс сайжирна
Наран ургах, шингэх: 05.09-20.38
Барилдлага: Рашаан
Шүтэн барилдлага: Сансар
Суудал: Төмөр
Аргын тооллын 5 сарын 31, Буд гараг. Билгийн тооллын 6, Үнэг одтой, шар морь өдөр. Өдрийн наран 5 цаг 09 минутад мандан, 20 цаг 38 минутад жаргана. Тухайн өдөр бар, нохой жилтнээ аливаа үйлийг хийхэд эерэг сайн ба могой, морь жилтнээ сөрөг муу нөлөөтэй тул элдэв үйлд хянамгай хандаж, биеэ энхрийлүүштэй. Эл өдөр эм, эмнэлгийн элдэв үйл, хагалгаа хийлгэх, биеийн тамирыг сэргээх, лусыг тахих, тангарагаа буцаахад сайн. Гэр бүрэх, хэрүүл тэмцэл хийх, сэтгэлд сэвтэй газар очих, хүүхэд хөлд оруулахад муу. Өдрийн сайн цаг нь хулгана, үхэр, туулай, морь, бич, тахиа болой. Хол газар яваар одогсод баруун урагш мөрөө гаргавал зохистой. Үс шинээр үргээлгэх буюу засуулбал өнгө зүс сайжирна.

БАРУУН АЙМГУУДЫН НУТГААР: Үүлшинэ. Шөнөдөө бороо орохгүй, өдөртөө нутгийн хойд хэсгээр бага зэргийн бороо орно. Салхи баруун хойноос секундэд 6-11 метр, өдөртөө зарим газраар түр зуур секундэд 16-18 метр хүрч шороон шуурга шуурна. Идэр, Тэс голын хөндий, Хүрэн бэлчир орчмоор шөнөдөө 1-6 градус, өдөртөө 18-23 градус, Алтайн өвөр говиор шөнөдөө 18-23 градус, өдөртөө 28-33 градус, бусад нутгаар шөнөдөө 8-13 градус, өдөртөө 22-27 градус дулаан байна.



ТӨВИЙН АЙМГУУДЫН НУТГААР: Үүлшинэ. Шөнөдөө бороо орохгүй, өдөртөө Хөвсгөлийн уулсаар бага зэргийн бороо орно. Салхи зүүн өмнөөс секундэд 6-11 метр. Дархадын хотгороор шөнөдөө 1-6 градус, өдөртөө 18-23 градус, бусад нутгаар шөнөдөө 8-13 градус, өдөртөө 24-29 градус дулаан байна.



ЗҮҮН АЙМГУУДЫН НУТГААР: Багавтар үүлтэй. Бороо орохгүй. Салхи баруун хойноос секундэд 5-10 метр, зарим газраар секундэд 12-14 метр хүрч шороон шуурга шуурна. Нутгийн зүүн хэсгээр шөнөдөө 0-5 градус, өдөртөө 17-22 градус, бусад нутгаар шөнөдөө 3-8 градус, өдөртөө 21-26 градус дулаан байна.



ОТРЫН НУТАГ ХЭРЛЭНБАЯН-УЛААН ОРЧМООР: Солигдмол үүлтэй. Бороо орохгүй. Салхи баруун өмнөөс секундэд 7-12 метр. Шөнөдөө 6-7 градус, өдөртөө 27-29 градус дулаан байна.



ГОВИЙН АЙМГУУДЫН НУТГААР Солигдмол үүлтэй. Бороо орохгүй. Салхи зүүн өмнөөс секундэд 6-11 метр, өдөртөө зарим газраар түр зуур секундэд 16-18 метр хүрч шороон шуурга шуурна. Шөнөдөө Дундговийн нутгаар 8-13 градус, бусад нутгаар 13-18 градус, өдөртөө бүх нутгаар 27-32 градус дулаан байна.



УЛААНБААТАР ХОТ: Багавтар үүлтэй. Бороо орохгүй. Салхи зүүн өмнөөс секундэд 6-11 метр. Шөнөдөө 9-11 градус, өдөртөө 25-27 градус дулаан байна.

Бaруун зүгийн нутаг. Агаарын температурын сарын дундаж нь нутгийн хойд хагаст 11-16 градус, өмнөд хагаст 15-20 градус дулаан буюу Увс, Завханы ихэнх нутаг, Баян-Өлгий, Ховд,

Нийслэлийн Иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлын Тэргүүлэгчдийн 2015 оны 28 дугаар тогтоолоор батлагдсан “Нийслэлд авто тээврийн хэрэгслийн бүртгэл, төлбөрийн тогтолцоог шинэчлэн нэвтрүүлэх журам”-ын дагуу Автотээврийн болон өөрөө явагч хэрэслийн албан татвар, төлбөрийг улсын дугаарын сүүлийн тооноос хамаарч, тогтоосон хугацаанд төлнө.

1,6 тоогоор төгссөн бол нэгдүгээр сард
2, 7 тоогоор төгссөн бол хоёрдугаар сард
3, 8 тоогоор төгссөн бол гуравдугаар сард
4, 8 тоогоор төгссөн бол дөрөвдүгээр сард
5, 0 тоогоор төгссөн бол тавдугаар сард
Тээврийн хэрэгслийн албан татвар, төлбөрийг 6 сарын 1-ний өдрөөс өмнө төлөөгүй бол замын хөдөлгөөнд оролцуулахгүй болно.

Татвар төлөгч Та тээврийн хэрэгслийн албан татвар, төлбөрийг төлөхдөө өөрийн харъяа дүүргийн татварын хэлтсийн дансны дугаарын дагуу аль ч банкинд төлөх боломжтой. Мөн аль ч татварын хэлтэс, татвар хураах цэгүүдэд албан татвар, төлбөр төлсөн баримтаа үзүүлж, тамга даруулан баталгаажуулах боломжтой.

Холбоо барих:

Цахим хуудас: www.nta.mn, www.facebook.com/niisleltax

Харилцах утас: 1800-1288, 7011-0705

Татварын хэлтэс

Харилцах утас

Цахим хаяг

Багануур

7021-3343

baganuur@mta.gov.mn

Багахангай

7049-1189

bagakhangai@mta.gov

Баянгол

7000-1288

bayangol@mta.gov.mn

Баянзүрх

1145-1288

bayanzurkh@mta.gov.mn

Налайх

7023-2383

nalaikh@mta.gov.mn

Сонгинохайрхан

7018-1288

songino@mta.gov.mn

Сүхбаатар

7011-2092

sukhbaatar@mta.gov.mn

Хан-Уул

7011-1288

khan_uul@mta.gov.mn

Чингэлтэй

1131-2728

chingeltei@mta.gov.mn

МОНГОЛ УЛСЫН АВТОТЭЭВРИЙН БОЛОН ӨӨРӨӨ ЯВАГЧ ХЭРЭГСЛИЙН АЛБАН ТАТВАРЫН ХУУЛЬ

7 дугаар зүйл. Албан татвар төлөх хугацаа

Хувь хүн нь авто тээврийн болон өөрөө явагч хэрэгслийн жилийн албан татварыг жилд нэг удаа тухайн жилийн 6 дугаар сарын 1-ний өдрөөс өмнө харьяалах татварын албанд төлнө. Хэрэв 6 дугаар сарын 1-нээс хойш авто тээврийн болон өөрөө явагч хэрэгслийг импортоор оруулж ирсэн бол харьяалах татварын албанд тухайн жилдээ багтаан үлдсэн хугацаанд ногдох татварыг төлнө.
ТАТВАРЫН ЕРӨНХИЙ ХУУЛЬ /шинэчилсэн найруулга/

75 дугаар зүйл. Татварын хууль тогтоомж зөрчигчид хүлээлгэх захиргааны хариуцлага

75.1.4. … үйлдэл, эс үйлдэхүйгээр татвар, алданги, торгууль төлөхөөс зайлсхийсэн хувь хүнийг хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээний, эсхүл түүнийг хоёроос гурав дахин нэмэгдүүлсэнтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр, албан тушаалтныг хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээг гурваас дөрөв дахин нэмэгдүүлсэнтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр торгоно Нийслэлийн Татварын газраас мэдээллээ.

Дүүрэг

Татвар хэлтэс, цэгүүд

Ажиллах цагийн хуваарь

Хан-Уул

ХУД-ийн 16-р хороо, миний супермаркет

08.00-18.00

ХУД-ийн 4-р хороо, сансар супермаркет

09.00-18.00

ХУД-ийн 3-р хороо, Татварын хэлтэс, өөрийн байранд

08.00-17.00

Баянзүрх

БЗД-ийн 13-р хороо, Татварын хэлтэс, өөрийн байранд

08.00-17.00

Да Хүрээ зах

10.00-19.00

Дүнжингарав худалдааны төв

10.00-19.00

Сүхбаатар

СБД-ийн Татварын хэлтэс, өөрийн байранд

08.30-17.30

Саруул захын байранд

08.30-17.30

Сансар 32 худалдааны төвийн байранд

08.30-17.30

Баянгол

БГД-ийн Татварын хэлтэс, өөрийн байранд

08.00-17.00

БГД-ийн 1-р хороо, БГД-ийн байранд

08.00-17.00

Багануур

БНД-ийн Татварын хэлтэс, өөрийн байранд

08.00-17.00

Багахангай

БХД-ийн Татварын хэлтэс, өөрийн байранд

08.00-17.00

Авто замын пост дээр

08.00-17.00

2-хорооны байранд

08.00-17.00

Налайх

НАД-ийн Татварын хэлтэс, өөрийн байранд

08.00-17.00

Сонгинохайрхан

СХД-ийн 7-р хороо

08.00-18.00

БГД 20-р хороо Монгол Хьюндай

08.30-19.00

СХД-ийн 18-р хороо Татварын хэлтэс өөрийн байранд

08.00-19.00

Чингэлтэй

ЧД-ийн Татварын хэлтэс, өөрийн байранд

08.00-19.00

ЧД-ийн нэг цонхны үйлчилгээ

08.00-17.00

7-н буудал Эмон трейд

08.00-19.00

Дэнжийн 1000 12-р хорооны байранд

08.00-19.00

Хууль зүйн туслалцааны төв нь Шүүхийн Ерөнхий зөвлөлтэй хамтран ажиллах санамж бичиг байгуулж энэ хүрээнд саяхнаас эхлэн Баянзүрх, Сүхбаатар,

Мөнгө угаах терроризмыг санхүүжүүлэхтэй тэмцэх үйл ажиллагаанд хийх хяналт шалгалтыг олон улсын стандарт, шаардлагад нийцүүлэн эрсдэлд суурилсан хэлбэрээр хэрэгжүүлэхээр Монголбанкны Хяналт шалгалтын газрын батлагдсан орон тоо, төсөвт өөрчлөлт оруулалгүйгээр энэ чиглэлээр өмнө нь ажиллаж байсан туршлагатай, мэргэшсэн ажилтнуудыг Хяналт шалгалтын газрын бусад нэгжүүдээс шилжүүлэн томилох байдлаар Тусгай хяналтын алба байгууллаа.

Тусгай хяналтын алба нь банкны үйл ажиллагаанд МУТС-тэй тэмцэх тухай хуулийн хэрэгжилтийг хангуулах, хуулиар хүлээсэн үүргээ хэрэгжүүлэхэд нь дэмжлэг үзүүлэх, Санхүүгийн мэдээллийн алба болон түүний дэргэдэх Хамтын ажиллагааны зөвлөлийн үйл ажиллагаанд дэмжлэг үзүүлэх үндсэн үүрэгтэй ажиллах юм.

Монгол Улсын Их Хурлын дарга М.Энхболд Хууль зүй, дотоод хэргийн сайд С.Бямбацогтын урилгаар манай улсад айлчилж буй ОХУ-ын Дотоод хэргийн сайд В.А.Колокольцевийг хүлээн авч уулзлаа.

Монгол Улсын Соёлын тэргүүний ажилтан, дуучин Т.Дэлгэрмөрөн гурван дуучин бүсгүйн продюсерээр ажиллаж байна. Тэд бол “Авьяаслаг Монголчууд” шоуны алтан баззерын эзэн Х.Авирмэд, “Universe Best Songs” наадмын шилдэг оролцогч Т.Цогсогмаа, Э.Мөнхцэцэг нар юм.

Монгол Улсын Сонгуулийн Ерөнхий Хороо хуралдаж, Ерөнхийлөгчийн 2017 оны сонгуулийн бэлтгэл ажлын хүрээнд зарим асуудлыг хэлэлцэж холбогдох шийдвэр гаргалаа.

Эцэг эхчүүдэд хүүхдийнхээ аюулгүй байдлыг хангахыг нийслэлийн Онцгой байдлын газраас онцгойлон сэрэмжлүүлж байна.

Баянгол дүүргийн 20-р хороо ТЭЦ4 үйлдвэрийн урд байрлах ”Мон хөөс” ХХК-ийн хөөсөнцрийн үйлдвэрт гал гарлаа

Гэр хорооллын ариун цэврийн байгууламжийг сайжруулах замаар хөрсний бохирдлыг бууруулах төслийн нээлт өнөөдөр боллоо. Чингэлтэй, Баянзүрх дүүргийн гэр хорооллын айл өрхүүдэд сайжруулсан ариун цэврийн байгууламжийг туршиж нэвтрүүлснээр нүхэн жорлонгоос үүсч буй хөрсний бохирдлыг бууруулах нь төслийн гол зорилго юм. 3 жил үргэлжилж, Япон улсын Засгийн газрын буцалтгүй тусламжаар санхүүжигдэх төслийн хүрээнд дараах ажлуудыг хэрэгжүүлнэ. Үүнд,

Сайжруулсан ариун цэврийн байгууламжийн төлөвлөлтийг боловсронгуй болгоно

Энэ ажлын хүрээнд гэр хороололд сайжруулсан ариун цэврийн байгууламжийг нэвтрүүлэх, хүний ялгадас болон шингэн хаягдлын менежментийг хэрэгжүүлэхтэй холбоотой дүрэм журам, төлөвлөгөөг боловсруулна. Мөн хаягдал ялгадсыг цуглуулах, бордоо болгох чиглэлээр жижиг дунд үйлдвэрийн газрууд, гэр хорооллын оршин суугчдын хоорондын харилцааг зохицуулахад чиглэсэн бөгөөд хаягдал агуулах, цуглуулах, тээвэрлэх, бордоо болгох, боловсруулсан хаягдлыг худалдах болон холбогдох хяналтыг хэрэгжүүлэхтэй холбогдсон ажлууд хийгдэнэ.

Сайжруулсан ариун цэврийн байгууламжийг барьж, туршина

Энэ хүрээнд (i) олон нийтийн оролцоог хангах зорилгоор өргөн хүрээг хамарсан сурталчлан таниулах хөтөлбөрийг боловсруулах; (ii) төсөлд хамрагдах өрхүүдийг олж сонгох, тэдэнд дэмжлэг үзүүлэх олон нийтийн менежментийн бүлгүүдийг байгуулах; (iii) гэр хорооллийн өрхүүдэд олгох 1500 орчим экологид ээлтэй жорлон, битүү тунгаагуур сав, эсвэл энгийн хийцтэй, технологи нь туршигдсан, бага өртөгтэй, орчны нөхцөл, цаг уурын онцлогт тохирсон, орон нутагт үйлдвэрлэсэн материал ашиглаж барих боломжтой ариун цэврийн бусад төрлийн байгууламжуудын зураг төслийг боловсруулах, барьж угсрах, суурилуулах ажлыг гүйцэтгэх; (iv) ЖДҮ-ийн газрууд ба өрхүүдийн хооронд байгуулах сайжруулсан ариун цэврийн байгууламжийн засвар үйлчилгээ, хаягдал цуглуулах гэрээний загварыг боловсруулах; мөн (v) хаягдлыг бордоо болгох, боловсруулсан бүтээгдэхүүнийг худалдан борлуулах чиглэлээр төсөлтэй хамтран ажиллах ЖДҮ-ийн газруудын чадавхийг бэхжүүлэх зэрэг ажлуудыг хийнэ.



Сайжруулсан ариун цэврийн байгууламжийн тогтвортой байдлыг хангахад чиглэсэн үйл ажиллагааг эрчимжүүлнэ

Энэ хүрээнд: (i) сайжруулсан ариун цэврийн байгууламжийн асуудал хариуцсан анхны ажлын хэсгийг үндэсний хэмжээнд байгуулах; (ii) айл өрх, гэрээт гүйцэтгэгчид болон чиглэлийн яамдад зориулж сайжруулсан ариун цэврийн байгууламжийн сургалтын хөтөлбөрүүдийг хэрэгжүүлж, техникийн туслалцаа үзүүлэх; (iii) төслийн үр дүнг чиглэлийн яамд, хувийн хэвшил болон иргэний нийгмийн хүрээнд сурталчлан дэлгэрүүлэх; мөн (iv) сайжруулсан ариун цэврийн байгууламжийг гэр хороололд нэвтрүүлэх үндэсний нарийвчилсан төлөвлөгөөг боловсруулна. Уг төлөвлөгөөнд сайжруулсан ариун цэврийн байгууламж барих нэн шаардлагатай гэр хорооллын бусад хороо дүүргүүдийг тодорхойлон, хөрсний бохирдлын менежментийг сайжруулах, шаардлагатай бусад арга хэмжээнүүд, хэрэгжүүлэх байгууллагуудын үүрэг хариуцлага, зардал, санхүүгийн механизм, ажлын хуваарь зэргийг тусгасан 5 жилийн стратеги болон хөрөнгө оруулалтын төлөвлөгөө багтсан. гэж нийслэлийн Байгаль орчны газраас мэдээллээ.

Сүхбаатар дүүргийн хэмжээнд Олон улсын хүүхдийн эрхийг хамгаалах өдрийн үйл ажиллагаа 2017 оны 06 дугаар сарын 01-ний өдөр 4 дүгээр хорооны нутаг дэвсгэр Б.Цэрэндоржийн гудамжинд болох тул баруун, зүүн талын 1 чигийн хөдөлгөөнтэй замын зорчих хэсгийг 10.00-18.00 цагийн хооронд хааж, хөдөлгөөний аюулгүй байдлыг хангаж ажиллана.

СҮХБААТАР ДҮҮРГИЙН ЗАСАГ ДАРГЫН ТАМГЫН ГАЗАР

СҮХБААТАР ДҮҮРЭГ ДЭХ ЗАМЫН ЦАГДААГИЙН ХЭЛТЭС

-Саяхан Жендэрийн эрх тэгш байдлыг хангах үндэсний хөтөлбөрийг баталлаа. Энэ хөтөлбөрийн онцлог, хэрэгжүүлэх алхамаас ярилцлагаа эхлэх үү?
- Жендэрийн эрх тэгш байдлыг хангах үндэсний хөтөлбөрийг Засгийн Газрын хуралдаанаар энэ оны 4-р сарын 26-нд баталсан юм. Хөтөлбөрийг 2017-2021 онд хэрэгжүүлнэ. Жендэр гэхээр эмэгтэйчүүдийн асуудал мэт өрөөсгөлөөр ханддаг хандлага бий.

Түүнчлэн эрэгтэй, эмэгтэй, хөгжлийн бэрхшээлтэй, бэрхшээлгүй, баян, ядуу, өндөр албан тушаал хашдаг, хашдаггүй гэх мэтчилэн ангилж үзэж байгаа ч юм биш шүү дээ. Харин та болон таны эхнэр, нөхөр улс төр, эдийн засаг, нийгэм, гэр бүлийн харилцаандаа тэгш эрхтэй оролцох, тэгш оролцооны үндсэн дээр үр шимийг нь тэгш хүртэх, эргээд хөгжилд эрх тэгш хувь нэмрээ оруулах асуудал юм. Өөрөөр хэлбэл жендэр бол эрэгтэй хүн ийм байх ёстой, эмэгтэй хүн ийм байх ёстой гэсэн уламжлагдсан хандлага, ойлголт түүхэн явцад өөрчлөгдөж байгааг хэлээд байна.Гэхдээ эрэгтэй, эмэгтэй хүний биологийн ялгаатай байдлыг бол хөндөхгүй ш дээ. Тиймээс л Засгийн газар олон нийтийн жендэрийн талаарх хэвшмэл ойлголтыг өөрчлөх, бас Жендэрийн эрх тэгш байдлыг хангах тухай хуулийн хэрэгжилтийг эрчимжүүлэх, жендэрийн мэдрэмжтэй бодлого, төлөвлөлтийг нэвтрүүлэх гэж энэ хөтөлбөрийг баталлаа.
Хөтөлбөрийг хэрэгжүүлснээр олон болон хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхэдтэй, бага орлоготой өрх толгойлсон эцэг, эхийн амьжиргааг дээшлүүлэхэд чиглэсэн бодлогыг дэмжинэ. Эрэгтэйчүүдэд тусгайлан тусламж, үйлчилгээ үзүүлдэг эрүүл мэндийн тасаг, кабинет бүх аймаг, дүүрэгт бий болно.
Жендэрт суурилсан хүчирхийлэлд өртсөн хохирогчийг хамгаалах нэгж бүх аймаг, дүүрэгт ажиллана гээд тоотойхон хэдийг нь дурдая.

-2021 онд гэхэд ямар үр дүн гарна гэж төлөвлөсөн бол оо?

-Мэдээж гарах үр дүнг тооцохгүйгээр, хэтийг харсан төлөвлөлтгүйгээр, тодорхой дэвшүүлсэн зорилтгүйгээр хөтөлбөр батлахгүй шүү дээ. Хөтөлбөрийг хэрэгжүүлснээр хуулийн хэрэгжилтийг хангах, улс төр, нийгэм, эдийн засаг, гэр бүлийн хүрээнд жендэрийн тэгш байдлыг хангахад тодорхой ахиц, үр нөлөө гарна гэж тооцоолж байгаа. Тухайлбал, жендэрийн талаарх олон нийтийн хэвшмэл ойлголт, хандлага өөрчлөгдөнө, жендэрийн эрх тэгш байдлыг хангах төрийн албан хаагчдын манлайлал бий болно гээд л.

-Энэ хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх санхүү, төсвийг хэрхэн шийдэх вэ?
-Жендэрийн эрх тэгш байдлыг хангах үндэсний хөтөлбөрийг эрхэлсэн салбар, харъяа нутаг дэвсгэртээ хэрэгжүүлэхэд шааардагдах хөрөнгийг жил бүрийн үндсэн чиглэл, улс, орон нутгийн төсөвт тусгахаар заасан байгаа. Мөн олон улсын байгууллагын төсөл, хөтөлбөрт хамруулах замаар санхүүжүүлэхээр тусгасан.

-Өмнө нь ийм хөтөлбөртэй байсан уу эсвэл анх удаа хэрэгжүүлэх гэж байна уу?

-Байлгүй яахав. 2002 онд Жендэрийн тэгш байдлыг хангах анхны үндэсний хөтөлбөрийг баталж, Монгол Улсын хөгжлийн үе шаттай уялдуулан 2015 он хүртэл хэрэгжүүлсэн. Харин дараагийнх нь саяхан батлагдсан хэрэг.

Цаашид ажилгүйдэл, ядуурлыг бууруулах, гэр бүл дэх хүчирхийлэл, хөдөлмөрийн харилцаан дахь ялгаварлалыг арилгах, эрэгтэйчүүдийн эрүүл мэнд, боловсролын түвшинг дээшлүүлэх гээд зайлшгүй анхаарах, шийдэх асуудлууд бишгүй байна. Нийгмийн анхдагч нэгж болох гэр бүлийн хөгжлийг дэмжиснээр улс орны хөгжлийг хурдасгана. Бас дундаж давхарга хүчирхэгжиж, хүрээгээ тэлнэ.

Ингэхийн тулд яах ч аргагүй эрэгтэй, эмэгтэйчүүдийн тэгш оролцоог хангахад тулгарч байгаа бэрхшээлийг арилгаж, тэдний идэвхтэй хамтын оролцоог нэмэгдүүлэх шаардлагатай болж байгаа юм. Гэр бүл бат бэх , эхнэр, нөхөр хоёулаа орлоготой, сэтгэл ханамж дүүрэн байвал тэр айлд өсч байгаа хүүхэд ч аз жаргалтай байж чадна.

Тиймээс л жендрийн мэдрэмжтэй бодлого төлөвлөлт Монголын гэр бүлд, цаашлаад нийгмийн хөгжилд, улс орны ирээдүйд зайлшгүй чухал болоод байгаа юм.


-Манай улс нэлээд хэдэн жил дуншиж байж Жендэрийн эрх тэгш байдлыг хангах тухай хуультай болсон. Энэ хуулийн хэрэгжилт хэр байна вэ?

-Тиймээ. Манай улс одоогоос зургаан жилийн өмнө Жендэрийн эрх тэгш байдлыг хангах тухай бие даасан хуультай болсон. Хууль, эрх зүйн орчны хувьд нэг том алхам урагшилсэн гэсэн үг.
Харин хэрэгжилт нь тааруухан, учир дутагдалтай зүйл цөөнгүй бий. Засгийн газраас Жендэрийн тэгш байдлыг хангах үндэсний хөтөлбөр, хуулийн хэрэгжилтийг эрчимжүүлэх зорилгоор Засгийн газрын дунд хугацааны стратеги, төлөвлөгөөг батлан 2013-2016 онд хэрэгжүүлсэн юм билээ.
Энэ дунд хугацааны стратегийг хэрэгжүүлэх арга хэмжээний төлөвлөгөөнд ТББ-аар хөндлөнгийн үнэлгээ хийлгэхэд хэрэгжилт нь 60,1 хувьтай гарсан. Яагаад ийм хангалтгүй хэрэгжсэн талаар хэд хэдэн шалтгаантай.

Юуны түрүүнд хуулийг хэрэгжүүлэхэд төсөв, мөнгөний хувьд дутагдалтай. Бас нийгэм дэх жендэрийн талаарх хэвшмэл ойлголт хавтгайрсан. Түүнчлэн төрийн байгууллага, иргэд, аж ахуйн нэгж байгууллагын хувьд хуулийг хэрэгжүүлэх хүсэл эрмэлзэл сул байна гэсэн дүгнэлт гарсан.

Иймээс л өмнө хэрэгжүүлсэн хөтөлбөр, стратегийн сайн туршлагыг нь цаашдаа үргэлжлүүлж хэрэгжүүлэх, доголдоод хэрэгжээгүйг нь сайжруулах, нэмэлт зохицуулалтыг шинээр тусгаж шинэчлэн боловсруулсан.


-Та жендэрийн асуудал гэхээр эмэгтэйчүүдэд хамааралтай юм шиг буруу хэвшмэл ойлголт нийгэмд түгсэн гэж хэллээ. Үүнийг өөрчлөхийн тулд хэрхэх вэ?

-Шинэчилэн баталсан хөтөлбөрт сургалт, сурталчилгааны ажилд онцгойлон анхаарахаар тусгасан байгаа. Олон нийтэд түгсэн буруу хандлага, өрөөсгөл байр суурь, тогтсон ойлголтыг өөрчлөхөд олон талын оролцоо хамгаас чухал.
Ер нь жендэрийн асуудал ганцхан яам, Жендэрийн үндэсний хороонд хамаатай юм биш, хүн болгоны бас салбар дундын зохицуулалт шаардсан бүх байгууллагуудын анхаарал хандуулж байж шийдэгдэх юм.
Зөвхөн Засгийн газар, салбарын яам, харьяа агентлаг хийх юм шиг хандвал дорвитой ахиц гарахгүй. Харин улсын хувийн гэлтгүй бүх байгууллагууд, тэр дундаа хэвлэл мэдээллийн салбарынхан овоо хараандаа авбал хэвшсэн ойлголтыг богино хугацаанд өөрчилнө гэж итгэж байгаа. Уг нь жендэрийн мэдрэмжтэй бодлого, төлөвлөлт нь олон зүйлийн оночтой шийдлийн гол зангилаа юм шүү дээ.

-Хамгийн энгийн жишээ татья л даа. Эмэгтэй хүний цалин эрчүүдийн авах цалингаас хамаагүй доогуур байдаг нь судалгаагаар тогтоогдсон байна. Тэгэхлээр энэ хөтөлбөрийнхөө хүрээнд цалингийн зөрүүг ойртуулах талаар арга хэмжээ авах уу?
- Ижил үнэ цэнэ бүхий ажил хөдөлмөрт тэгш цалин хөлс тогтоон олгох үнэлгээний аргачлал боловсруулахаар хөтөлбөрт тусгасан байгаа.
Цалингийн зөрүүний хувьд ялгаатай асуудал бий. Жишээлбэл, төрийн байгууллагад ижилхэн алба хашиж байгаа эрэгтэй, эмэгтэй хүмүүсийн хувьд цалингийн зөрүү гэж байхгүй.
Хувийн хэвшлийн салбарт яг адилхан ажлын байран дээр адилхан ажил үүрэг гүйцэтгэж байгаа хэрнээ цалин нь зөрүүтэй байгаа. 2015 оны байдлаар аж ахуйн нэгж, байгууллагын ажиллагсдын сарын дундаж цалин эмэгтэй хүнийх 760.7 мянган төгрөг, эрэгтэй хүнийх 856.0 мянган төгрөг байна. Цалингийн зөрүү нь 95.3 мянган төгрөг байна гэсэн судлагаа гарсан.
Ийм болохоор чөлөөндөө гарахаар ч тэр тэтгэврийн хэмжээ нь зөрүүтэй. Яагаад гэвэл нийгмийн даатгалын шимтгэл төлсөн, ажилласан хугацаагаараа тэтгэврийн хэмжээ бодогддог. Дээрээс нь эмэгтэйчүүд хүүхэд төрүүлэх, хүүхдээ харах, асрамжлах гээд эрчүүдтэй харьцуулахад ажилласан жил нь цөөн байх тохиолдол ч бий.
Тиймээс эрэгтэй, эмэгтэй хүний цалин, тэтгэврийн зөрүүг ойртуулах, өөрчлөх талаар Засгийн газраас бодлого хэрэгжүүлж эхэлснийг та бүхэн мэдэж байгаа байх. Жишээ нь цалинтай ээж хөтөлбөр гэх мэтчилэн. 3 нас хүртэл хүүхдээ асрахад тухайн ээжийн нийгмийн даатгалыг улсаас төлөх, ажилласан жилийг нь тасалдуулахгүй байх зэрэг зохицуулалт оруулсан. Мөн төрүүлж өсгөсөн хүүхдийнх нь тоогоор ажилласан жилийг 1,5 жилээр нэмж тооцохоор болж байгаа.

-Энэ хөтөлбөрт эрчүүдийн асуудлыг тодотгож оруулсан уу. Наслалтын хувьд эмэгтэйчүүдтэй харьцуулахад эрчүүд хамаагүй доогуур төдийгүй нас баралтаараа ч тэргүүлсээр байна. Салбарын яамны хувьд энэ хүрээнд ямар дорвитой бодлого хэрэгжүүлэх вэ?
- Улсын хэмжээнд жилд дунджаар 17 000 хүн нас барж байгаагийн 62 хувийг эрэгтэйчүүд эзэлж байна. Эмэгтэйчүүдтэй харьцуулахад, 10 000 хүн тутамд эрэгтэйчүүдийн амиа хорлох үзэгдэл 5.5 дахин, хүчирхийлэл үйлдэх хандлага 3.6 дахин, зам тээврийн осолд өртөх тохиолдол 3.4 дахин өндөр байна. Манай улсын эрэгтэй хүний дундаж наслалт бол эмэгтэйчүүдээсээ хамаагүй доогуур. Бараг 9 -10 жилээр зөрүүтэй.
Үүний учир нь эрчүүд зөв амьдралын хэв маяг төлөвшүүлж чадахгүй, эрүүл мэнддээ анхаардаггүй гээд олон учир шалтгаантай. Энэ асуудалд онцгой ач холбогдол өгч эрчүүдийн эрүүл мэндэд анхаарах, тэднийг өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх зорилгоор эрчүүдэд дагнасан, төрөлжсөн эрүүл мэндийн үйлчилгээг бий болгохоор хөтөлбөрт оруулсан.
Энэ хүрээнд бүх аймаг, дүүрэгт эрчүүдэд зориулсан тасаг, кабинет байгуулж ажиллуулахаар тусгаад байна.
Мөн улсын хэмжээнд эрчүүдийн эрүүл мэнд, боловсрол, хөдөлмөр эрхлэлт, нийгэм, соёл, эдийн засгийн идэвх оролцоо, үнэлэмж хандлагад суурь судалгаа хийхээртусгасан байгаа. Энэ судалгаа нь цаашид эрэгтэйчүүдийн талаар төрөөс авч хэрэгжүүлэх бодлогыг тодорхойлох, хүйсийн эрх тэгш харилцааг нийгмийн хөгжилд тэнцвэртэйгээр хангахад чиглүүлэх гол луужин нь болох байх гэж найдаж байгаа.

-Жендэрийн мэдрэмжтэй бодлого хэрэгжүүлж байгаа эсэхийг төрийн байгууллагын түвшинд үнэлээд дүгнэх юм байна. Харин хувийн хэвшилд жендэрийн мэдрэмжтэй бодлогыг хэрэгжүүлэхийн тулд хэрхэх вэ. Тэднийг дэмжсэн хөшүүрэгтэй болгох уу эсвэл?
- Аймаг, дүүргийн нутгийн өөрөө удирдах байгууллага нь нутаг дэвсгэрийн хэмжээнд хэрэгжүүлэх жендэрийн дэд хөтөлбөрийг батлан, үндэсний болон дэд хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэхэд шаардагдах төсөв баталж, төрийн бус байгууллага, хувийн хэвшил, хэвлэл мэдээллийн байгууллага, иргэдийн идэвх санаачлагыг дэмжин хамтран ажиллахаар тусгасан байгаа.

Үүний хэрэгжилтэд хяналт тавих, үнэлгээг хэрхэн хийх талаар ч тодорхой. Тэгэхээр өөрийн чинь хэлдэг шиг төрийн байгууллагын түвшинд жендэрийн мэдрэмжтэй бодлого төлөвлөлтийг нэвтрүүлэх нь хүндрэлтэй биш юм.
Харин хувийн хэвшлийн байгууллаын хувьд хүндрэлтэй. Үүнийг заавал хэрэгжүүл, мөрд гэж тулгах боломжгүй. Гэхдээ төрийн байгууллагаас эхлээд манлайллыг бий болговол хувийн хэвшилд ч гэсэн энэ асуудлыг анхаарч эхлэх болов уу.

Азийн хөгжлийн банк манай яам хамтран 2016-2018 онд хэрэгжүүлж байгаа “Салбар, орон нутгийн хөгжлийн жендэрийн мэдрэмжтэй бодлого төлөвлөлт, үйл ажиллагаа” техникийн туслалцааны төслийн хүрээнд уул уурхай болон хөдөө аж ахуйн чиглэлийн 2 аж ахуйн нэгжийн бодлого, үйл ажиллагаанд жендэрийн үзэл баримтлалыг нэвтрүүлэх чиглэлээр удирдамж боловсруулах, турших үйл ажиллагаа төлөвлөгдсөн байгаа. Энэ хүрээнд тодорхой үр дүн гарах болов уу гэсэн хүлээлттэй байна.

Мөн хувийн хэвшил, ажил олгогч, бизнесийн байгууллагын нэгдсэн холбоотой хамтран жендэрийн эрх тэгш байдлыг хангах дэмжих санхүү, эдийн засаг, бизнес, техник технологийн хөшүүргийг тодорхойлохоор, тэдгээрийг сурталчлах асуудлыг үндэсний хөтөлбөрт тусгасан байгаа. Цаашид дээрх аж ахуйн нэгж байгууллагыг дэмжих, урамшуулах хөшүүргийг бий болгох чиглэлээр бодлогын шинж чанартай алхамуудыг зайлшгүй авч хэрэгжүүлэх шаардлага бол гарч ирж байгаа.

- Ер нь жендэрийн мэдрэмжтэй бодлого хэрэгжүүлснээр ямар өөрчлөлт гарна гэж цогцоор нь харж байгаа вэ?
-Энэ асуултанд жишээ татаж яривал илүү ойлгомжтой байх. Хууль хүчний байгууллагад голдуу эрэгтэй хүмүүс ажилладаг. Тэдний ард эхнэр, хүүхэд гээд гэр бүл нь бий. Салбарын яам, Цагдаагийн ерөнхий газар, хууль хүчний байгууллага нь жендэрийн мэдрэмжтэй бодлого хэрэгжүүлэхдээ зөвхөн албан хаагчдаа биш ар тал болж байгаа гэр бүл рүү нь чиглэсэн бодлого, үйл ажиллагааг давхар явуулах учиртай.
Ингэж байж тэр хүний ар гэрийн амьдралд нөлөөлнө. Хилийн заставт тушаалаар томилогдсон хилчин байлаа гэж бодоё. Заставт очоод 4-5 жил ажиллахад тэр хүний өөрийнх нь ажиллах орчин нөхцөл чухал.
Гэхдээ хүүхдийг нь сурдаг сургуультай, эхнэрийг нь ажилтай байлгахад анхаарч байж л тэр гэр бүл асуудал багатай, аз жаргалтай, элэг бүтэн байж чадна.
Тэгэхээр эрэгтэй, эмэгтэй гэж аль нэгийг нь дөвийлгөхгүй, орхигдуулахгүй цогцоор нь харж асуудлыг шийдэхийг л жендэрийн мэдрэмжтэй бодлого гэж хэлээд байгаа юм.

Эх сурвалж: Times.mn